Makonsho Ofumila Kuli Oŵelenga
Ndaŵa yanji munthu woitiwa kuti “Cite” elaŵila kuti sembe ‘eononga’ coloŵa cake kuti elungula Rute? (Rute 4:1, 6)
M’nthawi za m’Baibo, ngati munalume wolungula wafwa aliye ŵana, kansi n’cinji cenzocitikila munda wake? Kansi zina yake yenzosila teti mpaka kale-kale? Cilamulo ca Mose cenzoyankha makonsho aŵa.
N’cinji cenzocitika ku munda wa munalume wamene emwalila olo wamene eugulisa cifukwa cosauka? Mkwake olo m’bululu wake muyakine wapafupi enzouombola. Izi zenzocitisha kuti munda uyu upitilizhye kunkhala cuma ca banja.—Lev. 25:23-28; Num. 27:8-11.
Kansi zina ya banja ya munalume wamene ecifwa yenzotetezewa tyani? Yenzotetezewa kupitila mu cikwati ca cokolo, monga ni mwezecitikila kuli Rute. Mkwake wa munalume wamene ecifwa, enzolungula mulamu wake kuti amuvyalile mwana. Mwana uyu enzopasiwa zina ya munalume ecifwa notola coloŵa cake. Makonzedwe aya yenzoyavya anakazi amasiye.—Deut. 25:5-7; Mat. 22:23-28.
Ganizilani cisanzo ca Naomi. Yove enze elunguliwa na Elimeleki. Mulume wake pamozi na ŵana ŵake analume aŵili peecifwa, Naomi esala aliye aliyense womusamalila. (Rute 1:1-5) Naomi peciwelela ku Yuda pamozi na mpongozi wake Rute, euzhya Rute kuti asenge Boazi kuti aombole munda wao. Boazi enze m’bululu wapafupi wa Elimeleki. (Rute 2:1, 19, 20; 3:1-4) Koma Boazi ezindikila kuti penze m’bululu muyakine wamene Baibo yuita kuti “Cite” wamene enze wapafupi ngako na Elimeleki. Tetyo, munthu uyu ndiye enze pa malo oyamba akuti aombole munda uyu.—Rute 3:9, 12, 13.
Poyamba, “Cite” enzofunishisha kuti aombole munda uyu. (Rute 4:1-4) Eziŵa kuti enzofunikila ndalama kuti auombole. Yove enze wokonzeka kucita izi cifukwa enzoziŵa kuti Naomi enze mkulukazi cakuti zenze zosakwanishika kuti avyale mwana wamene angayotola coloŵa ca Elimeleki. Izi zenzotanthauza kuti munda uyu wenze kuzonkhala mbali ya cuma cake.
Koma Cite ecinja nzelu pecizindikila kuti enzofunika kulungula Rute. Elaŵila kuti: “Niuombole lini cifukwa ningaononge coloŵa cangu.” (Rute 4:5, 6) Ndaŵa yanji ecinja nzelu?
Kuti Cite olo munalume muyakine elungula Rute novyala mwana munalume, mwana uyu sembe ecizotola munda wa Elimeleki. Kansi izi sembe ‘zeononga’ tyani “coloŵa” ca Cite? Baibo yupeleka lini yankho pa konsho iyi. Koma onani vifukwa viyakine vamene payakine sembe niye vecitisha izi.
Coyamba, sembe eononga ndalama kugula munda wa Elimeleki cifukwa posilizhyila pake munda uyu sembe wenkhala wa mwana wa Rute.
Caciŵili, sembe enkhala na udindo wosakilila vakulya nosamalila Naomi na Rute.
Cacitatu, kuti Rute na Cite evyala ŵana ayakine, sembe ŵana aŵa eyaŵana coloŵa na ŵana ayakine ŵeenze nao Cite.
Ca namba 4, kuti Cite enzeve ŵana ayakine, mwana wovyalika kwa Rute sembe enkhala na ufulu wotola munda wa Elimeleki pamozi na wa Cite. Izi sembe zecitisha kuti pavuli pakuti Cite wamwalila, unkhale wa mwana wamene enze na zina ya Elimeleki osati yake. Cite aliyofune kuika pangozi coloŵa cake na colinga cakuti ayavye Naomi. Tetyo, elola Boazi wamene enze waciŵili kuli yove kuti aombole munda uyu. Boazi ecita izi cifukwa enzofuna kuti ‘zina ya munalume wamene emwalila iwelele pa coloŵa cake.’—Rute 4:10.
Cuoneka kuti Cite enzofunishisha kuteteza zina yake na coloŵa cake. Yove enze wozikonda. Koma olo kuti Cite eyesa kuteteza zina yake, zina yake tuiziŵa lini mpaka lomba. Etaya soti mwai wapadela wecilandila Boazi. Boazi enkhala m’mozi mwa makolo a Mesiya, Yesu Khristu. Kuzikonda kwecitisha kuti Cite ankhale na zofumapo ziipa cifukwa ekana kuyavya munthu wamene enzofunikila thandizo.—Mat. 1:5; Luka 3:23, 32.