NKHANI YOPHUNZILA 14
“Onse Akaziŵe Kuti Nimwe Ophunzila Ŵangu”
“Onse akaziŵe kuti nimwe ophunzila ŵangu—ngati mukondana.”—YOH. 13:35.
NYIMBO 106 Kukulisha Nkhalidwe ya Cikondi
ZATI TIPHUNZILE a
Kansi ŵanthu amene ni Mboni lini okhuzika tyani cifukwa coona cikondi cili pakati pa atumiki a Yehova? (Onani ndime 1)
1. N’cinji cucitisha cidwi ŵanthu anyinji akapezeka pa misonkhano yasu kwa nthawi yoyamba? (Onani soti cithunzithunzi.)
GANIZILANI kuti banja iyakine yapezeka pa misonkhano ya Mboni za Yehova kwa nthawi yoyamba. Ove ni osangalala ngako kuona mwaaŵalandilila akwasu na azilongosi koma soti cifukwa coona cikondi pakati pasu. Tetyo pakuwelela ku ng’anda, mkazi ouzhya mulume wake kuti: ‘Ŵanthu aŵa ni osiyana ngako na ŵanthu ŵanakumanako nao, ndipo nasangalala ngako kupezeka pa misonkhano yao.’
2. Ndaŵa yanji ayakine eleka kutumikila Yehova?
2 Cikondi cakuonesha akwasu na azilongosi mumpingo ni capadela ngako. Olo n’tetyo, aliye ungwilo. (1 Yoh. 1:8) Tetyo, patuyesayesa kuti tiŵaziŵe bwino akwasu na azilongosi niye patingaone zolakwa zao. (Aro. 3:23) Comvwisha cisoni n’cakuti ayakine eleka kutumikila Yehova cifukwa coona zolakwa za ayakine.
3. N’cinji cuziŵikisha ophunzila acendi a Yesu? (Yohane 13:34, 35)
3 Onani soti lemba pazikiwa nkhani ino. (Ŵelengani Yohane 13:34, 35.) Kansi n’cinji cuziŵikisha Akhristu acendi? N’cikondi osati ungwilo. Yesu aliyolaŵile kuti: ‘Mukaziŵe kuti nimwe ophunzila ŵangu.’ M’malo mwake, elaŵila kuti: “Onse akaziŵe kuti nimwe ophunzila ŵangu.” Apa Yesu enzotanthauza lini tyala ophunzila ŵake, koma enzotanthauza soti ŵanthu ayakine amene enze osakhulupilila kuti akazindikile ophunzila ŵake cifukwa ca cikondi cenecene cakuoneshana pakati pao.
4. Kansi ŵanthu ayakine angazikonshe makonsho otyani pofuna kuziŵa ophunzila acendi a Yesu?
4 Ŵanthu ayakine amene ni Mboni lini angakonshe kuti: ‘Kansi cikondi cuziŵikisha tyani ophunzila acendi a Yesu? Kansi Yesu eonesha tyani cikondi kuli ophunzila ŵake? Kansi zingakwanishike tyani kutolela cisanzo cake masiku ŵano?’ Nase Mboni tingacite bwino kuganizila mayankho ya makonsho aya. Kucita izi kungatiyavye kuti tikoonesha cikondi ngati ayakine atilakwila.—Aef. 5:2.
NDAŴA YANJI CIKONDI CUZIŴIKISHA OPHUNZILA ACENDI A YESU M’NJILA YAPADELA?
5. Kansi mau a Yesu opezeka pa Yohane 15:12, 13 otanthauzanji?
5 Yesu efotokoza momvwika bwino kuti ophunzila ŵake akooneshana cikondi m’njila yapadela. (Ŵelengani Yohane 15:12, 13.) Onani kuti eŵalamula kuti: “Mukokondana monga ni mwanakukondelani neo.” Kansi etanthauzanji? Apa etanthauza kuti ophunzila ŵake ofunika kukonda ayakine monga ni mwakuzikondela ŵeka, kapena kuti ofunika kunkhala okonzeka kufwila Akhristu ayao. b
6. Kansi Mau a Mulungu ofotokoza tyani kufunika kwa nkhalidwe ya cikondi?
6 Baibo yufotokoza momvwika bwino kuti cikondi ni nkhalidwe yofunika ngako. Ŵanthu anyinji oyakonda ngako mau opezeka pa mavesi aya: “Mulungu niye cikondi.” (1 Yoh. 4:8) “Ukokonda muyako monga ni mwauzikondela weka.” (Mat. 22:39) “Cikondi cufwikila macimo anyinji.” (1 Pet. 4:8) “Cikondi cusila lini.” (1 Akor. 13:8) Mavesi aya koma soti ayakine yooneshelatu kuti ni cinthu cofunika kuonesha nkhalidwe iyi.
7. Kansi Satana angakwanishe lini kucita cinji?
7 Ŵanthu ayakine ozikonsha kuti: ‘Pofwana kuti vipembezo vonse vunena kuti vuphunzisa cendi, koma vuphunzisa vinthu vosiyana ponena za Mulungu, kansi ningaciziŵe tyani cipembezo cacendi?’ Satana wakwanisha kucitisha kuti pankhale vipembezo vinyinji vawenye. Izi zapangisha ŵanthu kuti akangiwe kuzindikila cipembezo cacendi. Koma yove angacitishe lini ŵanthu pacalo conse kuti akokondana. Ni Yehova tyala angakwanishe kucita izi. Talaŵila teti cifukwa cikondi cufumila kwa Yehova. Ndipo ŵanthu amene osogolelewa na mzimu koma soti daliso ya Mulungu niye angakwanishe kuoneshana cikondi. (1 Yoh. 4:7) Niye cifukwa cake Yesu elaŵila kuti ophunzila ŵake akaziŵike cifukwa cooneshana cikondi cenecene.
8-9. Kansi ŵanthu ayakine ekhuzika tyani poona cikondi cakuonesha a Mboni za Yehova?
8 Monga ni mweciloselela Yesu, ŵanthu anyinji akwanisha kuzindikila ophunzila ŵake acendi cifukwa ca cikondi cakuoneshana pakati pao. Mwacisanzo, mkwasu muyakine wa zina yakuti Ian okumbukila nthawi yoyamba pecipezeka pa msonkhano wacigao, wamene wecitikila mu sitediyamu yamene yenze kufupi na kweenzonkhala. Miyezi itontho kuvuli msonkhano wacigao ukaliyocitika, Ian enzokonda kuluta ku sitediyamu iyi kuyotamba bola. Yove elaŵila kuti: “Pa msonkhano uyu, ŵanthu enzocita zinthu mwaulemu mosiyana ngako na ŵanthu amene enzotamba bola. A Mboni za Yehova kuyangizhyilapo na ŵana ŵao enzocita zinthu mwaulemu ndipo mavwalidwe ŵao enze aulemu.” Yove epitilizhya kuti: “Ŵanthu aŵa enzooneka kuti ni amtendele koma soti okhutila. Izi niye zenenzofuna pa umoyo wangu. Nukumbukila lini nkhani iliyonse yelaŵiliwa pa siku iyi, koma canukumbukila ngako ni nkhalidwe yabwino yecionesha a Mboni za Yehova.” c Cikondi cenecene niye cuyavya akwasu na azilongosi kuti akwanishe kuonesha nkhalidwe yoteti. Tetyo, cifukwa cakuti tukonda akwasu na azilongosi, tucita nao zinthu mwaulemu koma soti mwacikondi.
9 Naye mkwasu John ecimvwa cimozimozi pecipezeka pa misonkhano yasu kwa nthawi yoyamba. Yove elaŵila kuti: “Nesangalala ngako na mzimu waubwenzi . . . weenzoonesha aliyense ndipo enzocita zinthu monga kuti ni angwilo. Cikondi cenecene cecinionesha cenisimikizhyila kuti napeza cipembezo cacendi.” d Zocitika izi koma soti ziyakine zuonesha kuti Mboni za Yehova ni Akhristu acendi.
10. Kansi ni pa nthawi yotyani pamene tingafunikile kuonesha cikondi cacikhristu? (Onani soti mau am’nyansi.)
10 Monga ni mwataphunzilila koyambilila kwa nkhani ino, nise lini angwilo ndipo nthawi ziyakine tingalaŵile olo kucita zinthu zamene zingakhumudwishe ayakine. e (Yak. 3:2) Tetyo ngati ŵanthu ayakine atikhumudwisha, tingaoneshe kuti tuŵakonda mwa zolaŵila na zocita zasu. Koma kansi tingaphunzilepo cinji pa cisanzo cecionesha Yesu?—Yoh. 13:15.
KANSI YESU EONESHA TYANI KUTI ENZOKONDA ATUMWI ŴAKE?
Yesu enzoonesha cikondi kuli ophunzila ŵake olo kuti nthawi ziyakine enzolakwisa zinthu (Onani ndime 11-13)
11. Kansi Yakobo na Yohane eonesha nkhalidwe yotyani? (Onani soti cithunzithunzi.)
11 Yesu enzoyembekezela lini ophunzila ŵake kuti akocita zinthu mwangwilo. M’malo mwake, enzoŵayavya kuti aongolele zocita zao kuti akondweleshe Yehova. Pa nthawi iyakine, aŵili mwa atumwi ŵake amene ni Yakobo na Yohane esenga amai ŵao kuti akalaŵile na Yesu kuti akaŵapaseko maudindo akulu mu Ufumu. (Mat. 20:20, 21) Zecicita Yakobo na Yohane zeonesha nkhalidwe yolikuzhya cifukwa enzofuna kunkhala ochuka kupambana ayakine.—Miy. 16:18.
12. Kansi ni Yakobo na Yohane tyala eonesha nkhalidwe iipa pa cocitika ici? Fotokozani.
12 Ni atumwi lini tyala aŵili amene eonesha nkhalidwe iipa pa cocitika ici. Onani zayufotokoza Baibo zokhuza mwecicitila zinthu atumwi ayakine. Ikuti: “Ophunzila 10 ŵala peecimvwa izi, ekalipila analume aŵili amene enze pokwao.” (Mat. 20:24) Mau aŵa oonesha kuti penze peuka mkangano pakati pa Yakobo, Yohane koma soti atumwi ayakine. Payakine atumwi ayakine enzolaŵila kuti: ‘Kansi mweo niye mucita bwino kupambana seo? Kansi niye cifukwa cake mwesenga kuti akupaseni maudindo akulu mu Ufumu? Ni mweo lini mweka mutumikila mwakhama pamozi na Yesu. Nase nise oyenelela kulandila maudindo apalulu monga ni mweo.’ Tetyo ophunzila a Yesu elola zocitika izi kusokoneza cikondi pakati pao.
13. Kansi Yesu enzocita nao zinthu motyani atumwi olo kuti enzolakwisa zinthu? (Mateyu 20:25-28)
13 Kansi Yesu ecitanji peciona izi? Yove aliyokalipe olo kulaŵila kuti cili bwino kuti asakile atumwi ayakine amene ni olicefya koma soti amene akooneshana cikondi. M’malo mwake, elaŵila nao modekha pozindikila kuti oyesayesa kucita zinthu zoyenela. (Ŵelengani Mateyu 20:25-28.) Olo kuti mowelezhyawelezhya atumwi enzokangana kuti aziŵe mkulu pakati pao, Yesu epitilizhya kucita nao zinthu mwacikondi.—Mko. 9:34; Luka 22:24.
14. Kansi atumwi ekulila ku dela kwamene ŵanthu ayakine enze na maganizo otyani?
14 Mosakaikila, Yesu ekumbukila cinkhalidwe cenze ku dela kwecikulila atumwi. (Yoh. 2:24, 25) Ove ekulila ku dela kwamene asogoleli acipembezo enzophunzisa ŵanthu kuti ngati enzofuna kunkhala ochuka, enzofunika kunkhala na maudindo apalulu. (Mat. 23:6) Asogoleli aŵa enzoziona kuti enze apalulu ngako kupambana ayakine. f (Luka 18:9-12) Yesu enzomvwisha kuti payakine maganizo aŵa angakhuze mweenzoonela zinthu atumwi. (Miy. 19:11) Yove enzoyembekezela lini kuti atumwi akolakwisa lini zinthu. Cifukwa ca izi, enzocita nao zinthu modekha koma soti mwacikondi akalakwisa zinthu. Kuyangizhyila apo, enzoziŵa kuti atumwi enzofunishisha kucita zinthu zoyenela. Tetyo, modekha eŵaphunzisa kufunika konkhala olicefya nooneshana cikondi, m’malo mofuna kunkhala pasogolo nthawi zonse.
KANSI TINGATOLELE TYANI CISANZO CA YESU?
15. Kansi tingaphunzilepo cinji pa zecitika pakati pa Yakobo, Yohane na ophunzila ayakine a Yesu?
15 Tingaphunzilepo zinyinji pa zecicita Yakobo na Yohane. N’cendi kuti elakwa kusenga Yesu kuti akaŵapase maudindo apalulu. Koma nao atumwi ayakine elakwa cifukwa aliyoyeseyese kucilikiza mtendele. Olo n’tetyo, Yesu ecita nao zinthu mwacifundo koma soti mwacikondi. Kansi tuphunzilapo cinji? Phunzilo ni yakuti cofunika ngako ni mwakucitila lini tyala zinthu ŵanthu ayakine, koma mwatucitila akalakwisa zinthu. Kansi n’cinji cingatiyavye? Ngati Mkhristu muyasu watilakwila, tingacite bwino kuzikonsha kuti: ‘Ndaŵa yanji nakhumudwa ngako na zawacita? Kansi pali mbali iyakine yanufunika kuongolela? Kansi munthu uyu wacita izi cifukwa cakuti okumana na mavuto? Olo kuti ningankhale na cifukwa cabwino cokhumudwila, kansi ningamuoneshe cikondi mwa kumukhululukila?’ Ngati tuonesha ayakine cikondi, tuonesha kuti nise ophunzila acendi a Yesu.
16. Kansi tingaphunzilepo soti cinji pa cisanzo ca Yesu?
16 Cisanzo ca Yesu cutiphunzisa soti kuti tufunika kuyesayesa kuŵaziŵa bwino Akhristu ayasu. (Miy. 20:5) N’cendi kuti Yesu oziŵa zili m’mitima ya ŵanthu koma seo tingakwanishe lini. Olo n’tetyo, tingakwanishe kunkhala odekha ngati akwasu na azilongosi atikhumudwisha. (Aef. 4:1, 2; 1 Pet. 3:8) Tingakwanishe kucita izi ngati tuyesayesa kuŵaziŵa bwino. Tetyo cisanzo cokonkhapo citiyavye kumvwisha mfundo iyi.
17. Kansi woyanganila dela muyakine epindula tyani cifukwa coyesayesa kumuziŵa bwino Mkhristu muyakine?
17 Woyanganila dela muyakine okumbukila za mkwasu wa mumpingo uyakine weenzocezesa ku East Africa. Poyamba, woyanganila dela uyu enzoona kuti mkwasu uyu enzocita zinthu mosaganizila ayakine. Kansi ecitanji? Yove elaŵila kuti: “M’malo momupewa, neganiza zotandala naye kuti nimuziŵe bwino.” Kucita izi kweyavya woyanganila dela kuziŵa mwecikulila koma soti mavuto yeenzokumana nayo mkwasu uyu, zamene zekhuza mweenzocitila zinthu na ayakine. Ndipo epitilizhya kuti: “Penezindikila mavuto yeenzokumana nayo koma soti kuyesayesa kweenzocita kuti acinje na zinthu zawakwanishako kucita, zenicitisha cidwi ngako cakuti tenkhala pa ushamwali uweme.” Kulaŵila cendi, ngati tuyesayesa kuŵaziŵa bwino akwasu na azilongosi, cunkhala cosavuta kuŵaonesha cikondi.
18. Kansi tufunika kuzikonsha makonsho otyani ngati Mkhristu muyasu watilakwila? (Miyambo 26:20)
18 Nthawi ziyakine tingaone kuti ni pofunika kulaŵila naye Mkhristu muyasu wamene watilakwila. Koma tikaliyocita izi, tingacite bwino kuzikonsha makonsho monga aya: ‘Kansi nuiziŵa bwino nkhani yonse?’ (Miy. 18:13) ‘Kansi cuoneka kuti aliyocitile lona?’ (Mla. 7:20) ‘Kansi nane nepangako colakwa colingana na ici?’ (Mla. 7:21, 22) ‘Ngati ningalaŵile naye, kansi zingacitishe kuti nkhani ikulileko?’ (Ŵelengani Miyambo 26:20.) Ngati tusinkhasinkha pa makonsho aya, zingatiyavye kunyalanyaza zolakwa zao cifukwa coŵakonda.
19. Kansi mwasimikizhya mtima kucita cinji?
19 Monga gulu, seo Mboni za Yehova nise osimikizhya kuti nise ophunzila acendi a Yesu cifukwa ca cikondi catuoneshana. Aliyense wa seo angaoneshe kuti ni wophunzila wa Yesu, ngati oonesha cikondi cenecene kuli akwasu na azilongosi mosasamala kanthu za zolakwa zao. Ngati tuonesha cikondi cenecene, ayakine azindikile kuti nise olambila acendi. Kuyangizhyila apo, ayambe kulambila Yehova wamene ni Mulungu wacikondi. Tetyo, tiyeni tipitilizhye kuonesha cikondi camene cuziŵikisha Akhristu acendi.
NYIMBO 17 “Nufuna”
a Ŵanthu anyinji ophunzila cendi cifukwa coona cikondi catuoneshana pakati pasu. Olo n’tetyo, tiliye ungwilo ndipo nthawi ziyakine tuvutika kuonesha cikondi. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane cifukwa cake cikondi ni cofunika ngako koma soti mwatingatolele cisanzo ca Yesu ngati ŵanthu ayakine atilakwila.
b Onani buku ya m’Chichewa yakuti “Bwera Ukhale Wotsatira Wanga” mutu 17 ndime 10-11.
c Onani nkhani yakuti “Tsopano Ndinapeza Cholinga cha Moyo Wanga” mu Nsanja ya Olonda ya m’Chichewa ya November 1, 2012, mapeji 13-14.
d Onani nkhani yakuti “Zinthu Zinkaoneka Ngati Zikundiyendera Bwino” mu Nsanja ya Olonda ya m’Chichewa ya May 1, 2012, mapeji 18-19.
e Nkhani ino yufotokoza lini za macimo akulu-akulu amene ofunika kusamaliliwa na akulu monga yandandalikiwa pa 1 Akorinto 6:9, 10.
f Msogoleli wacipembezo muyakine elaŵila kuti: “Pacalo conse pali ŵanthu osapitilila pa 30 amene ni olungama monga ni Abulahamu. Ngati alipo 30, niye kuti neo na mwana wangu tilipo pa ciŵelengelo ici. Ngati alipo 10 niye kuti tilipo, ngati alipo 5 niye kuti tilipo. Ndipo ngati alipo aŵili niye kuti ni neo na mwana wangu, koma ngati alipo m’mozi niye kuti n’neo.”
