NKHANI YOPHUNZILA 23
Makolo—Yavyani Ŵana Ŵanu Kuti Akokonda Yehova
“Ukokonda Yehova Mulungu wako na mtima wako wonse, moyo wako wonse na maganizo ŵako onse.”—MAT. 22:37.
NYIMBO 134 Ŵana ni Mphaso Yofumila kwa Mulungu
ZATI TIPHUNZILE *
1-2. Ndaŵa yanji mfundo ziyakine za m’Malemba zingankhale zofunika ngako vinthu vikacinja pa umoyo wasu?
PA SIKU ya ukwati wao, munalume na munakazi omvwishila mosamala ku nkhani yulaŵiliwa yamene yufotokoza zakufunika kucita ŵanthu olungulana. Malemba ofotokozewa m’nkhani iyi, onkhala lini acilwendo kwa ove. Koma kuyambila siku iyi, Malemba aŵa onkhala na tanthauzo yofunika ngako mu umoyo wao. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti kuyambila siku iyi, oyamba kuyaseŵenzesha monga ŵanthu olungulana.
2 N’cimozimozi na zucitika ngati Akhristu olungulana ankhala na mwana. Payakine kwa nthawi itali onkhala kuti emvwako nkhani yufotokoza malangizo angayavye makolo kulela bwino ŵana ŵao. Koma pa nthawi yakuti ankhala na mwana, malangizo aŵa onkhala ofunika ngako kwa ove cifukwa ofunika kuyaseŵenzesha polela mwana wao. Uyu ni udindo wofunika ngako weciŵapasa Yehova. Izi zuonesha kuti zinthu zikacinja pa umoyo, mfundo ziyakine za m’Malemba zunkhala zofunika ngako. Niye cifukwa cake atumiki a Yehova olimbikishiwa kuti ofunika kuŵelenga Malemba noyasinkhasinkha “masiku onse” a umoyo wao. Izi niye zeenze euzhyiwa mafumu a ku Isiraeli kuti akocita.—Deut. 17:19.
3. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?
3 Makolo, muli na udindo wofunika ngako wophunzisa ŵana ŵanu zokhuza Yehova. Kuyangizhyila pa kuŵayavya kuziŵa Mulungu, mufunika soti kuŵayavya kuti akomukonda ngako. Kansi mungacitenji kuti muyavye ŵana ŵanu kuti akokonda Yehova? M’nkhani ino, tilaŵizhyane mfundo za m’Baibo zokwanila 4 zamene zingakuyavyeni. (2 Tim. 3:16) Tilaŵizhyane soti mwamene makolo ayakine apindulila cifukwa coseŵenzesha malangizo a m’Baibo.
MFUNDO 4 ZAMENE ZINGAYAVYE MAKOLO
Kansi cisanzo cabwino ca makolo cingayavye tyani ŵana ŵao? (Onani ndime 4, 8)
4. Kansi ni mfundo imozi yotyani yamene ingayavye makolo kuphunzisa ŵana ŵao kuti akokonda Yehova? (Yakobo 1:5)
4 Mfundo yoyamba: Mukodalila cisogozo ca Yehova. Mukosenga Yehova kuti akupaseni nzelu zingakuyavyeni pophunzisa ŵana ŵanu kuti akomukonda. (Ŵelengani Yakobo 1:5.) Yove niye angakupaseni malangizo aweme ngako. Talaŵila teti pa vifukwa viŵili ivi. Coyamba, monga kolo yasu, Yehova oziŵa bwino zinthu zingayavye makolo kuti akwanilishe udindo wao. (Sal. 36:9) Ndipo caciŵili, malangizo yakutipasa yotipindulisha nthawi zonse.—Yes. 48:17.
5. (a) Kansi Yehova wapeleka zinthu zotyani kuti zikoyavya makolo? (b) Molingana na vidyo, kansi mwaphunzilapo cinji pa mwamene mkwasu na kalongosi Amorim elelela ŵana ŵao?
5 Kupitila m’Mau ŵake koma soti gulu yake, Yehova opeleka malangizo yamene yangayavye makolo pophunzisa ŵana ŵao kuti akomukonda. (Mat. 24:45) Mwacisanzo, makolo angapeze malangizo oyavya mu nkhani zakuti “Mfundo Zingayavye Banja” zamene m’masiku akuvuli zenzopezeka m’magazini a Galamuka! ndipo lomba zupezeka pa webusaiti yasu. Kuyangizhyila apo, pa webusaiti yasu pali mavidyo yanyinji yamene yangayavye makolo kuseŵenzesha malangizo a Yehova polela ŵana ŵao. *—Miy. 2:4-6.
6. Kansi mkwasu muyakine na mkazi wake akumvwa tyani akalandila malangizo kufumila ku gulu ya Yehova?
6 Makolo anyinji oyamikila ngako thandizo yakuŵapasa Yehova kupitila m’gulu yake. Mkwasu Joe elaŵila kuti: “Kuphunzisa ŵana atatu kuti aziŵe Yehova n’cinthu lini cipepu. Neo na mkazi wangu, tupemphela nthawi zonse kuti Yehova akotiyavya. Ndipo tuona kuti Yehova oyankha mapemphelo ŵasu cifukwa nthawi zinyinji nkhani iyakine olo vidyo, yufalisiwa pa nthawi yoyenelela kuti itiyavye kulimbana na vuto yatukumana nayo pa nthawi yamene iyo. Nthawi zonse tudalila malangizo a Yehova.” Mkwasu Joe na mkazi wake oona kuti mavidyo koma soti nkhani zufalisiwa na gulu ya Mulungu zayavya ŵana ŵao kuvwendela pafupi na Yehova.
7. Ndaŵa yanji makolo ofunika kunkhala cisanzo ciweme ku ŵana ŵao? (Aroma 2:21)
7 Mfundo yaciŵili: Nkhalani cisanzo ciweme. Ŵana oona zakucita makolo ŵao ndipo okonda kutolela zocita zao. N’cendi kuti kuliye kolo yangwilo. (Aro. 3:23) Olo n’tetyo, makolo ofunika kucita zilizonse zaangakwanishe kuti ankhale cisanzo cabwino ku ŵana ŵao. (Ŵelengani Aroma 2:21.) Ponena za ŵana, mkwasu muyakine elaŵila kuti: “Ŵana ali monga ni thonje. Ngati thonje yaikiwa m’manzi afipa nayo yunkhala ifipa. Nao ŵana oona zatucita ndipo otolela zocita zasu. Nthawi ziyakine angatiuzhye, ngati tucita lini zinthu zatuŵaphunzisa kuti akocita.” Tetyo, ngati tufuna kuti ŵana ŵasu akokonda Yehova, tufunika kuonesha mwa zocita zasu kuti nase tumukonda.
8-9. Kansi mwaphunzilapo cinji pa zecilaŵila mkwasu Andrew na kalongosi Emma?
8 Pali njila zinyinji zamene makolo angaphunzisilemo ŵana ŵao kuti akokonda Yehova. Onani zecilaŵila mkwasu Andrew wamene ali na vyaka 17. Yove eciti: “Nthawi zonse makolo ŵangu enzoniphunzisa kuti pemphelo ni yofunika ngako. Usiku ulionse, atata enzopemphela nane olo pavuli pakuti napemphela kale paneka. Ndipo nthawi zonse makolo ŵasu enzotiuzhya kuti: ‘Mungapemphele kwa Yehova kanyinji pa siku monga ni mwamufunila.’ Izi zenicitisha kuti nikoona kuti pemphelo ni yofunika ngako. Lomba, nulaŵila momasuka na Yehova ndipo numuona kuti ni Ausuwangu acikondi.” Makolo, mukokumbukila kuti ngati muonesha kuti mukonda Yehova, zingacitishe kuti nao ŵana ŵanu akomukonda.
9 Ganizilani cisanzo ca kalongosi Emma. Ausuwake peciŵathaŵa, esiya nkhongole zinyinji zamene amai ŵake enzofunika kulipila. Yove elaŵila kuti: “Nthawi zinyinji, amama enzonkhala lini na ndalama zokwanila. Koma nthawi zonse enzolaŵila kuti Yehova osamalila atumiki ŵake. Ove enzoonesha mwa zocita zao kuti enzokhulupilila mfundo iyi. Ndipo zenze zoonekelatu kuti enzoseŵenzesha mfundo zeenzophunzisa.” Izi zuonesha kuti makolo angakwanishe kuonesha cisanzo ciweme ku ŵana ŵao olo pa nthawi zovuta.—Aga. 6:9.
10. Kansi ni pa nthawi yotyani pamene makolo aciisiraeli enzolaŵizhyana na ŵana ŵao zokhuza Yehova? (Deuteronomo 6:6, 7)
10 Mfundo yacitatu: Mukolaŵila na ŵana ŵanu nthawi zonse. Yehova elamula Aisiraeli kuti enzofunika kuphunzisa ŵana ŵao zokhuza yove nthawi zonse. (Ŵelengani Deuteronomo 6:6, 7.) Makolo aciisiraeli enzonkhala na mipata inyinji pa siku yolaŵizhyana na ŵana ŵao noŵaphunzisa kuti akokonda Yehova. Mwacisanzo, ŵana analume enzonkhala nthawi itali na ausuwao pokata nchito yokomola na yowezhya. Ndipo ŵana anakazi enzonkhala nthawi itali na amai ŵao pokata nchito yotunga na nchito ziyakine za pa ng’anda. Peenzoseŵenzela pamozi, makolo na ŵana enzolaŵizhyana nkhani zosiyanasiyana zofunika ngako. Mwacisanzo, enzolaŵizhyana zokhuza minkhalidwe iweme ya Yehova na mweenzoŵayavyila monga banja.
11. Kansi ni pa nthawi yotyani pamene makolo na ŵana angapeze mpata wolaŵizhyana?
11 Masiku ŵano, vinthu vacinja ngako kusiyana na kale. M’vyalo vinyinji, makolo na ŵana opeza lini nthawi yotandala kwa siku yonse. Zili teti cifukwa makolo onkhala ku nchito ndipo ŵana onkhala ku sukulu. Tetyo, makolo ofunika kuyesayesa kusakila mipata yolaŵizhyana na ŵana ŵao. (Aef. 5:15, 16; Afil. 1:10) Njila imozi mwaangapezele mpata wolaŵizhyana na ŵana ŵao ni mwa kucita kulambila kwa pabanja. Mkwasu Alexander wamene ni wacilumbwana elaŵila kuti: “Nthawi zonse atata opatula nthawi yocita kulambila kwa pabanja ndipo olola lini ciliconse kusokoneza pulogilamu iyi. Pavuli pa kulambila uku, tunkhala soti na nthawi yolaŵizhyana nkhani ziyakine zofunika ngako.”
12. Kansi mutu wabanja ofunika kupewa cinji pocita kulambila kwa pabanja?
12 Monga mutu wabanja, pali zinthu zinyinji zamungacite kuti ŵana ŵanu akosangalala na kulambila kwa pabanja. Mwacisanzo, mungasankhe kuphunzila na ŵana ŵanu buku yalomba yakuti Sangalalani na Moyo Kosasila! Buku iyi yepangiwa m’njila yakuti ikotiyavya kunkhala na makambisilano aweme koma soti osangalasa. Tuziŵa kuti mufuna kuti ŵana ŵanu akonkhala omasuka pokufotokozelani mwakumvwila na zakuganiza. Tetyo, mukopewa kuseŵenzesha nthawi ya kulambila kwa pabanja poweluza ŵana ŵanu olo kuŵakalipila pa zinthu zaalakwisa. Ndipo ngati ŵana ŵanu afotokoza mfundo ziyakine zamene zukatizhyana lini na Malemba, mukopewa kuŵakalipila. M’malo mwake, mukoŵayamikila cifukwa cokuuzhyani moona mtima mwakumvwila, ndipo mukoŵalimbikisha kuti apitilizhye kunkhala omasuka. Izi zikuyavyeni kuziŵa mwamungaŵayavyile.
Kansi makolo angaseŵenzeshe tyani zinthu za m’cilengedwe pophunzisa ŵana ŵao zokhuza minkhalidwe ya Yehova? (Onani ndime 13)
13. Kansi ni mipata iyakine yotyani yaangaseŵenzeshe makolo poyavya ŵana ŵao kuti avwendele pafupi na Mulungu?
13 Makolo, mukoseŵenzesha mpata ulionse poyavya ŵana ŵanu kuti avwendele pafupi na Yehova. Mufunika lini kuyembekezela nthawi yophunzila Baibo kuti muŵaphunzise zokhuza Mulungu. Kalongosi Lisa elaŵila kuti: “Tuseŵenzesha zinthu za m’cilengedwe pophunzisa ŵana ŵasu zokhuza Yehova. Mwacisanzo, imbwa yasu ikacita zinthu zucitisha ŵana ŵasu kuseka, tutolelapo mwai woŵaphunzisa kuti Yehova ni Mulungu wacimwemwe ndipo ofuna kuti nase tikonkhala acimwemwe.”
Makolo, kansi muŵaziŵa ashamwali a ŵana ŵanu? (Onani ndime 14) *
14. Ndaŵa yanji makolo ofunika kuyavya ŵana ŵao posankha ashamwali? (Miyambo 13:20)
14 Mfundo ya namba 4: Mukoyavya ŵana ŵanu kunkhala na ashamwali aweme. Mau a Mulungu olaŵila momvwika bwino kuti ashamwali ŵasu angatisonkhezele kunkhala na minkhalidwe iweme olo iipa. (Ŵelengani Miyambo 13:20.) Makolo, kansi muŵaziŵa ashamwali a ŵana ŵanu? Kansi mwekumanako nao kale olo kupeza nthawi yotandala nao? Kansi mungayavye tyani ŵana ŵanu kupeza ashamwali amene okonda Yehova? (1 Akor. 15:33) Mungaŵayavye mwa kuitila ku ng’anda kwanu Akhristu amene ni acikulile mwauzimu kuti muzecite nao zinthu ziyakine pamozi na ŵana ŵanu.—Sal. 119:63.
15. Kansi makolo angacitenji kuti ayavye ŵana ŵao kupeza ashamwali aweme?
15 Pofotokoza zeenzocita pamozi na mkazi wake kuti ayavye ŵana ŵao kunkhala na ashamwali aweme, mkwasu Tony elaŵila kuti: “Kwa vyaka vinyinji, neo na mkazi wangu tankhala tuitila akwasu na azilongosi a misinkhu yosiyanasiyana ku ng’anda kwasu kuti tilyele pamozi cakulya olo kucitila pamozi kulambila kwa pabanja. Izi zatiyavya kuziŵa Akhristu amene okonda Yehova nomutumikila mwacimwemwe. Tenzoitila oyanganila a madela, amishonale na Akhristu osiyanasiyana ku ng’anda kwasu. Zokumana nazo zao, cangu cao na cikondi cao pa Yehova zalimbikisha ngako ŵana ŵasu noŵayavya kuti avwendele pafupi na Yehova.” Tetyo, makolo pitilizhyani kuyavya ŵana ŵanu kuti apeze ashamwali aweme.
MUSATAYE MTIMA!
16. Kansi makolo mufunika kucitanji ngati mwana wanu waleka kutumikila Yehova?
16 Nanga tyani ngati m’mozi mwa ŵana ŵanu walaŵila kuti ofuna lini kutumikila Yehova mosasamala kanthu za khama yamucita poŵaphunzisa? Kansi izi zutanthauza kuti mwakangiwa kukwanilisha udindo wanu monga kolo? Yai. Talaŵila teti cifukwa Yehova epasa munthu aliyense kuyangizhyilapo ŵana ŵanu ufulu wosankha. Tetyo, ŵana ŵanu angasankhe kuseŵenzesha ufulu uyu posankha kutumikila Yehova olo yai. Ngati mwana wanu waleka kutumikila Yehova, musataye mtima. M’malo mwake, mukonkhala na ciyembekezo cakuti siku iyakine akawelele kwa Yehova. Kumbukilani fanizo ya mwana woloŵelela. (Luka 15:11-19, 22-24) Mwana wa m’fanizo iyi, ecita vinthu vinyinji viipa. Koma posilizhyila pake, ewelela. Lomba payakine ayakine angalaŵile kuti, “Iyi ni fanizo tyala, izi zingacitike lini.” Koma ziŵani kuti izi zingacitike, ndipo niye zecitikila mkwasu Elie.
17. Kansi cisanzo ca Elie cakulimbikishani tyani?
17 Mkwasu Elie elaŵila kuti: “Makolo ŵangu ecita zonse zaangakwanishe kuti aniyavye kuyamba kukonda Yehova na Mau ŵake, Baibo. Koma penenze wacilumbwana, neyamba kucita zinthu zosayenela mofisa.” Makolo ŵake eyesayesa kumuyavya kuti apitilizhye kunkhala pa ushamwali na Yehova, koma aliyoŵamvwile. M’kuluta kwa nthawi, ecoka pa ng’anda ya makolo ŵake ndipo eyamba kucita macimo akulu-akulu. Olo n’tetyo, Elie enzolaŵizhyana mfundo za m’Baibo na muyake. Yove elaŵila kuti: “Kulaŵizhyana na muyangu mfundo zokhuza Mulungu, kweniyavya kuti nikoganizila ngako zokhuza Yehova. Patontho-patontho, neyamba kukumbukila mfundo zeciniphunzisa makolo ŵangu kufumila penenze mtontho.” M’kuluta kwa nthawi, mkwasu Elie ewelela soti mumpingo. * Ganizilani tyala cimwemwe ceenze naco makolo ŵake poziŵa kuti ephunzisa mwana wao kufumila peenze mtontho zokhuza Yehova.—2 Tim. 3:14, 15.
18. Kansi mukumvwa tyani mukaona makolo amene ocita khama poyavya ŵana ŵao kuti akokonda Yehova?
18 Makolo, Yehova wakupasani udindo wofunika ngako woyavya ŵana ŵanu kuti ayambe kum’tumikila. (Sal. 78:4-6) Koma kukwanilisha udindo uyu ni kupepu lini. Tetyo, tukuyamikilani ngako pa khama yamucita. Ngati mupitilizhya kucita zonse zamungakwanishe poyavya ŵana ŵanu kuti akokonda Yehova na kuti akomumvwila, Ausuwanu akululu osangalala ngako.—Aef. 6:4.
NYIMBO 135 Yehova Otisenga Mwacikondi Kuti: “Mwana Wangu, Nkhala Wanzelu”
^ Makolo acikhristu oŵakonda ngako ŵana ŵao. Ove ocita khama kuti aŵapezele zofunikila za pa umoyo na colinga cakuti akosangalala. Koma kupambana zonse, ocita khama kuŵaphunzisa kuti akokonda Yehova. M’nkhani ino, tilaŵizhyane mfundo 4 za m’Baibo zamene zingayavye makolo kuti akwanilishe colinga ici.
^ Onani nkhani yakuti “Baibulo Limasintha Anthu” mu Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya April 1, 2012.
^ MAU OFOTOKOZA CITHUNZITHUNZI: Pofuna kuziŵa ashamwali a mwana wao, atata ochaya bola na mwana wao pamozi na shamwali wa mwana wao.
