Nevyalika mu 1948 m’munzi utontho kum’cingulo koma ca kum’mwela patontho kwa Nigeria. Pa nthawi iyi, asaza ŵao ŵa atata a Moustapha na mkulu wangu Wahabi ebatizika kunkhala Mboni za Yehova. Penenze na vyaka 9, atata emwalila ndipo nevutika ngako maganizo. Mkulu wangu Wahabi eniuzhya kuti tikaŵaone soti atata akayoukishiwa. Mau aŵa acitonthozo enisonkhezela kuti niyambe kuphunzila Baibo, ndipo mu 1963 nebatizika. Nao akulu ŵangu aŵili na msaza wangu ebatizika.

Mu 1965, neluta kuyonkhala na mkulu wangu Wilson ku Lagos ndipo nesangalala ngako kukatizhyana na apainiya mumpingo wa Igbobi. Cimwemwe ceenze naco na cangu cao zenisonkhezela cakuti mu 1968 neyamba upainiya.

Mkwasu Albert Olugbebi wamene enzotumikila pa Beteli, epanga makonzedwe akuti acite msonkhano wapadela na seo acilumbwana wokhuza kufunika kwa apainiya apadela kumpoto kwa Nigeria. Nikalukumbukila mau a mkwasu Olugbebi akuti: “Mweo acilumbwana, mungaseŵenzeshe nthawi yanu na mphamvu zanu potumikila Yehova. Kudela uku, kuli nchito ikulu yofunika mweo kuti mukaicite.” Tetyo pofuna kutolela mzimu wozipeleka wa mneneli Yesaya, nefiling’a fomu yakuti nikatumikile monga mpainiya wapadela.—Yes. 6:8.

 M’May 1968, neikiwa kunkhala mpainiya wapadela kuti nikatumikile mumzinda wa Kano kumpoto kwa Nigeria. Izi zecitika pa nthawi ya nkhondo yoitiwa kuti Biafran yamene yeyamba mu 1967 ndipo yesila mu 1970. Nkhondo iyi yecitisha kuti pankhale mavuto anyinji ndipo ayakine ecifwa kumpoto kwa Nigeria. Kuyangizhyila apo, nkhondo iyi yefalikila mpaka kum’mawa kwa Nigeria. Mkwasu muyakine eyesa kunilimbikisha kuti nisalute, koma nemuuzhya kuti: “Nayamikila pa nkhaŵa yako. Koma ngati Yehova ofuna kuti nikatumikile kudela uku, nukaikila lini kuti ankhale nane.”

Zenze zocitisha cisoni kuona zecitika pa nthawi ya nkhondo ku Kano. Nkhondo iyi yeononga zinthu zinyinji. Petenzolalikila, nthawi ziyakine tenzoona mitembo ya ŵanthu amene ecifwa pa nkhondo iyi. Olo kuti kudela iyi kwenze mipingo inyinji, akwasu na azilongosi anyinji eutuka ndipo kwesala tyala ofalisa osakwana 15. Ofalisa aŵa enze na wowa koma soti nkhaŵa. Akwasu na azilongosi aŵa esangalala ngako, neo na apainiya ayakine 5 petefwika kudela iyi. Teyesayesa kuŵalimbikisha ndipo teŵayavya kuti ayambe soti kucita misonkhano, kulalikila, kutumizhya lipoti ya utumiki koma soti kuoda zofalisa. Kulaŵila cendi, izi zeŵalimbikisha ngako.

Monga apainiya apadela, teyamba kuphunzila Cihausa. Kulalikila uthenga uweme m’cilaŵilo ca kudela uku, kweyavya kuti ŵanthu anyinji amvwishile uthenga uweme. Olo n’tetyo, tezindikila kuti ŵanthu a m’cipembezo cikulu ca kudela uku enzozonda nchito yasu yolalikila. Tetyo, tenzofunika kunkhala osamala. Siku iyakine neo na muyangu petenzolalikila, munalume muyakine etipitikisha na cipula. Koma cifukwa cakuti teutuka ngako kupambana yove, aliyokwanishe kutikata. Mosasamala kanthu za zocitika izi, Yehova eticitisha ‘kunkhala otetezeka’ ndipo ciŵelengelo ca ofalisa cekula. (Sal. 4:8) Masiku ŵano, ku Kano kuli ofalisa opitilila 500 amene otumikila m’mipingo 11.

Cakosilizhyila kwa mwezi wa August 1968, pavuli potumikila ku Kano kwa miyezi tyala itontho, neuzhyiwa kuti nilute ku Niamey, kwamene ni mzinda ukulu wa ku Niger pamozi na apainiya apadela  ayakine aŵili. Pakaliyopita nthawi itali, tezindikila kuti ku Niger, calo camene cili kum’cingulo kwa Africa, ni kwakupya ngako. Kuyangizhyila pa kulalikila ku calo uku kwakupya, tenzofunika soti kuphunzila cilaŵilo ca Cifulenci camene niye cilaŵilo cikulu. Mosasamala kanthu za mavuto aŵa, tedalila Yehova ndipo teyamba kulalikila mumzinda umu pamozi na ofalisa atontho amene enzonkhala ku malo aŵa. M’kanthawi tyala katontho, pafupifupi aliyense ku Niamey wamene enzokwanisha kuŵelenga elandila buku yophunzililamo Baibo yakuti The Truth That Leads to Eternal Life. Ndipo ŵanthu ayakine enzocitotisakila kuti atoleko buku iyi.

Pakaliyopita nthawi, tezindikila kuti akulu-akulu aboma enzozonda Mboni za Yehova. Mu July 1969, tesonkhana kuti ticite msonkhano wadela woyamba m’calo ici ndipo penze ŵanthu okwanila 20. Tenzoyembekezela mwacidwi kubatizika kwa ofalisa aŵili. Koma pa siku yoyamba ya msonkhano uyu, apolisi efwika ndipo etilesha kuti ticite msonkhano uyu. Pavuli pake, etola apainiya apadela onse pamozi na woyanganila dela noluta nao ku polisi. Pavuli potikonsha makonsho, etilola kuti tilute, koma etilamula kuti tikawele soti pa siku yokonkhapo. Peteona kuti tingankhale m’mavuto akulu, tepanga makonzedwe akuti nkhani ya ubatizo ikakambiwile m’ng’anda ya munthu muyakine, ndipo pavuli pake tikabatize mwacisinsi ŵala enzofunika kubatizika mu m’mana.

Pavuli pa mawiki atontho, boma yelamula kuti neo na apainiya apadela ayakine 5, ticoke m’calo ici. Etipasa maawazi 48 kuti ticoke, ndipo tenzofunika kuzipangila seka makonzedwe akuti ticoke m’calo ici. Tekonkha zecitiuzhya ndipo teluta ku ofesi ya msambo ku Nigeria kwamene etipasa soti utumiki uyakine.

Neuzhyiwa kuti nikatumikile m’munzi uyakine wa Orisunbare ku Nigeria kwamene nesangalala ngako kutumikila pamozi na kagulu katontho ka ofalisa a ku dela iyi. Koma pavuli pa miyezi 6, ofesi ya msambo yeniuzhya kuti niwelele ku Niger neka. Poyamba, nedabwa ngako ndipo necita nkhaŵa. Koma nenzoyembekezela mwacidwi kuyoonana nao soti akwasu na azilongosi a ku Niger.

Penefwika ku Niamey, siku yokonkhapo wa zamalonda muyakine wa ku Nigeria ezindikila kuti nenze wa Mboni ndipo eyamba kunikonsha makonsho okhuza Baibo. Tetyo, neyamba kuphunzila naye Baibo. Ndipo pavuli pakuti waleka kupepa fwaka na kumwa ngako walwa, ebatizika. Pavuli pake, nesangalala ngako kulalikila pamozi na akwasu na azilongosi osiyanasiyana ku Niger noona mwamene ŵanthu ephunzilila cendi. Nthawi yoyamba penefwika ku calo ici, kwenze Mboni zokwanila 31. Koma pofwika pa nthawi yenenzofumako, kwenze Mboni 69.

Mu December 1977, newelela ku Nigeria kuti nikacite maphunzilo auzimu. Cakosilizhyila kwa maphunzilo aŵa a mawiki atatu, mkwasu Malcolm Vigo wamene enzotumikila monga mgwilizanisi wa Komiti  ya Msambo, enipasa kalata yofumila ku ofesi ya msambo ya ku Sierra Leone kuti niŵelenge. Akwasu aŵa enzosakila mpainiya wamene ni mbeta, ali na thanzi yabwino koma soti wamene enzokwanisha kulaŵila Cizungu na Cifulenci kuti akatumikile monga woyanganila dela ku Guinea. Mkwasu Vigo eniuzhya kuti neitiwa ku maphunzilo aya na colinga cakuti nicite utumiki uyu. Eniuzhya soti kuti utumiki uyu wenze wovuta. Tetyo, elaŵila kuti: “Uganizilepo mosamala ukaliyopanga cosankha.” Nthawi yamene iyo neyankha kuti: “Cifukwa cakuti ni Yehova wanituma, nilute.”

Neluta ku Sierra Leone ndipo nekumana na akwasu a pa ofesi ya msambo. M’mozi mwa akwasu a m’Komiti ya Msambo eniuzhya kuti: “Tuziŵa lini zinyinji zokhuza nchito yolalikila ku Guinea.” Olo kuti akwasu a ku ofesi ya msambo ya ku Sierra Leone niye enzofunika kuyanganila nchito yolalikila ku Guinea, enzokwanisha lini kulaŵizhyana na ofalisa cifukwa ca zandale zenzocitika m’calo ici. Ove eyesa maulwendo osiyanasiyana kutuma mkwasu kuti akaonane na akwasu ku Guinea, koma ziliyokwanishike. Tetyo, enisenga kuti nilute mumzinda ukulu wa Conakry ku Guinea, kuti nikatole cilolezo conkhalila m’calo ici ku boma.

Penefwika ku Conakry, neluta kuyoonana na kazembe wa calo ca Nigeria. Nemufotokozela kuti nufuna nikocita nchito yolalikila mu Guinea. Koma yove eniuzhya kuti kucita izi kungaike moyo wangu pangozi. Elaŵila kuti: “Welela ukalalikile kwanu ku Nigeria.” Koma nemuuzhya kuti: “Nufuna kunkhala kuno.” Tetyo, elemba kalata kusenga Nduna Yoyanganila Zocitika m’Calo ca Guinea kuti aniyavye, ndipo eniyavya.

Nthawi itontho pavuli pake, newelela ku ofesi ya msambo ku Sierra Leone ndipo neuzhya akwasu kuti nepasiwa cilolezo conkhala m’calo ca Guinea. Akwasu esangalala ngako kuona mwamene Yehova edalisila ulwendo wangu.

Kuyambila mu 1978 mpaka mu 1989, nenzotumikila m’nchito ya dela ku Guinea, Sierra Leone, koma soti monga wokatizhyila dela ku Liberia. Poyamba, nenzolwala pafupi-pafupi. Ndipo nthawi ziyakine, izi zenzonicitikila apo n’kuti nili ku madela akutali. Koma akwasu enzocita zonse zaangakwanishe kuti anitwale ku cipatala.

Pa nthawi iyakine nelwala mtundu uyakine wa malelia akali ngako. Penepola niye peneziŵa kuti akwasu enzoganiza monga kuti ninifwe. Tetyo, enzoganizila kwaanganiike pavuli pakuti nafwa. Mosasamala kanthu za zocitika izi zocitisha wowa, niliyoganizileko zosiya utumiki wangu. Nupitilizhya kunkhala wosimikizhya kuti Mulungu niye tyala angatipase citetezo cenecene cifukwa olo tingafwe, akatiukishe.

Mu 1988, nekumana na Dorcas, kalongosi wamene enze mpainiya wolicefya koma soti wauzimu. Telungulana ndipo teyamba kuyendela pamozi m’nchito ya m’dela. Teseŵenzela pamozi na Dorcas pa utumiki wasu ndipo enze wokonzeka kucita zilizonse zaangakwanishe potumikila Yehova. Tenzoyenda misenga itali-itali monga makilomita 25 kuti tifume pa mpingo umozi kuluta pa mpingo uyakine apo n’kuti  tanyamula katundu. Kuti tifwike ku mipingo yamene yenze kutali ngako, tenzoseŵenzesha mayendedwe alionse angapezeke apo n’kuti tupita m’njila zamatika koma soti zokumbikakumbika.

Dorcas ni wotang’a mtima ngako. Mwacisanzo, pa nthawi iyakine teyenda msenga wa masiku 5 ndipo tenzofunika kutauka m’mana poseŵenzesha kaboti katontho cifukwa cakuti biliji ya vimiti yenzepo yenze yeonongeka. Dorcas peenzofuna kuseluka m’kaboti, eponela m’manzi. Tonse aŵili tenzoziŵa lini kunyaya, ndipo pa m’mana apa penze ng’wena. Mwa mwai wanji, acilumbwana ayakine amene enzoziŵa kunyaya emupulumusa. Kwa kanthawi, tenzokonda kulota zecitika pa nthawi iyi. Olo n’tetyo, tepitilizhya kucita utumiki uyu.

Cakoyambilila kwa caka ca 1992, tedabwa ngako peteziŵa kuti Dorcas enze na vumo. Tetyo, tenzofunika kupanga cosankha cakuti tipitilizhye kutumikila mu utumiki wanthawi zonse wapadela olo yai. Teganiza kuti, “Yehova watipasa mphaso.” Tetyo, tepasa mwana wasu zina yakuti Jahgift. Pavuli pa vyaka 4 kufumila pecivyalika Jahgift, Eric msaza wake wa Jahgift evyalika. Kulaŵila cendi, ŵana ŵasu onse aŵili ni mphaso yofumila kuli Yehova. Jahgift etumikila pa ofesi yomasulila kwa kanthawi ku Conakry, ndipo Eric ni mtumiki woyavya.

Olo kuti m’kuluta kwa nthawi Dorcas enze eleka kutumikila monga mpainiya wapadela, yove epitilizhya kutumikila monga mpainiya wanthawi zonse olo pa nthawi petenzolela ŵana ŵasu. Moyavyiwa na Yehova, nepitilizhya kutumikila mu utumiki wanthawi zonse wapadela. Pavuli pakuti ŵana ŵasu akula, Dorcas eyamba soti kutumikila monga mpainiya wapadela. Lomba, tonse aŵili tutumikila monga amishonale ku Conakry.

Nthawi zonse, nankhala nuluta kulikonse kwaanituma Yehova. Kanyinji-kanyinji, neo na mkazi wangu taona kuti Yehova otiteteza notidalisa. Tapewa mavuto anyinji koma soti nkhaŵa cifukwa codalila Yehova m’malo modalila zinthu zamuŵili. Kulingana na zinthu zatakumana nazo pa umoyo, neo na Dorcas taona kuti citetezo cenecene cufumila kwa “Mulungu wa cipulumuso casu,” Yehova. (1 Mbi. 16:35) Nili na cidalilo cakuti moyo wa ŵala onse amene omudalila, ‘uvungiwe motetezeka m’cola ca moyo ca Yehova.’—1 Sam. 25:29.