NKHANI YOPHUNZILA 39
NYIMBO 125 “Acimwemwe ni Ŵanthu Acifundo!”
Sangalalani na Cimwemwe Cikulu Camene Cuwela Cifukwa Copasa
“Kupasa kuticitisha kunkhala osangalala ngako kupambana kulandila.”—MAC. 20:35.
ZATI TIPHUNZILE
Tiphunzile njila zosiyanasiyana zatingapasilemo ŵanthu ayakine koma soti cifukwa cake kucita izi kuticitisha kunkhala na cimwemwe.
1-2. Ndaŵa yanji Yehova etilenga m’njila yakuti tikosangalala ngati tapasa ayakine?
TUPEZA cimwemwe cikulu ngati tupasa ayakine kupambana kulandila. Izi zili teti cifukwa cakuti niye mwecitilengela Yehova. (Mac. 20:35) Koma kansi izi zutanthauza kuti tingapeze lini cimwemwe ciliconse ngati tulandila? Yai. Tuziŵa bwino kuti ngati munthu muyakine watipasa mphaso, tunkhala osangalala. Olo n’tetyo, tupeza cimwemwe cikulu ngako ngati tapasa ayakine. Ndipo tupindula cifukwa cakuti Yehova etilenga m’njila iyi. Ndaŵa yanji?
2 Cifukwa cakuti Yehova etilenga m’njila iyi, tingayangizhyile cimwemwe casu. Tingacite izi mwa kusakila mipata yatingapasilemo ayakine. Ndipo ni zosangalasa kuti Yehova etilenga mu njila iyi.—Sal. 139:14.
3. Ndaŵa yanji Yehova ofotokozewa kuti ni “Mulungu wacimwemwe”?
3 Cifukwa cakuti Baibo yulaŵila kuti ŵala amene opasa ayakine onkhala na cimwemwe, tingamvwishe mosavuta cifukwa cake Yehova ni “Mulungu wacimwemwe.” (1 Tim. 1:11) Yove niye eyambilila kupasa ayakine, ndipo kuliye munthu aliyense angapase monga ni Yehova. Cifukwa ca yove, “tili na moyo, tuyenda ndipo tilipo,” monga ni mwecilaŵilila mtumwi Paulo. (Mac. 17:28) Kulaŵila cendi, “mphaso iliyonse yabwino na yangwilo” yufumila kwa Yehova.—Yak. 1:17.
4. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tipeze cimwemwe cikulu?
4 Payakine seo tonse tingakonde kunkhala na cimwemwe camene cuwela cifukwa copasa. Tingacite izi mwa kutolela cisanzo ca Yehova conkhala wawanzi. (Aef. 5:1) M’nkhani ino, tiphunzile za cisanzo cake cabwino copasa koma soti zatingacite ngati tuona kuti ayakine oyamikila lini zatuŵacitila. Izi zitiyavye kuti tipitilizhye kunkhala opasa na acimwemwe.
TOLELANI CISANZO CA YEHOVA CONKHALA WAWANZI
5. Kansi ni zinthu ziyakine zotyani zamene Yehova otipasa?
5 Kansi ni m’njila ziyakine zotyani zakuoneshelamo Yehova kuti ni wawanzi? Onani viyakine mwa visanzo ivi. Yehova otipasa zatufunikila. N’cendi kuti ni nthawi lini zonse pamene yove angaticitishe kunkhala na umoyo wapalulu. Koma ooneshesha kuti nthawi zonse tili na zinthu zatufunikila. Mwacisanzo, ooneshesha kuti tili na vakulya, vovwala na ponkhala. (Sal. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) Kansi Yehova otipasa zinthu izi zamuŵili cifukwa cakuti ni udindo wake? Yai. Lomba ndaŵa yanji otipasa zinthu izi?
6. Kansi tuphunzilapo cinji pa Mateyu 6:25, 26?
6 Yehova otipasa zinthu zatufunikila cifukwa cakuti otikonda. Ganizilani mau a Yesu opezeka pa Mateyu 6:25, 26. (Ŵelengani.) Yesu eseŵenzesha fanizo ya tunyoni, ndipo elaŵila kuti: “Tukomola lini mbeu olo kuwezhya kapena kusunga cakulya mu ng’anda yosungilamo zinthu.” Olo n’tetyo, onani mau yokonkhapo yecilaŵila, elaŵila kuti: “Ausuwanu akululu otulyesha.” Pavuli pake, Yesu ekonsha kuti: “Kansi nimwe lini amtengo wapatali kupambana tunyoni?” Kansi izi zutiphunzisa cinji? Yehova oona atumiki ŵake kuti ni amtengo wapatali kupambana nyama. Tetyo ngati Yehova osamalila nyama, niye kuti tingankhale osimikizhya kuti akotisamalila. Molingana na atata aumunthu, Yehova osamalila banja yake cifukwa ca cikondi.—Sal. 145:16; Mat. 6:32.
7. Kansi ni m’njila imozi yotyani yatingaoneshelemo wanzi potolela cisanzo ca Yehova? (Onani soti cithunzithunzi.)
7 Molingana na Yehova, nase tingapase ŵanthu ayakine zakufunikila cifukwa cakuti tuŵakonda. Mwacisanzo, kansi muziŵako mkwasu olo kalongosi wamene ofunikila vakulya olo vovwala? Yehova angakuseŵenzesheni kuti mumuyavye kupeza zinthu zofunikila. Atumiki a Yehova, oziŵika cifukwa coonesha wanzi pakacitika soka. Mwacisanzo, pa nthawi ya mlili wa COVID-19, akwasu na azilongosi enzogaŵana vakulya, vovwala na vinthu viyakine na ŵala amene enzofunikila thandizo. Ayakine enzopanga soti zopeleka pocilikiza nchito ya pacalo conse. Izi zeyavya kuti nchito yopeleka thandizo iyende bwino pacalo conse. Akwasu na azilongosi aŵa, eseŵenzesha mau opezeka pa Aheberi 13:16 akuti: “Osaluŵa kucita zabwino noyaŵana na ayakine zamuli nazo, cifukwa Mulungu osangalala na nsembe zoteti.”
Tonse tingatolele cisanzo ca Yehova pa nkhani yoonesha wanzi (Onani ndime 7)
8. Kansi tupindula tyani cifukwa cakuti Yehova otipasa mphamvu? (Afilipi 2:13)
8 Yehova otipasa mphamvu. Yehova osangalala kupasa atumiki ŵake okhulupilika mphamvu zake ziliye malile. (Ŵelengani Afilipi 2:13.) Kansi pa nthawi iyakine mwenze mwepemphelako kwa Yehova kuti akupaseni mphamvu kuti mukwanishe kupewa olo kupilila mayeselo ovuta? Payakine mwepemphela soti kwa Yehova kuti akupaseni mphamvu kuti mukwanishe kucita zinthu zemwenzofuna kucita siku yamene iyo. Ndipo pemphelo yanu yosenga mphamvu peyeyankhiwa, payakine mwekatizhyana nazo zecilemba mtumwi Paulo kuti: “Pa zinthu zonse, nupeza mphamvu kufumila kwa Mulungu wamene onipasa mphamvu zanufunikila.”—Afil. 4:13.
9. Kansi ni m’njila ziyakine zotyani zatingatolelemo cisanzo ca Yehova mwa kuyavya ayakine poseŵenzesha mphamvu zasu? (Onani soti cithunzithunzi.)
9 Mosiyana na Yehova, seo tiliye mphamvu ziliye malile ndipo tingakwanishe lini kupasa ayakine mphamvu zasu monga ni mwakucitila yove. Koma tingatolele cisanzo cake mwa kuseŵenzesha mphamvu zasu kuyavya ayakine. Mwacisanzo, tingayavye mkwasu kapena kalongosi wacikulile olo wolwala kukilina ng’anda yake olo kuyomugulilako zinthu. Ngati tingakwanishe, tingayavye pa nchito yoyelesa nokonza soti Mang’anda ya Ufumu. Tetyo ngati tuseŵenzesha mphamvu zasu kucita izi, tingacite zinyinji poyavya akwasu na azilongosi.
Tingaseŵenzeshe mphamvu zasu poyavya ayakine (Onani ndime 9)
10. Kansi tingatang’ishe tyani ayakine na mau ŵasu?
10 Osaluŵa kuti mungatang’ishe ayakine na mau ŵanu. Kansi mungaganizileko za munthu muyakine wamene angalimbikishiwe ngati mungamuuzhye kuti muyamikila zakucita? Kansi muziŵako munthu muyakine wamene ofunikila citonthozo? Ngati pali wamuganizila, mungacite bwino kunkhala osimikizhya kuuzhya munthu uyo kuti musamala za yove. Payakine mungayomutandalila mwacindunji, kumutumila foni, khadi, email, olo kumulembela kameseji. Ndipo mufunika lini kucita ngako nkhaŵa na zati mukalaŵile. Mau tyala yatontho yacikondi yangankhale kuti niye yakufunikila kuti apitilizhye kunkhala wokhulupilika na kuti ciyembekezo cake citang’ileko.—Miy. 12:25; Aef. 4:29.
11. Kansi Yehova opasa tyani ŵanthu nzelu zake?
11 Yehova opasa nzelu. Mtumwi Yokobo elemba kuti: “Ngati muyakine osoŵa nzelu, akopempha kwa Mulungu ndipo akomupasa, cifukwa yove opeleka mwawanzi koma soti opeleka mosatonzhya.” (Yak. 1:5; ftn.) Monga ni mwayooneshela mau aya, Yehova otana lini ŵanthu nzelu zake. M’malo mwake, oŵapasa mwawanzi. Yakobo elaŵila soti kuti ngati Yehova wapasa ŵanthu nzelu, ocita izi “mosatonzhya.” Yove ofuna lini kuti tikokumvwa caipa ngati tusenga malangizo kuli yove. M’malo mwake, otilimbikisha kuti tikomusenga.—Miy. 2:1-6.
12. Kansi tili na mipata yotyani youzhyilamo ŵanthu ayakine zinthu zatuziŵa?
12 Tyani ponena za seo? Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Yehova mwa kuuzhyako ŵanthu zinthu zatuziŵa? (Sal. 32:8) Atumiki a Yehova ali na mipata inyinji yangauzhyilemo ayakine zinthu zeciphunzila. Kanyinji-kanyinji, tukonda kuphunzisako Akhristu alomba molalikilila. Moleza mtima, akulu ophunzisa atumiki oyavya koma soti akwasu obatizika mwangasamalilile mbali ziyakine mumpingo. Ndipo akwasu na azilongosi amene ali na luso yomanga koma soti kukonza zinthu, ophunzisa ayakine mocitila nchito izi pa vimango vucitika m’gulu ya Yehova.
13. Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Yehova pa nkhani youzhyako ŵanthu ayakine zatuziŵa?
13 Ŵala amene ophunzisa ayakine, ofunika kuyesayesa kutolela cisanzo ca Yehova. Ofunika kukumbukila kuti Yehova opeleka nzelu zake mwawanzi. Molingana na izi, nase tufunika kunkhala ofunishisha kuuzhyako ayakine zinthu zatuziŵa. Tufunika lini kuyopa kuphunzisa ayakine poganiza kuti ngati aphunzisiwa bwino, niye kuti msogolo angayotiloŵa m’malo. Ŵanthu ayakine oganiza kuti cifukwa cakuti paliye eŵaphunzisa, niye kuti nao angaphunzise lini ayakine. Atumiki a Yehova ofunika lini kunkhala na kaganizidwe koteti. M’malo mwake, tusangalala kuuzhyako ayakine zatuziŵa ndipo tucita zilizonse zatingakwanishe kuti tiŵaphunzise. (1 Ates. 2:8) Tufuna kuti nao ankhale “oyenelela kuphunzisa ayakine.” (2 Tim. 2:1, 2) Ngati tuyesayesa kunkhala awanzi pouzhyako ŵanthu ayakine zatuziŵa, niye kuti tonse tinkhale anzelu koma soti acimwemwe.
NGATI TUONA KUTI ŴANTHU OYAMIKILA LINI ZATUŴACITILA
14. Kansi ŵanthu anyinji okonda kucita cinji ngati taŵacitila cinthu ciyakine?
14 Ngati tapasa olo kucitila munthu muyakine cinthu, makamaka akwasu na azilongosi, kanyinji-kanyinji otiyamikila. Payakine angatitumizhyile khadi olo kuonesha ciyamikilo cao m’njila iyakine. (Akol. 3:15) Ngati atiyamikila, tukondwela ngako.
15. Kansi tufunika kukumbukila cinji ngati ayakine oyamikila lini pa zataŵacitila?
15 Koma nthawi ziyakine ŵanthu angatiyamikile lini pa zinthu zatingaŵacitile. Ndipo izi zingaoneke monga kuti ove osamala lini za zinthu zeteŵacitila olo kuzindikila nthawi yeteseŵenzesha, mphamvu olo zinthu zeteseŵenzesha pofuna kuŵacitila zinthu zeteŵacitila. Ngati zoteti zacitika, kansi tingapewe tyani kukhumudwa? Kumbukilani mau opezeka pa Machitidwe 20:35 yamene ni lemba pazikiwa nkhani ino. Cimwemwe casu cudalila lini pa mwakucitila ŵanthu. Tetyo, tingasankhe kusangalala olo kuti ŵanthu ayakine ooneka kuti oyamikila lini. Motyani? Ganizilani njila izi.
16. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tipitilizhye kupasa ayakine mwacimwemwe?
16 Mukokumbukila kuti mutolela cisanzo ca Yehova. Yove opasa ŵanthu zinthu zabwino mosasamala kanthu kuti oyamikila olo yai. (Mat. 5:43-48) Yehova olonjeza kuti ngati nase tupasa ayakine “cosayembekezela kuti tilandile kayakine,” niye kuti “mphoto yasu inkhale ikulu.” (Luka 6:35) Tetyo, mufunika lini kukhumudwa ngati ŵanthu okuyamikilani lini. Mukokumbukila kuti Yehova akakudaliseni pa zabwino zamucita kuti muyavye ayakine koma soti cifukwa cakuti ‘mupasa ayakine mwacimwemwe.’—Miy. 19:17; 2 Akor. 9:7.
17. Kansi tili na cifukwa cikulu cotyani catufunila kupasa ayakine? (Luka 14:12-14)
17 Cinthu ciyakine catingacite potolela cisanzo ca Yehova pa nkhani yopasa, ni kuseŵenzesha zecikamba Yesu pa Luka 14:12-14. (Ŵelengani.) N’cendi kuti ni kulakwa lini kuitila ŵanthu ayakine ku cakulya olo kuŵaonesha cifundo pamene nao angakwanishe kucita cimozimozi kuli seo. Koma nanga tyani ngati tazindikila kuti nthawi zinyinji tukonda kupasa ayakine tili na ciyembekezo cakuti nao akatipase zinthu ziyakine? Ngati umu niye mwazilili, mungacite bwino kucita zecilaŵila Yesu. Tingaoneshe wanzi ku munthu watuziŵa kuti angakwanishe lini kutiwezhyela ciliconse. Tikacita izi, tinkhale osangalala cifukwa tutolela cisanzo ca Yehova. Ndipo ngati tuyembekezela lini zilizonse tikapasa ŵanthu, tikonkhala osangalala nthawi zonse olo kuti ove aliyotiyamikile.
18. Kansi tufunika kunkhala osimikizhya kupewa kucita cinji?
18 Mukopewa kuganiza kuti ŵanthu ayakine oyamikila lini. (1 Akor. 13:7) Ngati ŵanthu ayakine otiyamikila lini, tingazikonshe kuti: ‘Kansi n’cendi kuti oyamikila lini, olo kansi payakine eluŵa tyala kuti atiyamikile?’ Payakine ali na vifukwa viyakine vepangisha kuti asatiyamikile monga ni mwetenzoyembekezela. Ayakine angayamikile ngako koma angakangiwe kutionesha. Olo payakine angacite nsoni kulandila thandizo cifukwa cakuti m’nthawi zakuvuli, ove niye enzoyavya ayakine. Mulimonse mwazingankhalile, ngati tukonda cendi akwasu na azilongosi, tipewe kuŵaganizila zinthu ziipa. Ndipo tipitilizhye kupasa mwacimwemwe.—Aef. 4:2.
19-20. Kansi n’cinji ciyakine cingatiyavye kunkhala osangalala patupasa ayakine? (Onani soti cithunzithunzi.)
19 Mukonkhala oleza mtima. Ponena za kunkhala wawanzi, Mfumu yanzelu Solomo yelemba kuti: “Ponya mkate wako pa manzi cifukwa pakapita masiku yanyinji ukaupeze soti.” (Mla. 11:1) Monga ni mwayooneshela mau aya, ayakine angatiyamikile pavuli pa “nthawi itali.” Izi niye zecitikila kalongosi muyakine.
20 Vyaka vinyinji vapita, mkazi wa woyanganila dela elembela kalata kalongosi wamene enze ebatizika calombapano. M’kalata yake, yove egogomezela kufunika kopitilizhya kunkhala okhulupilika kwa Yehova. Pavuli pa vyaka 8, kalongosi uyu niye peciyankha kalata yake. Eyankha kuti: “Muziŵa lini izi. Koma nufunishisha kukuuzhyani kuti mwaniyavya ngako pa vyaka vonse ivi vapita.” Epitilizhya kuti: “Kalata yanu yenze yolimbikisha ndipo lemba yemweikamo yenifwika ngako pa mtima cakuti niliyoiluŵe.” a Pavuli pofotokoza ayakine mwa mavuto yecikumana nayo, yove elaŵila kuti: “Nthawi ziyakine nenzoganiza tyala zoleka kutumikila Yehova. Koma lemba yenze m’kalata yemwenilembela yenifwika pa mtima, cakuti . . . yeniyavya kuti nipitilizhye kutumikila Yehova.” Elaŵila soti kuti: “Pa vyaka vonse 8, paliye cinthu caniyavya ngako kupambana kalata na lemba yemwenilembela.” Ganizilani tyala cimwemwe cecinkhala naco mkazi wa woyanganila dela pecilandila kalata iyi “pavuli pa nthawi itali.” Molingana na izi, nase ŵanthu ayakine angatiyamikile pa zabwino zeteŵacitila pavuli pa nthawi itali.
Wanthu ayakine angatiyamikile pa zabwino zeteŵacitila olo pavuli pakuti papita nthawi itali (Onani ndime 20) b
21. Ndaŵa yanji nimwe osimikizhya kutolela cisanzo ca Yehova pa nkhani yonkhala wawanzi?
21 Monga ni mwataonela, Yehova etilenga m’njila yapadela. Olo kuti tusangalala tikalandila zinthu ziyakine, tunkhala na cimwemwe cikulu ngako ngati tapasa ayakine. Tusangalala tikakwanisha kuyavya okhulupilila ayasu. Kuyangizhyila apo, tusangalala ngako ngati ŵanthu ayakine oonesha kuyamikila. Olo n’tetyo, mosasamala kanthu kuti ayamikile olo yai, tunkhala osangalala poziŵa kuti tacita zoyenela. Tetyo, osaluŵa kuti zilizonse zamungapase, “Yehova angakwanishe kukupasani zinyinji kupambana zamene izo.” (2 Mbi. 25:9) Ndipo seo tingapase lini ayakine monga ni mwangatipasile Yehova. Ndipo kulandila mphoto kufumila kwa Yehova niye cinthu cabwino ngako. Tetyo, lekani kuti tinkhale osimikizhya kupitilizhya kutolela cisanzo ca Ausuwasu akululu conkhala awanzi.
NYIMBO 17 “Nufuna”
a Lemba yamene mkazi wa woyanganila dela eika mu kalata yecilembela kalongosi, yenze 2 Yohane 8, yamene yulaŵila kuti: “Samalani kuti musataye zinthu zamene tekuyavyani kuti muzipeze na colinga cakuti mukalandile madaliso yonse yawakukonzelani Mulungu.”
b MAU OFOTOKOZA CITHUNZITHUNZI : Mu vithunzithunzi voyelekezela ivi, mkazi wa woyanganila dela olembela kalata kalongosi wamene ebatizika calombapano. Pavuli pa vyaka vinyinji, yove olandila kalata ya ciyamikilo.
