KANSI CALO CIPULUMUKE?
Manzi Abwino
UMOYO pacalo ungankhale wovuta ngati kuti paliye manzi, makamaka manzi abwino. Ndipo mbali ikulu yamene yupezeka mu zamoyo zonse ni manzi. Nyanja, mimana, mishambo na nyenje za pansi pa nthaka, zupeleka manzi abwino yakumwa ku ŵanthu na nyama. Ndipo zutiyavya soti kutilila mbeu zasu.
Zinthu Zamene Zingaononge Manzi Abwino
Mbali ikulu ya pulaneti yasu ni manzi ŵekaŵeka. Koma molingana na zeyekamba lipoti ya bungwe yuyanganila pa za nyengo pacalo conse, “manzi abwino amene oseŵenzeshewa pacalo conse ni 0.5 pelesenti tyala.” Olo kuti ni manzi tyala yatontho yamene yoseŵenzeshewa na zamoyo pacalo, manzi amene aŵa oonongewa mosavuta ndipo cunkhala covuta kuyapeza cifukwa cakuti ni zamoyo zinyinji zufuna manzi koma soti cifukwa ca vuto yokhuza kucinja kwa nyengo. Akaswili okamba kuti mu vyaka 30 ŵanthu 5 biliyoni angokwanisha lini kupeza manzi abwino.
Calo—Cepangiwa Kuti Cinkhalepo Mpaka Kale-kale
Calo cili na njila zacilengedwe zamene zucitisha kuti manzi asasile. Kuyangizhyila apo, lito na zamoyo za m’manzi, zucitila zinthu pamozi pokonza manzi. Onani umboni uyakine uonesha kuti calo cepangiwa kuti cinkhalepo mpaka kale-kale.
-
Pali umboni uonesha kuti lito yucosa vinthu viipa ku manzi. Vomela viyakine vamene vupezeka m’mishambo vucosa mphepo yoitiwa kuti nitrogen, phosphorus na mankhwala opaya tudoyo.
-
Asayansi apeza kuti manzi oonongeka, okonzewa kunkhala abwino poseŵenzesha njila za m’cilengedwe na ziyakine zucitishiwa na zamoyo. Vinthu vuononga manzi vusambuluka ngati manzi yoyenda ndipo vuonongewa na tudoyo tutontho-tutontho.
-
Nkhono za m’manzi, zukonza manzi m’masiku tyala yatontho—pocosa zinthu zamene zuyaononga. Ndipo zuyakonza bwino kupambana na mwavingacitile vomela.
-
Manzi pacalo osila lini cifukwa cakuti opitilizhya kuyenda mozungulila kucoka pacalo na kuya kululu koma soti kucoka kululu nowela pacalo. Kayendedwe aka na njila ziyakine za m’cilengedwe zucitisha kuti manzi yasasile pacalo.
Zakuyesa Kucita Ŵanthu
Ngati tukonza motoka yamene yutaya oilo notaya vinyalala pa malo oyenela, tuyavya kusunga manzi kunkhala yaukhondo
Akaswili olimbikisha ŵanthu kuti ofunika kunkhala osamala kuti osati akoononga manzi. Kuti ticepesheko vinthu vuononga manzi, olimbikisha soti kukonza motoka yamene yutaya oilo, kupewa kutaya mankhwala yosaseŵenzeshewa m’cimbuzi olo kutaya mankhwala mupita manzi monga m’madileneji.
Akaswili apeza njila yabwino ngako yocoselamo munyu m’manzi. Colinga cao ni kufuna kupeza manzi anyinji akumwa.
Koma pakalufunika zinyinji. Njila yocoselamo munyu m’manzi ni yodula ngako cifukwa yufuna malaiti anyinji. Mu lipoti ya 2021 yukamba za kasamalilidwe ka manzi abwino, bungwe ya United Nations yekamba kuti: “Pacalo conse, nchito yokonza manzi yamene yucitika yufunika kuyangizhyilika.”
Vifukwa Vonkhalila na Ciyembekezo—Zayukamba Baibo
“Mulungu . . . odonsa madontho ya manzi; madontho amene aŵa osefeka nopona monga mvula na mame; mikumbi yoponesha manzi anyinji pa ŵanthu.”—Yobu 36:26-28.
Mulungu epanga njila izi za m’cilengedwe pofuna kuteteza manzi pacalo.—Mlaliki 1:7.
Ganizilani izi: Ngati Nyamalenga ekonza njila za cilengedwe zokonzelamo manzi abwino, kansi angakangiwe kukonza zinthu zaaononga ŵanthu? Onani nkhani yakuti “Mulungu Olonjeza Kuti Calo Cipulumuke,” pa peji 15.
