1-2. Petro wa Mathomo 4:7, 8 yi re king so se nyoko re gelepang gore re thogo tiyisela mo re gahlana le tsa go re ghula?

MO RE kene re bakiye mafelelofelong ya “matšatši ya mafelelo,” di ka makega gore re gahlane le tsa go sasamela ka matla. (2 Thim. 3:1) Mo re beyisa, ka nthago ga gore go be le dikgeto nageng ye nngwana ku bodikela bya Afrikha, batho ba yye ba thoma go lwa. Go fitiye kobodi ya dikgwedi, magageru ma sa kgone go sepelasepela ka taba la gore ke mo go lwiwa ga dipoleke tsa go tlala. Mara ba kgonne byang go lebana le seyemo sa mošaga wonone? Ba bangwana ba tšhabele mitšing ya magageru ya gore ma dula ga poleke ya gore yi tšhireletsegiye. Mogageru ye mongwana o yitseri: “Ke mo ke jabodiye ka matla ka taba la gore ke mo ke dula le banghane. Ke mo re kgona go tiyisana.”

² Mo “motšhatšhamelo wo mogolo” wo segela, re nyoko jabodisa ke taba ya gore re na le banghana ba go re nyaka ka matla. (Kut. 7:14) Byalo, taba ya gore re make senghana sa go tiya gana byalo di nyaka re yi make ka go yakgoswa. (Bala 1 Petro 4:7, 8.) Re ka tšhuta tsa go tlala ga tso di makegeleng Jeremiya, wa gore banghane bage ba mo gelepiye gore a thogo phona, nakwela go nyoko segela nako ya gore Jerusalema * yi psyitlanyiwe. Re ka mo yekisela byang ga Jeremiya?

3. (a) King so ne se ka maka Jeremiya gore a nyake go phela a ntoši? (b) Jeremiya o yye a mmotsa ying ga mabhalane wage ye ba reng ke Bharuke fote tsotsone di feleletsiye ka ying?

³ Jeremiya o fetsiye 40 ya mengwaga kela ya go feta yone, a dula  le batho ba go sa tshepege, gana hone go kena le bayagelani le mašaga yage ya gore ma tšwa toropong yo a goleleng ga yona yo ba reng ke Anathothe. (Jer. 11:21; 12:6) Le mo go le sone, ke mo a sa phele a ntoši. Mara o yye a botsa mabhalani wage ye ba reng ke Bharuke ka mokgo a tikwang, fote ka taba la gore ditaba tsage di ngwadiwwe, le rune re thogo di tšiba gore ke mo a tikwa byang. (Jer. 8:21; 9:1; 20:14-18; 45:1) Mo Bharuke a kene a ngwala ka tsa lephelo la Jeremiya, sosone se makiye gore ba be le senghane sa go tiya ka matla fote ba hlompane.—Jer. 20:1, 2; 26:7-11.

4. Jehova o yye a kgopela Jeremiya gore a make ying, fote mmereko wone wo yye wa tiyisa senghana sa Jeremiya le Bharuke byang?

⁴ Jeremiya o fetsiye mengwaga ya go tlala a kene a botsa Maisrayele a šišimele ka so se nyoko makegang ka Jerusalema. (Jer. 25:3) Nakwela Jehova a nyaka gore Maisrayele ma tisole, o yye a kgopela Jeremiya gore a ngwale taba yone ga lengwalo la go phutiwa. (Jer. 36:1-4) Ka taba la gore Jeremiya le Bharuke ba berekiye ggoši dikgwedi tsa go tlalanyana ka mmereko wo Modimo ke mo a ba neyye wona, sosone se makiye gore ba thogo ba le nako ya gabutši ya go bolabola ka dilo tso di makiyeng gore tumelo ya bona yi tiyelele.

5. Bharuke o makiye ying sa go šupetsa gore ke monghane wa gabutši wa Jeremiya?

⁵ Mo ba šele ba fetsiye go ngwala lengwalo lone la go phutiwa, Jeremiya ke mo a tshepiye Bharuke gore go be yene a ye botsang batho ka molayetsa wone. (Jer. 36:5, 6) Bharuke o yye a maka mmereko wone a šišimele le mo ne go le kotsi go wo maka. Di ka makega gore Jeremiya ke mo a jabodiye ka matla mo a bona Bharuke a ya tempeleng go ye botsa batho molayetsa. (Jer. 36:8-10) Mo barwayi ba kgoši ya Juda ba kwa so Bharuke a se makiyeng, ba yye ba mo kgopela gore a balele lengwalo lone gedimo! (Jer. 36:14, 15) Barwayi ba kgoši ba yye ba fetsa ka gore ba botse Kgoši Jehoyakimi tso Jeremiya a di bolabodiyeng. Ba yye ba kwela Bharuke go baba ke mokane ba re gage: “Ariye we wutameng, wene le Jeremiya  fote le bone gore go sa be le ka wweši ye a tšibang gore le kaye.” (Jer. 36:16-19) Yii, ba mo yeletsiye wa tšiba!

6. King so Jeremiya le Bharuke ba yyeng ba se maka mo ba phigisiwa?

⁶ Kgoši Jehoyakimi mo a kwa molayetsa wo Jeremiya a wo ngwadiyeng, o yye a kwata ka matla la go šinya a tšhubanya lengwalo lone la go phutiwa, ke mokane a fetsa ka gore Jeremiya le Bharuke ba fošediwe jele. Mara taba yone a sanka ya lelemetsa Jeremiya. O yye a tseya lephephe le lengwana a le neya Bharuke, gore a ngwale “mantsu ka mokana ga wona ya gore Kgoši ya Juda ye ba reng ke Jehoyakimi o yye a ma tšhubanya.”—Jer. 36:26-28, 32.

7. Tsa gore Jeremiya le Bharuke ba yye ba bereka ggoši di ba gelepiye ka ying?

⁷ Ga go tlala, batho bo ba hlupegisiwang ggoši ba feleletsa ba ba banghane. Byalo di ka makega gore mo Jeremiya le Bharuke ba kene ba ngwala lengwalo lela la gore le tšhubiye ke Kgoši yela ya pelo ye phifadu ye ba reng ke Jehoyakimi, sosone se yye sa maka gore ba be le senghana sa go tiya. Mara re ka tšhuta ying ga barena bowa ba go tshepega ka babedi?

8. King so se ka makang gore re šitege go ba le senghananghana fote ke ntaba re sa tshwanela go nagana gore re ka sa di kgone?

⁸ Ka dinako tse dingwana re ka kwa di roba go botsa ye mongwana ka mokgo re tikwang, ka taba la gore re yye ra kwisiwa go baba botala. (Diy.18:19, 24) Kela re ka bona nkare a re na nako ya go maka senghane sa mannete. Mara a di nyake re nagana gore re ka sa di kgone. Mo re nyaka gore magageru ma sa re lahle mo re tlela ke tsa go re ghula, di nyaka re thomise gana byalo go tshepa magageru ka go felegelela. Mo re ka maka tsotsone, re ko thogo ba le senghananghana.—1 Pet. 1:22.

9. (a) Jeso o šupetsiye byang gore ke mo a tshepa banghane bage? (b) Go bolabola o sa tšhabe selo go ka tiyisa senghana sago le ba bangwana byang? Beyisa.

⁹ Jeso ke mo a bolabola le banghana bage a lukulugiye, tsotsone ke mo di šupetsa gore wa ba tshepa. (Joh. 15:15) Re ka mo yekisela ka go bolabola nabo ka tso di re jabodisiyeng, ka tso di re kokonang kela tso di re kgongwetsang. Mo ye mongwana a bolabola nago, o mo theetsele gabutši, mo o ka maka tsotsone o ko thogo di bona gore le nagana go tshwana, le tikwa go tshwana fote tso le nyakang go di segelela di ka fo ba di tshwana. Tseya ka mošupetso wa mogageru ye mongwana wa mosadi ye ba reng ke Cindy wa gore o na le 29 ya mengwaga. O yye a timakela senghana le mošupatsela ye ba reng ke Marie-Louise wa gore o na le 67 ya mengwaga. Cindy le Marie-Louise ba bereka tšhomo ggoši ka Labone le lengwana le le lengwana ka bošego fote ba bolabola ba lukulugiye mo ba le ka babedi. Cindy o re, “Ke ya jabola mo ke bolabola dilo tsa go kenelela  le banghane ka taba la gore sone se n’gelepa gore ke thogo ba tšiba gabutši.” Senghane se thogo hlohlotela mo re sa tšhabe go bolabola le banghana ba rune ka dilo tso di re jang. Go fo tshwana le Cindy, mo go ka fo ba wene ye o thomang go bolabola le ba bangwana o lukulugiye, sosone se nyoko maka gore senghana sa lune se hlohlotele.—Diy. 27:9.

10. Diyema 27:17 yi re mo re bereka ggoši le magageru go nyoko ba le maphomela mafeng?

¹⁰ Go fo tshwana le Jeremiya le Bharuke, mo re bereka ggoši le magageru re thogo bona mekgwa ya bona ya gabutši ke mokane ra tšhuta ga bona, sosone sa maka gore re mamarelane. (Bala Diyema 27:17.) Mo re beyisa, o tikwa byang mo o le tšhomong ke mokane o kwa monghanago a yemela tumelo yage ka lešiši kela a bolabola di mmaba fote a sa kamake ka Jehova, le tso a nyoko tlang a di makela batho ku mahlong? Nnete o nyoko fo kwa o mo nyaka ka matla.

11-12. Re beyisele gore go bereka ggoši tšhomong go ka tiyisa senghana sa rune ka mokgo mang.

¹¹ Tseya ka mešupetso ka mmedi ke yowa, ya go šupetsa ka mokgo go bereka ggoši tšhomong go ka makang gore batho ba nyakanane tsa mannete. Mogageru ye mongwana wa mosadi ye ba reng ke Adeline wa go ba le 23 ya mengwaga o yye a kgopela Candice wa gore ke ye mongwana wa banghana bage gore a ye naye ga tšhomo ya gore ba yi bereka ga tleletlele. Adeline o re: “Ke mo re nyaka go fo tipona re tšhomayela re na le matšato fote re natefela ke tšhomo. Ka babedi ga rune ke mo re nyaka go gotetsiwa ga tso tsa Modimo.” Ayitsano go bereka ggoši go yye gwa ba berekela? Adeline o re: “Tšatši le lengwana le le lengwana mo re fetsa go tšhomayela, ke mo re bolabola ka mokgo re tikwang le tso di re tikisiyeng ka matla ga tso ne re bolabola ka tsona, le ka mokgo re yyeng ra napa re di bona gore Jehova ke yene a re yetetsang ga mmereko wa rune wa tšhomo. Ka babedi ga rune re tikisiye ke tso ne re bolabola ka tsona ku tšhomong fote sosone sa maka gore re nape re tšibanana gabutši.”

¹² Magageru ka mabedi ya basadi ya gore a maa šada bo ba reng ke Laïla le Marianne ba go tšwa Fora, ba fetsiye kaphetha ya mabeke ba tšhomayela ba le ku Bangui ya Central African Republic ga gore batho ba gona ba dula ba ya tlase le  kgakala. Mo Laïla a hlayisa o re: “Nna le Marianne tsa go re phiriketsa re yye ra hlakana natso, mara re kgonne go teya re feta ka taba la gore ke mo re dula re bolabodisana ka dilo tso di re hlupang, fote go nyakanana tsa mannete go makiye gore senghana sa rune se tiyelele. Mo ke bona Marianne a kgona go yamogela seyemo sa nyuwane, a kwana ka matla le batho ba gana hone polekeng fote a karakara ka matla tšhomong, tsotsone di makiye gore ke nape ke mo nyaka tsa nkare ke moka.” Gore motho a jabolele tšhomo a di nape di nyaka gore a ye mafaseng ya ka tawong. Nakwenngwana le ye nngwana mo o bereka tšhomo ya mo le dulang le magageru, o thulegela ke lešuba la go tšiba magageru gabutši ke mokane sosone se nyoko maka gore senghane sa lune se tiyelele.

13. Mo re kene re bereka ggoši le banghana ba rune, re ka hlakana le tsa go re phiriketsa tsa mošaga mang?

¹³ Ka dinako tse dingwana mo re kene re bereka ggoši le banghana ba rune, re ka sa bone tsa gabutši fela tso ba di makang mara re nyoko bona le mo ba kekemisang gona. Re ka gelepa king gore re sa fo dulela go lebelela tso banghana ba rune ba sa di makeng gabutši? Tla re beyiseneng ka mošupetso wa Jeremiya fote. King so se makiyeng gore a lebelele tsa gabutši ga ba bangwana, ke mokane a sa hlupege ka dilo tso ba sa di makeng gabutši?

14. King so Jeremiya a se tšhutiyeng ka Jehova fote sosone se mo gelepiye byang?

¹⁴ Di ka makega gore dipuku tsa Baebele tsa Magoši ya Mathomo le ya Bobedi di ngwadiye ke Jeremiya, go tokegela le puku ya gore yi bitsiwa ka lebitso lage. Mmereko wone wo makiye gore Jeremiya a thogo di bona gore Jehova o kwela batho ba go sa yenela go baba. Mo re beyisa, ke mo a di tšiba tsa gore mo Kgoši Ahaba a ka fo tisola ga tsa go befa tso a di makiyeng, Jehova o nyoko mo kwela go baba gore a sa bone mo go bolayiwa ba mutši wage ka mokana ga wona a sa phela. (1 Mag. 21:27-29) Go tokegela gana hone, Jeremiya ke mo a di tšiba tsa gore Manase o kwatisiye Jehova ka matla go phala Ahaba. Mara, mo Manase a tisola, Jehova o yye a mo tshwarela. (2 Mag. 21:16, 17; 2 Dikor. 33:10-13) Dilo tsone ka mokana ga tsona di makiye Jeremiya gore a yekisele Modimo ga taba ya go lefisa pelo le go kwelana go baba mo a berekisana le banghane bage.—Pis. 103:8, 9.

15. Jeremiya o yye a kopisela go lefisa pelo ga Jehova byang ka nakwela Bharuke a thomisa go šepisa?

¹⁵ Lebelela gore Jeremiya o yye a mo tshwara byang ga Bharuke nakwela a thoma go šepisa ga mmereko wage. Jeremiya a sanka a ngalela monghanage Bharuke ka go fo nagana gore a ka sa kgone go tšhentšha, mara o yye a mmotsa molayetsa wa go tšwa ga Modimo. (Jer. 45:1-5) Re tšhuta ying ga taba yowa?

16. Diyema 17:9 yi re re ka maka ying gore senghana sa rune le ba bangwana se dule se tiyye?

¹⁶ Go bolabola nnete, re ka sa yemele gore magageru ma make dilo nkare ma felegelele. Mo re šele re kgonne go maka senghane, di nyaka re karakare ka matla gore se dule se tiyye. Mo banghane ba rune ba maka tsa go kekema, di nyaka re ba gelepe gabutši mara re sa tšhabe go ba botsa nnete, re berekisa Lentsu la Modimo. (Pis. 141:5) Fote mo ba re kwisiye go baba, di nyaka re ba tshwarele. Mo re šele re ba tshwarele, a di nyake re tsosa taba yone fote o kraya re bolabola nabo ka yona, kela le batho ba bangwana. (Bala Diyema 17:9.) Tso re tshwaneleng go di tseyela hlogong ka matla ke tsa go bafala tso magageru ma di makang, re lesetse go lebelela tsa go kekema tso ma di makang! Mo re maka ka mokgonone, senghane sa rune le magageru se nyoko tiya, fote se nyoko re berekela mo motšhatšhamelo wo mogolo wo segela.

17. Jeremiya o šupetsiye byang gore ke monghana wa mannete le mo go bifiye?

¹⁷ Moporofeta Jeremiya o yye a šupetsa gore ke monghane wa mannete ka dinako tsa go thathafa.  Mo re beyisa, ka nthago ga gore ndhuna yo ba reng ke Ebedemeleke yi ntshe Jeremiya ka ku mokoting wa go yisa ka matla wa gore fote wo na le maraga, ke mo a tšhugiye gore barwayi ba kgoši ba nyoko mo kwaletsa. Mo Jeremiya a kwa taba yone, aa fo kgomolela a tseya gore monghane yene wage o ko fo bona gore o tšwa byang ga bothatha byone. Le mo Jeremiya ne a le jele, o yye a kgomoletsa monghanage Ebedemeleke ka go mmotsa tso Jehova a tshepisiyeng go di maka.—Jer. 38:7-13; 39:15-18.

18. Diyema 17:17 yi re re tshwanele re make ying mo monghana wa rune a hlakanne le tsa go sasamela?

¹⁸ Re bolabola re yi tsa, magageru ma kene ma gahlana le tsa go tlala, tsa go ma ghula. Mo re beyisa, go tekateka ga lefase le dintwa di maka gore ba go tlala ba šale ba kwile go baba ka matla. Mo dilo tsowa di makega, ba bangwana ba rune di ka makega gore re yamogele magageru ka mitšing ya rune. Ba bangwana ba ka gelepa ka tšheleta. Mara ka mokana ga rune re ka kgopela Jehova gore a gelepe magageru. Di ka makega re tikraya re sa tšibi gore re ka re king, kela re sa tšibi gore re make ying mo magageru ma kgongwele. Mara ka mokana ga rune re ka kgona go ma gelepa. Mo re beyisa, o ka fokatsa le monghane wago. Di ka nyaka gore re theetsele gabutši mo mogageru a kene a bolabola. Fote re ka mmotsa ka lengwalo le lengwana la ka ho Baebeleng la go kgomoletsana. (Jes. 50:4) Se segolo ka matla ke taba ya gore o ba o le gona gore o thogo gelepa banghane bago.—Bala Diyema 17:17.

19. Go ba le senghana sa go tiya go ka re gelepa byang ku mahlong?

¹⁹ Di nyaka re tikemisele go maka gore re be le senghana sa go tiya gana byalo le magageru fote re make gore se sa šaše. Ke ntaba? Ka taba la gore bo ba re hloyyeng ba nyoko leketsa go re yahloganya ka taba la matsaka. Ba nyoko leketsa go re lwisa. Mara mathayithayi ya bona ma ka sa phomelele. Ba ka sa di kgone go maka gore re hloyane. A se šiyo le mong ka ssoši so ba ka se makang gore ba sinyanye senghane so re nang naso. Gabutšibutši, senghane sa rune le magageru se nyoko re berekela gore re thogo teya re feta ga masipidiselo yawa ya dilo, fote ke sa go ya go yye!