1. Motho wa gore wa tshepega o ko mmona ka ying?

 MOTHO wa go tshepega o dula a bolabola nnete fote o karakara ka matla gore a make tso a di tshepisiyeng. (Pis. 15:4) Fote le batho ba bangwana baa di tšiba gore ba ka tikokotlela ka yene. Re nyaka magageru ma re tseya ka mokgonone. Mara re ka maka ying gore ba re tshepe?

2. Re ka šupetsa ka mokgo mang gore re ya tshepega?

² Re ka sa gapeletsi batho gore ba re tshepe. Di nyaka re karakara gore batho ba bangwana ba re tshepe. Re ya di tšiba tsa gore taba ya gore ba bangwana ba go tshepe yi tshwana le tšheleta. Di nyaka o karakara gore o yi kraye fote di lula gore yi fo ya le noka. A re kamake gore Jehova o ro karakara gore re thogo mo tshepa. Fote a ka sa re tšebisi ka taba la gore ‘dilo ka mokana ga tsona tso a di makang re ka di tshepa.’ (Pis. 33:4) Byalo o nyaka le rune re mo kopisela. (Maef. 5:1) Tla re lebeleleneng mešupetso ya malata ya Jehova ya gore ma yye ma kopisela Papa wa rune wa legedimong ma šupetsa gore maa tshepega. Fote re nyoko lebelela kapheta ya mekgwa yo yi ka re gelepang gore re tshepege.

3-4. Moporofeta Daniyele o šupetsiye ka mokgo mang gore wa tshepega fote tsotsone di re tšhofa gore re tiputsise diputsiso difeng?

³ Moporofeta Daniyele o re makele mošupetso wa gabutši ka matla ga taba yo ya go tshepega. Le mo yi le gore Mabhabhilona ma yye ma mo yisa bobhantiting o yye a tšibega go le motho wa go tshepega. O yye a tšibega ka matla nakwela Jehova a mo gelepa gore a hlatolle meloro ya Kgoši ya ku Bhabhilona ye ba reng ke Nebukhadinezara. Neng-neng Daniyele ne a tshwanele a botse kgoši gore Jehova aa sa mo yamogela wone ne go le molayetsa wa  gore wo ka sa jabodisi kgoši. Mara o yye a fo šišimala le mo a di tšiba tsa gore Nebukhadinezara ke motho wa go fela-fela pelo! (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Mo go šele go takamele mengwaga ya go tlala, Daniyele o yye a šupetsa gore wa tshepega nakwela di nyaka a hlatolla tso ke mo ba di ngwadiye lepharong la ka ntlong ya mošate ku Bhabhilona. (Dan. 5:5, 25-29) Ka nthagonyana, Dariyase wa Momede le dindhuna tsage ba yye ba di bona tsa gore Daniyele o yetetsa ke “moya wa go sa tlwayelega.” Ba boya ba di bona tsa gore Daniyele ke mo a “tshepega, a sa takisi dilo maahlo kela a se na bošakašakane.” (Dan. 6:3, 4) Nnete ke gore le mong ba go lawola ba lefase ba di bonne tsa gore lelata lowa la Jehova le ya tshepega!

⁴ Re sa naganne ka mošupetso wowa wa Daniyele di ko ba gabutši ka matla mo re ka tiputsisa diputsiso tsowa: ‘Batho ba gore a yi ba ka ho phutegong ba ntšiba ke le motho wa mošaga mang? Ayitsano ba ntšiba ke le motho wa gore mo ba nneyye mmereko ke ya wo maka fote ba ka ntshepa?’ Ke ntaba di nyaka re fetola diputsiso tsowa? Ka taba la gore mo re tshepega re thanakisa Jehova.

5. King so ne se maka gore Hananiya a tšibege go le motho wa go tshepega?

⁵ Ka 455 B.C.E., ka nthago ga mo Ndhuna yo ba reng ke Nehemiya yi tsusiye mapharo ya Jerusalema, o yye a nyaka banna ba gore a ka tikokotlela ka bona bo ba ko tlang ba pasopa mutši. Ga banna bone Nehemiya o yye a kgeta ndhuna yo ba reng ke Hananiya. Bhayibele mo yi hlatolla Hananiya yi re ke “monna wa go tshepega [wa gore] o tšhaba Modimo wa mannete go phala ba bangwana.” (Neh. 7:2) Taba ya gore  ke mo a mo nyaka ka matla ga Jehova fote a sa nyake go mo kwisa go baba yi mo hlohletsele gore a wo tseyele gedimo mmereko wo ba mo neyyeng wona. Mekgwa yone ya gabutši le rune yi ka re gelepa gore ba bangwana ba di bone tsa gore ba ka tikokotlela ka rune mo re kene re berekela Modimo.

6. Thakhikhase o šupetsiye ka mokgo mang gore ke monghana wa go tshepega wa Pawulo wa lepostola?

⁶ Lebelela mošupetso wa Thakhikhase, wa gore ke mo go le monghana ye mogolo wa Pawulo wa lepostola. Nakwela Pawulo ba mo kwalele ne a tikokotlela ka Thakhikhase fote mo a bolabola ka yene o re, ke “wa gore fote wa tshepega.” (Maef. 6:21, 22) Pawulo ke mo a di tshepa tsa gore Thakhikhase o ko yisela magagabo ya ku Efeso le Kolosi mangwalo a boya a ma tiyisa le go ma kgomoletsa. Thakhikhase o re gopotsa ka banna bo ba leng ka phutegong ba gore baa tshepega, re ka tikokotlela ka bona fote baa re pasopa ga tso tsa Modimo.—Makol. 4:7-9.

7. King so re ka se tšhutang ga bagolo le malata ya ka phutegong ga taba ya go tshepega?

⁷ Lekgono, re ba leboga re sa fetsi bagolo le malata ya ka phutegong ba gore ba tshepega. Go fo tshwana le Daniyele, Hananiya le Thakhikhase ba wo tseyela gedimo mmereko wo ba ba neyyeng wona. Mo re beyisa, mo re ya megahlanong ya gare ga beke a re kamake gore dipolabolo ka mokana ga tsona tso di leng ga letheto ba di neyye bo ba tshwaneleng ba di make. Fote bagolo le bona baa jabola mo ba bona ye mongwana le ye mongwana a beya polabolo yage mo re le mogahlanong! Mo re beyisa, re mema bo re tšhutang nabo Bhayibele gore ba tle mogahlanong re sa tšhabe ka taba la gore re ya di tšiba tsa gore polabolo ya batho ka moka yi nyoko ba gona. Fote a re kamake le ka gonyana gore re nyoko di kraya dikgatiso tso re di berekisang mo re le tšhomong. Wa tšiba banna bowa ba go tshepega ba maka gore re pasopege fote re leboga Jehova re sa fetsi ka taba la gore o re neyye bona! Mara byalo rune re ka šupetsa ka mokgo mang gore re ya tshepega?

8. Mo re šupetsa ba bangwana gore re ya di nyaka go tšiba gore tsa lephelo di ba sepelela byang di nyaka re kgera kaye? (Diyema 11:13)

⁸ Re ma nyaka ka matla magageru nka taba lo re di nyakang go tšiba gore tsa lephelo di ba sepelela byang. Mara di nyaka re meta re sa tikraye re kenakenanya le ga gore a di re nyake. Ba bangwana ga phutego ya Sekreste ya ku botala ne ba “seba le go kenakena ditaba tsa batho fote ba bolabola le dilo tsa gore ne ba sa tshwanela go di bolabola.” (1 Thim. 5:13) Mpela a re di nyake go tshwana nabo. Mara tla re fo re ye mongwana o go botsa taba yage ya gore a nyake ba bangwana ba yi tšiba. Mo re beyisa, mogageru wa mosadi a ka go botsa ka bolwele bya gore o tshwaraganne nabo kela ntshitshire ye nngwana yo a gahlanneng nayo ke mokane a go kgopela gore o dulele taba yone. Di nyaka o fo re tsee ka taba yone. * (Bala Diyema 11:13.) Byalo tla re lebeleleneng gore ke ga ditaba difeng tse dingwana tsa gore di nyaka re tšhuta go kwala molomo.

9. Bo ba leng ka mutšing ba ka šupetsa ka mokgo mang gore baa tshepega?

⁹ Ka mutšing. Ye mongwana le ye mongwana ka mutšing di nyaka a bone gore aa ntshe ditaba tsa ka ho gaye ga batho ba bangwana. Mo re beyisa, di ka makega gore mosadi wa gore ke Mokreste o na le mokgwa wo mongwana wa gore monnage o nagana gore wa tshegisa. Ayitsano monna yewa a ka poyidisa mosadi wage ka go botsa batho taba yowa? A ka sa ro thomisa a maka taba ya mošaga wonone! O mo nyaka ka  matla ga mosadi wage fote a ka sa nyake go maka selo sa gore se nyoko mo kwisa go baba. (Maef. 5:33) Bo ba gore ba sa gola baa di nyaka go hlompiwa. Byalo babelegi di nyaka ba sa yi tseyi ka gonyana taba yone. Ba ka sa poyidisi bana ba bona ka gore ba botse ba bangwana tso ba di kekemisang. (Makol. 3:21) Bananyana le bona di nyaka ba tšhuta go hlalefa, o sa kraye ba tlatsatlatsa ditaba tsa ka ho gaye ga batho ba bangwana ka taba la gore tsotsone di ka poyidisa ba bangwana ba ka ho mutšing. (Dot. 5:16) Mo ye mongwana le ye mongwana ka mutšing a karakara gore ditaba tsa ka mutšing di felele gana hone tsotsone di nyoko maka gore ba mutši ba nape ba mamarelana tsa nkare ke moka.

10. Monghana wa mannete ke wa mošaga mang? (Diyema 17:17)

¹⁰ Ga banghana. Ka dinako tse dingwana ba go tlala ba rune re ya di nyaka go ba le monghana wa gore re ka bolabola naye. Mara ka dinako tse dingwana gwa thathafa go maka ka mokgonone. O ka kraya re sa di tlwayela tsa go botsa ye mongwana tso di re kokonang fote re ka kwa go baba ka matla mo monghana ye re mmutsiyeng ditaba tsa rune a di fitisela le ga ba bangwana. Ka nthoko ye nngwana a yi go natefela ga tsona go fo tšiba gore go na le motho ye re ka mo tshepang wa gore re ka mmotsa ka moka tso di re hlupang! Yenene ke “monghana wa mannete.”—Bala Diyema 17:17.

11. (a) Bagolo le basadi ba bona ba tišupetsa ka mokgo mang gore re ka tikokotlela ka bona? (b) Re ka tšhuta ying ga mogolo wa gore o duli le ba mutši wage ka nthago ga mo a tshwaraganne le ditaba tsa ka phutegong? (Lebelela sethombhe.)

¹¹ Ka phutegong. Magageru ma tseya bagolo ba gore baa di kgona go tshwara taba go le “poleke ya go wutama ga yona mo go na le moya, poleke ya go tšhabela ga yona.” (Jes. 32:2) Re ya di tšiba tsa gore re ka botsa banna bowa se sengwana le se sengwana re tshepa gore tso re ba botsang tsona ba ka sa yi ba di botsa ba bangwana. Fote a re ba gapeletse gore ba re botse tsa gore a di re nyake. Go tokegela gana hone, re ba tseyela gedimo basadi ba bagolo ka taba la gore le bona a ba fatafate ditaba ga banna ba bona. A yi go jabodisa ga tsona go fo tšiba gore  bagolo a ba botse basadi ba bona ditaba tsa magageru. Mosadi wa mogolo ye mongwana o yitseri: “Yi ya njabodisa taba ya gore monna waka aa mpotse tso di makegang mo a ye vakašela magageru gore a ma tiyise le mong mabitso ya bona a maa thuletse gaka. Ke yi leboga ke sa fetsi taba ya gore aa nrobisi ka ditabataba tsa gore a go na so nka se makang ka tsona. Tsotsone di maka gore ke berekisane le magageru ka phutegong ke lukulugiye. Fote ke tshepa le gore mo ke botsa monnaka ka mokgo ke tikwang kela ke mmotsa mathatha yaka a ka sa di fitisele ga ba bangwana.” Eya, ka mokana ga rune re ya di nyaka go tšibega re le batho ba go tshepega. Mara ke mekgwa yifeng ye mengwana yo yi ka re gelepang gore re yi segelele taba yonone? Tla re lebeleleneng kapheta ya yona ke yowa.

12. Ke ntaba re re mo re nyaka ba bangwana di maka gore re tshepege? Re beyisele ša.

¹² Go nyaka ba bangwana go maka gore re tshepege. Jeso o hlayye melawo ka mmedi ye megolo o bolabodiye ka taba ya go nyaka Jehova le go nyaka bayagelani. (Mat. 22:37-39) Ka taba la gore ga Jehova re ya mo nyaka tsotsone di re tšhofa gore re kopisele gage ga taba ya go tshepega. Mo re beyisa, ka taba la gore magageru re ma nyaka ka matla di re tšhofa gore re sa bolabolanyi ditaba tsa bona ga ba bangwana. A re nyake le ka gonyana go thuletsela ditaba tsa magageru tsa gore di ka ma bolayisa, dya ma poyidisa kela dya ma kwisa go baba.—Joh. 15:12.

13. Go tinyanafatsa go ka re gelepa ka mokgo mang ga taba ya go tshepega?

¹³ Go tinyanafatsa go nyoko re gelepa gore re tshepege. Mokreste wa gore o tinyanafatsiye a ka sa kganyisele ba bangwana gore ke yene wa mathomo wa go tšiba taba. (Mafil. 2:3) Fote a ka sa liketse gore ba bangwana ba mo tseyele gedimo go le ka taba ya gore go na le so a se tšibang sa gore aa tshwanela go bolabola ka sona. Go tinyanafatsa go nyoko re gelepa gore re sa sepele re sabalatsa taba ya gore a yi tšwi ka Bhayibeleng kela ya gore le ga dikgatiso tsa rune a yi šiyo.

14. Taba ya go kwisisa yi re gelepa ka mokgo mang gore re tshepege?

¹⁴ Go kwisisa go nyoko gelepa Mokreste gore a thogo tšiba “nako ya go kgomolela le nako ya go bolabola.” (Mmo. 3:7) Ga ditšo tse dingwana ba fela ba berekisa mantsu ya gore, “Go bolabola go tshwana le silva mara go kgomolela go tshwana le gholdi.” Mantsu yane ma rela gore ka dinako tse dingwana go gabutši gore o fo re tsee o sa bolabole selo. Diyema 11:12 a ya pumutsa mo yi yeletsa ka gore: “Motho wa gore o kwisisa tsa mannete o dula a kgomolele.” Lebelela mošupetso ke wowa. Mogageru ye mongwana wa gore ke botala go le mogolo, diphutego tse dingwana di fela di mo kgopela gore a tle a ba gelepe ga tso ba ghulanang natso. Byalo mo a bolabola ka taba yone le bagolo ba bangwana o yitseri, “O karakara ka matla gore a sa botse batho ditaba tsa diphutego tse dingwana.” Ka taba la gore mogolo yene wa kwisisa tsotsone di makiye gore magageru ya a berekang nawo ga mogoba wa bagolo ma mo hlompe. Baa di tšiba tsa gore a ka sa tsoge le ka tšatši la mohlolo a ntshiye ditaba.

15. Go bolabola nnete go ka maka gore ba bangwana ba re tshepe, re beyisele.

¹⁵ Go kwana le nnete ke mokgwa wo mongwana wa go yelana le go tshepega. Phela re tshepa motho wa gore o kwana le nnete ka gore re ya di tšiba tsa gore aa kwane le go bolabola matsaka. (Maef. 4:25; Maheb. 13:18) Mo re beyisa, di ka fo makega gore o nyoko lokotša matšhutiselo yago. Byalo o kgopela ye mongwana gore a go theetsele mo o lukiselela polabolo yago ke mokane a go botse mo di nyakang o potolla. Ke mang wa gore o nyoko mo tshepa ga taba yonone? Ayitsano ke motho wa gore o nyoko fo go  bhabhantela a go botsa tso wene o nyakang go di kwa kela ke motho wa gore o nyoko go botsa nnete a kene a go kwela go baba? Phetolo wa yi tšiba. Bhayibele yi re: “Go bolabola pha, go phala go tshokanya motho. Selota sa go maka ke monghana a se solege.” (Diy. 27:5, 6) Phela a yi go baba ga tsona go kwa banghana ba rune ba re botsa nnete ba sa jikajiki mara re ya di tšiba tsa gore tso ba di hlayang di nyoko re berekela.

16. Diyema 10:19 yi šihlela ka mokgo mang taba ya gore di nyaka re titshwara?

¹⁶ Go titshwara ke selo se segolo mo nkare re nyaka ba bangwana ba re tshepe. Mokgwa wowa wo re gelepa gore re dule re pasopiye maleme ya rune mo re kwa di re hlohlona re nyaka go ntsha taba ya gore a di nyake ba bangwana ba yi tšiba. (Bala Diyema 10:19.) O ka kraya re liketsega ga taba ya go titshwara mo re bolabola le ba bangwana ga tsa inthanete. Mo re sa pasope re nyoko ntsha ditaba tsa gore a di nyake ba bangwana ba di tšiba re di botsa batho ba go tlala. Mo taba yone yi šele yi sabalele ga tso tsa elekthroniki re ka sa sa ba le matšhika ya go yi thibelela ga taba ya gore batho ba nyoko yi berekisa byang kela yi nyoko sinya go segela kaye. Go titshwara fote go nyoko re gelepa gore re kgomolele re re tsee mo bo ba go phigisa ba re liketsa gore re hlaye dilo tsa gore di nyoko bolayisa magageru. Taba yowa yi ka makega mo maphodisa ma re hlorisa gore re ntshe ditaba ga dinaga tsa gore mmereko wa rune ba wo rakele. Ga seyemo sowa re ka berekisa tšhiko ya gore “re ko kgomolela re re tsee.” (Pis. 39:1) Ka moka nako di nyaka re tshepega mo re berekisana le ba mutši, mašaga ya rune, banghana, magageru le batho ba bangwana. Fote gore re tshepege di nyaka re titshwara.

17. O ka tšhela letsogo ka mokgo mang ga taba ya gore re tshepanane ka ho phutegong?

¹⁷ Di re jabodisa ka matla tsa gore Jehova o re gogiye a re tšhela ka mutšing wage wa gore go na le batho ba go nyakanana le ba gore baa tshepega! Ka mokana ga rune re nyoko wa re tsoga gore re thogo šupetsa magageru gore ma ka re tshepa. Mo ye mongwana le ye mongwana a karakara ga taba ya go nyaka ba bangwana, go tinyanafatsa, go kwisisa, go kwana le nnete le go titshwara tsotsone di nyoko tšhela letsogo ga taba ya gore re tshepanane ka ho phutegong. Di nyaka re dula re karakara gore re šupetse ba bangwana gore ba ka re tshepa. Re nabela go kopisela ga Modimo wa rune Jehova fote re nyaka go šupetsa gore re ya tshepega.