1-2. (a) Seyemo ne se le byang ku Judiya nakwela Pawulo wa lepostola a ngwalela Maheberu borifi? (b) Borifi byone bo šupetsiye bo segele ka nako ka mokgo mang?

 MAKRESTE ya ku Jerusalema le Judiya ma yye ma gahlana le dintshitshire tsa go sa hlayisegi mengwagangwaga ka nthago ga mo Jeso a kgwile. Di soko ya kgole ka nthago ga mo phutego ya Sekreste yi sa tšwa go thomisa, ba yye ba hlupegisiwa la mohlolo. (Meber. 8:1) Ke mokane ka nthago ga gana hala ga 20 ya mengwaga, malata ya Kreste ma yye ma lebana le bothatha bya go gayela sekwetše, tsotsone di ka fo ba di makiye ke taba ya gore naga yone yi yye ya kenela ke tlala. (Meber. 11:27-30) Mara, gana hala ga bo 61 C.E., Makreste ne ma sa nape ma hlupegisiwa ka matla go tshwana le ka mokgo ne ma nyoko hlupegisiwa ka gona ku mahlong. Ka nako yonone ma yye ma kraya borifi bya go tšwa ga Pawulo wa lepostola—borifi byone bo yye bya segela ka nako wa tšiba.

² Borifi byo ba yyeng ba bo ngwalela Maheberu bo yye bya segela ka nako ka taba la gore Makreste ne ma sa ja di thewogela mara tsotsone ne di ka sa tseyi nako. Pawulo o yye a yetetsa Makreste yane ka tsa gore di ka ma gelepa gore ma thogo tiyisela motšhatšhamelo wa gore ma nyoko lebana nawo go se botala. Taba ya go psyitlanyiwa ga Majuda yo Jeso a yi hlayyeng botala ne yi šele yi segela. (Luk. 21:20) Ke nnete gore, le mo go le Pawulo kela Makreste ya mangwana ya ku Judiya ne ba sa di tšibi gore taba yone ya go psyitlanyiwa yi nyoko segela leng. Le mo go le ka mokgonone, Makreste ne ma ka berekisa nako yo yi šeleng gore ma tilukiselele ga taba ya go ba le mekgwa ya go tshwana le tumelo le go tiyisela.—Maheb. 10:25; 12:1, 2.

3. Ke ntaba Makreste lekgono ma sa yi takisi maahlo puku ya Maheberu?

 ³ Le rune re thina ka matla le go gahlana le motšhatšhamelo wa gore wo feta kgole wo Makreste ya Maheberu ma yyeng ma gahlana nawo. (Mat. 24:21; Kut. 16:14, 16) Byalo, tla re lebeleleneng tse dingwana tso Jehova a yyeng a yetetsa Makreste yane ka tsona tsa gore le rune di ka re berekela.

‘KARAKARA GO ŠUPETSA GORE O BUTŠWIYE’

4. Ke dintshitshire tsa mošaga mang tso Makreste ya Majuda ma yyeng ma gahlana natso? (Lebelela le sethombhe.)

⁴ Makreste ya Majuda ma yye ma gahlana le tsa go ma manyisa mohlolo. Ku botala, Majuda ma yye ma ba batho ba gore Jehova o ba kgetiye. Mo setulo sa Mmušo wa Modimo ne se le gona le mo morapelo wa go yela ne wo tshwariwa gona, ke tempeleng ku Jerusalema. Majuda ka mokana ga wona ya gore maa tshepega ne ma latelela Molawo wa Moše wo ne wo tšhutisa ke ba go yeta mahlong ba tsa sedumedi. Ga tso ne ba ba tšhutisa tsona ne go kena le melawo ga tsa go ja, go bollwa le taba ya gore bo go seng Majuda ba tshwanele ba ba tshware ka mokgo mang. Mara ka nthago ga mo Jeso a kgwile, Jehova ne a sa sa yamogela dihlabelo tso ne ba di neyela tempeleng. Byalo, ne go se lula ga Majuda ya gore ke Makreste go tšhentšha mokgwa wo ne ma wo tlwayele wa go rapela. (Maheb. 10:1, 4, 10) Phela le mong Makreste ya gore ma butšwiye ya go tshwana le Petro wa lepostola ne go le ntshitshire gore ma latelele tso di tšhentšhiyeng. (Meber. 10:9-14; Magal. 2:11-14) Ka taba la dilo tsa nyuwane tso Makreste yane ne ma tshwaneleng ma dumele ga tsona, bo ba go yeta mahlong tsa sedumedi sa Sejuda ne ba ba reyye.

5. Ke megoba yifeng ka mmedi yo ne yi phigisa Makreste?

⁵ Makreste ya ku Judiya ne ma phigisa ke megoba ka mmedi ya batho. Bo ba go yeta mahlong sedumedi sa Sejuda ne ba hlorisa Makreste ya Maheberu ka taba gore ma lisetsiye sedumedi sa Sejuda. Go tokegela gana hone, Makreste ya mangwana ya gore maa timakisanya ma yitseri malata ya mangwana ya Kreste ma ye mahlong ma latelela Molawo wa Moše, di ka makega go le ka taba la gore ne ma tšhabelela taba ya go hlupegisiwa. (Magal. 6:12) Mara king so se ka gelepang Makreste ya  gore maa tshepega gore ma dule ma ngangarele nnete?

6. Pawulo o yye a hlohletsela magagabo gore ma make ying? (Maheberu 5:14–6:1)

⁶ Ga borifi byo Pawulo a bo ngwaleleng Maheberu o yye a hlohletsela magagabo gore ma bale Lentsu la Modimo ka go kenelela. (Bala Maheberu 5:14–6:1.) Pawulo o hlayye mantsu ya ma tšwang ga Mangwalo ya Seheberu a hlatolla mokgwa wo Makreste ma wo makang mo ma rapela Jehova gore wo phala kgole wo Majuda ne ma wo maka. a Pawulo ne a di tšiba gabutši gore go ya mahlong ka go tšhuta nnete le go yi kwisisa lela la go napa o ro kenelela go nyoko gelepa Makreste yane gore ma thogo fahluluga fote ma ganane le dilo tsa matsaka tsa gore di ka maka gore ma keketlele ku kgole.

7. Ke dintshitshire tsa mošaga mang tso re kikirisang natso lekgono?

⁷ Go fo tshwana le Makreste ya Maheberu, re gahlana le batho ba go sabalatsa ditaba tsa matsaka tsa gore di phigisana le melawo ya Jehova ya go loka. Ga go tlala bo ba go re phigisa baa re hlasela ka taba la tso re di dumelang tsa go tšwa ka Bhayibeleng ga taba ya go maka tsa go sa yela, go ntsha motho ka phutegong ba re a re na pelo fote a yi lešidi la rune. Mekgwa ya lefase lowa le ka mokgo le tseyang dilo ka gona di fo napa di ba lekgwaying gore di fapana kgole le ka mokgo Modimo a tseyang dilo. (Diy. 17:15) Byalo, di nyaka re tiyisa taba ya rune ya go bona so go leng nnete ke mokane re ganane le tso bo ba go re phigisa ba di berekisang gore ba thogo re kgongwetsa kela go re keketledisa ku kgole.—Maheb. 13:9.

8. King so se ka re gelepang gore re ye mahlong re kene re le Makreste ya gore ma butšwiye?

⁸ Phela re maka tsona mo re di beya ka ho pelong tso Pawulo a di butsiyeng Makreste ya Maheberu tsa gore di nyaka re karakare gore re šupetse gore re butšwiye. Tsotsone di rela gore di nyaka re ro kenelela ga taba ya go ya mahlong re tšhuta nnete ya Bhayibele re boye re nagane ka mokgo Jehova a naganang. Taba yowa a yi rele gore mo re šele re tineyele fote re kolobetsiwwe, ke moka re pasiye. Di nyaka gore ka mokana ga rune re bale re boye re tšhute Lentsu la Modimo ka moka matšatši le mo yi le gore ke botala re kene re le ka nneteng. (Pis. 1:2) Go dula re tšhuta Bhayibele ka moka matšatši, di nyoko re gelepa gore tiyise mokgwa wo Pawulo a wo šihleleng ga borifi byo a yyeng a bo ngwalela Maheberu wa gore di nyaka ba be nawo wa: Tumelo.—Maheb. 11:1, 6.

DI NYAKA O BE MOTHO WA GO BA LE ‘TUMELO WA GORE FOTE O NYOKO PHONA’

9. Ke ntaba ne di nyakega gore Makreste ya Maheberu ma be le tumelo ya go tiya?

⁹ Makreste ya Maheberu ne di nyaka gore ma be le tumelo ya go tiya gore ma thogo phona mo motšhatšhamelo wa ku Judiya wo kene wo šutela. (Maheb. 10:37-39) Jeso o yye a pasopisa malata yage ka gore mo ma bona Jerusalema yi dukulugele ke masole, di nyaka ma je fase ma tšhabele dithabeng. Phela taba yone a ba pasopisiyeng ka yona yi berekiye ga Makreste ka mokana ga wona ya gore ma dula polekeng ya Jerusalema kela dimitšaneng tsa Judiya. (Luk. 21:20-24) Ka dinako tsotsone, mo batho ba kutulugela ke masole, ga go tlala ne ba tšhabela ga poleke ya go ba le mapharo ya magolo ya go tshwana le Jerusalema. Phela go tšhabela dithabeng ne go šupetsa go le go kgana ka mollo o yapere lesaka fote tsone ne di sa nyake tumelo ya go fo hlomegetsa.

10. Tumelo ya go tiya yi ka tšhofa Makreste gore ma make ying? (Maheberu 13:17)

¹⁰ Ne di nyaka gore Makreste ya Maheberu ma tshepe bo ba gore Jeso o berekisa bona gore a thogo yetetsa phutego. Bo ba yetang mahlong ba yye ba hlaya tso go nyakegang gore di makiwe gore ba thogo gelepa phutego ka mokana ga yona gore yi latelele tso Jeso a ba yetetsang ka tsona ka nako ya gona fote di sepele ka letheto. (Bala Maheberu 13:17.) Lentsu la Segerika lo ba le berekisiyeng  ga Maheberu 13:17 la gore “theetselaneng,” le bereka ga mo ye mongwana di mo tšhofa gore a theetsele ka taba la gore o tshepa motho ye a mo yetetsang. Gana hone a di fo rela go theetsela motho ka taba la gore ba mmeyye gore go be yene a re yetetsang. Byalo, ne di nyaka gore Makreste ya Maheberu ma be le tshepo ya go tiya ga bo ba yetang mahlong go soko bane go segela motšhatšhamelo. Mo nkare Makreste ma yye ma theetsela bagolo ka dinako tsa mo go sa bebiye, phela go maka ka mokgonone ne go nyoko fo ba moroba le mo go bifiye.

11. Ke ntaba di nyakega ga Makreste lekgono gore ma be le tumelo ya go tiya?

¹¹ Le rune lekgono, tumelo re ya yi hloka go fo tshwana le bala Pawulo a yyeng a ba ngwalela borifi. Re phela ga dinako tsa gore batho ba go tlala a ba yi kene fote ba poyila taba ya gore Bhayibele yi re pasopisa ka mafelelo ya lefase lowa gore ma šutele. (2 Pet. 3:3, 4) Go tokegela gana hone, le mo Bhayibele yi re wunyullela ditaba tsa go tlala tsa gore go nyoko makega ying ka motšhatšhamelo wo mogolo mara go sa na le dilo tsa go tlala tsa gore a re di tšibi. Di nyaka re be le tumelo ya go tiya re tshepe gore mafelelo ya lefase lowa ma nyoko segela ka nako le gore Jehova a go jiki, o nyoko re pasopa.—Habak. 2:3.

12. King so se ka re gelepang gore re phone motšhatšhamelo wo mogolo?

¹² Se sengwana ke gore di nyaka re tiyise tumelo ya rune ka go berekisa mokgwa wo Jehova a wo berekisang lekgono gore a thogo re yetetsa—“lelata la go tshepega la gore fote le hlalefiye.” (Mat. 24:45) Mo motšhatšhamelo wo mogolo wo thomisa, re ko kraya tsa go re yetetsa tso re tshwaneleng re di make gore re thogo phonisa maphelo, go fo tshwana le ga Makreste yala ya Maheberu nakwela masole ya Maroma ma dukulugele Jerusalema. Gana byalo ke nako ya gore re tshepe re boye re sa kamake tso bo ba yetang mahlong ga mokgahlo wa Jehova ba re yetetsang ka tsona. Phela re ka sa re re yemele go latelela tso ba re yetetsang ka tsona ka nako ya motšhatšhamelo wo mogolo mo nkare re fo re kokonono, re šitega go di latelela gana byalo.

13. Ke ntaba tso ba re yetetsang ka tsona ho ga Maheberu 13:5 di nyakega gore re di make?

¹³ Mo Makreste ya Maheberu ma sa yemele sa go ma tl’lokela gore ma tšhabe, se sengwana ke gore ne di nyaka gore ma dule ma phela lephelo la lula fote ma sa “kwane le tšheleta ka matla.” (Bala Maheberu 13:5.) Ba bangwana ba bona tsa go wela ke tlala le mohlupego o ka sa ro ba hlayisela ka tsona, ba ro di tšiba mong go di tšiba. (Maheb. 10:32-34) Le mo ba yye ba tiyisela go hlupega ka go di nyaka go fo re ba tšhomayele ditaba tsa go bafala mara di ka makega gore ba bangwana ba yye ba thomisa go bona nkare go ba le tšheleta ya go tlala go ka ba tšhireletsa ga taba ya go tula ke tlala. Mara tšheleta ne yi ka sa ba phonisi ga motšhatšhamelo wa gore wo sa tla. (Jak. 5:3) Gabutšibutši, ye mongwana le ye mongwana wa gore ne a kwana ka matla le go hlekeletsa dilo tsa go tlala, nnete ne di ko mo thathafela gore a tšhabe a šiye legaye lage le tso a nang natso.

14. Tumelo ya go tiya yi ka yama ka mokgo mang dipheto tso re di segelelang gana byalo mo di tla ga dilo majabajaba?

¹⁴ Phela mo re na le tumelo ya go tiya tsotsone di nyoko re tšhofa gore re sa kwane le go hlekeletsa dilo tsa go tlala ka taba la gore tsa lefase lowa di nyoko tšhipa go se botala. Batho ba nyoko, “lahla silva ya bona ku dipateng” ka taba la gore ba nyoko di bona gore “silva ya bona le gholdi ya bona di ka sa kgone go ba phonisa ka letšatši la mo Jehova a fufulele.” (Hezek. 7:19) Ke nnete gore tsa go hlekeletsa tšheleta ya go tlala di ka sa re gelepi ka selo, tso re tshwaneleng re di make ke go segelela sepheto sa gore se nyoko re gelepa gore re tipasope le ba mitši ya rune ka ho thoko re kene re berekela Jehova. Tsotsone di rela le taba ya go kganela kgole le go maka dikoloto go sa hlokege kela go fetsa nako ya go tlala re re re pasopa dilo tso re nang natso. Fote re nyoko kganela kgole le go di nyakisa tsa mohlolo dilo tso re šeleng re le natso. (Mat. 6:19, 24) Mo mafelelo ya lefase  lowa ma kene ma šutela, phela di ko nyaka re kgete gore re tshepa Jehova kela dilo tso re nang natso.

“DI NYAKA LE TIYISELA”

15. Ke ntaba ne di nyaka gore go be Makreste ya Maheberu ya gore maa tiyisela?

¹⁵ Ne di nyaka gore Makreste ya ku Judiya ma tiyisele di ma baba ga taba ya go berekela Jehova ka taba la gore tsa go galaka ne di šele di le tseleng. (Maheb. 10:36) Le mo ba bangwana ba yye ba gahlana le tsa go sasamela mara ba go tlala hone ga bona ba thomisiye go joyina taba ya Sekreste ka dinako tsa mo go sa bebiye. Pawulo o yitseri le mo ba yye ba gahlana le tsa go sasamela tsa gore di liketsa tumelo ya bona mara a sanka ba hlupegisiwa go tshwana le Jeso ka gore tsage di segele ga gore ba šinye ba mmolaye. (Maheb. 12:4) Ka taba la gore Makreste ne ma fo ya mahlong ma kene ma yeketsega, tsotsone di makiye gore Majuda ya go ma phigisa ma thukuthele ka go kwata. Ne go se botala ka matla Pawulo le yene a kutulugele ke mogoba nakwela a tšhomayela ku Jerusalema. Majuda ya go teya ka ku ga 40 ma ‘titlemme gore ma ka sa je selo go segela ma bolaya Pawulo.’ (Meber. 22:22; 23:12-14) Le mo Makreste yane ba ma hloyye ba boya ba ma hlupegisa, ne ma nyaka go ya mahlong ma gahlana gore ma thogo rapela ggoši, ma ye tšhomayela ditaba tsa go bafala le go maka gore tumelo ya wona yi dule yi tiyye.

16. Borifi byo ba bo ngwaleleng Maheberu bo ka re gelepa ka mokgo mang gore re tseye taba ya go hlupegisiwa gabutši nje? (Maheberu 12:7)

¹⁶ King so ne se ka gelepa Makreste ya Maheberu gore ma tiyisele mo ba ma phigisa? Pawulo ne a nyaka go gelepa Makreste gore ma di bone gore di nyoko ma berekela ka mokgo mang mo ma ka tiyisela dintshitshire. O yye a hlatolla ka gore mo Modimo a šinya a lisetsa tsa go liketsa tumelo di tlela Makreste tsotsone ke mokgwa wo mongwana wa go ma tšhutisa. (Bala Maheberu 12:7.) Mokgwa wone wa go tšhutisa wo ka gelepa ye mongwana le ye mongwana gore a be le mekgwa yo yi nyakegang ga Makreste a boye a yi lokotše. Phela mo Makreste yane ma ka fo lebelela tsa gabutši ma sa takisi maahlo maphomela ya gabutši  ya gore ma leyye ke dintshitshire, go nyoko ba lula ga Makreste yane gore ma tiyisele.—Maheb. 12:11.

17. King so Pawulo a se tšhutiyeng ga taba ya go tiyisela go hlupegisiwa?

¹⁷ Pawulo o yye a hlohletsela Makreste ya Maheberu gore ma tiyisele dintshitshire ma kene ma lomme meno. Seyemo sage ne se mo dumelela gore a ka ba ngwalela ka dilo tsowa. Ka taba la gore o yye a hlupegisa Makreste, ke mo a di tšiba gore ba lebanne le tsa mošaga mang. Fote ne a di tšiba gore di byang go tiyisela mo ba go hlupegisa. Phela o yye a lebana le mehlobohlobo ya go hlorisiwa mo a šele a le Mokreste. (2 Makor. 11:23-25) Byalo, ne o ka sa mmotse selo ga Pawulo mo di tla ga taba ya go tiyisela. O yye a gopotsa Makreste yane gore di nyaka mo ma tiyisela dintshitshire ma tshepele ga Jehova, ma sa tisamele ka wona beng. Pawulo o hlayye a šišimele gore: “Ke gelepa ke Jehova, nka sa tšhabe selo.”—Maheb. 13:6.

18. Go nyoko makega ying ka rune ku mahlong fote re ka tilukiselela ka mokgo mang?

¹⁸ Magageru ya mangwana ma kene ma tiyisela go hlupegisiwa gana byalo. Re ka šupetsa gore re ya ma thega ka go ma rapelela fote ka dinako tse dingwana re ka ma šupetsa tsotsone ka go ma neya tso ma di gayelang. (Maheb. 10:33) Mara Bhayibele yi di beyye lekgwaying mo yi re, “bo ba gore ba nyaka go phela ba kene ba tineyele ga Modimo fote ba le selo ka ssoši le Kreste Jeso, ba nyoko hlupegisiwa.” (2 Thim. 3:12) Phela taba yone yi fo rela gore, ka mokana ga rune di nyaka re tilukiselele tsa ku mahlong. Koriyeneng mahlong re tshepa Jehova ka go felegelela re sa kamake gore o nyoko re gelepa gore re manye di tiya mo re gomele ke ntshitshire. Mo nako yi kene yi takamela o nyoko yimulla malata yage ka mokana ga wona ya go tshepega.—2 Mathes. 1:7, 8.

19. King so re ka se makang gore re tilukiselele motšhatšhamelo wo mogolo? (Lebelela le sethombhe.)

¹⁹ Phela a re kamake gore borifi byo Pawulo a bo ngwaleleng Maheberu bo gelepiye Makreste ya ku botala gore ma lukiselele motšhatšhamelo wo ne ma nyoko lebana nawo. Pawulo o yye a hlohletsela magagabo gore ma tšhute di ma baba fote ma kwisise Mangwalo gabutši. Go maka ka mokgonone ne go nyoko ba gelepa gore ba thogo ntsha maahlo dikwakweng fote ba ganane le tso di tšhutisiwang tsa gore ne di ko maka gore tumelo ya bona yi tepatepe. O yye a ba hlohletsela gore ba tiyise tumelo ya bona gore ba thogo yakgoswa ba latelela tso Jeso a ba yetetsang ka tsona ba boye ba theetsele bo ba yetang mahlong ka ho phutegong. Fote o gelepiye Makreste gore ma tiyisele dintshitshire ma boye ma tseye dintshitshire tsone go le go thulegela ke lešuba la go tšhutisa ke Papa wa go nyakanana ka matla. Le rune di nyaka re di berekise tso ba re yetetsang ka tsona tsa go tšwa Bhayibeleng. Ke mokane re ko thogo tiyisela re kene re tshepegiye go segela mafelelong.—Maheb. 3:14.