1. King sa gore a re se kamake?

 KA TABA la gore re batho ba Jehova, re di tšiba gabutši gore o re nyaka ka matla le gore wa di nyaka gore re tikwise ka lephelo. (Marom. 8:35-39) Fote a re kamake gore di ya re berekela mo re dula re berekisa ditšhiko tsa Bhayibele. (Jes. 48:17, 18) Mara re ka maka byang mo mathatha ma fo re tlela re sa nagana?

2. Ke mathatha ya mošaga mang ya re ka gahlanang nawo fote ma ka maka gore re tiputsise diputsiso difeng?

² Phela malata ka mokana ga wona ya Jehova ma gahlana le mathatha. Mo re beyisa, ye mongwana ka ho mutšing a ka fo re kgongwetsa ka mokgo mongwana. O ka kraya re lwala ka matla la go šinya di re kgerela ga taba ya go berekela Jehova. Re ka wela ke kotsi ya hlago. Kela ba re hlorisa ka taba la so re se dumelang. Mo re gahlana le tsa mošaga wonone re ka tiputsisa gore: ‘Ke ntaba dilo tsowa di fo wela nna? Ke sinnye ying? Ayitsano di fo šupa gore Jehova aa nrufi?’ Ayitsano le wene o yye wa tikwa ka mokgonone? Mo nkare go ka mokgonone, di sa go kgongwetsi. Malata ya go tlala ya Jehova ya gore maa tshepega le wona ma yye ma gahlana le tsa mošaga wonone.—Pis. 22:1, 2; Habak. 1:2, 3.

3. Re ka tšhuta ying ga Pisalema 34:19?

³ Bala Pisalema 34:19. Lebelela dilo ka dipedi tsa gore o ka di tseyela gedimo ga Pisalema yowa, ke tsowa: (1) Mehlupego ya batho ba go loka yi tlele ka matla. (2) Jehova o re phonisa ga mathatha ya rune. Jehova o re phonisa ka mokgo mang mara? Mokgwa wo mongwana ke gore o re gelepa gore re thogo tseya lephelo gabutši ga lefase lolowa. Mo Jehova a re tshepisa gore re nyoko jabola mo re kene re mmerekela, aa rele gore re ko phela re sa tlele ke mathatha. (Jes. 66:14) O re hlohletsela gore re beye menagano ya rune ga tsa ku mahlong—ga gore o nyaka gore re tikwise ka lephelo go ya go  yye. (2 Makor. 4:16-18) Tsa gana byalo wa re gelepa mo re kene re totoba letšatši le lengwana le le lengwana.—Dillo 3:22-24.

4. Re nyoko petapeta ka ying ga hlogotaba yowa?

⁴ Tla re petapeteneng ka tso re ka di tšhutang ga mešupetso ya malata ya go tshepega ya Jehova ya ka Bhayibeleng le ya dinako tsa rune. Re ko di boneng gore mathatha ma ka fo re juma. Mara mo re tshepela ga Jehova, o nyoko dula a na le rune. (Pis. 55:22) Mo re kene re sa lebelele mešupetso yowa di nyaka re tiputsisa gore: ‘Mara nke ke makiyeng byang hala seyemo sa mošaga wonowa se yye sa tlela nna? Mešupetso yowa yi maka ka mokgo mang gore ke nape ke mo tshepa ga Jehova? Ke kotiye ying sa gore nka se berekisa mo nkene ke phela?’

5. Jakobo o yye a gahlana le dintshitshire tsa mošaga mang ka taba la Labane? (Lebelela sethombhe sa ka tawong.)

⁵ Malata ya Jehova ya dinako tsa Bhayibele ma yye ma gahlana le dintshitshire tsa gore ke mo ma sa di nagana. Tseya ka Jakobo. Papage o yye a mmotsa gore a tseye mosadi ga barwediya ba Labane wa gore ke lešaga la bona la gore le rapela Modimo fote papage o yye a mmotsa gore Jehova o nyoko mo rufisa tsa mohlolo. (Gen. 28:1-4) Byalo, Jakobo o yye a maka gabutši ka matla. O yye a tloga ga naga ya Kanana a phanakela a ya ka mutšing wa Labane wa gore o na le barwediya ka babedi—go leng Lliya le Reyitšhele. Jakobo o yye a kwana le morwediya wa Labane ye monyana ye ba reng ke Reyitšhele a boya a tshepisa gore o nyoko berekela papa wa kgareba yone kašupa ya mengwaga a soko bane a mo tseya go ba mosadi wage. (Gen. 29:18) Mara dilo a di ya sepela ka mokgo Jakobo ne a lebelele ka gona. Labane o yye a maka bošakašakane a makela gore a tseye morwediya wage ye mogolo ye ba reng ke Lliya. Labane o yye a re Jakobo o nyoko tseya Reyitšhele ka nthago ga beke mara mo a ka fo mmerekela kašupa ya mengwaga fote. (Gen. 29:25-27) Wa tšiba Labane o tišupetsiye gore ke yene sešakašakane sa mafelelo mo a berekisana le Jakobo ka mokgo. Ye barena, phela go fediye 20 ya mengwaga Labane a kene a teya Jakobo ka bošakašakane!—Gen. 31:41, 42.

6. Ke dintshitshire difeng tse dingwana tso Jakobo a yyeng a di tiyisela?

⁶ Jakobo o yye a tiyisela tse dingwana dintshitshire. Ke mo a na le mutši wo mogolo mara barwayi bage ke mo ba dulela go ngapanana. Phela ba yye ba rekisa le bhuti wa bona ye ba reng ke Josefa gore a be lebhantiti. Barwayi bowa ba Jakobo ka babedi go leng Simiyoni le Llifi ba yye ba poyidisa mutši wa gabo le lebitso la Jehova. Go tokegela gana hone, mosadi ye Jakobo a mo nyakang ka matla o yye a kgwa a kene a sa belega ngwana wa bona wa bobedi. Fote Jakobo o yye a gapeletsega gore a rure mo a dulang a ye ga naga ya ku Egepita a kene a titsofalele ka taba la gore ne go wile tlala ye kgolo hone polekeng ya bona.—Gen. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Jehova o mo šupetsiye ka mokgo mang ga Jakobo gore aa mo lahla?

⁷ Ga dilo tsowa Jakobo di mo makegelang ka mokana ga tsona, a sanka a khwanyudisa ga taba ya go tshepa Jehova le tso A di tshepisang. Fote Jehova o šupetsiye Jakobo gore aa mo lahla. Mo re beyisa, le mo Labane a yye a makela Jakobo ditori, Jehova o yye a mo rufa ka dilo tsa go tlala. O fo nagana fote gore Jakobo o yye a mo leboga ka mokgo mang ga Jehova mo a mo gahlanisa le Josefa—go leng morwayi wage wa gore ne a tseya gore ke botala a kgwile! Taba ya gore Jakobo ne go le monghana wa Jehova wa thina yi mo gelepiye gore a fo hlula mo a gahlana le dintshitshire. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Mo re ka sa šepisi ga senghana so re nang naso le Jehova, le rune re nyoko teya re tshwarelele mo re tlela ke dintshitshire tsa gore ne re sa di nagana.

8. King so Kgoši Dafita ne a nyaka go se maka?

⁸ Kgoši Dafita a sanka a di kgona go maka dilo ka mokana ga tsona tso ne a tikemisele go di makela Jehova. Mo re beyisa, Dafita ke mo a di  nyaka ka pelo yage ka mokana ga yona gore a yegele Modimo tempele. O yye a botsa moporofeta Nathane tso a nabelang go di maka. Nathane o yye a fetola ka gore: “Maka so o nabelang go se maka, ka taba la gore Modimo wa mannete o nago.” (1 Dikor. 17:1, 2) O fo nagana gore mantsu yane ma yye ma mo tiyisa go segela kaye ga Dafita. Di ka makega gore o napiye a thomisa go polana gore o nyoko o makamaka byang mo a yaga moyago wo wo mogolo.

9. Dafita o yye a titshwara byang mo a kwa ditaba tsa go sa jabodisi?

⁹ Di soko ya kgole, moporofeta wa Jehova o yye a ya ga Dafita a ye mmotsa ditaba tsa go sa jabodisi. Jehova o butsiye Nathane “bošego byobyone” gore Dafita go ka sa be yene ye a yagang tempele mara go nyoko yaga ye mongwana ga barwayi bage. (1 Dikor. 17:3, 4, 11, 12) Dafita o yye a titshwara byang mo a kwa molayetsa wowa? O yye a fo tšhentšha ga tso a nyakang go di segelela. O yye a lebelela taba ya gore a hlekeletse tšheleta le dilo tso morwayi wage Solomoni a nyoko di hlokang mo a thomisa mmereko.—1 Dikor. 29:1-5.

10. Jehova o yye a mo rufa ka mokgo mang ga Dafita?

¹⁰ Ka nthago ga mo Dafita ba mmutsiye gore go ka sa yage yene tempele, Jehova o yye a maka kwano naye. Jehova o yye a mo tshepisa gore ye mongwana ga ditlogolwane tsage o nyoko lawola go ya go yye. (2 Sam. 7:16) Phela ga lefase la nyuwane ga Sekete sa Mengwaga mo go Lawola Jeso, Dafita o nyoko jabola la go sa hlayisege mo a kwa gore Kgoši ya gona ke setlogolwane sage! Taba yowa yi fo re šupetsa gabutši gore le mo re ka sa kgone go maka tso ne re nabela go di makela Jehova, Modimo wa rune a ka re rufa ka dilo tsa gabutši tsa gore ne re sa di nagana.

11. Makreste ya ku botala ma krayye dilo difeng tsa gabutši le mo Mmušo wa Modimo wo sa napa wo segela ka nako yo ne ma wo yemele? (Mebereko 6:7)

¹¹ Makreste ya ku botala le wona ne ma juma ke mathatha. Mo re beyisa, ne ma di yemele ka maahlo ya makhubedu gore Mmušo wa Modimo wo tle mara ne ma sa di tšibi gore tsotsone di nyoko makega leng. (Meber. 1:6, 7) Byalo, ma yye ma maka ying? Ma yye ma tshwaragana ka mmereko wa go tšhomayela. Mo ma kene ma tshwaraganne ka mmereko wowa wa go tšhomayela ditaba tsa go bafala, ma yye ma bona ka mokgo Jehova a ma gelepang ka gona.—Bala Mebereko 6:7.

12. Makreste ya ku botala ma yye ma maka ying ka nakwela ma hlasele ke tlala?

¹² Go na le nako ye nngwana ya gore tlala yi yye ya hlasela “lefaseng ka mokana ga lona.” (Meber. 11:28) Tlala yone yi yye ya kenela le Makreste ya ku botala. Ayitsano wa di nagana gore ma yye ma hlupega go segela kaye ka dinako tsotsone tsa mo go gayela tsa go ja? A re kamake gore babelegi ne yi ba hlupa taba yowa ya gore ne ba sa tšibi gore ba nyoko pasopa ba mutši wa bona ka mokgo mang. Fote bo ba gore ba sa gola ba gore ba polanne gore ba nyaka go yeketsa ga mmereko wa go tšhomayela, re re king ka bona? Ayitsano ba fo kwa nkare ba ka fo tšwa ba yemmenyana ka tso ba di polanneng? Makreste ma yye ma fo yamogela seyemo sone. Ma yye ma fo ya mahlong ma tšhomayela ka mokgwa wo ma kgonang fote ne ma jabolela go ngathelana so ma nang naso le magagabo ya ku Judiya.—Meber. 11:29, 30.

13. Ke dilo tsa mošaga mang tso Makreste ma yyeng ma rufiwa ka tsona ka dinako tsa mo go hlasele tlala?

¹³ Ke dilo tsa mošaga mang tso Makreste ma yyeng ma rufiwa ka tsona ka dinako tsa mo go hlasele tlala? Bo ba yyeng ba kraya tsa go ba yimolla ba di bonne gabutši gore Jehova o tšhediye letsogo gore a ba gelepe. (Mat. 6:31-33) Ma yye ma tikwa gore ma mamarelanne le magageru ya gore ma tlile gore ma ba gelepe. Fote bo ba gore ba neyele kela ba gore ba tlile gore ba ba gelepe ba yi bonne taba ya gore di jabodisa ka matla mo ba neya ba bangwana. (Meber. 20:35) Jehova o yye a ba rufa ka mokana ga bona ka taba la gore mo seyemo se tšhentšha ba yye ba fo keka naso.

14. King tso di yyeng dya makegela Bharenabhase le Pawulo fote ka maphomela mafeng? (Mebereko 14:21, 22)

¹⁴ Makreste ya ku botala ne ma hlorisiwa ga tleletlele fote ka dinako tse dingwana tsotsone ne di  makega ma sa di nagana. Lebelela tso di yyeng dya makegela Bharenabhase le Pawulo wa lepostola nakwela ba tšhomayela ga poleke ye nngwana ya ku Lisitara. Mo ba sa thomisa, batho ba yye ba ba yamogela ba boya ba ro ba theetsela. Mara di soko ya kgole, bo ba go phigisa ba yye ba “kutšetsela mogoba” wa batho fote ba bangwana ba bona ba yye ba pora Pawulo ka matlapa ba mo šiya gore a šale a kgwa. (Meber. 14:19) Mara Bharenabhase le Pawulo ba yye ba fo ya mahlong ba tšhomayela go gongwana le go gongwana. Maphomela go yye gwa ba mafeng? Ba yye ba maka gore “batho ba go tlalanyana go be malata” fote ba yye ba tiyisa magagabo ka mantsu ya bona le ka mošupetso. (Bala Mebereko 14:21, 22.) Ba go tlala tsotsone di yye dya ba berekela ka taba la gore Bharenabhase le Pawulo a sanka ba šepisa le mo tsa go ba hlorisa di fo re palakata. Phela mo re ka sa lahle tewu ga mmereko wo Jehova a re kgopelang gore re wo make, a go jiki re nyoko rufiwa tsa nkare ke moka.

15. King so o se tšhutang ga mošupetso wa Mogageru A. H. Macmillan?

¹⁵ Mo 1914 yi soko bane yi segela go na le so malata ya Jehova ne ma se yemele ka maahlo ya makhubedu gore se makege. Tseya ka mošupetso wa Mogageru A. H. Macmillan. Go fo tshwana le ba bangwana ka nako yonone, Mogageru Macmillan ke mo a nagana gore go se botala o nyoko kraya patela yage ya go ye phela legedimong. Ga polabolo yo a yi beyyeng ka September 1914, o yitseri: “Di ka makega gore yowa ke polabolo ya mafelelo yo ke yi beyang.” Ke nnete gore ne go se ya mafelelo polabolo yone. Ka nthago Mogageru Macmillan o ngwadiye gore: “Di ka makega gore ba bangwana ba rune re yakgoswele go nagana gore re ya goga re ya legedimong.” O tokegele ka gore: “So ne re tshwanele re se make ke gore re tshwaragane ka mmereko wa Morena.” Nnete Mogageru Macmillan o yye a maka ka mokgonone. Ke mo a tšhomayela ka matšato. O yye a thulegela ke lešuba la gore a ye tiyisa magageru ya go tlala ya gore ne ma le jele ba ma tshwarele gore a ma nyake go kenela bosole. Fote ke mo a sa lofe megahlano ya phutego le mo a šele a tsofele. Mogageru Macmillan di mmerekele ka mokgo mang go ya mahlong a berekela Jehova mo a kene a sa yemele patela yage? Ka nthagonyana ga mo a soko timela ka bo 1966, o yye a ngwala gore: “Tumelo yaka a sanka ya šepa.” Wone go ro ba mong wona mokgwa wa gabutši wo re ka wo kopiselang—ka matlamatla mo nkare ke botala re kene re tiyisele ntshitshire!—Maheb. 13:7.

16. Ke bothatha bya mošaga mang byo Herbert Jennings le mosadi wage ba yyeng ba gahlana nabo ba sa di nagana? (Jakobo 4:14)

¹⁶ Malata ya Jehova ya go tlala ma hlupa ke taba ya go fo wela ke bolwele ma sa di nagana. Mo re beyisa, ga tsa lephelo la Mogageru Herbert Jennings b o hlatolla ka mokgo yene le mosadi wage ba yyeng ba tikwisa ka mmereko wa bona wa borumiwa ku Ghana. Mara mo nako yi kene yi ya, o yye a thomisa go hlupa ke ditsogedi. Mogageru Jennings o hlayye mantsu ya ma leng ga Jakobo 4:14, ke mokane a hlatolla seyemo sone sa nyuwane gore ke, “tsa ka ‘motshwana’ o ka sa di tšibi.” (Bala.) O ngwadiye gore: “Phela ne di sa nyake re hlayisela ke motho gore re make ying, di yye dya nyaka gore re tloge Ghana fote re šiye banghana ba rune ba bagolo re boyele Canada [gore nko thogo yalafiwa].” Jehova o yye a gelepa Mogageru Jennings le mosadi wage gore ba ye mahlong ba mmerekela ba kene ba tshepegiye le mo ba gahlana le tsa go ba rula.

17. Mošupetso wa Mogageru Jennings wo ma berekele ka mokgo mang magagabo ya a rapelang nawo?

¹⁷ Taba yo Mogageru Jennings a yi hlayyeng ga tsa lephelo lage ya gore go fo ba nnete, yi gelepiye ba bangwana ka matla. Mogageru ye mongwana wa mosadi o ngwadiye gore: “Ke ro thoma go bala hlogotaba ya gore yi ntšhofa gore ke make se sengwana. . . . Mo ke bala ke mokane ke kwa ka mokgo Mogageru Jennings di yyeng dya mo  tšhofa gore a lisetse mmereko wage gore a thogo tipasopa ka taba la go lwala, tsotsone di n’gelepiye gore ke lebelele seyemo ka mahlaya ka moka.” Mogageru ye mongwana le yene o ngwadiye gore: “Ke fetsiye lesome la mengwaga ke le mogolo wa phutego mara dya nnyaka gore ke lisetse ka taba la go lwala. Ne ke kwa nkare a ke sa le wa selo, di nkgahleletsiye ka matla gore nka bala dihlogotaba tsa go bolabola ka tsa lephelo. . . . Mara taba ya gore Mogageru Jennings o yye a karakara ka matla yi ntiyisiye la go sa hlayisege.” Di fo ba lekgwaying gore mo re juma ke mathatha ke mokane re tiyisela, re ka tsosa ba bangwana. Le mo tsa lephelo di ka re phendhugela, re ka ba mošupetso wa go ba le tumelo le wa go tiyisela ga ba bangwana.—1 Pet. 5:9.

18. King so o se tšhutang ga mošupetso wa mosadi ye mongwana wa gore o kgwele ke monna wa ku Nigeria wa gore ba bolabola ka wona mo sethombheng?

¹⁸ Dikotsi tsa go tshwana le bolwele bya go sabalala bya COVID-19 di yamme malata ya go tlala ya Jehova. Mo re beyisa, mosadi wa gore o kgwele ke monna ke mo a na le dilo tse dinyana tsa gore ba thogo phela. Letšatši le lengwana go sa le ka bošego morwediya wage o yye a mmutsisa gore ba nyoko ja ying mo ba fetsa go yapega rayisi yo yi šeleng ya mafelelo. Mogageru yene wa mosadi o yye a botsa morwediya wage gore a go na tšheleta kela tsa go ja tso di leng gona mara di nyaka ba yekisela mošupetso wa mosadi yela wa gore o kgwele ke monna wa Zarephata—wa gore o yye a yapega tsa go ja tsa mafelelo ke mokane tsa go tlala ba di šiyela Jehova. (1 Mag. 17:8-16) Ba soko bane ba nagana gore ba nyoko ja ying ka ledhina la letšatši lolone, ba yye ba kraya dijumbhane tsa go tšwa ga bo ba rapelang nabo ba go bereka ga mmereko wa go yimulla ba bangwana. Ye lune, phela ka hone dijumbheng ne go na le tsa go ja tsa gore di ka fetsa mabeke ya go teya ka ku ga mabedi. Mogageru yene wa mosadi o yitseri ke mo a sa nagane gore Jehova o mo theetsele di mmaba ga tso ne a di botsa morwediya wage. Ke nnete gore mo re tshepela ga Jehova, tsa gore di re tlela re sa nagana ho lephelong di ka maka gore re nape re šutela thina gage ka matla.—1 Pet. 5:6, 7.

19. Ke taba yifeng ya go hlupegisiwa yo Aleksey Yershov a yyeng a yi tiyisela?

 ¹⁹ Mengwaganyana ya go fela magageru ya go tlala ma yye ma tiyisela mo taba ya go ma hlupegisa yi fo re palakata. Tseya ka Mogageru Aleksey Yershov, wa gore o dula ku Russia. Ka nakwela Mogageru Yershov a kolobetsiwa ka 1994, batho ba Jehova ga poleke yone ne ba lukulugiye. Ka nthagonyana ga mengwaga seyemo se yye sa tšhentšha ku Russia. Ka 2020, ba yye ba kena ka mutšing ga Mogageru Yershov ba nyaka-nyaka tso ba di nyakang ba boya ba tseya ka tšhinghi dilo tsa go tlala tso ne a le natso. Ka nthago ga dikgwedinyana ka dikaye, ba mmušo ba yye ba re ke mong motho wa go sinya ka matla. Sa go napa se maka gore taba yone go be ye kgolo ke gore ba bonne vidiyo ya gore yi tsere ke ye mongwana wa gore o fetsiye mongwaga ka moka a maka nkare o jabolela go tšhuta Bhayibele. Mong go sipidiwa ka fase wa tšiba!

20. Mogageru Yershov o yye a tiyisa byang senghana sage le Jehova?

²⁰ Ayitsano taba ya gore Mogageru Yershov o yye a hlupegisiwa yi yye ya feleletsa ka tsa gabutši? Eya. Senghana sage le Jehova se yye sa tiya ka matla. O yitseri, “Nna le mosadi waka ne re rapela ggoši ga tleletlele, ke di bonne gore ne nka sa di kgone go tiyisela seyemo sowa ke sa gelepe ke Jehova.” O tokegele ka gore: “Go tšhuta Bhayibele ke le ntoši go n’gelepiye gore ke hlule taba ya go kgongwela ka matla. Ke ghayela ka mešupetso ya malata ya go tshepega ya ku botala. Go na le ditaba tsa go tlala ka ho Bhayibeleng tsa gore di šihlela taba ya gore di gabutši ka matla go dula o kgibiye le go šupetsa gore ga Jehova o mo tshepa ka matla.”

21. Re tšhutiye ying ga hlogotaba yowa?

²¹ Re tšhutiye ying ga hlogotaba yowa? Mathatha ma fo re juma ga lefase lowa. Le mo go le ka mokgonone, Jehova o dula a gelepa malata yage mo ma tshepela gage. Mantsu ya ma leng ga temanyana ya hlogotaba ya rune ma re, “mehlupego ya motho wa go loka yi tlele ka matla, mara Jehova o mo phonisa ga yona ka moka.” (Pis. 34:19) Nkare re ka ya mahlong re tshepela ga matšhika ya Jehova ya go re tiyisa re sa kogetsi ke mathatha ya re gahlanang nawo. Byalo, go fo tshwana le Pawulo wa lepostola re ka hlaya gore: “Ke na le matšhika ga dilo ka mokana ga tsona ka taba la ye a nneyang matšhika.”—Mafil. 4:13.