1. Makreste di nyaka ma tshwane le mohlare ka mokgo mang? (Lebelela le sethombhe.)

 “MOYA wo ka sa robe mohlare wa gore wa wobega.” Seyema sowa se šupetsa gore di nyaka mehlare yi wobege kela yi petege mo moya wo tšutla ka matla gore yi thogo dula yi tiyelele. Le rune di nyaka re temateme mo lephelo le thomisa go thathafa gore re thogo ya mahlong re berekela Jehova re jabodiye. Byang mara? Di nyaka re temateme ka go tšhentšha le seyemo le ka go hlompa ka mokgo ba bangwana ba tseyang dilo le dipheto tso ba di segelelang.

2. Ke mekgwa yifeng yo yi ka re gelepang gore re thogo tšhentšha le seyemo fote re nyoko lebelela ying ga hlogotaba yowa?

² Rune malata ya Jehova re nyaka go tematema. Fote re nyaka go tinyanafatsa re boye re naganelane. Ga hlogotaba yowa, re nyoko lebelela ka mokgo mekgwa yowa ya gabutši yi gelepiyeng Makreste ya mangwana gore ma thogo lebeletsana le seyemo mo se tšhentšha. Re nyoko boya re bona gore mekgwa yowa yi ka re gelepa ka mokgo mang. Mara tla re thomiseneng ka go tšhuta ga Jehova le Jeso bo go leng mešupetso ya gabutši ga taba ya go kwisisa.

3. King so se šupetsang gore Jehova wa kwisisa?

³ Jehova ba re ke “Letlapa” ka taba la gore o tiyelele fote aa tekateki. (Dot. 32:4) Le mo go le ka mokgonone, wa kwisisa kela wa naganelana. Mo dilo di kene di tšhentšha ga lefase lowa, Jehova le yene wa tšhentšhatšhentšha gore a thogo bona gore dilo ka mokana ga tsona tso a di tshepisiyeng di ya makega. Jehova o re makiye gore re tshwane naye, byalo le rune o re makiye gore re thogo tšhentšhatšhentšha le seyemo. O re neyye ditšhiko tsa Bhayibele tsa gore di re gelepa gore re thogo segelela dipheto tsa gabutši le mo re ka fo ba re gahlanne le dintshitshire tsa mošaga mang. Mošupetso wa Jehova le ditšhiko tso a re neyyeng tsona di re gelepa gore re thogo tšiba gore le mo Jehova go le “Letlapa,” mara o sa na a kwisisa.

4. Re beyisele ka mokgo Jehova a naganelanang ka gona. (Lefitiko 5:7, 11)

 ⁴ Jehova o maka dilo ka mokgwa wa gore wo felegelele fote wa naganelana. Aa makisi batho dilo ka tšhinghi. Mo re beyisa, lebelela ka mokgo Jehova a šupetsiyeng Maisrayele gore wa naganelana. Ke mo a sa nyake sehlabelo sa go tshwana ga batho ka mokana ga bona, ba ghannye kela ba tihlupegela. Ka dinako tse dingwana, ne a dumelela ye mongwana le ye mongwana gore a neyele sehlabelo ka mokgo a kgonang.​—Bala Lefitiko 5:7, 11.

5. Re beyisele ka mokgo Jehova a šupetsiyeng gore o tinyanafatsiye fote o kwelana go baba.

⁵ Taba ya gore Jehova o tinyanafatsiye fote o kwelana go baba yi mo tšhofa gore a naganelane. Mo re beyisa, Jehova o šupetsiye ka mokgo a tinyanafatsiyeng mo a šele a le thina le go fetsa ka batho ba go sa loka ba Sodoma. Jehova o berekisiye mangeloyi yage gore ma layelele Llota gore a tšhabele dithabeng. Llota ke mo a tšhaba go ya gana hone. Byalo, o yye a kgopela gore yene le ba mutši wage ba ba dumelele gore ba tšhabele Zowara, go leng mutši wo monyana wa gore Jehova ne a tiputsiye gore o nyoko fetsa ka wona. Phela Jehova nke a f’lo gapeletsa Llota gore a make tso A mmutsiyeng tsona. Mara, Jehova o yye a dumelela Llota gore a ye Zowara fote a sanka A wo psyitlanya mutši wone. (Gen. 19:18-22) Ka nthago ga mengwagangwaga, Jehova o šupetsiye batho ba Ninive gore o ba kwela go baba. O yye a romela moporofeta Jona gore a botse batho ba dipelo tse di phifadu ba ku Ninive gore o nyoko fetsa ka bona le ka mutši wa bona. Mara Maninive ma yye ma sokologa, Jehova a ma kwela go baba ke mokane a sa psyitlanyi mutši wone.​—Jona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Re beyisele ka mokgo Jeso a yyeng a yekisela Jehova ga taba ya go kwisisa.

⁶ Phela Jeso, tsa go naganelana o yye a di kopisela ga Jehova. Ba mo romele lefaseng gore a tl’le tšhomayelela “dinku tsa gore di lahlegiye tsa ntlo ya Israyele.” Mara o šupetsiye gore wa kwisisa ka go maka mmereko wo ba mo neyyeng wona. Tšatši le lengwana, mosadi ye mongwana wa gore a yi Leisrayele o yye a ro fawa a re a fodise morwediyage wa gore ke mo a “kenne ke ledimona fote le … mo hlupa ka matla.” Jeso o yye a kwela mosadi yela go baba ke mokane a maka ka mokgo a mo kgopeleng, a fodisa morwediya wage. (Mat. 15:21-28) Lebelela mošupetso wo mongwana ke wowa. Nakwela a sa tšwa go thomisa mmereko wage wa go tšhomayela, Jeso o yitseri: “Ye a makang nkare aa ntšibi . . . , le nna nko maka nkare a ke mo tšibi.” (Mat. 10:33) Mara ayitsano Jeso o makiye nkare aa mo tšibi ga Petro, wa gore o mo phigiye gararo? Dho. Jeso ne a di tšiba gore ne a tisola ga tso a di makiyeng le gore ne go le monna wa go ba le tumelo. Ka nthago ga mo Jeso ba mo tsusiye, o nyarele ga Petro ke mokane a mmotsa gore o mo tshwarele fote o sa na a mo nyaka ka matla.​—Luk. 24:33, 34.

7. Re nyaka gore ba bangwana ba re tseye ka mokgo mang mo re lebelela Mafilipi 4:5?

⁷ Re šele re di bonne gore Jehova Modimo le Jeso Kreste baa kwisisa kela baa naganelana. Rune gee? Jehova o nyaka gore le rune re kwisise. (Bala Mafilipi 4:5.) Hlatollo ye nngwana yi beya temanyana yowa ka mokgo: “Šupetsa ka mokgo o titshwarang gore ke wene motho wa go kwisisa.” Re ka tiputsisa gore: ‘Ayitsano batho ba  ntseya ke le motho wa go kwisisa, wa go tematema le wa go naganelana? Kela ayitsano ba ntseya ke gatelelana, ke hlupa kela ke womme hlogo? Ayitsano ke gapeletsa ba bangwana gore ba make dilo ka mokgo nna ke naganang gore di makiwe ka gona? Kela mo go kgonega, ke theetsela ba bangwana ke boya ke yamogela tso ba nabelang gore di makege?’ Phela mo re kwisisa, ke gona re yekiselang Jehova le Jeso. Tla re lebeleleneng ditaba ka dipedi tso di nyakang re šupetsa go kwisisa​—mo seyemo se tšhentšha le mo dipheto tsa ba bangwana di sa tshwane le tsa rune.

8. Re ka gelepa king gore re thogo tematema mo seyemo se tšhentšha? (Lebelela le setwaba.)

⁸ Di nyaka re temateme mo seyemo se tšhentšha. Dilo tsa mošaga wonone di ka re leyela mathatha ya gore ne re sa nagane gore re ka tsoga re le nawo. Mo re beyisa, re ka fo kutulugela ke malwele ya go tshosa. Kela lephelo le ka thomisa go gakga mo seyemo sa tsa ikhonomi kela tsa dipolotiki se tšhentšha ka go yakgoswa mo re dulang. (Mmo. 9:11; 1 Makor. 7:31) Di ka re thathafela mo mokgahlo wo ka fo re kgopela gore re berekele Jehova ka mokgwa wo mongwana kela ga poleke ye nngwana. Le mo go ka nyarela ntshitshire ya mošaga mang, re ka phomelela ga taba ya go tšhentšha le seyemo mo re ka fo maka dilo ka dine ke tsowa: (1) yamogela seyemo, (2) lebelela tsa ku mahlong, (3) o sa di takisi maahlo tsa gabutši tso di makegang, fote (4) o makele ba bangwana tsa gabutši. b Tla re lebeleleneng ka mokgo magageru ma yyeng ma berekela ke dilo tsowa.

9. Monna le mosadi ba gore ke baromiwa ba yye ba lebana byang le dintshitshire tsa gore ne ba sa di nagana?

⁹ Yamogela seyemo. Emanuele le Francesca ne go le baromiwa ga naga ye nngwana. Mo ba sa re ba thomisa go tšhuta mmolabolo wa gana hone fote ba sa tlwayelana le magageru ya phutego ya bona ya nyuwane, bolwele bya go sabalala bya COVID-19 bo f’lo vumbhuluga ke mokane dya nyaka gore ba sa sa gahlana le batho ba bangwana. Ke mokane mmane wa Francesca o yye a fo hlokofala ba sa di nagana. Francesca ke mo a di nyaka ka matla gore a be le ba gabo, mara a sanka a di kgona go ba nabo ka taba la bolwele bya go sabalala. Mara o gelepiye king gore a thogo lebana le dintshitshire tsowa? Sa mathomo, Emanuele le Francesca ba rapele ggoši gore ba ba hlalefise ba thogo lebana le mathatha ya letšatši lolone ba sa hlupege ka tsa ka motshwana. Jehova o fetodiye merapelo ya bona ka nako ya gabutši a berekisa mokgahlo wage. Mo re beyisa, ba yye ba tiyisa ke mogageru ye mongwana ga vidiyo ye nngwana mo a re: “Mo re ka yakgoswa re yamogela seyemo so re leng ga sona, re nyoko yakgoswa re jabola fote, ke mokane ra thogo maka so re ka se kgonang mo re kene re le ga seyemo sone.” c Sa mabedi, ba kwile di ba tšhofa gore ba be digele tsa go tšhomayela ka fowunu fote ba yye ba thomisa go tšhuta Bhayibele le ye mongwana. Sa kararo, ba yye ba yamogela mo magageru ma ba gelepa fote ba yye ba leboga ka mokgo ma ba šupetsiyeng gore ma ba nyaka ka matla. Mogageru ye mongwana wa mosadi wa go ba le pelo ye butši o yye a ba romela molayetsa wo mo kopana wa gore wo na le temanyana ya Bhayibele ka moka matšatši mongwaga ka moka. Mo le rune re ka yamogela seyemo so re leng ga sona, re ka kgotsofatsa ke go maka tso re di kgonang.

10. Mogageru ye mongwana wa mosadi o yye a tšhentšhatšhentšha le seyemo ka mokgo mang?

¹⁰ Lebelela tsa ku mahlong fote o sa takisi maahlo tsa gabutši tso di makegang. Mogageru wa mosadi ye ba reng ke Christina, wa go tšwa Romania mara gana byalo o dula hala Japan, ke mo yi sa mo tshwara gabutši taba ya gore ba yye ba kwala phutego ya Sekgowa yo ne a le ga yona. Le  mo go le ka mokgonone, a sanka a dulela go nagana ka tso di makegiyeng. Mara, o yye ga phutego ya mmolabolo wa Sejapane ke mokane a tšhomayela ka mokgo a ka kgonang ka Sejapane. O yye a kgopela mosadi ye mongwana wa gore ke mo a bereka naye botala gore a mo tšhutise go lokotša go bolabola mmolabolo wa Sejapane. Mosadi yene o dumele go berekisa Bhayibele le sepukwane sa Tikwise ka Lephelo go ya go Yye! gore a thogo tšhutisa Christina Sejapane. Byalo, Christina ne a kawonega ka go tšhuta go bolabola Sejapane mara se segolo ke gore mosadi yela ne a nyaka go tšiba tsa go tlala ka Bhayibele. Mo re ka sa fatele nthago re boya re tseya dilo gabutši, dilo tsa gore di fo tšhentšha ka go yakgoswa di ka re leyela dilo tsa gabutši tsa gore ne re sa di nagana.

11. King so se gelepiyeng monna le mosadi wage ba gore ke mo ba na le mathatha ya tšheleta?

¹¹ Makela ba bangwana tsa gabutši. Monna le mosadi wage ba gore ba dula ga naga ya gore mmereko wa rune ba wo rakele, ba yye ba thomisa go ba le mathatha ya tšheleta mo ikhonomi yi wa. Ba makiye byang gore ba tšhentšhe le seyemo? Sa mathomo, ba yye ba liketsa go phela lephelo la lula. Sa go latela, a sanka ba dulela go nagana ka mathatha ya bona mara ba yye ba dula ba tshwaraganne ba fetsa nako ya go tlala ba gelepa ba bangwana ga mmereko wa go tšhomayela. (Meber. 20:35) Monna yela o yitseri, “Go dula re tshwaraganne ka mmereko wa go tšhomayela go makiye gore re sa be le nako ya go tlala ya go nagana ka mathatha ya rune ke mokane ra ba le nako ya go tlala ya go maka tso Modimo a di nyakang.” Mo seyemo sa rune se tšhentšha, di nyaka re gopole ka mokgo go gelepa ba bangwana go leng taba ye kgolo ka matlamatla mo re tšhomayela.

12. Mošupetso wa Pawulo wa lepostola wo ka re gelepa ka mokgo mang gore re tšhentšhe le seyemo mo re le tšhomong?

¹² Phela mo re maka mmereko wa rune wa go tšhomayela, di nyaka re tšhentšhatšhentšhe. Re gahlana le batho ba gore ba dumela ga dilo tsa go sa tshwane fote ba tšwa ga dipoleke le ditšo tsa go sa tshwane. Pawulo wa lepostola ke mo a tematema, fote re ka tšhuta ga mošupetso wage. Jeso o hlawodiye Pawulo gore go be “lepostola ga ditšhaba.” (Marom. 11:13) Ga mmereko wone, Pawulo ke mo a tšhomayelela Majuda, Magerika, ba go tšhutega, batho ba go tšwa dimitšaneng, ba tsa mmušo le dikgoši. Gore a thogo segelela dipelo tsa batho bowa ba mohlobohlobo, Pawulo o yye a ba “dilo ka moka ga batho ba mehlobohlobo.” (1 Makor. 9:19-23) O ghayele ka taba ya gore batho bo a bolabolang nabo ba tšwa kaye le gore ba dumela ga ying, byalo tsotsone di mo gelepiye gore a thogo tšhentšha ke mokane a bolabola ka mokgwa wa gore wo ka gogela motho yene ga Modimo. Le rune re lokotša matšhomayelelo ya rune mo re ka fo tšhentšhatšhentšha re boya re nagana ka mokgwa wa kawone wa gore wo ka gelepa ye mongwana le ye mongwana.

13. Ke kotsi yifeng yo re ka kganelang kgole nayo yo yi leng ga Makorente wa Mathomo 8:9 mo re hlompa ka mokgo ba bangwana ba tseyang dilo?

¹³ Taba ya go kwisisa fote yi ka re gelepa gore re hlompe ka mokgo ba bangwana ba tseyang dilo. Mo re beyisa, magageru ya mangwana ya basadi ma kwana natso go tlola tsa go tiphontsa hala ya mangwana ma sa kwane natso. Makreste ya mangwana maa di jabolela go nwa mokgete mara ya mangwana ma kgetiye gore ma sa nwi. Makreste ka mokana ga wona ma di nabela tsa go philega gabutši mara dilo tso ma di kgetang gore ma thogo pasopa lephelo a di tshwane. Mo nkare re dula re tseya nkare tso rune re di kgetiyeng ke tsona re boya re kutšetsela ba bangwana ka ho phutegong gore ba make tso re di makang, re ka kwatisa ba bangwana ra boya ra maka gore phutego yi yahlugane. Phela tsotsone a re nyake go di maka le ka gonyana! (Bala 1 Makorente 8:9; 10:23, 24) Tla re lebeleleneng mešupetso ka mmedi ya go šupetsa ka mokgo go berekisa ditšhiko tsa Mangwalong go ka re gelepang gore re likanisele le gore re gotetse taba ya go maka gore go bebe.

14. Ke ditšhiko difeng tsa ka Bhayibeleng tso di nyakang re sa di lebale mo di tla ga taba ya go yapara le gore re lebelelega byang?

 ¹⁴ Mokgwa wa go yapara le go lebelelega. Jehova aa re botse gore re tshwanele re yapare ka mokgo mang mara o re neyye ditšhiko tso re tshwaneleng re di latelele. Di nyaka re yapare ka mokgwa wa gabutši wa gore wo thanakisa Modimo, wo šupetsa go kwisisa, wa go hlompega fote wo ‘šupetse gore re nagana gabutši.’ (1 Thim. 2:9, 10; 1 Pet. 3:3) Byalo, a re nyake go yapara ka mokgwa wa gore batho ba ko fo dula ba nagana ka mokgo re lebelelegang. Fote ditšhiko tsa Bhayibele di ka gelepa bagolo gore ba kganele kgole le taba ya go beya melawo ya bona mo di tla ga taba ya go yapara le ya go lukisa moriri. Mo re beyisa, bagolo ba gore ba ga phutego ka yyoši ne ba di nyaka ka matla go gelepa magageru ya mangwana ya gore ma sa gola ya go hluba moriri ka mokgwa wa go yekisela bo ba gore ba sa gola ba gore ba phela nabo, ba gore moriri wa bona ke wo mokopana mara wo šašakanne. Mara bagolo ba ka ba gelepa ka mokgo mang ba sa beye molawo? Mopotulugi o yye a yeletsa bagolo gore ba botse magageru yane gore, “Mo o le seralong ke mokane o bona bo ba theetseleng ba lebelele wene ka matla go phala tso o di hlayang, di ra gore go na le bothatha ka mayaparelo yago.” Taba yone yi yye ya gelepa magageru yane ya gore ma sa gola go kwisisa gore ma tshwanele ma make ying fote ne di sa nyake le gore bagolo ba beye molawo. d

15. Ke yifeng melawo le ditšhiko tsa Bhayibele tso di re yetetsang ga taba ya go kgeta gore re nyaka go yalafiwa ka mokgo mang? (Maroma 14:5)

¹⁵ Tsa go yalafa. Di nyaka Mokreste ye mongwana le ya mongwana a tikgetele gore o nyaka go yalafiwa byang. (Magal. 6:5) Phela ka ho Bhayibeleng go fo ba le melawo ya go sa tlala ya gore yi yama sepheto sa Mokreste gore o nyaka go yalafiwa byang, ya go tshwana le go kganela kgole le madi le go maka tsa madimona. (Meber. 15:20; Magal. 5:19, 20) Ga taba yonone, di nyaka ye mongwana  le ye mongwana a tikgetele. Ba bangwana ba ya sepetlele kela tliniki gore ba ba yalafe hala ba bangwana ba nyaka go yalafiwa ka mokgwa wo mongwana. Di ka makega gore a re kamake gore mokgwa wo mongwana wo re wo tšibang wa re gelepa kela wa re kwaletsa mara di nyaka re hlompe tso magageru ma di kgetiyeng ga taba ya gore ma nyaka go yalafiwa byang. Ga taba yowa, di nyaka re sa lebale dilo tsa go latela ke tsowa: (1) Ke Mmušo wa Modimo fela wo nyoko fetsang ka dilo ka moka re boya re yalafiwa go ya go yye. (Jes. 33:24) (2) Mokreste ye mongwana le ye mongwana di nyaka a “tshepe” gore se sengwana le se sengwana so a se kgetang ga taba ya go yalafiwa ke mong sona. (Bala Maroma 14:5.) (3) Re sa yahlule ba bangwana kela ra beya sa gore se nyoko ba phiriketsa. (Marom. 14:13) (4) Makreste maa nyakanana fote ma di kwisisa ka matla gore mo phutego go le ngata ka yyoši sosone ke selo se segolo ka matla go phala tso bonabeng ba di kgetang. (Marom. 14:15, 19, 20) Mo re ka sa lebale dilo tsowa, re nyoko gotetsa senghana sa rune le magageru ra boya ra tšhela letsogo ga taba ya go maka gore ka ho phutegong go bebe.

16. Mogolo a ka šupetsa ka mokgo mang gore wa kwisisa mo a berekisana le bagolo ba bangwana? (Lebelela le dithombhe.)

¹⁶ Bagolo ba ka re beyela mošupetso wa gabutši ga taba ya go kwisisa. (1 Thim. 3:2, 3) Mo re beyisa, mogolo aa tshwanela go nagana gore dilo tso a di hlayang ba nyoko fo dula ba di yamogela ka taba la gore yene ke ye mogolo ga bagolo ba bangwana. Wa di kwisisa gore moya wa Jehova wo ka tšhofa mogolo ye mongwana le ye mongwana gore a hlaye se sengwana sa gore se ka ba gelepa gore ba segelele sepheto sa gabutši. Fote mo nkare bagolo ba go tlala ba kwana ka sepheto sa gore a se tšhayisane le ditšhiko tsa Bhayibele, mogolo wa gore wa kwisisa o nyoko thega sepheto sone le mo yene ne a nagana ka mokgo mongwana.

17. Mo re tematema di nyoko re berekela ka mokgo mang?

¹⁷ Mo re tematema di nyoko re berekela ka matla. Re jabolela senghana sa gabutši ka matla le magageru fote re ya jabola mo go bebiye ka phutegong. Re jabodisa ke batho ba Jehova ba mohlobohlobo ba gore mekgwa ya bona a yi tshwane fote ba fapana ka ditšo. Fote di jabodisa ka matla go tšiba gore le ho ka mokana ga rune re sa tshwane mara re mo rapela re le mutši ka wwoši. Sa go di phala ka moka ke gore re jabodisa ke go tšiba gore re yekisela Modimo wa rune wa go kwisisa, Jehova.