1. Bhayibele yi hlatolla taba ya go nyakanana tsa mannete ka mokgo mang?

 KGAFO ya go nyakanana “yi dura mollo, ke kgafo ya Jah. Meetši ya go bilugana ma ka sa timi go nyakanana, le mong dinoka di ka sa go khunghuli.” b (Dikoša. 8:6, 7) Ye lune, phela ba yi yatladiye gabutši taba yowa ya go nyakanana tsa mannete! Ke nnete gore yawa ke mantsu ya gore ma tiyisa bo ba tseyanneng ya gore: Le ka di kgona go nyakanana tsa mannete.

2. King so bo ba šadhiyeng ba tshwaneleng ba se make gore o sa kraye go nyakanana ga bona go šele go šehla?

² Di nyaka bo ba tseyanneng ba karakare ka matla gore ba dule ba nyakanana mo ba kene ba sa phela. Mo re beyisa, mollo wo ka sa timi mo ye mongwana a dula a tšhela mahlare. Mo nkare a go na ye a wo rotetsang, nnete wo nyoko tima. Go fo ba ka mokgonone le ga monna le mosadi, go nyakanana ga bona go nyoko tiya mara mo ba dula ba go gotetsa. Ka dinako tse dingwana bo ba šadhiyeng ba ka kwa nkare a ba sa nyakanana tsela, ka matlamatla mo ba tshwanele ba tiyisele taba ya go gayela sekwetše, mathatha ya go sa titsose kela go kgahleletsa ke taba ya go gudisa bana. Byalo, mo nkare o šadhiye o ka maka byang gore o dule o gotetsa “kgafo ya Jah” gore yi sa timi mošadhong wago? Ga hlogotaba yowa, re nyoko petapeta ka kararo ya dilo tso di ka makang gore go nyakanana ga lune go sa šehle fote le tikwise ka mošadho wa lune. c

3. Go ba le senghana sa go tiya le Jehova go ka gelepa bo ba šadhiyeng ka mokgo mang gore ba dule ba gotetsa go nyakanana ga bona gore go sa timi? (Mmolabodi 4:12) (Lebelela sethombhe.)

³ Gore “kgafo ya Jah” yi dule yi sa timi di nyaka monna le mosadi wage ba karakare ka matla gore ba be le senghana sa go tiya le Jehova. Senghana sa go tiya so ba nang naso le Jehova, se ka gelepa ga mošadho wa bona ka mokgo mang? Mo bo ba šadhiyeng ba tseyela gedimo senghana so ba nang naso le Papa wa bona wa legedimong, ba dula ba tikemisela go maka tso ba ba yetetsang ka tsona tsa gore di ba gelepa gore ba kganele kgole le dilo tsa gore di ka ba bakela mathatha ya gore ma ka šepisa taba ya bona ya go nyakanana. (Bala Mmolabodi 4:12.) Bo ba nang le senghana sa go tiya le Jehova ba karakara ka matla gore ba yekisele mekgwa yage ya go tshwana le go kwelana go baba, go lefisa pelo le go tshwarelana. (Maef. 4:32–5:1) Mo bo ba tseyanneng ba na le mekgwa yone, di ba lula gore go nyakanana ga bona go fo ya go hluhlutela. Mogageru wa mosadi ye ba reng ke Lena, wa gore o na le mengwaga ya go teya ka ku ga 25 a šadhiye o re, “Di lula gore o mo nyake ka matla le go mo hlompa motho wa gore o tlalele ga tso tsa Modimo.”

4. Ke ntaba Jehova a kgetiye Josefa le Mariya gore go be babelegi ba Mesiya wa gore ne a sa tla?

⁴ Lebelela mošupetso wa ka ho Bhayibeleng. Mo Jehova a kgeta monna le mosadi ba gore go nyoko ba babelegi ba Mesiya wa gore o sa tla, o kgetiye Josefa le Mariya ga ditlogolwane tsa go tlala tsa Dafita. Ke ntaba mara? Ye mongwana le ye mongwana ne a na le senghana sa thina le Jehova fote Jehova ke mo a di tšiba gore ba nyoko yetisa taba ya go nyaka yene ku mahlong go phala mošadho wa bona. Lune ba gore le šadhiye, le ka tšhuta ying ga Josefa le ga Mariya?

5. Banna ba gore ba šadhiye ba ka tšhuta ying ga Josefa?

⁵ Josefa ke mo a tikemisele go maka tso Jehova a mo yetetsang ka tsona fote tsotsone di makiye gore a be monna wa gabutši ka matla. Re ka fo re ke ga kararo ga gore o yye a yetetsa ke Modimo ga tsa mutši wage. Ke mo a dula a theetsela di mmaba le mo ne di thathafa gore a make ka mokgonone. (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Ka taba la gore Josefa ne a latelela tso Modimo a mo yetetsang ka tsona o yye a di kgona go tšhireletsa Mariya, a mo thega a boya a ro mo pasopa. O fo nagana gore tso Josefa a di makiyeng di hlohletsele Mariya go segela kaye gore a nape a mo nyaka ka matla ga monnage a boye a ro mo hlompa! Lune banna ba gore le šadhiye le ka kopisela ga Josefa ga taba ya go pasopa ba mutši wa lune le yetetsa ke tsa go tšwa ka ho Bhayibeleng. d Mo o maka tso o yetetsiwang ka tsona le mo di nyaka o tšhentšha se sengwana, o šupetsa mosadi wago gore o mo nyaka ka matla fote tsotsone di tiyisa mošadho wa lune. Mogageru wa mosadi ye ba reng ke Vanuatu, wa gore o na le 20 ya mengwaga a šadhiye o re: “Mo monnaka a berekisa tso  Jehova a mo yetetsang ka tsona ke napa ke mo hlompa ka matla. Ke kwa ke tšhireletsegiye fote a ke kamake dipheto tsage.”

6. Basadi ba gore ba šadhiye ba ka tšhuta ying ga Mariya?

⁶ Mariya ke mo a na le senghana sa thina le Jehova, tumelo yage ne yi sa tisamela ka tso di makang ke Josefa. Ke mo a tšiba Mangwalo gabutši. (Luk. 1:46) Fote ne a tineya nako ya go ghayela ka tso a di tšhutiyeng. (Luk. 2:19, 51) A re kamake gore taba ya gore Mariya ne a tlalele ga tso tsa Modimo yi makiye gore a be mosadi wa gabutši ka matla. Lekgono, basadi ba go tlala ba karakara ka matla gore ba gate mo Mariya a gatiyeng. Mo re beyisa, mogageru wa mosadi ye ba reng ke Emiko o re: “Mo ke soko bane ke šadha, ke mo ke na le letheto laka la go bala tso tsa Modimo. Mara mo ke šele ke šadhiye, ke di bonne gore ka taba la gore monnaka ke yene a re rapelelang a boya a re tshwarela morapelo wa mutši, ke yye ka thomisa go tisamela ka yene gore a mmakele dilo tsone. Phela ke di bonne gore di nyaka ke tirwalela dijumbha tsaka mo di tla ga taba ya go ba le senghana sa thina le Jehova. Byalo, ke tipeyele nako ya gore ke be ntoši mo ke rapela Modimo, mo ke bala Bhayibele ke boya ke ghayela ka tso ke di tšhutiyeng.” (Magal. 6:5) Lune basadi ba gore le šadhiye, mo le kene le ya mahlong le tiyisa senghana sa lune le Jehova, banna ba lune ba nyoko kraya sa gore ba le thanake ka sona ba boye ba le nyake tsa nkare ke moka.—Diy. 31:30.

7. King so bo ba tseyanneng ba ka se tšhutang ga Josefa le Mariya mo di tla ga taba ya go rapela ggoši?

⁷ Josefa le Mariya ba yye ba tshwarisana gore senghana sa bona le Jehova se dule se tiyye. Ne ba yi kwisisa gabutši fote ba yi tseyela gedimo taba ya go berekela Jehova ba tshwarisanne ggoši go le mutši. (Luk. 2:22-24, 41; 4:16) Di ka makega gore ne di se lula go maka ka mokgonone ka matlamatla mo mutši wo kene wo gola, mara ba yye ba di kgona. Phela ke mong wona mošupetso wa gabutši ga ba gore ba šadhiye lekgono! Mo nkare o na le bana go fo tshwana le Josefa le Mariya o ka kraya di thathafa go ya megahlanong kela go beya nako ya morapelo wa mutši. Fote o ka kraya di thathafa le ga taba ya go tšhuta kela go rapela ggoši le le monna le mosadi. Ke nnete gore a di nyake re lebala gore mo le rapela Jehova ggoši le nyoko šutela thina naye le le ka babedi fote le lune le nyoko napa le ro mamarelana. Byalo, yetisaneng mahlong taba ya go mo rapela.

8. Monna le mosadi ba gore mošadho wa bona wo tlele ka mathatha ba ka maka byang gore morapelo wa mutši wo ba berekele ka matla?

⁸ Byalo o ka maka byang mo nkare mošadho wago wo tlele ka mathatha? Taba ya go tshwara morapelo wa mutši ggoši o ka kraya yi sa re kgwate felo. Mo nkare go ka mokgonone, thomisaneng ka go lebelela taba ya gore a ya lefa ya gore fote ya le jabodisa, go leng taba ya gore le kwanne gore le nyoko bolabola ka yona. Tsotsone di ka tiyisa senghana sa lune le go fo kwa le nabela go maka tso tsa Modimo le le ggoši.

9. Ke ntaba di nyaka monna le mosadi wage ba be le nako ya go ba ggoši?

⁹ Lune banna le basadi ba gore le šadhiye, le ka maka gore go nyakanana ga lune go dule dura ka gore le be le nako ya go ba ggoši. Mo le ka maka ka mokgonone, di nyoko le gelepa gore le tšibanane gore king so ye mongwana a se naganang le ka mokgo a tikwang. (Gen. 2:24) Lebelela gore Lilia le Ruslan ba gore ba na le mengwaga ya go teya ka ku ga 15 ba šadhiye gore ba gahlanne le tsa mošaga mang mo ba sa tšwa go šadha. Lilia o re: “Re di bonne gore re ka sa be le nako ya go tlala re le ggoši ka mokgo ne re nagana. Ke mo re dula re tshwaraganne ka taba la go thewogela, go bereka tsa ka ho gaye fote bana le bona ke bobowa ba nyaka rune. Re napiye re di bona gore mo re ka sa tipeyele nako ya go ba ggoši re le monna le mosadi, re ka sa ro tsoga re yi krayye.”

10. Monna le mosadi ba gore ba šadhiye ba ka yi berekisa ka mokgo mang tšhiko yo yi leng ga Maefeso 5:15, 16?

¹⁰ Banna le basadi ba gore ba šadhiye ba ka di maka ka mokgo mang gore ba be le nako ya go ba  ggoši? Makaneng polane ya gore le kraye nako ya go ba ggoši. (Bala Maefeso 5:15, 16.) Mogageru ye mongwana wa ku Nigeria ye ba reng ke Uzondu o re: “Mo ke maka letheto la tso ke nyakang go di maka ke tšhela le nako yo ke nyoko bang nayo le mosadi waka fote ke yetisa yona mahlong.” (Mafil. 1:10) Lebelela ka mokgo Anastasia, wa gore ke mosadi wa mopotolugi wa go tšwa Moldova a berekisang nako yage gabutši ka gona. O yitseri: “Ke liketsa ka matla gore ke make tso ke nyakang go di maka mo monnaka a tshwaraganne ka mebereko yage. Ka mokgonone, di re gelepa gore re kraye nako ya go ba ggoši ka nthagonyana.” Byalo, mo nkare letheto lago le maka gore di thathafe go kraya nako ya go ba ggoši gee?

11. Ke dilo difeng tsa gore Akhwila le Phrisilla ne ba di bereka ggoši?

¹¹ Monna le mosadi ba gore ba šadhiye ba ka tšhuta ga mošupetso wa Akhwila le Phrisilla ba gore ke monna le mosadi ba gore Makreste ya go tlala ya ku botala ne ba ba hlompa ka matla. (Marom. 16:3, 4) Le mo Bhayibele yi sa re botse tsa go tlala ka taba ya mošadho wa bona mara ya re wunyullela gore ne ba bereka ggoši, ba tšhomayela ba boya ba gelepa ba bangwana ba le ggoši. (Meber. 18:2, 3, 24-26) Gabutšibutši, mo o krayang Bhayibele yi bolabola ka Akhwila le Phrisilla ga go tlala yi bolabola ba le ggoši.

12. Monna le mosadi ba gore ba šadhiye ba ka maka byang gore ba be le nako ya go tlala ba le ggoši? (Lebelela sethombhe.)

¹² Bo ba gore ba šadhiye ba ka ba yekisela ka mokgo mang ga Akhwila le Phrisilla? O fo nagana ka dilo tsa go tlala tso wene le ye o tseyanneng naye di nyakang le di maka. Ayitsano le ka sa make dilo tsone le le ggoši wa lisetsa go di maka o le ntoši? Mo re beyisa, Akhwila le Phrisilla ne ba tšhomayela ggoši. Ayitsano o dula o maka polane ya gore o make ka mokgonone? Phela Akhwila le Phrisilla le bona ne ba bereka ggoši. Di ka makega gore wene le ye o tseyanneng naye le sa thewogele poleke ka yyoši, mara ayitsano le ka sa bereki mmereko wa ka ho gaye le le ggoši? (Mmo. 4:9) Mo le gelepana ga mebereko ye mengwana le nyoko fo kwa le le batho ba go tshwarisana fote le nyoko thulegela ke lešuba la gore le bolabole. Robert le Linda ba fetsiye mengwaga ya go teya ka ku ga 50 ba šadhiye. Robert o re: “Ke nnete gore a re na nako ya go tlala ya gore re fokatse ggoši. Mara mo ke hlatswa ditša ke mokane mosadi waka a tla a di sola kela mo ke le ka tawong ke bereka nghating ya rune a tla a bereka le nna, tsotsone di maka gore ke jabole ka matla. Mo re maka dilo ggoši tsotsone di maka gore re mamarelane. Go nyakanana ga rune go napa go ya mahlong go hluhlutela.”

13. Di nyaka monna le mosadi wage ba make ying gore ba thogo ba ngata ka yyoši tsa mannete?

¹³ O sa lebale gore go fo ba ggoši a di nape di rela gore le nyoko ba ngata ka yyoši. Mosadi ye mongwana wa ku Brazil o yitseri: “Matšatši yawa re dula re tshwaraganne tsa gore di ka ba lula go nagana gore re ba re fetsa nako re le ggoši ka taba la gore re dula ntlong ka yyoši. Ke di bonne gore di nyaka re maka tsa go feta go fo ba ggoši nje. Fote di nyaka ke sa yi takisi maahlo nako ya ye ke tseyanneng naye.” Lebelela gore Bruno le mosadi  wage Tays ba maka byang gore ba sa takisane maahlo. Bruno o re: “Mo go šele go le nako ya rune, re beya difowunu tsa rune ku kgole ke mokane ra tikwisa ka nako ya go ba ggoši.”

14. Mo nkare bo ba šadhiyeng a di ba tikisi tsa go fetsa nako ba le ggoši, ba ka maka byang mara?

¹⁴ Mara mo nkare wene le ye o šadhiyeng naye a di le jabodisi go fetsa nako le le ggoši gee? Di ka makega gore a le jabolele dilo tsa go tshwana kela le ya tshwatisana. Le ka maka byang? Nagana ka taba yela re šeleng re bolabodiye ka yona ya mollo. Mollo a wo fo thomisa wo tshwara di sa tloga. Di nyaka o tšhela mahlare ka gonyana ka gonyana. Ke ntaba le lune le sa thomisi ka go fetsa nako ye nyana le le ggoši? Le makeneng tsa gore di le jabodisa ka mokana ga lune go seng tsa gore di nyoko tsosa ditshele. (Jak. 3:18) Mo le ka thomisa ka gonyana, taba ya lune ya go nyakanana yi nyoko ya yi gola fote.

15. Ke ntaba go hlompana go le selo se segolo ga bo ba tseyanneng gore ba dule ba nyakanana?

¹⁵ Selo so di nyakang se tseyediwa gedimo mošadhong ke go hlompa. Taba ya go hlompa yi tshwana le moya wa go butšwelela mollo gore wo dure. Mollo wo yakgoswa wo tima mo o sa fele o wo butšwelela. Go fo tshwana le mo bo ba šadhiyeng ba sa hlompane, go nyakanana ga bona go ka yakgoswa go fola. Mara go gongwana mo monna le mosadi ba karakara ka matla gore ba šupetse gore baa hlompana ba nyoko maka gore go nyakanana ga bona go sa timi. Le mo go le ka mokgonone, o sa lebale gore a di yi ka gore o tseya go le wene o šupetsang gore wa hlompa mara di ya ka gore ye o tseyanneng naye o tikwa a hlompiwa. Penny le Aret ba na le 25 ya mengwaga ba šadhiye. Penny o re: “Ka taba la gore re ya hlompana, ka ho mutšing ga rune re nyakanana ka matla. A re tšhabe le go bolabola so se re kokonang ka taba la gore re ya di tšiba gore re tseyela gedimo se sengwana le se sengwana so ye mongwana a se hlayang.” Byalo, o ka maka byang gore o gelepe ye o tseyanneng naye gore a fo kwa gore wa mo hlompa? Tseya ka mošupetso wa Abhrahama le Sara.

16. Banna ba gore ba šadhiye ba ka tšhuta ying ga mošupetso wa Abhrahama? (1 Petro 3:7) (Lebelela sethombhe.)

¹⁶ Abhrahama ke mo a hlompa Sara. O yye a theetsela tso Sara a di naganang a boya a hlompa ka mokgo a tikwang. Tšatši le lengwana, Sara ke mo di mo kgahleletsiye fote o butsiye Abhrahama so se mo kwatisiyeng a boya a ro mo sola. Ayitsano Abhrahama o yye a mo wela gedimo ka go kwata? Awwa. Ke mo a di tšiba gore Sara ke mosadi wa gore aa dhelele fote wa mo thega mo a segelela dipheto. Byalo, Abhrahama o yye a mo theetsela ke mokane a lukisa bothatha byone. (Gen. 16:5, 6) Re tšhuta ying? Lune banna, le na le matšhika ya go segelelela ba mutši wa lune dipheto. (1 Makor. 11:3) Mara di ka ba gabutši ka matla mo o ka thomisa ka go kwa gore mosadi wago o re king o soko fetsa ka taba, ka matlamatla mo nkare sepheto sone se ya mo yama. (1 Makor. 13:4, 5) Ka dinako tse dingwana, mosadi wago a ka kwa di mo kokona fote a nyaka go hlaya  ka mokgo a tikwang. Ayitsano o hlompa ka mokgo a tikwang ka go mo theetsela di go baba? (Bala 1 Petro 3:7.) Angela le Dmitry ba na le gana hala ga bo 30 ya mengwaga ba šadhiye. Mosadi yewa o hlaya ka mokgo monnage a makang gore a tikwe a hlompiwa, o re: “Dmitry o dula a tikemisele go ntheetsela mo ke kwatiye kela mo ke fo nyaka go bolabola nje. O dula a nlefisela pelo le mo ke bolabola nkare ke wile gedimo ga mohlare.”

17. Basadi ba gore ba šadhiye ba ka tšhuta ying ga mošupetso wa Sara? (1 Petro 3:5, 6)

¹⁷ Sara ke mo a hlompa Abhrahama ka go thega dipheto tsage. (Gen. 12:5) Tšatši le lengwana, Abhrahama o yye a šupetsa gore o yamogela divakaši tsa gore di f’lo re palakata. O yye a kgopela Sara gore a lisetse tso a di makang ke mokane a lukiselele mong sekgwa sa go tlala. (Gen. 18:6) Ka go yakgoswa Sara o yye a thega sepheto sa Abhrahama. Lune basadi ba gore le šadhiye le ka yekisela Sara ka go thega dipheto tsa banna ba lune. Mo le maka ka mokgonone, le tiyisa mošadho wa lune. (Bala 1 Petro 3:5, 6.) Dmitry wa gore re bolabodiye ka yene ga serele sa ka ho kgakala, o hlatolla ka mokgo mosadi wage a makang ka gona gore a tikwe a hlompiwa. O yitseri: “Ke leboga ka mokgo Angela a karakarang ka gona gore a thege dipheto tsaka le mo a sa kwane natso. Le mo dilo di sa sepele gabutši, aa mpoyilanyi.” Wa tšiba di lula gore o mo nyake ka matla motho wa gore wa go hlompa!

18. Bo ba gore ba šadhiye di ka ba berekela ka mokgo mang mo ba dula ba gotetsa taba ya bona ya go nyakanana?

¹⁸ Lekgono, Sathane o di nyaka ka matla go bona Makreste ya gore ma šadhiye ma sa sa nyakanana. Wa di tšiba gore mo bo ba šadhiyeng ba ka sa sa nyakanana ba ka thomisa go kganela kgole le Jehova. Mara, go nyakanana tsa mannete a go fo fušula lula! Byalo, nkare go nyakanana ga lune go ka tshwana le go nyakanana mo ba bolabolang ka gona ga Dikoša tsa Solomoni. Tikemiseleneng go dula le yetisa Jehova mahlong mošadhong wa lune, le be le nako ya go ba ggoši le hlompe ka mokgo ye mongwana le ye mongwana a tikwang le tso a di hlokang. Mo le maka ka mokgonone, mošadho wa lune wo nyoko thanakisa Ye a wo thommeng go leng Jehova fote go fo tshwana le mollo wa gore wo dula wo rotetsiwa, le nyoko fo dula le nyakanana mo le kene le sa phela.