1-2. Ke dilo difeng tso di re hlohletselang gore re šupetsane gore re nyakanana tsa mannete?

GO NA le tso di makang gore re nyake go šupetsana gore re ya nyakanana. Ke difeng dilo tsa gona? Lebelela ka mokgo diyema tsowa di fetolang putsiso yone: “O sa lisetse go nyakanana tsa mannete le go tshepega. . . . Ke mokane Modimo le batho ba nyoko go yamogela fote ba tseya gore o kwisisa dilo gabutši.” “Motho wa gore o nyakanana tsa mannete, le yene di ya mmerekela.” “Ye mongwana le ye mongwana ye a liketsang go maka tsa go loka le go nyakanana tsa mannete, o nyoko kraya lephelo.”​—Diy. 3:3, 4; 11:17; 21:21.

² Diyema tsowa di šihlela kararo ya dilo tso di re hlohletselang gore re šupetsane gore re nyakanana tsa mannete. Sa mathomo, mo re šupetsa gore re nyakanana tsa mannete, Modimo o nyoko re tseyela gedimo. Sa bobedi, mo re šupetsa gore re nyakanana tsa mannete, tsotsone di berekela rune beng. Mo re beyisa, re thogo maka mong senghananghana le ba bangwana. Sa boraro, mo re karakara ka matla gore re šupetsane gore re nyakanana tsa mannete ba nyoko re rufa ku mahlong, fote re nyoko kraya le lephelo la go ya go yye. Byalo, a di makatse mo re karakara gore re theetsele mantsu yawa ya Jehova mo a re: “Le nyakanane tsa mannete fote le kwelane go baba.”—Zak. 7:9.

3. Ga hlogotaba yowa re nyoko fetola diputsiso difeng?

³ Ga hlogotaba yowa, re nyoko fetola kanne ya diputsiso. Ke bomang bo di nyakang re ba šupetsa gore re ba nyaka tsa mannete? King so re ka se tšhutang ga puku ya Ruthi ga taba ya go  nyakanana tsa mannete? Re ka šupetsa byang gore re nyakanana tsa mannete lekgono? Bo ba šupetsang gore ba nyakanana tsa mannete ba nyoko kraya ying?

4. Re ka mo kopisela ka mokgo mang ga Jehova ga taba ya go nyakanana tsa mannete? (Mareka 10:29, 30)

⁴ Re tšhutiye ga hlogotaba ya go fela gore Jehova o šupetsa go nyakanana tsa mannete ga malata yage​—o fo kwa a nyaka go dula a le thina le bo ba mo nyakang ka matla ba gore fote ke malata yage. (Dan. 9:4) Re nyaka go ‘yekisela Modimo ka taba la gore re bana bage ba gore o ba nyaka ka matla.’ (Maef. 5:1) Byalo, re karakara ka matla gore re nyake magageru di tšwa pelong​—re nabele go dula re le thina nawo.—Bala Mareka 10:29, 30.

5-6. Lentsu la gore “go tshepega” le ra gore king?

⁵ Mo re ka kwisisa gabutši gore go nyakana tsa mannete go rela ying, re ko thogo šupetsa magageru gore re ma nyaka re sa tšhentšhatšhentšhi. Gore re thogo kwisisa gabutši taba yo ya go nyakanana tsa mannete, tla re boneneng gore yi yelana byang le taba ya go tshepega yo batho ba yi tšibang. Tla re boneneng mošupetso.

 ⁶ Lekgono re ka ra motho wa gore o yye a bereka ga khamphani ka yyoši mengwaga ya go tlala gore ke sebereki sa go tshepega. Mara, di ka makega gore mengwaga ka mokana ga yona yo a yi berekiyeng ga khampani yone aa soko gahlana le bo ba yi tshwereng. Di ka makega gore aa kwane le melawo ya khampani yone. A di mo natefele go bereka ga khamphani yone mara o fo bereka ka gore o tshepiye wona mmereko wowa. O nyoko fo ya mahlong a bereka gana hone go segela a kraya pakete yage, kela a ka tloga mo a ka kraya mmereko wa kawone go gongwana.

7-8. (a) King so se makang gore motho a šupetse gore o nyakanana tsa mannete? (b) Ke ntaba re nyaka go lebelela tso di leng ga puku ya Ruthi?

⁷ Taba ya go tshepega yo re bolabodiyeng ka yona ga  serele 6 yi fapana le taba ya go nyakanana tsa mannete, ka taba la gore ga tsona di le ka dipedi re lebelela gore motho o ba a tšhofa king gore a make ka mokgonone. Ka ho Bhayibeleng, king sa gabutši so ne se maka gore batho ba Modimo ba šupetsane gore ba nyakanana tsa mannete? Bo ne ba šupetsa gore ba nyakanana tsa mannete ne ba sa gapeletse ke motho, ne ba maka di tšwa pelong. Lebelela mošupetso wa Dafita. Ka taba la gore Dafita ne a nyaka monghanage Jonathane di tšwa pelong, o yye a šupetsa gore o mo nyaka tsa mannete le mo papa wa Jonathane a nyaka go mmolaya. Le ka nthago ga mo Jonathane a kgwile, Dafita o yye mahlong a šupetsa morwayi wa Jonathane ye ba reng ke Mefibhošethe gore o mo nyaka tsa mannete.​—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

⁸ Re ka tšhuta tsa go tlala mo re ka lebelela tso di leng ga puku ya Ruthi. King so re ka se tšhutang ga batho bo ba bolabolang ka bona ga puku yowa? Tso re di tšhutang re ka di berekisa byang ka phutegong ya rune? *

9. Ke ntaba Nawumi a fetsiye ka gore Jehova o mo jikele?

⁹ Ga puku yowa ya Ruthi, re bala ka taba ya Nawumi, makoti wage ye ba reng ke Ruthi le morene mongwana wa gore ne a hlompa Modimo ye ba reng ke Bhowase, wa gore fote ne go le lešaga la monna wa Nawumi. Nawumi, monnage le barwayi ba bona ka babedi ba rurele Mowaba ka taba la gore ne go wile tlala ku Israyele.  Mo ba le gana ku, monna wa Nawumi o yye a hlokofala. Barwayi bage ka babedi ba yye ba šadha, mara sa go kwisa go baba ke gore le bona ba yye ba hlokofala. (Rut. 1:3-5; 2:1) Tsa go sasamela tso di mo gomeleng di napiye di maka gore a kgongwele ka matla. Ke mo a sa sa tšiba ditaba tsage la go šinya a nagana gore Jehova ke yene ye a mo hlaselang. Lebelela gore o yitseri king mo a bolabola ka Modimo: “Letsogo la Jehova le njikele.” “Wa Matšhika ka mokana ga wona o makiye gore lephelo laka le galake.” O tokegele ka gore: “Ke Jehova ye a lwang le nna fote wa Matšhika ka mokana ga wona o nleyele tsa go sasamela.”—Rut. 1:13, 20, 21.

10. Jehova o ma tsere byang mantsu ya ma hlayyeng ke Nawumi?

¹⁰ Jehova o ma tsere byang mantsu ya ma hlayyeng ke Nawumi? A sanka a kwatela lelata lage la gore le kwile go baba. Mara o yye a šupetsa gore lelata lone o le kwela go baba. Phela Jehova wa kwisisa gore “mo motho wa gore o hlalefiye ba mo gatelela, tsotsone di maka gore di sa sa tseya.” (Mmo. 7:7) Le mo go le ka mokgonone, ne di nyaka go makege se sengwana gore Nawumi a thogo kwisisa gore Jehova aa mo lahla. Modimo o mo gelepiye byang? (1 Sam. 2:8) O hlohletsele Ruthi gore a šupetse Nawumi gore o mo nyaka tsa mannete. Ruthi o gelepiye matsalage gore a tiyelele a boye a di tšibe tsa gore Jehova o sa na a mo nyaka ka matla. King so re se tšhutang ga mošupetso wa Ruthi?

11. Ke ntaba magageru ma gelepa bo ba gore di ba kgahleletsiye?

¹¹ Mo re nyakanana tsa mannete tsotsone di nyoko re tšhofa gore re gelepe bo ba gore di ba kgahleletsiye. Go fo tshwana le ka mokgo Ruthi a yyeng a wa a tsoga le Nawumi, le magageru ka phutegong a ma ngalele ba gore ba kwile go baba kela ba gore ba kgongwele. Ba nyaka magageru ka matla fote ba tikemisele go maka se sengwana le se sengwana gore ba ma gelepe. (Diy. 12:25; 24:10) Ke tsona tso Pawulo wa lepostola a re hlohleletsang gore re di make mo a re: “Le kgomoletse bo ba gore ba kgongwele, le gelepe bo ba gore baa lelemela, fote batho ka mokana ga bona le ba lefisele pelo.”​—1 Mathes. 5:14.

12. Mokgwa wa gabutši wa go gelepa mogageru mo a kgongwele ke wofeng?

¹² Ga go tlala mokgwa wa gabutši wa go gelepa mogageru mo a kgongwele ke go mo theetsela gabutši mo a bolabola o boye o mo šupetse gore o mo nyaka ka matla. Jehova a ka sa takisi maahlo tso o di makelang dinku tsage tso a di tseyelang gedimo. (Pis. 41:1) Diyema 19:17 yi re: “Ye a kwelang wa gore o kgongwele o yadima Jehova, fote O nyoko mo patela tso a di makiyeng.”

13. Sepheto sa Ruthi se fapana le sa Oropha mo di tla kaye, fote ke ntaba re re sepheto sa Ruthi se šupetsa gore o nyakanana tsa mannete? (Lebelela sethombhe sa ka tawong.)

¹³ Re napa re kwisisa gabutši gore go nyakanana tsa mannete go rela ying mo re tšhuta ka tso di makegeleng Nawumi ka nthago ga mo  monnage le barwayi bage ba hlokofele. Mo Nawumi a di kwelela tsa gore “Jehova o gopodiye batho bage ka go ba neya tsa go ja,” o yye kgeta go boyela gagabo. (Rut. 1:6) Bomakoti bage ka babedi ba tlugiye naye. Mo ba kene ba sepela, Nawumi o liketsiye gararo go kgopela bomakoti bage gore ba sologele Mowaba. Go makegiye ying? Re bala gore: “Oropha a khisa matsalage ke mokane a tloga. Mara Ruthi a šala naye.” (Rut. 1:7-14) Oropha o sologiye ka taba la gore ne a theetsela tso a botsang ke matsalage. Mara Ruthi o makiye tsa go feta tsone. Le yene ne a lokologiye gore a ka sepela, mara o kgetiye go dula ka taba la gore ne a nyaka lešaga lage tsa mannete fote a nyaka go le gelepa. (Rut. 1:16, 17) Ruthi ne a sa gapeletse ke selo gore a šale le Nawumi, mara o f’lo šala ka taba la gore ke mo a di nyaka. Ruthi o šupetsiye gore o nyakanana tsa mannete. Taba yowa yi re tšhutisa ying?

14. (a) Lekgono, magageru ya gore ma nyakanana ka matla ma kgeta go maka ying? (b) Maheberu 13:16 yi re, Modimo o jabola mo re maka ying?

¹⁴ Mo re nyakanana tsa mannete re gelepa ba bangwana re sa kgere. Go fo tshwana le magageru ya ku botala, magageru ya go tlala lekgono ma šupetsa gore ma nyaka magageru ya mangwana tsa mannete, le mong ya gore a ma tšibane nawo. Mo re beyisa, mo ma di kwelela gore go makegiye kotsi ya hlago, ma nyaka go tšiba ka yakgoswa gore ma ka gelepa byang. Mo ye mongwana ka phutegong a wela ke mathatha, a ma jikajiki maa gelepa. Go fo tshwana le Makreste ya ku botala ya ku Masedoniya, ma maka tsa go feta tso di nyakegang. Ma tikona tsa go tlala, ma ‘neya le go feta ka mokgo ma ka kgonang’ gore ma gelepe magageru ka tso ma di gayelang. (2 Makor. 8:3) Re šitega le go hlaya ka mokgo Jehova a jabolang mo a bona ma šupetsana gore ma nyakanana tsa mannete!​—Bala Maheberu 13:16.

15-16. Ruthi o šupetsiye ka mokgo mang gore o tikemisele go gelepa?

¹⁵ Re ka tšhuta dilo tsa go tlala ga taba ya ka mokgo Ruthi a gelepiyeng Nawumi. Tla re lebeleleneng tse dingwana tsa tsona.

¹⁶ O sa lahle tewu. Mo Ruthi a kgeta go ya le matsalage ku Juda, Nawumi ke mo a gana gore a ye naye. Mara Ruthi a sanka a lahla tewu. Go makegiye ying? “Mo Nawumi a bona gore Ruthi o gapeletsa go ya naye, o yye a lisetsa go mo solotsa.”​—Rut. 1:15-18.

17. King so se ka re gelepang gore re sa yakgoswi re lahla tewu?

¹⁷ Tso re di tšhutang: Di nyaka re lefise pelo gore re thogo gelepa ba gore di ba kgahleletsiye, re sa ba ngalele. Di ka makega gore mogageru wa mosadi a thomise ka go gana mo re nyaka go mo gelepa. * Le mo go le ka mokgonone, ka taba la gore re mo nyaka tsa mannete re ka sa mo lahle. (Magal. 6:2) Re nabela gore a dumele mo re mo gelepa gore a thogo tiyisela ga seyemo so a leng ga sona.

18. King sa gore di ka makega se yye sa thonoga Ruthi?

¹⁸ Di sa go kwatisi. Mo Nawumi le Ruthi ba segela Betlelehema, Nawumi o yye gahlana le bo ne a yagelanne nabo. O ba butsiye gore: “Ke mo ke na le tsa go tlala mo ke tloga, mara Jehova o makiye gore ke boye ke lekalekisiye matsogo.” (Rut. 1:21) O fo nagana gore mantsu ya ma hlayyeng ke Nawumi ma yye ma mo tshwara ka mokgo mang ga Ruthi! Phela Ruthi o tikonne tsa go tlala a nyaka go gelepa Nawumi. Ruthi o yye a lla naye, a mo kgomoletsa fote a šikašika naye go segela mafelelong. Ga dilo ka mokana ga tsona tso Ruthi a mo makeleng tsona, mara Nawumi o yitseri: “Jehova o  makiye gore ke boye ke lekalekisiye matsogo.” Nawumi o bolabola mantsu yawa ya go hlaba ya go kwagala nkare tso Ruthi a di makiyeng a dya mo gelepa ka selo, Ruthi a kene a yemme gana ho thina. Di ka makega gore Ruthi o yye a thonoga ke taba yone! Mara a sanka a mo lahla ga Nawumi.

19. King so se ka gelepang gore re sa tobele motho wa gore di mo kgahleletsiye?

¹⁹ Tso re di tšhutang: Lekgono, mogageru wa mosadi wa gore di mo kgahleletsiye a ka bolabola le rune ka mantsu ya go hlaba​—le mo re karakara ka matla gore re mo gelepe. Mara re liketsa ka matla gore di sa re tubisi. Re ka sa tsoge re mo lahliye ga mogageru yewa fote re nyoko kgopela Jehova gore a re gelepe re thogo tšiba gore mo re mo kgomoletsa re thome ka kaye.​—Diy. 17:17.

20. King so se gelepiyeng Ruthi gore a sa tapege matšhika?

²⁰ Tiyisa ye mongwana mo o bona di nyakega. Ruthi o šupetsiye Nawumi gore o mo nyaka tsa mannete, mara gana byalo Ruthi ke yene a nyakang ba mo tiyisa. Jehova o yye a hlohletsela Bhowase gore a mo tiyise. Bhowase o butsiye Ruthi gore: “Nkare Jehova a ka go patela ga tso o di makiyeng, fote nkare Jehova Modimo wa Israyele a ka go neya patela ya go bafala, yene ye o tšhabeleng ka tlase ga mafafela yage.” Mantsu yane ma yye ma tikisa Ruthi ka matla. Mo Ruthi a fetola Bhowase o yitseri: “O nkgomoletsiye fote o neyye nna lelata lago tshepo.” (Rut. 2:12, 13) Mantsu ya Bhowase ya gore a maa pumutsa, Ruthi ke mo a ma hloka gore a ye mahlong a sa tapege matšhika.

21. Jesaya 32:1, 2 yi re bagolo ba gore baa tihlupa ka ba bangwana ba gelepa byang?

²¹ Tso re di tšhutang: Phela le bo ba šupetsang ba bangwana gore ba ba nyaka tsa mannete, le bona baa di nyaka gore ba ba tiyise. Go fo tshwana le ka mokgo Bhowase a yyeng a thanaka Ruthi ga tsa gabutši tso a di makiyeng, le bagolo ba thanaka magageru ya ma makelang ba bangwana tsa gabutši. Mantsu ya  mošaga wonone ya go thanaka ma nyoko tiyisa magageru gore ma ye mahlong ma sa tapege matšhika.​—Bala Jesaya 32:1, 2.

22-23. Nawumi o wo tšhentšhiye byang mokgwa wage wa go lebelela dilo fote ke ntaba? (Pisalema 136:23, 26)

²² Mo goya-goya, Bhowase o yye a neya Ruthi le Nawumi sejumbhane sa tsa go ja. (Rut. 2:14-18) Nawumi o yitseri king mo Bhowase a šupetsa gore aa konane? O yitseri: “Nkare a ka rufa ke Jehova wa gore aa tinwi go šupetsa bo ba phelang le bo ba kgwileng gore o ba nyaka tsa mannete.” (Rut. 2:20a) Ye lune, phela Nawumi o šele a bona dilo ka mokgo mongwana! Nthagonyana, mo a lla ka taba la gore o kwile go baba o yitseri: “Ke Jehova ye a lwang le nna,” mara gana byalo o bolabola a jabodiye a re: ‘Jehova aa tinwi go šupetsa gore o nyakana tsa mannete.’ King so se makiyeng Nawumi gore a tšhentšhe ka mokgo a tseyang dilo?

²³ Nawumi o yye a di bona gore Jehova a ka sa tsoge a mo lahliye. Jehova o berekisiye Ruthi gore a mo thege mo ba le tseleng ya go ya Juda. (Rut. 1:16) Fote Nawumi o yye a di bona gore Jehova o berekisiye Bhowase gore a ba gelepe yene le Ruthi. (Rut. 2:19, 20b) A ka fo ba a tiputsiye gore, ‘Gana byalo ke ya kwisisa, Jehova a sanka a nlahla. Ne a kene a le ho thina nako yo ka moka!’ (Bala Pisalema 136:23, 26.) Nawumi o leboga a sa fetsi gore Ruthi le Bhowase a sanka ba mo ngalela! A re kamake gore ka mokana ga bona ba le ka bararo ba jabodisiye ke maphomela ya taba yowa.

24. Ke ntaba re nyaka go dula re šupetsa magageru gore re ma nyaka tsa mannete?

²⁴ Puku ya Ruthi yi re tšhutisiye ying ga taba ya go nyakanana tsa mannete? Go nyakanana tsa mannete go re hlohletsela gore re sa ngalele magageru ya gore di ma kgahleletsiye. Fote go re tšhofa gore re tikone tse dingwana gore re thogo ma gelepa. Bagolo di nyaka ba dule ba thanaka bo ba gore ba šupetsa ba bangwana gore ba ba nyaka tsa mannete. Mo re bona bo ba gore ke mo di ba kgahleletsiye ba hlakarela, re jabola ka matla. (Meber. 20:35) King so se makang gore re karakare ka matla ga taba ya go šupetsa ba bangwana gore re ba nyaka tsa mannete? Ka taba la gore re nyaka go kopisela le go jabodisa Jehova wa go “šupetsa batho ba go tlala gore o kwana nabo tsa mannete.”​—Ek. 34:6: Pis. 33:22.