Mo ke soko bane ke le botsa gore go makegiye ying ka nthago, yemaneng ke le botseneng gore ke thomisiye byang gore ke be ga mmereko wa nako ka moka.

Ke nna wa 1942 ke belegelwe ga poleke ya go bafala ka matla ku Caribbean island ya Curaçao. Papaka o tšwa Suriname, mara o yye a rorela ga poleke ya go dukulugela ke meetši go ye bereka ga na hone. Mo ke soko bane ke belegiwa, papa o yye a ba ga bo ba yyeng ba kolobetsiwa go le Dihlatse Tsa Jehova tsa mathomo ku Curaçao. a Ke mo a tšhutisa bana bage Bhayibele beke ye nngwana le ye nngwana, le mo yi le gore ka dinako tse di nngwana ke mo re sa nyake go bala. Mo ke na le gana hala ga 14 ya mongwaga, re yye ra rorela Suriname le papa gore a thogo pasopa mmane wage wa gore ke mo a tsofele.

Ku Suriname, ke yye ka thomisa go nghanelana le bo ba gore ba berekela Jehova ka matšato ka ho phutegong. Ke mo ba sa mfete kgole ka mengwaga fote ke mo go le mašupatsela ya go hlawolega. Mo ba fo yanega ka tso ba gahlaneng natso mo ba le tšhomong, ke mo ke fo ba bona le ho difahlegong tsa bona gore ba jabodiye ka matla. Ka nthago ga megahlano ya phutego, nna le banghana baka ke mo re bolabola ka tse dingwana tsa ditaba tsa go tšwa ka ho Bhayibeleng, ka nako yonone ke mo ke duli ka tawong ke lebelele dinanedi. Banghana bo baka ba n’gelepiye ka matla gore ke thogo bona gore king so ke se nyakang ho lephelong la ka, ke nyaka go berekela Jehova. Mo ke na le 16 ya mengwaga ke yye ka kolobetsiwa. Mo ke šele ke na le gana hala ga 18 ya mengwaga ke yye ka ba mošupatsela wa nako ka moka.

Go ba mošupatsela go ntšhutisiye dilo tse dikgolo ka matla, fote dilo tsone di mperekele ka matla ho nkene ke le ga mmereko wa nako ka moka. Mo re beyisa, selo sa mathomo so ke se tšhutiyeng ke gore ke tshwanele ke tšhutise ba bangwana mebereko ya ka ho phutegong. Mo ke thomisa go ba mošupatsela, morumiwa ye mongwana ye ba reng ke Willem van Seijl ke mo a nkwisisa ka matla. b O yye a ntšhutisa gore mebereko ya ka ho phutegong nka yi  makamaka byang. Ka nako yonone ke mo ke sa tšibi gore ke tshwanele go tšhutisiwa go maka mebereko yone. Mongwaga wa go latela ba yye ba nkgeta gore ke be mošupatsela wa go hlawolega fote ke yye ka thomisa go gelepa mogoba wo monyana wa magageru ya gore ma dula kgole le diphutego tse di nngwana tsa ku rain forest ya Suriname. Taba ya gore magageru ma yye ma ntšhutisa go maka mebereko ka ho phutegong ke yi leboga ke sa fetsi! Ka nthagonyana, le nna ke yye ka tipotsa gore ke nyoko makela ba bangwana tso ba makeleng tsona go leng go berekisa nako yaka gore ke tšhutise ba bangwana mebereko ka ho phutegong.

Selo sa bobedi so ke se tšhutiyeng ke ka mokgo go phela lephelo la lula di mperekeleng ka gona. Mathomisong ya kgwedi ye nngwana le ye nngwana nna le magageru wa gore ke mo re dula ggoši fote ke mošupatsela wa go hlawolega ke mo re ngwala fase tso re nyoko di berekisang ga mabeke ya go latela. Ke mokane ka wweši ho ga rune o tseya leyeto la go lefa go ya toropong gore a ye a reke tso re nyoko di berekisang. Ke mo re tshwanele re berekise tšheleta ya rune gabutši ya gore ke mo re yi kraya ka kgwedi ye nngwana le ye nngwana fote re seketše dilo tso re ko bang re di rekiye gore re thogo fetsa kgwedi re di berekisa. Mo re ka fo gayela se sengwana re le gana ku rain forest, batho ba go tlala kela ye mongwana ke mo ba re gelepa. Ke tseya gore go phela lephelo la lula ke sa le ye monyana go n’gelepiye le go titšhutisa go lukisa dilo tsaka go napiye go maka gore ke thogo berekela Jehova lephelo laka ka moka.

Selo sa boraro so ke se tšhutiyeng ke gore go tšhutisa batho Bhayibele ka mmolabolo wa bona go ba le maphomela ya gabutši. Ho ke sa gola ke mo ke bolabola Sedutch, Sekgowa, Sepapiamento le Sesranantongo (mmolabolo wa gore fote wo tšibega go le Sesranan) ke mebolabolo ya gore ku Suriname yi tšibega ka matla. Mara ku rain forest, ke di bonne gore batho ba go tlala ba jabolela ditaba tsa go bafala mo re ba tšhomayelela ka mmolabolo wa bona. Ke mo di nthathafela go bolabola mebolabolo ye mengwana ya go tshwana le Sesaramaccan. Le mo go le ka mokgonone ke yye ka karakara ka matla fote taba ya gore ke yye ka karakara yi maka gore ke jabole. Ka nthago ga mengwaga ne ke šele ke tšhutisa batho ba go tlala nnete ka taba la gore ke kgona go bolabola mmolabolo wa bona.

Le nna go na le tsa go tšebisa tsa gore ke yye ka di maka. Mo re beyisa, ka letšatši le lengwana ke mo ke nyaka go butsisa mosadi ye ke mo ke tšhuta naye Bhayibele gore o tsugiye byang ka taba la gore ke mo a loma ke teng. Ka mokgo ke yyeng ka beya putsiso yaka ka gona ke mo nkare ke re o yimme! Putsiso yone yi mmutsisiyeng yona yi tšebisa ka matla. Le mo go le ka mokgonone, a sanka ka lisetsa go tšhuta mmolabolo wa batho ba tšhomo yone ke yye mahlong ke karakara.

Ka 1970, ba yye ba nkgeta gore ke be mopotulugi. Ka mongwaga wonone ke yye ka šupetsa batho ba ku rain forest tso di ko bang di le gona ga polabolo ya batho ka moka ya gore “Go Vakašela Ntlo ye Kgolo ya Lefase ka Mokana ga Lona ya Dihlatse Tsa Jehova”. Gore re thogo vakašela magageru yane, nna le magageru ya mangwana ke mo re sepela ka sepeke sa go lefa sa go makiwa ka mohlare. Ka hone sekepeng ke mo re rwele motšhini wa generator, seturuturu sa pheterole, llampa la go bereka ka pheterole le motšhini wa phrojekta. Mo re šele re segele re yye ra layišulla motšhini wa phrojekta ra wo yisa mo re nyoko tshwarelang gona mogahlano. Sa gore nka sa tsoge ke se lebele ka mayeto ya mošaga wonone, ke ka mokgo batho ba go dula ga dipoleke tsa gore di kgole ke mo ba jabolela matheto ya mošaga wowa. Di jabodisa ka matla go gelepa ba bangwana gore ba tšhute ka Jehova le ka mokgahlo wage wa ho lefaseng. Mo  ke bona ka mokgo ba bangwana ba nang le senghana sa thina ka matla le Jehova di njabodisa stereka, ka taba la gore ke yye ka karakara ka matla gore ke make mmereko wowa.

Taba ya gore ne ke sa šadha ne yi maka gore go be lula go maka mmereko waka mara le mo go le ka mokgonone ne ke di nyaka go šadha. Ke yye ka thomisa go rapela gore ke kraye mosadi wa gore o nyoko tiyisela a jabodiye dintshitshire tso re nyoko gahlanang natso mo re le ga mmereko wa nako ka moka ku rain forest. Ka nthago ga mo go šele go fitiye mongwaga ka wwoši ke yye ka thomisa go kgetisana le Ethel, wa gore ke mošupatsela wa go hlawolega fote ke mo a tikemisele go berekela Jehova ka matla, le mo yi le gore ke mo di se lula gore a make ka mokgonone. Mo Ethel a sa le ye monyana ke mo a kwisisa Pawulo wa lepostola fote ke mo a tikemisele go karakara ga mmereko wo wa go tšhomayela go tshwana naye. Re šadhiye ka September 1971 ra thomisa go potuluga re le monna le mosadi.

Ethel o golele ga mutši wa gore ke mo ba sa ghanya, byalo ke mo di le lula gore a tlwayele mmereko wowa wa go potuluga ku rain forest. Mo re beyisa, mo re tilukiselela go vakašela diphutego tsa ka tengteng hone polekeng, ke mo re sa loke dilo tsa go tlala tsa gore re nyoko sepela natso. Ke mo re hlatswela ka nokeng re boya re hlapela gana hone. Ke mo re tlwayele go ja se sengwana le se sengwana so magageru ba re neyang sona, go leng se sengwana sa nkare ke kwahle, tsa gore ba ro di tsoma ku mašahleng kela tsa gore ba di lobiye ka meetšing. Ne re jela ga mphogo wa bhanana ho nkare a go na ditša. Mo go se na tso re ka di berekisang gore re thogo ja ka tsona, ke mo re fo tijela ka matsogo. Taba ya gore nna le Ethel re tikona tsa go tlala mo re kene re berekela Jehova yi re gelepiye ka matla gore re be thapo ya go lugiwa ga kararo. (Mmo. 4:12) Tso re di makiyeng a re ya di makela mahala!

Ke mo re kene re sepela ka sekepe re tšwa ga poleke ye nngwana ya gore yi thokonyana ku rain forest, ke mo go makegiyeng tso ke le yanegeleng tsona ku mathomisong. Mo sekepe sela se šele se nyaka go nwelela, se yye sa boya sa phaphamala fote. Sa go jabodisa ke gore, ke mo re yapere tsela tsa gore di gelepa gore re dule re phaphamele fote sekepe sone  a se ya re hlatsa. Mara ka ho teng ga sepeke sa rune ke mo go kenne meetši. Re yye ra lahla tsa go ja tsa rune tsa gore ne re di tšhediye ka teng ga dipoto ke mokane ra berekisa dipoto tsone go gelolla meetši yane ka ho teng ga sekepe.

Ke mo re se na tsa go ja ka taba la gore re di tlungwetsiye ka ku meetšing, ke mokane ra thomisa go loba dihlapi re kene re kalamme sekepe sone. Mara ke mo re sa tanyi selo. Ke mokane ra thomisa go rapela Jehova ra mo kgopela gore a re neye tsa go ja tsa letšatsi lone. Ka nthago ga mo re šele re fetsiye go rapela, mogageru ye mongwana o yye a bošela letabane ka meetšing ke mokane a loba hlapi ka yyoši ye kgolo ya gore yi yye ya lekana kapheta ya batho.

Ka nthago ga kapheta ya mengwaga re kene re potuluga, nna le Ethel re yye ra kraya ditaba tsa gore ke mo re sa di litela tsa gore re nyoko ba babelegi go se botala. Ke mo ke jabodiye la go sa hlayisegi ho ba mpotsa ditaba tsowa, le mo yi le gore ne ke sa di tšibi gore go nyoko makega ying ku mahlong. Nna le Ethel ke mo re di nyaka ka matla go ba ga mmereko wa nako ka moka ho di ka kgonega. Morwayi wa rune ye ba reng Ethnië o yye a belegiwa ka 1976. Ke mokane morwayi wa rune wa bobedi Giovanni o yye a belegiwa ka nthago ga mengwaga ka mmedi le hafo.

Ka taba la gore ku Suriname ke mo go gayela batšhomayedi ka nako yonone, ofisi ya lekala yi yye ya re ke ye mahlong ke le mopotulugi re kene re gudisa bana ba rune. Mo barwayi ba rune ba sa le ba banyana, ba yye ba re ke vakašele diphutego tsa gore a dya tlala. Ga go tlala ke mo ke vakašela diphutego dibeke tsa go tlalanyana ka kgwedi, dikgwedi tse dingwana ke di fetsa ke le mošupatsela ga phutego yo ba re yisiyeng ga yona. Ethel le barwayi ba rune ke mo ba mfelegetsa ho ke vakašela diphutego tsa gore di thina le mo re dulang gona. Le mo go le ka mokgonone, ke mo ke vakašela diphutego fote ke ya megahlanong ya ku rain forest ke ntoši.

Ke mo ke tshwanele gore ke polane gabutši mebereko yo ke tshwaneleng gore ke yi make. Beke ye nngwana le ye nngwana ke mo ke maka se sengwana le se sengwana gore go be le morapelo wa mutši. Mo ke se šiyo ke vakašele diphutego tsa ku rain forest, Ethel ke mo a tshwara morapelo wa mutši le barwayi ba rune. Ke mo a wo maka ga tleletlele le mo yi le gore ke mo re tlwayele go maka dilo re le ka moka. Nna le Ethel ga go tlala ke mo re fela re kgana le barwayi ba rune fote re vakašela dipoleke tsa gore dya jabodisa tsa gore di thina le mo re dulang gona. Ga go tlala ke fela ke yetsela bošego ka taba la gore ke ba ke lukiselela dipolabolo. Gabutšibutši Ethel ke mosadi wa go karakara ka matla , wa gore lengwalo la Diyema 31:15 le bolabola ka yene, ke mo a tsoga go sa le ka phu gore re thogo bala sepukwana sa go Nyakolla Mangwalo ka Moka Matšatši re le ka moka fote re je tsa ka bošego re le ggoši mo barwayi ba rune ba soko bane ba ya sekolong. Di jabodisa  ka matla go ba le mosadi wa gore o tikona tse dingwana fote o n’gelepiye go maka mmereko wo Jehova a nneyyeng wona!

Ka taba la gore ke rune babelegi, re yye ra karakara ka matla gore re thogo gelepa barwayi ba rune gore ba nyake Jehova ka matla fote ba kwane le tšhomo. Ke mo re nyaka gore barwayi ba rune ba kgete go ba ga mmereko wa nako ka moka, go se ka taba la gore rune re nyaka gore ba make tsotsone, mara go be ka taba la gore bona ba kgetiye go maka ka mokgonone. Ne re fo dula re ba botsa gore di jabodisa ka mokgo mang go ba ga mmereko wa nako ka moka. Fote ke mo re sa ba wutametsele selo le tso re ghulanneng natso ke mo re ba botsa, re boya re ba botsa ka mokgo Jehova a re gelepiyeng ka gona le ka tso a rufiyeng mutši wa rune ka tsona. Fote ke mo re liketsa ka matla gore barwayi ba rune ba nghanelane le magageru ya gore ma yetisa Jehova mahlong ho ba kene ba phela.

Jehova o yye a re neya tso re di gayelang gore re thogo gudisa barwayi ba rune. Ke mo ke karakara ka matla gore ke thogo pasopa ba mutši waka. Tso ke gahlanneng natso nakwela ke le mošupatsela wa go hlawolega di ntšhutisiye gore ke thogo berekisa tšheleta gabutši. Mara ka dinako tse dingwana, le mo yi le gore ne re karakara ka matla ke mo go na le tso re di gayelang. Ka dinako tsotsone ke yye ka sa yi kamake taba ya gore Jehova ke yene a re gelepang. Mo re beyisa, mafelelong ga mongwaga wa 1980 le mathomisong ga mongwaga wa 1990, go yye gwa le ntwa ku Suriname. Mengwaga yone ke mo go thathafa gore ke pasope ba mutši waka ka tso ba di gayelang. Le mo go le ka mokgonone, Jehova o yye a re pasopa.—Mat. 6:32.

Lephelong la rune ka mokana ga lona, Jehova ke mo a kene a re pasopa fote o re gelepiye gore re jabolele so re nang naso. Barwayi ba rune ke mong morufo wo mogolo, fote taba ya gore re ba gudisiye gore ba berekele Jehova yi re jabodisa ka matla. Sa go napa se re tikisa dipelo ke gore ba kgetiye go ba ga mmereko wa nako ka moka. Ethniël le Giovanni ba yalugiye ga sekolo sa tsa Mmušo wa Modimo fote gana byalo ba bereka bethele ya ku Suriname le basadi ba bona.

Nna le Ethel gana byalo šele re tsofele, mara re sa na re le mašupatsela ya go hlawolega. Gabutšibutši re dula re tshwaraganne ka matla, la go šinya ke šitega le go kraya nako ya gore ke tšhute go hlapela! Mara a ke sole selo. Ho ke lebelela ku nthago, nnete taba ya gore ke yye ka kgeta ke sa le ye monyana gore ke nyaka go ba ga mmereko wa nako ka moka, ke ya di bona gore a ke ya pumutsa ke sepheto sa gabutši so ke se segeleleng.