1-3. (a) Bo ba gore ba sa gola ba gahlana le ying sa gore ba šinya ba sa tšibi gore ba ka kena kakaye, fote sosone re ka se tshwanisa ka ying? (Bona sethombhe sa ka mo kgakala.) (b) Bo ba gore ba sa gola ba Makreste ba ka hlola taba yowa byang?

YEMA re fore o nagana ka go rwalagana o ye toropong ya kgole nyana o ye maka selo se sengwana sa go nyakega ka matla. Go ya gana hone go sipidiwa ka bhase fote mo o lebelela poleke ya gona, a yi howa. Mo o segela mo ba kalamelang dibhase, o kraya go tlele batho le dibhase o kwe nkare o šitega le go wona. Sa go natefa ka matla ke gore wene wa di tšiba gore o nyaka ying—o tinyakela go kalama bhase ya go ya mo o go nyakang! Mo o ka fo kalama bhase ye nngwana le ye nngwana, o ka sa segele mo o nyakang go ya gona.

² Bo ba gore ba sa gola re ka fo ba tshwanisa le batho bo ba kalammeng bhase. Mo motho a šele a le thina le go ba ye mogolo, go tshwana le mo re ka fore o tseya leyeto la go lefa mo lephelong. Ka nako tse dingwana ba ka kwa ba sa tšibi gore ba tseye ying ba lesetse ying ga dilo tso ba gahlanang natso. Lune mathari, go ba lola mo le tšiba gore le bakiye kaye mo lephelong. Byalo le bakiye kaye?

³ Hlogotaba yowa yi fetola putsiso yonone ka go botsa ba banyana gore mo ba kene ba phela ba kekemele ka matla ka mo ga Jehova fote ba mo  jabodise. Sosoneng se rela go yetisa Jehova mahlong ga dilo ka mokana ga tsona—go tšhutega, mmereko, go ba le mutši le tse dingwana. Fote se rela le go leketsa ka matla go segelela se sengwana ka ho ga tsa Modimo. Mo ba banyana le mathari ba ya mahlong ba kene ba nyaka Jehova, ba di tšibe gore aa ba tshokanye, O nyoko ba rufa.—Bala Diyema 16:3.

4. Re nyoko petapeta ka ying ga hlogotaba yowa?

⁴ Mo o sa le ye monyana, go tipeyela tso o nyakang go di segelela ga tso tsa Modimo di gabutši ka matla. Ke ntaba? Re nyoko fo hlaya dilo ka ditharo. Ka dipedi di nyoko re šupetsa gore go tipeyela tso o nyakang go di segelela ga tso tsa Modimo go tiyisa senghana sago le Jehova; sa boraro se šupetsa gore di thuša ka ying go tipeyela o sa le ye monyana dilo tso o nyakang go di segelela ka mo ga tsa Modimo.

5. King se segolo so se napang se maka gore re yetise tso tsa Modimo mahlong?

⁵ Taba ye kgolo yo yi makang gore re šinye re tipeyela tso re nyakang go di segelela ga tso tsa Modimo ke go šupetsa Jehova gore re leboga ka mokg’o a re nyakang ka gona le tso a re makelang tsona. Mopisalema le yene o di bonne mo a šala a re: “Go leboga Jehova di gabutši . . . Ke dula ke jabodiye ka taba lago, Wene Jehova, ke yahlamela ke jabodiye ka taba la mmereko wa matsogo yago.” (Pis. 92:1, 4) Mo o kene o gola o itseri yawa, nagana ka dilo ka mokana ga tsona tso o di neyyeng ke Jehova. Lephelo lago, tumelo, Baebele, phutego le tshepo yo o nang nayo ya tso di saga tlang. Go yetisa mahlong tso tsa Modimo go šupetsa gore le leboga tso Modimo a le rufang ka tsona, tsotsone di le šutetsa thina gage.

6. (a) Senghana sa rune le Jehova se nyoko ba byang mo re beya tso re nyakang go di segelela ga tso tsage? (b) Ke difeng dilo tso re ka tipotsang re sa le ba banyana gore re nyaka go di segelela?

⁶ Taba ye nngwana ya bobedi ke gore mo o ka šinya o thomisa go yetisa tso tsa Modimo mahlong, o napiye o thomisiye go timakela lebitso la gabutši ga Jehova. Sosone se napa se go maka gore o šutele mong thina gage. Mopostola Pawulo o tshepisiye gore: “Modimo aa na pelo ye phifadu la gore a ka šinya a lebala le mmereko wa lune le ka mokg’o le šupetsiyeng gore lebitso lage le ya le nyaka.” (Maheb. 6:10) Le mo le sa le ye ba banyana, le ka sa šitege go tipeyela tso le nyakang go di maka ka mo ga tsa Modimo. Ngwannyana ye ba reng ke Christine ke mo a na le lesome la mongwaga mo a fetsa le pelo gore yene o nyaka gore letšatši le lengwana le le lengwana a bale ditori tsa batho ba go tshepega ba gore ke Dihlatse. Toby yene mo a tshwara 12 ya mongwaga a tipotsa gore o nyaka go bala Baebele ka mokana ga yona pelo a ka kolobetsiwa. Mošomanyana ye ba reng ke Maxim le monyanana’ge ye ba reng ke Noemi ba kolobetsiwwe magahla, mošomanyana a na le 11 ya mongwaga, a šiya monyanana’ge ka mongwaga ka wwoši. Ba le ka babedi ga bona ba yye ba thomisa go nagana ka go ye bereka Bethele. So ba yyeng ba se maka gore se dule se ba gopotsa ka taba yo ya bona ya go ya Bethele ke gore ba yye ba mamaretsa fomo ya Bethele mo lepharong. Ke ntaba le wene o sa lebelele gore king so o nyakang go se segelela ka ho ga Modimo ke mokane o ganye dikobo gore o se segelele?—Bala Mafilipi 1:10, 11.

7, 8. (a) Go fetsa le pelo ka tso re nyakang go di segelela di thuša ka ying gore go maka sepheto go be lola? (b) Ke ntaba lethari le lengwana le sa tihlopa ka go ya yunivesithi?

⁷ Taba ya boraro yo yi makang gore re tipeyele tso re nyakang go di segelela re sa le ba banyana yi sipidisana le go timakela sepheto. Mathari ma tshwanele ma timakele sepheto ka taba tsa go tšhutega, mmereko, le tse dingwana. Go maka sepheto go tshwana le go kgeta pata ya gabutši mo o segela mo dipata di gahlanang gona. Mo o ka fo ba o tšiba mo o yang gona, a o hlopege le ka gonyana o tiputsisa gore o khone kela byang. Le tsa lephelo di fo ba sone, mo o ka fo titšiba gore o nyaka ying le tso o nyakang go di segelela, go ka sa hlope go maka dipheto tsa gabutši. Diyema 21:5 yi re: “Wa go karakarela go maka dilo ka letheto, dilo di mo sepelela gabutši.” Mo o ka yakgoswa o fetsa le pelo yago gore o nyaka go segelela ying tsa gabutši, o nyoko yakgoswa o yema gabutši lephelong. Damaris o makiye tsotsone nako tse le yene a tseya sepheto se segolo go sa le lethari.

 ⁸ Damaris o pasiye gabutši ka matla sekolo. Go na le dikhamphani tso ke mo di nyaka go mo yisa yunivesithi gore a ye a tšhutele boloyara, mara yene o yye a tikgetela go bereka bhankeng. Ke ntaba a sa ya yunivesithi? O re: “Ke tiputsiye ke sa le ye monyana gore ke nyaka go phayona. Tsotsone ke mo nka di kgona mo ke sa bereke mmereko wa go nnyaka ka moka matšatši. Mola ke yye yunivesithi ke buyye le maphephe ya gore ke nna loyara, tšheleta ke mo ke nyoko yi gola ka masaka, mara dikhamphani ke mo di ka sa n’hiri mo ke nyaka mmereko wa go sa nnyake ka moka matšatši.” Gana byalo Damaris o na le 20 ya mengwaga a kene a phayona. Nje o bona nkare o makiye sepheto sa gabutši mo a sa gola? O re: “Mo ke berekelang gona ku bhankeng ke gahlana le ba go tlala ba gore ke diloyara. Ba bereka mmereko wo ne ke tl’le bereka wona mola ke fl’lo tšhutela boloyara. Mara ba go tlala mmereko wa bona a wo ba jabodisi. Go kgeta go phayona go n’gelepiye gore ke phone go dula ke kutetsiye ke mebereko ya lephelo lowa, go mpulele lešuba lo ke fetsiyeng mengwaga ke le ka teng ga lona ke jabodiye ke berekela Jehova.”

9. Ke ntaba re tshwanele re thanake mathari wowa ya rune?

⁹ Re thanaka mathari ya go tlala ya re nang nawo ka mo diphutegong lefaseng ka mokana ga lona. Ba ngangarele Jehova fote a ba tekateke mo ga taba ya go yetisa ditaba tsa Mmušo mahlong. Mathari ya mohlobo wononeng ma jabolela lephelo ka matla fote ka mo ma kene ma tšhuta go yetetsa ke Jehova ga dilo ka mokana ga tsona tso ma leketsang go di segelela. Dilo tsa gona di ka tshwana le go tšhutega, matogo le go ba le mutši. Solomone o ngwadiye gore :“Tshepa Jehova ka pelo yago ka mokana ga yona. Mo tšhele ga tso o di makang ka mokana ga tsona, ke mokane yene o nyoko maka gore ditsela tsago di wolologe.” (Diy. 3:5, 6) Bo go leng mathari ka ho phutegong ya Sekreste, Jehova o ba nyaka ka matla, wa ba pasopa, wa ba yetetsa, le go ba rufa wa maka.

10. (a) Ke ntaba re tshwanele go bereka mmereko wa go tšhomayela go feta tsa rune? (b) Re ka maka byang gore re lokotše matšhomayelelo ya rune?

¹⁰ Lethari lo le dulang le nagana ka go jabodisa Jehova le beya taba ya tšhomo mahlong. Jeso Kreste o kgahlisele taba ya gore “go tshwanele gore go bolabodiwe ditaba tso tsa go bafala pelo.” (Mar. 13:10) Ka taba la gore mmereko wa rune wa go tšhomayela wo yakgoswiye, re tshwanele re wo bereke go feta dilo tsa rune. Ke ntaba o sa tipotse gore wene o nyaka go bereka tšhomo ka matla? Ke ntaba le wene o sa phayone? Byalo o nyoko re king mo tsa tšhomo di sa go tikisi kela o fo kwa o kgongwela? Se sengwana ke gore o ka maka byang gore o lokotše matšhomayelelo yago? Dilo tso di ka go gelepang nka dipedi ke tso: Lukiselela gabutši, fote o sa kwe o tshwata go botsa ba bangwana ka tso o di tšibang. O ka tla wa šala o makele mo o šele o kwa monate wa go tšhomayela.

11, 12. (a) Mathari ba ka lukiselela byang gore ba thog’o tšhomayela? (b) Lethari le lengwana le berekisiye byang lešuba lo ne le thulegiye sekolo gore le tšhomayele?

¹¹ O ka fo thomisa ka go nyakana le phetolo ya putsiso ya gore ga go tlala bana ba sekolo ba bolabola ka yona kela go yi butsisa, ya go tshwana le yo ya gore: “Ke ntaba o tshepa gore go na le Modimo?” Re na le wepesayete ya jw.org ya go ba le dihlogotaba tsa gore di makediwwe wona mathari gore ma kgone go titšhutisa go tifetolela yona putsiso yone. Lebelela ka tlase ga TSO BAEBELE YI DI TŠHUTISANG > MATHARI. Gana hone o ko kraya lephephe la go ngwadiwa gore “Ke Ntaba o Tshepa Gore go na le Modimo?” Diphephane tsone di nyoko go gelepa gore o lukiselele gabutši phetolo yago. Go na le mangwalo ka mararo gana hone ya gore o ka ma berekisa mo o fetola so wene o se dumelang—ke Maheberu 3:4, Maroma 1:20, le Pisalema 139:14. Mo o ka berekisa lephephe lone, o nyoko di kgona go fetola diputsiso tsa go sa tshwane di lategetsana.—Bala 1 Petro 3:15.

¹² Mo go ka thulega lešuba, botsa bo o kenang nabo sekolo gore bona beng ba tikenele ga jw.org. Luca o makiye tsotsone. Ke mo ba bolabola ka taba ya madumedi ya mohlobohlobo ka tlelaseng ya bona, byalo yene Luca o yye a di bona tsa gore puku yo ne ba yi berekisa yi bolabola matsaka ka Dihlatse tsa Jehova. O thomisiye ka go kanakana, mara a ba le lešiši a kgopela ga thitšere wage gore a ganetse matsaka yane, thitšere aa mo rakela.  Luca o yye a ba hlatollela so re se dumelang a boya a šupetsa tlelase yone ka moka wepesayete ya rune. Thitšere o yye a ba neya mmereko wa gore ba segele ba wo maka mo ba kena gaye, a re ye mongwana le ye mongwana a ye a lebelele vidiyo yela ya gore Beat a Bully Without Using Your Fists. Luca ke mo a jabodiye stereka gore o di kgonne go tšhomayela.

13. Ke ntaba di sa nyake re šepisa le mo go befa?

¹³ O sa sologe le mo o ka fo kwa nkare pata yo o yi kgetiyeng yi na le dighindlighindi. (2 Thim. 4:2) Mo go nyarela dilo di go phiriketsa, o sa lesetse tso o tiputsiyeng gore o nyaka go di segelela. Katharina mo a tshwara 17 ya mongwaga o yye a tipeyela gore o nyaka go thomisa go tšhomayelela bo a berekang nabo, ka wo teya ka o teya. Mara go na le ye mongwana mo ga bona, wa gore ga go tlala ke mo a fo dula a mo kgwasolanya, mara Katharina a sa di tseyele hlogong. Ka mokg’o ne a titshwere ka gona le mo ba mo hlopa di yye tsa makatsa ye mongwana wa go bereka naye ba re ke Hans. Mosogana yewa o yye a thomisa go bala dipuku tsa rune, a tšhuta Baebele le go fetsa a kolobetsiwwe. Katharina ke mo a sa di tšibi tsotsowa di šalang di makega yene a šele a ruriye. Mo go šele go fitiye 13 ya mongwaga, o ka fo tinaganela gore pelo ya Khatarina yi yye ya maka ying mo a kene a duli Holong ya Mmušo le ba mutši wage a kwa ba šutelela mogageru ye a tl’le beyang polabolo ba re lebitso lage ke Hans! Nnete Katharina o makiye gabutši ka go fo tšhomayelela bo a berekang nabo a sa šepisi!

14, 15. (a) Mathari ba tshwanele go gopola ying mo ba sa sa tšiba gore ba ka kena kakaye? (b) Mathari ba ka maka byang gore ba sa kwe ba nabela tso di makang ke ba go lekana nabo?

¹⁴ Go tlogisela ku mathomisong, hlogotaba yowa yi kene yi re gago o tipotse gore nyaka go ngangarela ga tso o di nabelang tsa go berekela Jehova. Di ra gore o tshwanele o tlalele ka matla ga tso tsa Modimo mo o kene o phela. Di ka makega gore ba bangwana ba go lekana nago ba go bitse gore o ye maka nabo tso ba di makang, tse ba reng ke monate wa go phela. Ke wene o nyoko šupetsang gore o tlalele ga difeng mo o ka fo sa sologe ga tso o di kgetiyeng. O bone o sa lesetse banghana ba go tshokanya. Mo nkare o sa yi gopola taba yela ya bhase, a o fo kalama bhase o sa tšibi gore yi ya kaye o fo kalamisa ke gore batho bo ba leng ka hone teng ga yona ba šupetsa nkare ba jabodiye fote baa yepelela.

¹⁵ Di tlele tso o ka di makang gore o sa šinyi o  nabela tso di makang ke bo ba go lekana nago. Ye nngwana ke yowa, o sa ye dipolekeng tsa go tšibega ka go fokola batho. (Diy. 22:3) O dule o nagana ka maphomela ya go baba ya ma ka bang gona mo a ka fo ya nabo dilong tsone tsa bona tsa go tikela ku. (Magal. 6:7) Se sengwana ke go dumela gore le wene wa di nyaka go yetetsiwa. Mo o ka fo tinyanafatsa, o nyoko nyaka go kwa tso di bolabolang ke babelegi bago le bo ba butšwiyeng ba ka ho phutegong.—Bala 1 Petro 5:5,6.

16. Re hlayisele tso di šupetsang gore go tinyanafatsa go gabutši ka matla.

¹⁶ Christoph o yye a theetsela mo ba mo yeletsa ka taba la gore ke mo a tinyanafatsiye. Ke mo go se botala a kolobetsiwwe mo a thomisa go ye jimeng polekeng ye nngwana ya gore ba jimela gona. Ba go lekana naye ba bangwana gana hone ba yye ba mo kutšetsela gore a tle a kgane nabo mekgano ye mengwana. O yye a ye bolabola le mogolo ye mongwana ka taba yone, ke mokane mogolo yene a botsa Christoph gore a sa tabogele go ya hone, mara a nagane ka tso di ka fo makegang gana ku, tsa go tshwana le go thomisa tsa go phadisana kela go bhetisana. Mara Christoph o yye a fo ya le mo go le ka mokg’onone. Mo go ya go ya, o yye a di bona gore mokgano wone ke wa go kwaletsana. O yye a ye bolabola le bagolo ba bangwana fote, ka mokana ga bona ba yye ba mo yetetsa ba berekisa Baebele. O re: “Jehova o nneyye ba go n’yeletsa ba gabutši, le nna ke Mo theetsele, le mo di ntsere nako.” Nje le wene o tinyanafatsiye la gore mo ba go yeletsa o ka sa di phakgele ku?

17, 18. (a) Jehova o nyaka ying ga mathari lekgono? (b) King so se ka tlang sa babisana pelo mo motho a šele a gudiye, sosone se ka phimiwa byang? Šupetsa ka tso go beyisiweng ka tsona.

¹⁷ “Wene mosogana [kela kgareba], jabola mo o sa le ye monyana, fote pelo yago yi jabolele matšatši ya gore o sa le lethari.” (Mmo. 11:9) Nnete Jehova o di nyaka ka matla tsa gore pelo yago wene lethari yi dule yi re tswe-tswe. Hlogotaba yowa yi šupetsiye gore sosone se makega byang. O sa thogathoge ga tso tsa Modimo, o tšhele Jehova mo o kene o tipotsa tso o nyakang go di maka. Mo o ka yakgoswa o maka ka mokg’onone, le wene o ko boneng gore Jehova wa go yetetsa, wa go pasopa fote o go rufa tsa mannete. Nagana ka go yetetsiwa go go butši ga gore re go kraya ka teng ga Lentsu la Modimo, ke mokane o tseyele hlogong keletso ya gore: “Ye Mogolo ye a go makiyeng, mo gopole o sa le lethari.”—Mmo. 12:1.

¹⁸ Aa šiyo wa gore yene go fo dula go le lethari. Mathari ba yakgoswa ba gola. Di ya tšebisa gore ba go tlala bo ba šeleng ba gudiye baa tisola ka taba la gore ba yye ba fo maka tsa go tšiba ke bona mo ba sa gola kela le ka ssoši so ba yyeng ba tipotsa gore ba nyaka go se segelela lephelong ke mo ba se naso. Mara mo mathari ba ka fo ngangarela ga tso ba fetsiyeng le pelo gore ba nyoko di maka ka mo ga Modimo, ba tl’le fo kwa dipelo di wele mo ba sele ba gudiye ba lebelela ke mokane ba kraya gore ba makiye sepheto sa gabutši. Tsone ke tsa lethari lo ba reng ke Mirjana wa gore ke mo o ka sa loke gage ka tsa mekgano. Ba yye ba šinya ba mo kgopela gore a kene ga di-Winter Olympic Games mara yene a kgeta go berekela Modimo ka nako ka moka. Gana byalo go šele go fitiye 30 ya mongwaga, Mirjana o sa berekela Modimo ka nako ka moka, yene le monna’ge. O re: “Go tšibega, go hlompega, matšhika le go ghanya go fo ba tsa nako yenene fote a yi tsa gore motho a ka boya a ro di lelekisa. Nnete dilo tsa go tseya gabutši tso motho a ka bang natso ke go berekela Modimo le go leketsa ka matla go gelepa ba bangwana gore le bona ba make tsa Modimo.”

19. Re hlayisele ka gonyana gore motho o nyoko felela kaye mo a fetsa le pelo go sa le ye monyana gore yene o ngangarela tso tsa Modimo.

¹⁹ Mathari ka mo phutegong ma tshwanele go thanakiwa ka taba yowa ya gore le mo go bifiye ma fo ya mahlong ma karakarela go berekela Jehova. Mathari ma maka sone ka go tipotsa tso ma nyakang go di segelela ga tso tsa Modimo le ka go beya mmereko wa go tšhomayela ka ku mahlong ga dilo tsa bona mong. Se sengwana ke gore ba fetsa le dipelo gore a ba nyake go fokola ke lefase lowa. Bo ba gore ba sa gola di nyaka ba di tšibe gore mo ba karakara ka matla ka mo ga tsa Modimo, a baa tshwara ya go kgana. Go na le magageru ba banna la ba basadi ba gore ba yema nabo, fote mo ba ka dula ba tšhela Jehova ditabeng tsa bona, tsa lephelo di nyoko ba tshwara gabutši.