Tshelela ga tsa ka teng

Tshelela ga molokologano wa tsa ka teng

1918—Lekgolo la Mengwaga ya go Fela

1918—Lekgolo la Mengwaga ya go Fela

Sewokamelo sa January 1, 1918, se f’lo thomisa ka mantsu ya gore: “Mongwaga wa 1918 wo re leyela ying?” Ke mo go sa na le Ntwa ye Kgolo ku Yuropo, mara dilo tso di makegiyeng mo mongwaga wo thoma, ke mo di šupa di jabodisa ga Bo ba Tšhutang Baebele le ga batho ba lefase ka mokana ga lona.

LEFASENG GO BOLABODIWA KA GO BEBA

Ka January 8, 1918, Phresidente Woodrow Wilson ke mo a beya polabolo ku United States Congress, a bolabola ka 14 ya dipolane tso ke mo a bona nkare di ka leya “go beba ga go ya go yye.” O hlayye gore mo ditšhaba di ka bolabodisana, di ka botsana nnete, tsa poma tsa go lwa, ke mokane tsa maka “mogahlano wa ditšhaba tsa go tlala” tsa gore di nyoko berekela “dinaga tse dikgolo le tse dinyana.” “Lesome le ka Nne ya dipolane tsela tsage ke mo di nyoko tla di berekisiwa ka nthago mo ba thomisa Mogoba wa Ditšhaba le mo go kwaniwa ka Senghana sa Versailles, gore go thogo fela Ntwa ye Kgolo.

BA GO PHIGISA BAA HLUDIWA

Le mo go yye gwa gahlagahlana ka mongwaga wa go fela, * go beba ke mo di šupa go le taba yo Bo ba Tšhutang Baebele ba bolabolang ka matla ka yona, ka taba la tso ne ba di bona mo go kene go tshwariwwe mogahlano wa bhisinisi wa Watch Tower Bible and Tract Society.

Ga mogahlano wowa, wa January 5, 1918, banna ba bangwana ba gore ba kwana le go boniwa bo ba yyeng ba ntshiwa Bethele, ba yye ba karakara gore ba thogo lawola mokgahlo. Richard H. Barber, wa gore ke mo go le mopotulugi wa go tshepega, o yye a rapela mo go budiwa mogahlano wone. Mo go šele go hlayiwwe dinombhoro tsa mmereko wo wo nyoko makiwang ka mongwaga wone, go yye gwa kena taba ya mongwaga le mongwaga ya go hlawola ba go lawola. Mogageru Barber o yye a hlawola Joseph Rutherford le magageru ya mangwana kobodi ya bona. Loyara ye nngwana ya gore ke mo yi yema le bo ba go phigisa, yi yye ya kgeta banna ba bangwana 7 ya bona, ya tšhela le bala ba gore ne ba rakiwwe Bethele. Ba yye ba hludiwa. Ba go tlala ka matla ba yye ba kgeta Mogageru Rutherford le kobodi ya bala ba bangwana ba go tshepega, gore go lawole bona.

Magageru ya go tlala ya gore ke mo ma le gona gana hone mogahlanong ba yye ba re mogahlano wowa ke “mogahlano wa go rufega ka matla wa gore re ro thoma go wo bona.” Mara mojabolo wone a wa segela kgole.

GO BA LE PUKU YA THE FINISHED MYSTERY

Go fediye dikgwedi tsa go tlalanyana Bo ba go Tšhuta Baebele ba kene ba sabalatsa puku ya The Finished Mystery. Batho ba dipelo tsa go tshepega ba yye ba jabolela nnete ya Baebele yo ne ba yi kwa ka teng ga puku yone.

Mogageru E. F. Crist, wa gore ke mo go le mopotulugi ku Canada, o yye a hlayisa ka monna ye mongwana le mosadi wage ba gore ba yye ba bala puku yo ya The Finished Mystery ke mokane ba yamogela nnete ka sehlano sa mabeke! O yitseri: “Ba le ka babedi ga bona ba kene ba yi ngangarele nnete fote ba ya mahlong ba tšhuta.”

Monna ye mongwana wa gore ke mo a na le puku yowa o yye a yi neya le banghana bage. O yye a “koronya” ke molayetsa wa yona. O re: “Ke mo ke tisepelela hala Third Avenue [ke mokane] ka fo kwa selo se nkoronya ho legetleng, nna ke mo ke tseya gore ke setena, atšiya, ke puku ya ‘The Finished Mystery.’ Ke yye ka tla nayo gaye ka yi bala ka mokana ga yona. . . . Ke yye ka tla ka di kwelela gore motho ye a nteyyeng ka puku yowa ke mo go le moruti . . . a yi boša ka lefasetere ka taba la gore ke mo yi mo silikisa . . . So a se makiyeng ke tshepa gore se gelepiye batho ba go tlala gore ba thogo kraya tshepo ya lephelo go feta tso a dulang a di hlaya mo a rerela batho. . . . Gana byalo re tšiba go thanaka Modimo ka taba la tso di yyeng tsa tubisa moruti yene.”

Moruti yewa a yi yene wa mathomo wa go kwata. Ka di-12 tsa February 1918, ba bagolo ba ku Canada ba yye ba re puku yone a ya tshwanela go badiwa, ba re yi phigisana le molawo fote yi gana mo go yiwa ntweng. Go se botala, ba bagolo ba ku United States le bona ba thomisa go rakela mo go badiwa puku yone. Ba go bereka Mmušo ba yye ba kena Mutši wa Bethele le diofisi tsa gona hala New York, Pennsylvania, le California, ba nyakana le tso ba ka ga di berekisang gore ba tiyise molato wo ba wo rwesiyeng ba go yeta mokgahlo mahlong. Ka di-14 tsa March 1918, United States Department of Justice yi yye ya re puku ya The Finished Mystery yi sa sa ba gona, ba re le mong go phrinthiwa le go sabalatsiwa, ka taba la gore yi re go ya ntweng a yi tsona, sosone a se kwane le Molawo wa Bompimpi.

GO HLAHLEDIWA JELE!

Ka di 7 tsa May 1918, ba Department of Justice ba yye ba neyiwa mangwalo ya gore ba ka tshwara Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frank Robison, Joseph Rutherford, William Van Amburgh le Clayton Woodworth, ba ba yise jele. Ke mo ba ba lebela ba re “a ba latele molawo, ba maka dilo ka tšhinghi gore batho ba sa theetsele mmušo, a ba tshepege, ba gana go bereka sesoleng fote a ba šiyo le ga sesole sa mmušo sa United States.” Ba thomisiye go sekisiwa ka di-3 tsa June 1918, mara ke mo di šupa nkare ba nyoko ba hlahlela jele. Ke ntaba?

Loyara ye kgolo ya United States yi yitseri molawo wo ba reng ba wo tshidiye, Molawo wa Bompimpi, ke “segale so se berekisiwang mo motho ba mo hlayela matsaka.” Ka di-16 tsa May 1918, Mogoba wa Mmušo o yye wa gana gore Molawo wone wo tšhentšhiwe ka taba la gore ke mo wo nyoko yemelela batho ba gore ba ngwadiye “so go leng nnete, ba nyaka go gelepa batho, fote ba maka dilo tsa go loka.” Ke mo ba lwa ka taba la puku ya The Finished Mystery. Ba bagolo ba United States Congress mo ba bolabola ka puku yowa ba re: “Selo se sengwana sa kotsi ka matla sa go maka gore go sabalatsiwe ditaba tsa matsaka howa se maka ke puku yowa ya ‘The Finished Mystery’ . . . So yi se kgonang fela ke go maka masole gore ma sa tseyele hlogong taba ya go kutšetsela . . . batho ba naga gore ba sa kwane le bosole.”

Ka June 20, 1918, kgoro yi yye ya bona 8 ya magageru molato ga dilo ka mokana ga tsona tso ba ba lebelang ka tsona. Ka motshwana wa gona, motšhutšisi o yye a teya setempe sa gore ba ye jele. O yitseri: “Taba yowa ya sedumedi ya gore batho bowa ba yi sabalatsiye ka tšhinghi . . . yi kotsi ka matla go feta go yarogana ga Sesole sa Jeremane. . .  Napaneng le ro totometsa ka matla.” Ka nthago ga mabeke ka mabedi, magageru yala 8 ya wona ba yye ba ma bošela Jele ye Kgolo ya ku Atlanta, Georgia, ba ba ghwebiye mengwaga ya go tlugisela ga 10 go segela ga 20.

MMEREKO WA GO TŠHOMAYELA WO YA MAHLONG

Ka dinako tsotsone, Bo ba Tšhutang Baebele ba yye ba ganetsiwa go baba. Ba Sekwata sa Mafokisi ya Magolo (FBI) ba yye ba lebelela gabutši mmereko wa bona, ba ntsha le maphephe ya molawo ya go tlala. Maphephe wone ke mo ma šupetsa gabutši gore magageru ke mo ma sa nyake go lesetsa go tšhomayela.

Ga lengwalo lo ke mo le ya ga ba FBI, motho ye ke mo a sipidisa poso ku Orlando, Florida, o ngwadiye gore: “[Ba go Tšhuta Baebele] ba kena mutši ka mutši ba rera fote ga go tlala ba maka ka mokgonone bošego. . . . Di šupa nkare ba nyaka gore poto ya bona yi ye mahlong yi tshwehla mo bona ba kene ba faga.”

Ye mogolo wa masole ga Sekwata sa Dintwa o yye ga sekwata se sengwana a se botsa tso di makang ke Fredrick W. Franz, wa gore o yye a tla a bereka ga Mogoba wa go Lawola. Ye mogolo yewa wa masole o ngwadiye gore: “F. W. Franz . . . ke mo a kene a ya mahlong a rekisa dipuku tsa go tlala ka matla tsa ‘Finished Mystery’.”

Charles Fekel, wa gore le yene o yye a tla a bereka ga Mogoba wa go Lawola, o yye a phigisiwa go baba. Ba mmušo ba yye ba mo tshwara ka taba la go sabalatsa puku ya The Finished Mystery ba boya ba dula ba mo gorolele mahlo mo go na le tso a di ngwalangwalang. Ke mo ba mo hlahlele jele ya Baltimore, Maryland, ka kgwedi ka yyoši, ba mo mamaretsiye sepelekete sa go ngwadiwa gore “Lenaba la Austria la go tšwa le sepela.” Mo a kene a tikemelela ka lešiši ga batho bo ne ba mo fokisa, o yye a gopola mantsu ya Pawulo ho ga 1 Makorente 9:16, ya gore: “Nko ba ke psyile mo nka sa bolabole ditaba tsowa tsa go bafala!” *

Mo Bo ba go Tšhuta Baebele ba kene ba karakara ba tšhomayela, ke mo ba kene ba sabalatsa taba ya bona ya kgopela di ba baba gore magageru yala ma ntshiwe jele ya Atlanta. Anna K. Gardner o hlayisa gore: “Ke mo re fo dula re maka se sengwana. Mo magageru ma kene ba le jele, rune ke mo re nyakana le ba go ba sayinela. Ke mo re kena mutši ka mutši. Re yye ra kraya ba go tlala ka matla ba go sayina! Ke mo re botsa batho bo ne re bolabola nabo gore banna bowa ke Makreste ya mannete le gore ba ba tshwarele mahala.”

MEGAHLANO YE MEGOLO

Ka nako yowa ya go thathafa, ke mo go tshwariwa megahlano ye megolo ga go tlala gore magageru ma thogo tiyelela ga tso tsa Modimo. Sewokamelo se yitseri: “Go yye gwa ba le megahlano ye megolo . . .ya go teya ka ku ga 40 ka mongwaga ka wwoši . . . Ba go tlala ba yye ba bolabola ditaba tsa go jabodisa ka megahlano yowa. Mathomisong, megahlano yone ke mo yi tshwariwa mo selemo se le thina le go fela kela mo go thoma lehlabula; mara gana byalo go na le mogahlano wo mogolo kgwedi ye nngwana le ye nngwana.”

Ba dipelo tsa go loka ke mo ba kene ba jabolela ditaba tsowa tsa go bafala. Ga mogahlano wo mongwana wa ku Cleveland, Ohio, ke mo go na le batho ba go segela gana hala ga 1 200 ke mokane gwa kolobetsiwa 42 ya bona, gana hone ga bona ke mo go na le mošomanyana ye mongwana “wa go kwana le Modimo ka matla fote le tsa go tšhomayela a di teya nkare ke yene motho ye mogolo.”

GO LATEGETSA YING?

Mo mongwaga wa 1918 wo šutela, Ba go Tšhuta Baebele ke mo ba sa di tšibi gore go nyoko makega ying ku mahlong. Dipoleke tse dingwana ke mo di rekisiwwe ku Brooklyn ke mokane ntlo ye kgolo ba yi rurisele Pittsburgh, Pennsylvania. Mo bala ba gore ba jele ba sa le gana ku, go yye gwa lukiselediwa gore go be le mogahlano wo mongwana wa mongwaga wo mongwana le wo mongwana ka January 4, 1919 wa bo ba tšhelang letsogo hone meyagong. Ke mo go nyoko makega ying?

Magageru ba yye ba karakara ga mmereko wa bona. Ke mo ba di tshepa ka matla gore ba nyoko phomelela, ba šinya ba hlawola temanyana ya mongwaga wa 1919 ya gore: “Segale so ba se makelang go lwa le lune se ka sa phomelele.” (Jes. 54:17) Ke mo ba nyaka go di bona mo dilo di tšhentšha, sosone ke mo se nyoko tiyisa tumelo ya bona le go ba neya matšhika ga mmereko wo mogolo wo ke mo wo ba yemele.

^ ser. 6 Lebelela “Lekgolo la Mengwaga ya go Fela—1917” ga 2017 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, maph. 172-176.

^ ser. 22 Bona tsa lephelo la Charles Fekel, ga hlogotaba ya gore “Go Jabola ka Taba la go Tiyisela ga Mmereko wa go Bafala,” ga Sewokamelo sa March 1, 1969.