SELTERS, Jeremane—Richard Rudolph, yoo e bego e le Hlatse ya Jehofa, yo a ilego a phologa dikampa tša tshwenyo tše hlano tša Manazi le go kgotlelela go golegwa ka tlase ga pušo ya Makomanisi, o hlokofetše ka January 31, 2014. O be a na le mengwaga e 102.

Ka morago ga gore Manazi a hwetše pušo ka 1933, modiro wa Dihlatse tša Jehofa o ile wa thibelwa karolong e kgolo ya Jeremane. Ka baka leo, Dihlatse tša Jehofa tše 11 300 di ile tša golegwa ke Manazi, mola tše 4 200 tša tšona di ile tša išwa dikampeng tša tshwenyo go akaretša le Mna. Rudolph. Dihlatse tše ka bago tše 1 500 di ile tša hlokofala. Ka tlase ga pušo ya Manazi, Mna. Rudolph o ile a golegwa mengwaga e senyane gomme a fetša mengwaga e mehlano a le dikampeng tša tshwenyo, tšeo di akaretšago kampa ya go tuma gampe ya Sachsenhausen le Neuengamme, moo batho ba ka bago 300 000 ba ilego ba golegwa mola ba 140 000 ba ile ba hlokofala.

Ka 1944, Mna. Rudolph o ile a išwa kampeng e nyenyane ya Neuengamme kua Salzgitter-Watenstedt. Ditumelo tša gagwe tša bodumedi di be di sa mo dumelele go dira modiro le ge e le ofe wa go tšweletša dibetša, ka baka la seo o ile a tšhošetšwa ka go bolawa. Lega go le bjalo, mohlankedi yo mongwe wa SS yo a bego a na le botho, o ile a kgahlwa ke seo Rudolph a bego a tloga a se dumela, o ile a uta Mna. Rudolph ka gare ga lori yeo e bego e rwele dijo, ka gona seo se ile sa phološa Rudolph gore a se bolawe.

Ka morago ga Ntwa ya II ya Lefase, Rudolph o ile a tšwela pele le modiro wa bodumedi bja gagwe e le Hlatse ya Jehofa kua Soviet Occupation Zone, yeo ka morago e ilego ya bitšwa German Democratic Republic (GDR). O ile a golegwa gape ka 1950 gomme a išwa kgolegong. O ile a dula kgolegong mengwaga e 19 ka baka la ditumelo tša gagwe tša bodumedi.

Ka mengwaga e masomesome, Richard Rudolph o ile a ikemišetša go abelana molaetša wa Beibele le batho ba bangwe le go abelana le bona seo a ithutilego sona nakong e fetilego mabapi le ditlamorago tša kgethollo. Ka 2009, seithuti se sengwe sa Mojeremane e lego Ann-Jacqueline Frieser, se ile sa thopa difoka tše pedi phadišanong ya Federal President’s History Competition yeo e bego e na le sehlogo seo se rego “Bagale: Bao ba Hlompšago – Bao ba sa kago ba Kwešišwa – Bao ba Lebetšwego” ge a be a bolela ka bophelo bja Richard Rudolph le go mmotšiša dipotšišo. O ile a newa maemo a pele motseng wa Rheinland-Palatinate le go ba gare ga baithuti ba bararo bao ba tšweletšego ka dihlora bao ba ilego ba thopa sefoka sa Federal.

Wolfram Slupina e lego mmoleledi wa Dihlatse tša Jehofa kua Jeremane o itše: “Richard Rudolph e be e se feela mogwera wa rena yo a rategago le morapedigotee le rena eupša e be e le mothopo o bohlokwa wa histori. Bophelo bja gagwe bjo bo bego bo bontšha tumelo le go ba le sebete ke mohlala wa rena ka moka.”

Ba Ditaba:

Bakeng sa Ditšhabatšhaba: J. R. Brown, Ofisi ya Boditšhabatšhaba, mogala +1 718 560 5000

Jeremane: Wolfram Slupina, mogala +49 6483 41 3110