Eya go dikagare

FEBRUARY 19, 2015
South Korea

Korea Borwa e Molato ka go Golega Ntle le Mabaka a Kwagalago Bao ba Ganago ka Baka la Letswalo

Korea Borwa e Molato ka go Golega Ntle le Mabaka a Kwagalago Bao ba Ganago ka Baka la Letswalo

Komiti ya Ditokelo tša Batho ya UN e sotše mmušo wa Korea Borwa ka go golega ntle le mabaka a kwagalago bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo le go se hlomphe tokelo ya bona ya go dira seo matswalo a bona a ba dumelelago go se dira. Ye ke kahlolo ya bohlano yeo Komiti ye e e dirilego kgahlanong le Korea Borwa ka ge mmušo wo o golega bao ba ganago go tsenela bošole ka baka la letswalo, eupša le e bile lekga la mathomo Komiti e hwetša gore mmušo o golega batho bao ntle le mabaka a kwagalago. *

Dikahlolong tše nne tše fetilego tšeo di bego di le mabapi le Dihlatse tše 501, Komiti e hweditše gore Korea Borwa e gataketše tokelo ya bona ya bolokologi bja go inaganela, tokelo ya go dira seo letswalo le ba dumelelago go se dira le tokelo ya bodumedi, e lego ditokelo tšeo di tiišeditšwego ke Article 18 ya melao yeo e ngwadilwego go International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR). Kahlolo ye, yeo e dirilwego ka October 15, 2014 le go phatlalatšwa ka January 14, 2015, yeo e bego e akaretša masogana a Dihlatse a 50, * e ile ya tšwetšwa pele. Komiti e hweditše gape gore ka go golega masogana a ka baka la ge a diriša tokelo ya ona ya motheo, mmušo o gataketše gape Article 9 ya ICCPR yeo e thibelago go golegwa ntle le mabaka a kwagalago le yeo e kgonthišetšago gore motho a lefše ka ge a ile a golegwa ntle le mabaka a kwagalago. Komiti e ile ya bolela gore: “Go golegwa ntle le mabaka a kwagalago . . . go swanetše go hlaloswa ka mo go kwagalago gore se se akaretša go se swarwe gabotse le go hloka toka.” Ka gona Komiti e ile ya phetha ka gore “go golega motho ka baka la ge a diriša tokelo ya gagwe ya bodumedi le ya go dira seo letswalo la gagwe le mo dumelelago go se dira, e lego ditokelo tšeo di kgonthišeditšwe ke article 18 ya melao yeo e lego go ICCPR” ga go thekgwe ke molao.

Boikarabelo bja go Rarolla Bothata

Komiti e ile ya ahlola ka gore mmušo wa Korea Borwa o swanetše go phumola melato ka moka ya Dihlatse tše 50 le go di lefa. E ile ya tšwela pele ka go bolela gore mmušo o “swanetše go . . . [thoma go diriša] melao yeo e kgonthišetšago ditokelo tša bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo.” Pele go feta dikgwedi tše tshela ka morago ga kahlolo, Korea Borwa e swanetše go bolela “seo e ikemišeditšego go se dira go dumelelana le dipono tša komiti.”

Korea Borwa e ganne leboelela go diriša lenaneo la go nea badudi ba yona go dira mediro yeo e sego ya bošole ka gobane e nagana gore se se ka bea tšhireletšego ya naga kotsing le gore naga ka boyona ga e dumelelane le taba ye. Lekgeng la bohlano, Komiti e ile ya phaela ka thoko mabaka ao mmušo o a beago go ya ka seo komiti e se boletšego ka 2006. Tumelelanong ye, Komiti e boletše gore Korea Borwa “e paletšwe ke go bontšha gore ke eng seo se ka bakago bothata ge e ba mmušo o ka hlompha ditokelo tša bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo.” Tabeng ya botee, tšhomišano ya setšhaba le go swara batho ka go swana, Komiti e bontšhitše gore “ge Mmušo o ka hlompha ditumelo tša bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo le go ba dumelela go bontšha seo ba se dumelago, se se tla dira gore go be le kwano le botee setšhabeng seo se nago le ditšo tše fapafapanego.” Komiti e eme ka la gore Korea Borwa ga e na mabaka a kwagalago a go golega bao ba ganago go dira mediro ya bošole ka baka la letswalo.

Ka go golega bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo, Korea Borwa ga e dumelelane le thuto ya molao wa ditšhabatšhaba.

Le ge Korea Borwa e saenetše melao ya ICCPR ka 1990, e tšwetše pele e gana go latela melao yeo e dirilwego tumelelanong mabapi le bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo. Ge e le gabotse ngwaga le ngwaga, balaodi ba mmušo wa Korea ba sa tšwela pele ba golega masogana a makgolokgolo a Dihlatse. Komiti ya Ditokelo tša Batho ya UN e boleletše badudi ba Korea Borwa bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo. Go tla bonagala ge nako e dutše e eya ge e ba mmušo o tla tšea kgato gomme wa tlogela go golega batho bao ba ganago go tsenela mediro ya bošole ka baka la letswalo le ge e ba o tla thoma go diriša melao yeo e hlomphago matswalo a badudi ba naga ya ona.

^ ser. 2 Bona CCPR Communication No. 2179/2012, Young-kwan Kim et al. v. Republic of Korea, Dikgopolo tša kgoro ya tsheko tša October 15, 2014, ser. 7.5.

^ ser. 3 Senepeng seo se lego ka godimo, masogana a Dihlatse a 30 go a 50 a eme pele ga Kgorokgolo ya Tsheko ya Boipiletšo ya Korea Borwa yeo a ilego a ipiletša go yona la mathomo.