Bafsa ba a Botšiša . . .

Ke ka Baka La’ng Mogwera Wa-ka a Nkwešitše Bohloko?

“Ke be ke e-na le bagwera ba mmalwa . . . Ke moka ba ile ba thoma go ba bagwera ba ngwanenyana yo mongwe gape gomme ge ke be ke e-tla go bona, ba be ba kgaotša go bolela. . . . Ba ile ba thoma go mpeela ka thoko dilong ka moka. Ruri go ile gwa nkweša bohloko maikwelong.”—Karen. *

SE SE ka direga go bagwera ba go ntšhana sa inong. Ka letšatši le lengwe bobedi bja bona ke monwana le lenala; ka le le latelago le go boledišana ga ba sa hlwa ba boledišana. Nora wa nywaga e 17 o re: “Mogwera e swanetše go ba motho yo o ka ithekgago ka yena le yo o ka mmotago, motho yo o ka retologelago go yena go sa šetšwe maemo le ge e le afe.” Lega go le bjalo, ka dinako tše dingwe mogwera wa gago wa go ntšhana sa inong a ka thoma go itshwara bjalo ka lenaba la gago le legolo.

Bogwera bo ka Tlase ga Tlhaselo

Ke eng seo se bakelago gore bogwera bjo bobotse bo fetoge bonaba? Go Sandra, bothata bo thomile ge mogwera wa gagwe Megan a adima e nngwe ya dipolause tšeo a di ratago kudu. Sandra o re: “Ge a e buša, e be e le ditšhila le gona e gagogile go se nene mo letsogong. Le go bolela ga se a ka a bolela ka seo, go le bjalo ka ge eka ke be nka se lemoge.” Sandra o ile a ikwa bjang ka go se naganele ga Megan? O re: “Seo se ile sa mpefediša. Go be go bonagala bjalo ka ge eka o be a sa hlomphe dilo tša-ka . . . goba maikwelo a-ka.”

O ka kwešwa bohloko gape ke ge mogwera wa kgaufsi a dira goba go bolela selo se sengwe seo se go hlomphollago. Se se ile sa diragalela Cindy nakong ya ge a botša sehlopha sa bao a tsenago le bona sekolo gore ga se a hlwa a bala puku bakeng sa go tlo nea pego ya puku. Gatee-tee, mogwera wa gagwe Kate o ile a thoma go mo omanya. Cindy o gopola gore: “O ile a nteša dihlong pele ga sehlopha sa bagwera ba rena. Ke be ke mmefeletše. Dilo di ile tša fetoga e le ka kgonthe ka morago ga moo.”

Ka dinako tše dingwe karogano e ka ba gona ge mogwera a thoma go diriša nako le bagwera ba bafsa. Bonnie wa nywaga e 13 o re: “Ke be ke e-na le mogwera yo botse yo a ilego a fetoga setho sa sehlotswana se itšego. O ile a thoma go ntšeiša phefo.” Goba mohlomongwe go ka direga gore o thoma go lemoga maikemišetšo a utegilego a mogwera wa gago. Joe wa nywaga e 13 o re: “Nna le Bobby re be re le bagwera ba go ntšhana sa inong. Ke be ke nagana gore o nthata bakeng sa seo ke lego sona, eupša ke ile ka hwetša gore o be a nthata feela ka gobane tate a šoma go tša papatšo gomme a be a ka hwetša dithekethe tše kaone bakeng sa dipapadi le dikhonsata.” Joe o ikwa bjang mo nakong ye? O re: “Nka se sa hlwa ke bota Bobby le ka mohla!”

 Mabakeng a mangwe mogwera a ka utollela batho ba bangwe tsebišo yeo o bego o nyaka gore e dule e le sephiri. Ka mohlala, Allison o ile a boledišana le mogwera wa gagwe Sara ka bothata bja motho ka noši bja mošomi-gotee le yena. Ka letšatši le le latelago Sara o ile a bolela ka taba yeo ka pele ga mošomi-gotee le yena. Allison o re: “Ga se ka ka ka nagana gore a ka ba le leleme le letelele ka tsela ye! Ke be ke befetšwe.” Rachel wa nywaga e 16 o bile le phihlelo e swanago le yena ge mogwera wa gagwe wa kgaufsi a utolotše taba yeo bobedi bja bona ba e boletšego ka thopeng. Rachel o re: “Ke ile ka ikwa ke ntšhitšwe seriti le go lahletšwa. Ke ile ka ipotšiša gore: ‘Ke bjang nka tsogago ke mo ntšhetša sa mafahleng gape?’”

Bogwera bo ka nea mothopo wa thekgo ya maikwelo, kudu-kudu ge e ba go e-na le maikwelo a go hlokomelana, a go botana le go hlomphana. Lega go le bjalo, gaešita le bogwera bja kgaufsi bo ka lebeletšana le dinako tše thata. Beibele e bolela ka go lebanya gore: “Go na le bagwera bao ba nago le tshekamelo ya go gagolana.” (Diema 18:24, NW) Go sa šetšwe sebaki, e ka ba mo go ferekanyago ge o ikwa o lahleditšwe ke mogwera. Ke ka baka la’ng se se direga?

Lebaka Leo ka Lona Bogwera bo Senyegago

Ga go na tswalano ya batho—e ka ba magareng ga bafsa goba ba bagolo—yeo e se nago mathata. Go ba gona, go fo ba bjalo ka ge morutiwa wa Mokriste Jakobo a ile a ngwala: “Re ba xo foša xa-ntši ka moka xa rena. Xe xo ka ba le e a sa fošexo ka leleme, yêna-eo ké monna yo bolô-ka-tlalô, e a kxônaxo xo buša mmele wa xaxwe ka moka ka moxala.” (Jakobo 3:2; 1 Johane 1:8) Ka ge batho ka moka ba dira diphošo, go swanetše go letelwa gore ka nako e nngwe mogwera o tla dira goba a bolela selo seo se tlago go go kweša bohloko. Mohlomongwe o ka ba o bile o gopola nako yeo ka yona le wena o ilego wa kweša motho yoo bohloko. (Mmoledi 7:22) Lisa wa nywaga e 20 o re: “Ka moka ga rena ga se ra phethagala, le gona ka nako e itšego re tlo kgopišana.”

Ka ntle le go se phethagale ga motho, go na le mabaka a mangwe ao a ka bago a akaretšwa. Gopola gore ge o dutše o gola, dikgahlego tša gago—gotee le tša bagwera ba gago—di a fetoga. Ka gona, batho ba babedi bao ba kilego ba ba le dilo tše dintši tšeo ba bego ba di thabela ka mo go swanago ba ka hwetša gore ganyenyane-ganyenyane ba a fapana. Mofsa yo mongwe yo a lego mahlalagading o ile a lla mabapi le mogwera wa gagwe wa go ntšhana sa inong ka gore: “Ga re sa leletšana mogala ka mehla le gona ge re bolela, ga re sa hlwa re dumelelana ka selo le gatee.”

Go ba gona, ke selo se sengwe go fo arogana. Eupša ke ka baka la’ng batho ba bangwe ba kweša bagwera ba bona bohloko? Gantši lehufa le a akaretšwa. Ka mohlala, go ka direga gore mogwera o thoma go go hloya ka baka la ditalente tša gago goba dilo tšeo o di fihleletšego. (Bapiša le Genesi 37:4; 1 Samuele 18:7-9.) Bjalo ka ge Beibele e bontšha, “lehufa ké bolwetši mašapong.” (Diema 14:30) Le tswala mona le kgohlano. Go sa šetšwe sebaki, ke eng seo o ka se dirago ge e ba mogwera a go kweša bohloko?

Go Lokiša Ditaba

Rachel o re: “Sa pele, ke tla hlahlobišiša motho yoo le go leka go bona ge e ba seo a se dirilego a se dirile ka maikemišetšo.” Ge o le mohlaselwa wa lentšu goba tiro e itšego yeo o ikwago gore ke e gobošago, o se ke wa arabela go ya ka maikwelo a nako yeo. Go e na le moo, bea pelo gomme o naganišiše ka taba ye ka mo go tseneletšego. (Diema 14:29) Na go tšea mogato ga gago ka pela malebana le kgobošo yeo o naganago gore e dirilwe go tla kaonefatša boemo? Ka morago ga go naganišiša ka ditaba, mo gongwe o ka kgetha go latela keletšo ya Psalme 4:4: “Thothomêlang [“galefang,” NW], Le lesê xo senya. Bolêlang le ’pelo tša lena Lè le dilaong, Le homolê.” Ka morago, mo gongwe o ka kgetha go dumelela gore ‘lerato le apeše bontši bja dibe.’—1 Petro 4:8, NW.

Lega go le bjalo, go thwe’ng ge e ba o ikwa gore o ka se kgone go fo phaela ka thoko go kwešwa bohloko moo? Boemong bjo bjalo, go ka ba kaone kudu go batamela motho yoo. Frank wa nywaga e 13 o re: “Kopanang bobedi bja lena feela, gomme le boledišane ka seo se diragetšego. Ge e ba le sa dire bjalo, le tlo boloka sekgopi.” Susan, wa nywaga e 16 o ile a ikwa ka tsela e swanago. O re: “Selo se sekaone seo o ka se dirago ke go ba botša gore o be o ba bota gomme ba go nyamišitše.” Jacqueline le yena o bona go le kaone go rarolla dilo le motho ka boyena. O re: “Ke leka go bolela ka taba. Gantši motho o bolela ka go lebanya le wena gomme le ka kgona go lokiša dilo mo e ka bago le semeetseng.”

 Ke therešo gore ga se wa swanela go batamela mogwera wa gago o sa befetšwe. Beibele e re: “Wa sebefedi ó tsoša thšitanô; wa xo se fele pelo ó fediša kxang.” (Diema 15:18) Ka gona leta go fihla o kokobetše bogale pele ga ge o ka leka go rarolla boemo. Lisa o dumela gore: “Mathomong o ba o befetšwe, eupša o swanetše go itumelela gore o buše pelo. Leta go fihla ge o le boemong bjo o se sa galefetšego motho yoo o šoro. Ka gona o ka kgona go ya go motho la dula fase le yena gomme la bolela dilo ka tsela ya khutšo.”

Lentšu le le rwelego moko ke “khutšo.” Gopola, maikemišetšo a gago ga se go botša-botša mogwera wa gago. Ke go lokiša ditaba ka moya o fodilego le go tsošološa bogwera, ge e ba go kgonega. (Psalme 34:14) Ka gona bolela go tšwa pelong. Lisa o šišinya gore: “O ka re, ‘Ke mogwera wa gago, le wena o mogwera wa-ka; eupša ke fo nyaka go tseba gore go diragetše’ng.’ O nyaka go tseba lebaka leo le hlohleleditšego tiro yeo. Gatee-tee ge o tsebile, gantši ga go sa ba thata kudu go lebeletšana le boemo.”

Ka ntle le pelaelo, e be e tla ba mo go fošagetšego go leka go itefeletša, mohlomongwe ka go seba motho le go leka go dira ba bangwe gore ba eme le wena. Moapostola wa Mokriste Paulo o ile a ngwalela ba-Roma gore: “Le se kê la lefetša motho bobe ka bobe.” (Ba-Roma 12:17) Ruri, go sa šetšwe gore go kwešwa bohloko ke mo go tseneletšego gakaakang, go itefeletša go tla fo befišetša ditaba pele. Nora o re: “Go itefeletša ga go thuše selo ka gobane le ka se sa hlwa le e-ba bagwera gape.” Go fapana le seo, o oketša ka gore go dira sohle seo o ka se kgonago bakeng sa go lokiša bogwera, “go go dira gore o ikwe o le motho yo mokaone.”

Eupša go thwe’ng ge e ba mogwera wa gago a sa arabele maitekong a gago a go dira poelano? Boemong bjo bjalo, gopola gore bogwera bo tla ka ditekanyo tše sa swanego. Moeletši wa malapa Judith McCleese o re: “Ga se bagwera ka moka bao e tlago go ba bagwera ba kgaufsi. Ithute gore o ka ba le ditswalano tša mehuta e fapa-fapanego.” Lega go le bjalo, o ka homotšwa ke ntlha ya gore o dirile karolo ya gago ya go boloka khutšo. Moapostola Paulo o ngwadile gore: “Xe xo kxônêxa ka thokô ya lena, Le phedišanê xa-botse le batho ka moka.” (Mongwalo o sekamego ke wa rena.)—Ba-Roma 12:18.

Madimo a ditlalelo a tla tšutla gaešita le ditswalanong tša kgaufsi-ufsi tša bagwera. Ge e ba o ka emeletšana le ledimo leo ka ntle le go le dumelela gore le senye pono ya gago ka batho ba bangwe goba ka boitlhompho bja gago, gona o gatela pele go ya boemong bja go ba motho yo mogolo yo a tsepamego. Gaešita le ge ba bangwe e ka ba “bao ba nago le tshekamelo ya go gagolana,” Beibele gape e re kgonthišetša gore “go na le mogwera yo a kgomarelago kgaufsi go feta ngwanabo motho.”—Diema 18:24, NW.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Diswantšho go letlakala 31]

Le ka tsošološa bogwera ka go boledišana ka seo se diragetšego