Go ba Dinaleng tša Lehu

“Ka dinako tše dingwe ke lora ke e-na le maoto a mabedi gape. . . . Nywageng e fetilego ge ke be ke sa le yo monyenyane kudu, ke ile ka yo bapala le bagwera ba-ka kgaufsi le ntlo ya gešo. Gatee-tee feela go ile gwa ‘DUMA’ . . . Leoto la-ka ka moka le letona le ile la thuthupa.”—Song Kosal, 12, Cambodia.

Ka kakaretšo, batho ba ka bago 70 ba a golofatšwa goba go bolawa ke dithuthupi tša go epelwa fase letšatši le lengwe le le lengwe. Bahlaselwa ba bantši ga se mašole. Go e na le moo, ke baagi—banna bao ba dišitšego dikgomo, basadi bao ba kgago meetse le bana bao ba bapalago. Ka mohlala, Rukia wa nywaga e seswai yo a bontšhitšwego letlakaleng la rena la ka ntle, o ile a golofatšwa ke sethuthupi seo se ilego sa bolaya dikgaetšedi tša gagwe tše tharo le rakgadi wa gagwe.

Sethuthupi sa go epelwa fase se ka dula se šoma lebakeng la nywaga e fetago 50 ka morago ga ge se epetšwe. Ka go rialo, The Defense Monitor e re: “Ke sebetša se nnoši seo se lego gona seo se bolayago batho ba bantši ka morago ga ge ntwa e fedile go feta ba nakong ya ge e lwewa.” Ga go na yo a tsebago gore go epetšwe dithuthupi tše kae tša go epelwa fase lefaseng ka bophara. Ga se mo go sa tlwaelegago go kwa ka dikakanyetšo tša bonyenyane dimilione tše 60. Ke therešo gore dithuthupi tše dintši tša go epelwa fase di a epollwa. Lega go le bjalo, morago bjale ka 1997, Ditšhaba tše Kopanego di begile gore “go sethuthupi se sengwe le se sengwe seo se epollwago, go epelwa tše 20. Ka 1994, go ile gwa epollwa tše ka bago 100 000, mola go be go epetšwe tše dimilione tše 2 tše oketšegilego.”

Ke ka baka la’ng dithuthupi tša go epelwa fase e le sebetša seo se kgethwago ke balaodi ba bantši ba tša ntwa ba mehleng yeno? Ditshenyagalelo tša tša boiphedišo le tša leago ke dife? Baphologi ba kgongwa bjang? Na polanete ya rena e tla ka ya se sa ba le dithuthupi tša go epelwa fase?

[Methopo ya Diswantšho go letlakala 3]

© ICRC/David Higgs

Copyright Nic Dunlop/Panos Pictures