Dikotsi tša go Kgopela Kgopu

KA MONGWALEDI WA PHAFOGA! KUA AUSTRALIA

Letšatšing le le fišago la selemo ka 1990, Paul Onions wa mo-Brithania wa nywaga e 24 yo a bego a rwele mokotlana wa go athwa ka mokokotlong o be a kgopela kgopu Hume Highway, ka borwa bja Sydney, Australia. Paul o ile a leboga ge motho yo a sa mo tsebego a ema bakeng sa go mo tšea kgopu. O be a sa tsebe gore go namela go be go tla nyaka go mo tšeela bophelo bja gagwe. *

KA GO se lemoge kotsi, Paul o ile a dula ka setulong sa ka pele gomme a boledišana le mootledi. Ka metsotso e sego kae mootledi yo a bego a bonala e le yo botho o ile a fetoga yo šoro le wa manganga. Ka gona mootledi kapejana o ile a ya ka thoko a re o nyaka go tšea dikhasete ka tlase ga setulo. Ga se a ntšha dikhasete, eupša sethunya—seo a ilego a šupa Paul ka sona mo kgareng.

A hlokomologa taelo ya mootledi ya gore a fele a dutše, Paul o ile a kgeila lepanta la gagwe la setulong, a fofela ka ntle ga koloi gomme a kitima ka lebelo la gagwe ka moka tseleng e kgolo. Mootledi o ile a mo kitimiša ka maoto, a bonwa gabotse ke batho ba dikoloi tše dingwe. Mafelelong o ile a mo feta, a mo goga ka sekhipha sa gagwe, a mo wišetša fase. Ge a phonyokgile, Paul o ile a kitima ka pele ga bene yeo e bego e e-tla a gapeletša mootledi yo a bego a tšhogile, mma le bana go ema. Ka ge Paul a be a kgopela, mma o ile a mo dumelela gore a tsene, a selaganya tsela e tshesane gomme a kitima ka lebelo. Ke feela ka morago mo go ilego gwa utollwa gore mohlasedi wa Paul e be e le mmolai o šoro yo a ilego a bolaya basepedi bao ba rwelego mokotlana wa go athwa ka mokokotlong ba šupago, bao ba bangwe ba bona ba bego ba kgopela kgopu e le ba babedi.

Ke eng seo se dirilego gore bahlaselwa ba e be molaba o tanyago go mmolai? Tshekong ya mmolai, moahlodi o ile a re: “Yo mongwe le yo mongwe wa bahlaselwa  e be e le yo mofsa. Ba be ba le magareng ga nywaga e 19 le 22. Yo mongwe le yo mongwe o be a sepela kgole le gae moo e lego gore ba ka no ba ba se ba lemogwa ka lebaka le letelele ge e ba selo se sengwe se ba diragaletše.”

Tokologo ya go Ralala

Go etela gohle mo nageng go fihlelelwa ke batho ba bantši kudu lehono go feta nywaga e sego kae e fetilego. Ka mohlala, lebaka la nywaga e mehlano palo ya ma-Australia ao a sepelago go ya Asia e oketšegile go feta gabedi. Ba le lesolong la go nyaka phihlelo goba go lekela hlogong, molokeloke wa bafsa bao ba lego mahlalagading le batho ba bagolo ba bafsa ba namela difofane ba ya mafelong a kgole kudu. Bontši bja basepedi ba ba rulaganya go kgopela kgopu bakeng sa go boloka ditshenyagalelo tša bona di le boemong bjo bo lekanetšego. Ka manyami, dikarolong tše dintši tša naga go kgopela kgopu ga e sa le selo seo se kgahlišago le seo se bolokegilego sa go eta go swana le kamoo se kilego sa ba ka gona—e ka ba go bakgopedi ba kgopu goba bao ba ba neago kgopu.

Pono e nepagetšego le tlhologelo ya go eta di ka se tšee feela sekgoba sa bohlale bjo bo šomago. Pukwana yeo e ngwaletšwego malapa ao a nyakago bana bao ba lahlegilego e re: “Phišego ya go eta gantši e bolela gore bafsa ba tloga ba se ba itokišetša ka mo go lekanego bakeng sa leeto le ka ntle le go kwešiša ka mo go feletšego dikotsi tša maikarabelo a bona.”

Pukwana e oketša ka gore: “Batho bao ba sepelago ka sehlopha seo se rulagantšwego, ka tša kgwebo goba bao ba latelago dithulaganyo tšeo di rulagantšwego gabotse ga se gantši ba lahlegago. Go sa šetšwe gore ke Australia goba nageng e nngwe, batho ba bantši bao ba bolelwago ba lahlegile, go bonala e le bao ba sepelago ba swere mekotla ya go athwa ka mokokotlong e bile ba nyaka go sepela leeto leo le sa bitšego.”

Go sa šetšwe gore motho o kgopela kgopu goba go se bjalo, go sepela ntle le thulaganyo—gaešita le ge go bonala go kgahliša go ba bangwe bao ba sa nyakego go ikwa ba tlamegile—go ka tlogela motho gore a kgone go welwa ke kotsi gabonolo kudu. Ge ba leloko le bagwera ba sa tsebe mo mosepedi a lego gona, ga go kgonege gore ba thuše nakong ya boemo bja tšhoganyetšo. Ka mohlala, go thwe’ng ge e ba mosepedi a feleletša a le sepetlele a idibetše e bile go se na motho gae yo a bego a tseba gore o be a le kae?

Go Dula le Butše Mekero ya Poledišano

Mongwadi wa ditaba wa mo-Brithania Richard Shears ka pukung ya gagwe ya Highway to Nowhere o ngwadile mabapi le bakgopedi ba kgopu ba šupago bao ba lahlegilego bao “kapejana ba ilego ba emiša go boledišana le malapa a bona le bagwera.” Ke therešo gore malapa mathomong a ka se kgonthišege ge e ba meloko ya bona e timeletše goba e fo ba e sa ikgokaganye le bona. Se se ka ba dira gore ba dika-dike go lemoša balaodi ge e ba ba sa kwe selo go tšwa go basepedi.

Yo mongwe wa bakgopedi ba kgopu gantši o be a emiša poledišano ya mogala le batswadi ba gagwe ge a feletšwe ke tšhelete ya tšhipi. Ba ela se hloko go ya ka seo se diragetšego nakong e fetilego, batswadi ba gagwe ba ile ba kgothaletša malapa go nea bana ba bona dikarata tša mogala goba ditsela tše dingwe tša go leletša gae. Gaešita le ge se se ka be se sa phološa bophelo bja mosadi yo o mofsa, poledišano ya ka mehla gantši e ka thuša mosepedi go phema, goba bonyenyane go lebeletšana le mathata a manyenyane.

Basepedi ba šupago bao ba sepelago ba rwele mekotla ya go athwa ka mokokotlong bao ba lahlegetšwego ke maphelo a bona ba ka ba ba badile dipuku tša go sepela tšeo di bitšago Australia e nngwe ya dinaga tšeo di bolokegilego kudu lefaseng bakeng sa bakgopedi ba kgopu. Lega go le bjalo, go kgopela kgopu go ipontšhitše e le bošilo—gaešita le go bao ba bego ba sepela ka bontši le dinageng tše “bolokegilego kudu.”

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 25]

Batswadi ba ka phema go tshwenyega ka mo go sa swanelago ka go nea bana ba bona dikarata tša mogala goba ditsela tše dingwe tša go leletša gae