Bafsa ba a Botšiša . . . 

Nka Lebeletšana Bjang le go Tlaišwa ka tša Botona le Botshadi?

“Bašemane ba letša melodi ya go bontšha kganyogo ya botona le botshadi le go dira mašata ka tsela ya go kwera.”—Carla, Ireland.

“Banenyana ba letša mogala leboelela. Ba leka go go fekeetša.”—Jason, United States.

“O be a duletše go swara-swara letsogo la-ka e bile a leka go ntshwara ka seatla.”—Yukiko, Japane.

“Banenyana ba bolela ditlhaloso tše di gobogilego go nna.”—Alexander, Ireland.

“Mošemane yo mongwe o be a fela a ntlhodia ka peseng ya sekolo. Ga se gore o be a nyaka go intšha le nna. O be a fo ntlaiša.”—Rosilyn, United States.

GO LEBELELA ka tsela ya go bapala ka lerato, “theto” yeo e nago le ditšhišinyo tša botona le botshadi, metlae e sa lokago, go kgoma ka go lebanya ka go tsoša kganyogo ya botona le botshadi—go swarwa mo go bjalo ge go sa amogelwe gomme go bušeletšwa, go feleletša ka seo se ka bitšwago go tlaišwa ka tša botona le botshadi. Gaešita le ge dipalo-palo tša lefase ka bophara go le thata go di hwetša, dinyakišišo di bontšha gore bontši bja bafsa bao ba lego nywageng ya go tsena sekolo kua United States ba diragaletšwe ke se.

Gabotse-botse go tlaišwa ka tša botona le botshadi ke’ng? Puku ya Coping With Sexual Harassment and Gender Bias yeo e ngwadilwego ke Dr. Victoria Shaw, e go hlalosa e le “go tshwenya yo mongwe ka tsela ya go tsoša kganyogo ya tša botona le botshadi . . . E ka ba mmeleng (bjalo ka go swara-swara yo mongwe ka tsela ya go tsoša kganyogo ya tša botona le botshadi) ka go bolela (bjalo ka go bolela ditlhaloso tše sa amogelegego ka ponagalo ya motho yo mongwe) goba ka setu.” Ka dinako tše dingwe tlaišo e akaretša ditšhišinyo tše sa lokago.

Tlaišo e kgolo dikolong mohlomongwe e tšwa go dithaka tša gago. Lega go le bjalo, maemong a mangwe boitshwaro bja go rumolana bo tšwa go batho ba bagolo bjalo ka barutiši. Sehlogo seo se lego ka makasineng wa Redbook se akanyetša gore palo e nyenyane ya barutiši bao ge e le gabotse ba latofatšwago ka kgobošo ya tša botona le botshadi “mohlomongwe e emela feela karolwana e nyenyane ya palo ya kgonthe ya bao ba lego molato.”

Basadi—le banna ka dinako tše dingwe—ba be ba swarwa bjalo gampe gaešita le morago kua mehleng ya Beibele. (Genesi 39:7; Ruthe 2:8, 9, 15) Le gona Beibele e bolela polelelo-pele ye yeo e boifišago: “Mehleng ya bofelo go tla ba le dinako tše thata. Batho e tlo ba ba go ithata, ba megabaru, ba go ikgantšha le ba go ikgogomoša; e tlo ba ba maroga . . . ; e tlo ba ba se nago botho, ba se nago kwelobohloko, ba lesebo, ba bogale le ba šoro.” (2 Timotheo 3:1-3, Today’s English Version) Ka gona, go a kgonega gore ka mo go swanago le wena o tla kopana le go tlaišwa ka tša botona le botshadi.

 Pono ya Modimo

Go dumelwa gore ga se bafsa ka moka bao ba tshwenywago ke boitshwaro bjo sehlogo bja botona le botshadi. Ba bangwe ba ka hwetša e le bjo bo segišago—goba gaešita le bjo bo retwago kudu. Nyakišišo e nngwe e boifišago ya United States e bontšhitše gore 75 lekgolong ya bao ba lego magareng ga bahlaselwa ba tlaišo ya botona le botshadi, ba dumela gore bona ka noši ba tlaišitše ba bangwe. Batho ba bangwe ba bagolo ba ka befiša bothata ka go tšeela fase kotsi ya boitshwaro bjo sehlogo bja botona le botshadi, ba bo hlokomologa bjalo ka ge eka e fo ba boitekelo bja bjana. Eupša Modimo o bo lebelela bjang?

Lentšu la Modimo, Beibele le sola ka mo go lego molaleng dibopego ka moka tša go tlaišwa ka tša botona le botshadi. Re boditšwe gore re se ‘gatakele ditshwanelo’ tša ba bangwe ka go tshela mellwane ya botona le botshadi. (1 Ba-Thesalonika 4:3-8, bapiša le NW.) Ge e le gabotse, masogana a laelwa ka mo go kgethegilego gore a sware “basadi ba bafsa . . . byalo ka e ke ké bô-kxaetšedi ka mokxwa o mokxêthwa wa ruri.” (1 Timotheo 5:1, 2) Go feta moo, Beibele e sola “metlaê e sa lokaxo.” (Ba-Efeso 5:3, 4) Ka gona, o na le tshwanelo ya go ikwa o galefile, o befetšwe, o gakanegile gaešita le go ikwa o kokobeditšwe ge o tlaišwa!

Ke tla Re’ng?

Ka gona, o swanetše go arabela bjang ge e ba yo mongwe a go tshwenya ka tsela ye? Ka dinako tše dingwe karabelo e fokolago goba e sa kwagalego e dira feela gore motlaiši a ntšhe ka ga tšhwene. Beibele e re botša gore ge Josefa a be a kgopelwa ke mosadi wa mong wa gagwe gore a robale le yena, ga se a fo mo hlokomologa. Go e na le moo, o ile a gana ka go tia dikgopelo tša gagwe tša boitshwaro bjo bo gobogilego. (Genesi 39:8, 9, 12) Lehono, go ba yo a tiilego le yo a lebanyago e sa dutše e le tsela e botse ya go phema tlaišo.

Ke therešo gore yo a go tshwenyago a ka ba a se a gopola go go kgopiša. Seo se ka bonagalago se le bjalo ka tlaišo ge e le gabotse e ka ba boiteko bjo bo sa lemogegego bja go goga tlhokomelo ya gago. Ka gona o se ke wa ikwa eka o swanetše go itšhireletša ka go itshwara ka tsela e sa kgahlišego bakeng sa go thibela kgopelo e sa nyakegego. Go fo bolela selo se se bjalo ka se rego, ‘Ga ke rate polelo ya mohuta woo’ goba ‘O se ke wa ntshwara hle’ go ka fetiša ntlha ya gago. Lega go le bjalo, ge o bolela se, o se ke wa hwefola molaetša wa gago. Dira gore aowa ya gago e be aowa! Andrea yo mofsa o bea taba ka tsela ye: “Ge e ba ba sa kwešiše ditšhišinyo tša gago tše botho, o tla swanelwa ke go ba botša seroka-phatla. Gantši go nyaka go se  pepetletše.” Go bolela ka go tia gore ‘Kgaotša go dira bjalo!’ go ka šoma.

O se ke wa leka go lokiša dilo o nnoši ge e ba boemo bo gola. Leka go boledišana ka bjona le batswadi ba gago goba batho ba bangwe ba godilego. Ba ka ba ba e-na le ditšhišinyo tše šomago tša kamoo go ka swaraganwago ka gona le boemo. Ba ka ba ba bona go nyakega gore ba lemoše bahlankedi ba dikolo e le tharollo ya mafelelo. Le ge go dira bjalo go ka go dira gore o ikwe o sa lokologa, eupša go ka go šireletša tlhaselong e tšwelago pele.

Go Thibela Tlaišo

Ee, go kaone kudu go phema go hlaselwa e sa le pele. Ke’ng seo se ka thušago tabeng ye? Andrea o eletša ka gore: “Le ka mohla o se ke wa nea kgopolo ya gore mohlomongwe o mohuta o nago le kgahlego. Ba bangwe ba tla kwa se, gomme kgateletšo e tla tšwela pele.” Tsela yeo o aparago ka yona e ka bapala karolo e kgolo. Mara yo mofsa o re: “Ga ke apare bjalo ka mokgekolo, eupša ke phema diaparo tšeo di gogelago tlhokomelo mmeleng wa-ka.” Go gana dikgopelo tša botona le botshadi mola ka nako e swanago o apere diaparo tše tsošago kganyogo go ka fetiša molaetša o gakantšhago. Beibele e kgothaletša go apara “ka bothakga le ka go hlaphogelwa monaganong.”—1 Timotheo 2:9, NW.

Kgetho ya gago ya bagwera le yona e kgoma mokgwa wo o swarwago ka wona. (Diema 13:20) Rosilyn o bolela gore: “Ge ba bangwe ba banenyana sehlopheng ba rata tlhokomelo ya bašemane, bašemane ba ka gopola gore banenyana ka moka sehlopheng ba ikwa ka tsela e swanago.” Carla o bolela ntlha e swanago: “Ge e ba o ikgweranya le bao ba ineelago go go hlokomelwa goba bao ba thabelago go šetšwa, gona le wena o tla tlaišwa.”

Beibele e bolela ka ngwanenyana wa mofsa yo a bitšwago Dina yo a ilego a gwerana le banenyana ba Kanana—moo basadi ba bego ba tsebja ka boitshwaro bja bona bjo bo hlephilego. Se se ile sa lebiša go hlaselweng ga gagwe ka tša botona le botshadi. (Genesi 34:1, 2) Beibele e bolela ka lebaka le le kwagalago gore: “Ké xôna phakxamêlang xo swara tsela ka xo itôta; Le se etšê mašilo, Le etšê bahlale.” (Ba-Efeso 5:15) Ee, “xo itôta” mabapi le kamoo o aparago ka gona, kamoo o bolelago ka gona le gore o gwerana le bomang go ka šoma kudu go go šireletša go tlaišweng.

Lega go le bjalo, bakeng sa bafsa ba Bakriste, e nngwe ya ditsela tše atlegago kudu tša go phema tlaišo ke go dira gore ba bangwe ba tsebe ka boemo bja gago bja bodumedi. Timon yo mofsa, e lego yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa o gopola gore: “Bana ba be ba tseba gore ke Hlatse, ka gona se se ile sa emiša mo e nyakilego go ba tlaišo ka moka.” Andrea o re: “Go ba botša gore o Hlatse go dira phapano e kgolo. Ba tla lemoga gore o fapane le bona ka ditsela tše dintši le gore o na le ditekanyetšo tše tsepamego tša boitshwaro.”—Mateo 5:15, 16.

Ge e ba o Tlaišwa

Le ge o ka leka, o ka se ke wa phonyokga ka mo go feletšego batho ba se nago boitshwaro le ba gobošago. Eupša ge e ba o le mohlaselwa wa motlaiši, ga go na lebaka la go ikimetša ka go ipea molato—ge feela o ile wa itshwara bjalo ka Mokriste. (1 Petro 3:16, 17) Ge e ba boemo bo go gateletša maikwelong, hwetša thekgo ka go bolela le batswadi ba gago goba bao ba godilego ka phuthegong ya Bokriste. Rosilyn o dumela gore go thata go ikwa o ithabela ge o tlaišitšwe. O re: “Go fo ba le mogwera, motho yo mongwe yo o ka bolelago le yena, go hola kudu.” Gopola gape gore “Morêna ó kxaufsi le bohle ba mmitšaxo.”—Psalme 145:18, 19.

Go ema o tiile malebana le go swarwa gampe ga go bonolo, eupša go a hola. Ka mohlala, nagana ka pego ya Beibele ya mosetsana wa Sunema. Gaešita le ge a se a ka a tlaišwa e le ka kgonthe bjalo ka ge polelwana ye e kwešišwa bjalo ka mo go tlwaelegilego lehono, o ile a hwetša dikgopelo tše sa nyakegego go tšwa go Salomo, mohumi le kgoši e matla ya Juda. Ka gobane a be a ratana le monna yo mongwe, o ile a gana dikgopelo tšeo. Ka gona, o be a ka ipolela ka go ikgantšha ka gore, “ke morakô.”—Sefela sa Difela 8:4, 10.

Le wena bontšha matla a bjalo a boitshwaro le boikemišetšo. E-ba “morakô” ge go tliwa dikgopelong tše sa nyakegego. Dira gore boemo bja gago bja Bokriste bo be molaleng go yo mongwe le yo mongwe yo a go dikologilego. Ka go dira bjalo, o ka dula o se na “bosodi le lengalatsepa” gomme wa ba le kgodišego ya gore o kgahlišitše Modimo.—Ba-Filipi 2:15. *

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 17]

Go dira gore ditumelo tša gago tša Bokriste di tsebje phatlalatša e ka ba tšhireletšo

[Seswantšho go letlakala 17]

Ka go se ikgweranye le sehlopha se sa lokago, o ka thibela tlaišo