Tšhišinyego ya Lefase!

Ka mongwaledi wa Phafoga! kua Taiwan

“Ke be ke robetše, ke bala ke le lebatong la bo-senyane foleteng ya-ka kua Taipei ge mabone a thoma go fsifala. Ka gona phapoši e ile ya thoma go šišinyega o šoro. Go be go le bjalo ka ge eka kgokomodumo e itšego e tšere moago gomme e o šišinya go tloga ka lehlakoreng le lengwe go ya go le lengwe. Kapejana ke ile ka tsena ka tlase ga tafola ge modumo wa dilo tšeo di welago fase lebatong la ka godimo o be o ntira gore ke tšhoge gore siling e tla wela fase. Go be go bonala go tšwela pele ka ntle le go kgaotša.”—Mongwadi wa ditaba yo a dulago Taiwan.

TŠHIŠINYEGO ya lefase. Go bolelwa feela ga lentšu leo go baka poifo, e bile morago bjale o ka ba o le kwele ka mehla ka tsela e hlobaetšago. Go ya ka Nyakišišo ya go Hlahloba Mafsika ya United States, go bile le ditšhišinyego tša lefase tše dikgolo tše di fetago palo e tlwaelegilego ka 1999, e bile palo ya mahu ao a latetšego e bile yeo e lego gabedi ya kakaretšo ya a ngwaga.

Tšhišinyego e kgolo ya lefase ya 1999 e diregile kua Taiwan, moo mealo e mebedi e megolo ya dikontinente ya legogo la lefase e kopanago gona. Ka kakaretšo, go na le methaladi e 51 yeo e lemogilwego yeo e bakago tšhišinyego ya lefase yeo e putlago Taiwan. Lega go le bjalo, ga go makatše gore ditšhišinyego tša lefase tše 15 000 di begwa gona mo ngwageng o mongwe le o mongwe. Lega go le bjalo, bontši bja tšona ke tše dinyenyane kudu go ka kwewa.

Go be go se bjalo ka September 21, 1999. Ka 1:47 a.m., Taiwan e ile ya hlaselwa ke tšhišinyego ya lefase yeo e bego e le e šoro kudu moo e lego gore Mopresidente Lee Teng-hui o ile a e bitša “boemo bjo bobe kudu bja sehlakahlaka lekgolong la nywaga.” E ile ya tšea metsotswana e 30 feela eupša ya ela 7,6 seelong sa Richter. * Go iša ga tšhišinyego go be go  le ka godingwana ga seripa-gare sa khilomithara, e bile go se iše ga yona go ile gwa baka gore mafelelo a yona a kwewe ka mo go feletšego. Liu Xiu-Xia yo a dulago kgaufsi le mogola wa tšhišinyego o bolela gore: “Ke ile ka phafošwa ke go wa ga mafsika go šoro. Diphahlo di ile tša wa, gaešita le mabone ao a lego siling a ile a pšhatlagana fase. Ke be ke sa kgone go tšwela ka ntle ka gobane mojako o be o thibilwe ke dilo tšeo di welego le digalase tšeo di pšhatlegilego.” Huang Shu-Hong, yo a ilego a wišwa malaong ke tšhišinyego o ile a lebeletšana le tlhohlo e fapanego. O re: “Mohlagase o ile wa tima kapejana, ka gona e be e le lefsifsi kudu. Ke ile ka wela ka ntle gomme ka dula ka ntle bošego ka moka le baagišani hleng ga mmila. Mo fase go be go bonala go sa emiše go šutha.”

Maiteko a Tlhakodišo

Ge mahwibi a hlatloga mafelelo a tšhišinyego ya lefase a be a bonagala. Meago ya bontši bjo e ka bago 12 000, go tloga meagong ya difolete tša lebato le tee go ya go tša mabato a mantši e be e wele. Ge taba ya masetla-pelo e phatlaletše, ditsebi tša tlhakodišo tše tšwago dinageng tše 23 di ile tša tla Taiwan bakeng sa go thuša baithapi ba lefelong leo. Bahlaselwa ba bantši ba be ba sa tantšwe ke mašope.

Diiri tša mathomo tše 72 tšeo di tlago ka morago ga dikotsi ke tša bohlokwa bakeng sa go hwetša baphologi, eupša tabeng ye badiri ba tlhakodišo ba ile ba lebana le dimakatšo tše dingwe. Ka mohlala, mošemane wa nywaga e tshela o ile a hlakodišwa ka morago ga go kgakgelwa lebaka la diiri tše 87. E bile kua Taipei nakong ya ge bašomi ba be ba diriša sedirišwa se imelago bakeng sa go tloša mašaledi a moago o welego wa mabato a 12, lesogana le ile la tšwa kapejana. Yena le mogolo’agwe ba be ba kgakgetšwe ka gare lebaka le fetago matšatši a mahlano, e bile bobedi bja bona ba phologile tiragalo!

Lega go le bjalo, ka mo go nyamišago, ga se bohle bao ba bego ba ka fihlelelwa, e bile bašomi ba tlhakodišo ba ile ba lebeletšana le dinako tše kwešago pelo bohloko. Ka mohlala, moetapele wa sehlopha se sengwe o ile a lla ka gore: “Re ile ra kwa ngwana a lla go ba go fihla diiri tše seswai tše fetilego. Eupša o ile a homola.” Mafelelong, palo ya mahu kua Taiwan e ile ya hlatlogela go ba fetago 2 300, gomme batho ba fetago 8 500 ba ile ba gobala.

Go Lebeletšana le Nako ya ka Morago

Go ile gwa dirwa boiteko bjo bogolo bakeng sa go nea tšhireletšo bakeng sa makgolo a dikete a bao ba  tlogetšwego ke tšhišinyego ya lefase ba se na magae. Mathomong, bahlaselwa ba bangwe ba be ba dika-dika ganyenyane go boela ka gare. Se ke seo se kwagalago ka gore nakong ya lebaka la matšatši a lesome ka morago ga tšhišinyego ya mathomo, go ile gwa begwa ditšhišinyego tše dingwe tše dinyenyane tše ka bago 10 000 tšeo di bilego gona ka morago! E nngwe ya tše e ile ya ela 6,8 seelong sa Richter, yeo e ilego ya baka gore meago e mmalwa yeo e bego e šetše e fokola e we.

Lega go le bjalo, modiro wa tlhakodišo o ile wa tšwela pele. Mekgatlo e mentši yeo e sego ya mmušo—go akaretša dihlopha tša batho bašele tša tlhakodišo, sehlopha sa ma-Buddha e lego Tzu Chi le bo-raditima-mollo—e ile ya neela nako le bokgoni tša yona modirong wo o swanetšego go dirwa. Bao ba bego ba le gona gape modirong wa tlhakodišo e be e le Dihlatse tša Jehofa. Ka moya wa keletšo yeo e lego ka Beibeleng go Ba-Galatia 6:10 di be di na le dipakane tše pedi. Di be di nyaka go (1) nea bao di tswalanego le bona tumelong le (2) go direla bohle botse, go akaretša le bao ba sa dumelego ditumelo tše swanago le tša bona.

Mafelelong a letšatši la mathomo, Dihlatse tša Jehofa di be di tliša dijo, meetse, ditente le dilo tša go apeela ka ntle ka dilori. Ka ge ditsela ka moka tša poledišano di be di senyegile, bagolo bao ba tšwago diphuthegong tše tshela tša tikologong yeo e wetšwego ke kotsi ba ile ba dira maiteko a tseneletšego a go tsoma Dihlatse gotee le bona gaešita le ba leloko le dithuto tša Beibele le bao ba thabelago. Dihlatse tšeo di ilego tša hwetšwa di se na magae di ile tša kgothaletšwa go hloma mešaša gotee e le gore di ka hlokomelwa gabotse le go ikgokaganywa le tšona gabonolo. Balebeledi ba basepedi le ditho tša Komiti ya Lekala ya Taiwan ba ile ba etela sehlopha se sengwe le se sengwe le phuthego e nngwe le e nngwe bakeng sa go nea kgothatšo.

Mogato o latelago e be e le wa go lokiša magae le Diholo tša Mmušo tšeo di senyegilego. Phuthego e nngwe le e nngwe e ile ya dira lelokelelo la bao ba nyakago thušo. Ka gona, ka tlase ga tlhahlo ya Komiti ya tša Meago ya Tikologo, dihlopha tša baithapi di ile tša romelwa bakeng sa go dira ditokišo tšeo di nyakegago. Lebaka la ngwaga ka morago ga tšhišinyego, modiro o be o phethilwe.

Dihlatse tša Jehofa di ile tša nea thušo gape go baagišani ba tšona bao e bego e se Dihlatse. Ka mohlala, Dihlatse di ile tša etela dipetlele le badudi ba ditenteng bakeng sa go nea khomotšo. Di ile tša aba gape le dikopi tšeo di swantšhitšwego tša sehlogo se se rego “Dikotsi tša Tlhago—Go Thuša Ngwana wa Gago go Lebeletšana le Boemo,” seo se gatišitšwego tokollong ya Phafoga! ya July 8, 1996. Batho ba bantši ba be ba thabetše go hwetša tsebišo ye gomme ba thoma go e bala kapejana. Ka ge mebila e be e butšwe, Dihlatse tša Jehofa di ile tša romela mekgobo ya dithoto ka dilori ditikologong tšeo di lego lekatana tša dithabeng tšeo di hlasetšwego o šoro ke tšhišinyego ya lefase.

Bao ba balago Beibele ba lemoga gore ke kgale e boletše e sa le pele gore mehla ya bofelo ya tshepedišo ye ya dilo e tla swawa ke “dithšišinyêxô kua le kua.” (Mateo 24:7) Eupša Beibele gape e nea kgonthišetšo ya gore kgaufsinyane, ka tlase ga pušo ya khutšo ya Mmušo wa Modimo, batho ba ka se sa phela poifong ya go boifa dikotsi tša tlhago. Ka nako yeo lefase e tla ba paradeise e le ka kgonthe.—Jesaya 65:17, 21, 23; Luka 23:43.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Diswantšho go letlakala 27]

Dihlatse tša Jehofa di ile tša swara diboka tša tšona ge di dutše di dula dikampeng

[Seswantšho go letlakala 28]

Tšhišinyego ya lefase e sentše ditsela tše dintši

[Mothopo]

San Hong R-C Picture Company

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 26]

San Hong R-C Picture Company

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 28]

Seismogram on pages 2, 26-8: Figure courtesy of the Berkeley Seismological Laboratory