Boiteko bja go Ntšha Vatican go UN

MOKGATLO wa ditaba wo o theilwego Roma e lego Inter Press Service (IPS) o begile gore “setlamo sa ditšhaba-tšhaba sa mekgatlo yeo e sego ya mmušo (di-NGO [non-governmental organisations]) e fetago 70 e swere lesolo la lefase ka bophara la go ntšha Vatican go Ditšhaba tše Kopanego.” Ga bjale, Vatican ke mmogedi wa sa ruri yo a se nago karolo mokgatlong wa UN. Vatican e bile le maemo ao go tloga ka 1964.

Ke ka baka la’ng sehlopha se sa di-NGO, seo mafelelong a April ngwagola se ilego sa oketšega go fihla go mekgatlo e 100 lefaseng ka bophara, se ganana le boemo bja Vatican go UN? Di-NGO di bolela gore ka gobane Vatican ke matla a taolo a bodumedi e sego mmušo wa dipolitiki. Frances Kissling, mopresidente wa Makatholika Bakeng sa Kgetho ya Bolokologi, o boditše IPS gore setlamo ga se ganetšane le tokelo ya Vatican ya go hlalosa pono ya yona, eupša “go belaelwa ka tokelo ya naga ye e sego mmušo gore e be maemong a swanago le a mebušo.”

Anika Rahman, molaodi wa International Programmes go Centre for Reproductive Law and Policy o a dumela. IPS e mo tsopotše a bolela gore “ge e ba UN e swara Lekgotla le Lekgethwa bjalo ka mmušo wo o nago le ditokelo tša go ba mmogedi wa sa ruri ka baka la matla a lona a taolo a bodumedi, sehlopha sa lefase se bopa mohlala bakeng sa go ipolela mo go swanago ga madumedi a mangwe.” O okeditše ka gore: “Go kgonthišetša gore Ditšhaba tše Kopanego ga di godiše bodumedi le ge e le bofe bjo itšego, mekgatlo ya bodumedi e bjalo ka Kereke ya Roma Khatholika ga se ya swanela go dumelelwa go tšea karolo lekgotleng le bjalo ka naga yeo e sego setho.”

Eupša go thwe’ng ka ngangišano ya gore Vatican ke mmušo e bile e beilwe maemong a yona a gona bjale? Mohumagatšana Kissling poledišanong o fetotše ka gore: “Seo ga se kwagale e bile se a lahletša. Re bolela gore se ge e le gabotse ke tlhaloso ya lekgolo la bo-15 la nywaga ya go ikemela le gore Lekgotla le Lekgethwa ge e le gabotse ke sebopego se se bušago sa bodumedi.” O okeditše ka gore mantšu “Vatican” le “Lekgotla le Lekgethwa” ka bobedi ke “mahlalosetša-gotee a Kereke ya Roma Katholika.”

Bogolo bja lehloyo la di-NGO malebana le boemo bja Vatican bja gona bjale go UN bo bakwa ke pono ya Vatican mabapi le ditaba tša baagi. Ka mohlala, Vatican e dirišitše diboka tša UN tše bjalo ka Seboka sa Ditšhaba-tšhaba sa 1994 go Baagi le Tšwelopele kua Cairo, le Seboka sa Basadi sa 1995 kua Beijing, bakeng sa go hlalosa dipono tše tiilego malebana le peakanyo ya lapa. IPS e bolela gore: “Ka ge UN e tšea bontši bja diphetho tša yona ka kwano ya kakaretšo, mantšu a ganetšago a swanago le ao a Vatican a fapošitše ditherišano mabapi le ditaba tšeo di bolelago ka baagi, go thibela pelego, ditshwanelo tša basadi le tlhokomelo ya maphelo ya tša pelego.”

Go ya ka Mohumagatšana Kissling, “karolo e swanetšego bakeng sa Vatican ke yeo ya di-NGO—e swanago le ya di-NGO tše dingwe ka moka tšeo di emelago Mamoseleme, ma-Hindu, ba-Buddha, ma-Baha le mekgatlo e mengwe ya bodumedi.” Setlamo se nyaka gore Mongwaledi-pharephare wa UN, Kofi Annan le gore Kopano Kakaretšo ya UN mafelelong e sware pušeletšo ya molao ya boemo bjoo Vatican e lego go bjona ka gare ga sehlopha se segolo kudu sa dipolitiki sa lefase ka bophara.

[Diswantšho go letlakala 31]

Mohlankedi wa Vatican o boledišana le UN

[Methopo]

UN/DPI Photo by Sophie Paris

UN photo 143-936/J. Isaac