Pono ya Beibele

Na Thutamahlale e ka Tliša Bophelo bjo bo sa Felego?

NYWAGENG e fetilego, potšišo e bjalo e be e tla bonala e se ya tlhaologanyo. Lega go le bjalo, ga bjale batho ba bangwe ba lebelela pono ye ka go e tšeela godimo. Bo-rathutamahlale ba šetše ba kgonne go oketša gabedi nako ya bophelo ya dintšhi tša dienyweng le diboko ka go diriša mekgwa yeo ba bangwe ba naganago gore e ka dirišwa bathong.

Nyakišišo e bontšhitše gore disele tša motho tše di phetšego gabotse ke tše hwago, di arogana feela ka palo e lekanyeditšwego ya dinako. Ka morago ga moo di kgaotša go arogana. Ke mosepelo wo o bego o dutše o bapišwa le sešupanako sa ka teng seo se laolago nako yeo ka yona batho ba tšofalago le go hwa. Bo-rathutamahlale gona bjale ba šomela go beakanya sešupanako se lefsa.

Boikgopolelo bjo bongwe bjo bo tumilego bo šišinya gore tharollo bakeng sa go tšofala e letše mafelelong a tlhale e nngwe le e nngwe ya DNA, e lego karolo yeo e bitšwago telomere. Di-telomere di ile tša bapišwa le dihlogwana tša polasitiki tše di lego dintlheng tša marala a dieta, tšeo di hlametšwego go šireletša marala gore a se hlaramologe. Bo-rathutamahlale ba lemogile gore nakong e nngwe le e nngwe ge disele di arogana, di-telomere di a khutsofala go swana le go tologa ka phišo. Mafelelong, go bonala di-telomere di khutsofala go fihla ntlheng yeo sele e kgaotšago go arogana. Lega go le bjalo, ka go ba gona ga enzyme e itšego, di-telomere ga di khutsofale. Ka baka leo, go ya ka boikgopolelo, se se ka nea disele kgonagalo ya go tšwela pele di arogana go ya go ile. Mohlankedi wa khamphani e nngwe yeo e akaretšwago mošomong wo o itše: “Le ke lekga la mathomo leo re ka naganago ka go se hwe ga motho.” Eupša ga se bo-rathutamahlale ka moka bao ba dumelelanago le seo.

Kamoo Lehu le Tlilego ka Gona

Go ba gona, batho bao ba nago le tumelo Beibeleng ba ile ba dumela kgonagalo ya bophelo bjo bo sa felego bakeng sa batho ka nywaga e dikete. Kholofelo ya bona ga e go bo-rathutamahlale ba batho eupša e go Rathutamahlale yo Mogolo, yo a bopilego dilo ka moka tšeo di phelago, Jehofa Modimo.—Psalme 104:24, 25.

Beibele e bontšha gore lehu la motho e be e se karolo ya morero wa Mmopi. Batho ba babedi ba pele ba be ba bopilwe ka seswantšho sa Modimo gomme ba bewa tšhemong ya paradeise. Ba be ba phethagetše, ba se na bogole bja monagano goba bja mmele. Ka ge ba le bjalo, ba be ba e-na le tebelelo ya go phela ka mo go  sa felego lefaseng. Yeo e be e le kganyogo ya Modimo ka bona. O ile a ba laela gore ba tswale bana gomme ganyenyane-ganyenyane ba katološetše Paradeise lefaseng ka moka.—Genesi 1:27, 28; 2:8, 9, 15.

Bjalo ka ge go bontšhitšwe go Genesi kgaolo 3, Adama a dutše a tseba gore kotlo ke ya lehu, o ile a rabela malebana le Modimo ka boomo. Go feta moo, ka go phegelela tsela ya go se kwe, o ile a tliša sebe le lehu godimo ga bana ba gagwe bao ba bego ba sešo ba belegwa. Moapostola Paulo o hlalosa se ka tsela ye: “Byalo ka xe sebe sè tsene lefaseng ka motho o tee, ’me lehu la tsêna ka sebe, lehu le aparetše batho bohle ka xe ba dirile dibe bohle.” (Ba-Roma 5:12) Ka mantšu a mangwe, ka ge Adama a dirile sebe, mmele wa gagwe o be o se sa hlwa o phethagetše. O ile a tšofala ganyenyane-ganyenyane gomme a hwa. Bana ba gagwe ba ile ba abela bogole bjoo.

Ka gona, lehu la motho le tlile ka baka la borabele bja Adama le kahlolo e latetšego ya Modimo. Batho ba ka se atlege go bušetšeng kahlolo yeo morago. Gaešita le ge thutamahlale e dirile ditšwelopele tše dintši tša tša kalafo, mantšu a Moše a buduletšwego ao a ngwadilwego nywaga e 3 500 e fetilego, a sa dutše a kwagala e le therešo: “’Phelô bya rena ké nywaxa e masome a šupaxo; xo yo thata ké masome a seswai. ’Me sexolo-thata mo xo yôna ké tapišô le thswenyêxô; xobane bo feta ka pelá e ke re fofa ka diphêxô.”—Psalme 90:10.

Tokišetšo ya Jehofa ya Bophelo bjo bo sa Felego

Ka mo go thabišago, go na le kholofelo! Gaešita le ge gona bjale batho ka moka mafelelong ba e-hwa, ga se morero wa Jehofa gore boemo bjo bo tšwele pele ka mo go sa felego. Le ge Adama le Efa ba be ba swanelwa ke go hwa, Modimo o tsebile gore go be go tla ba le ba bantši gare ga bana ba bona bao ba bego ba sešo ba belegwa bao ba bego ba tla arabela ka tebogo tlhokomelong ya gagwe e lerato. Bakeng sa batho ba bjalo, o dirile tokišetšo ya bophelo bjo bo sa felego lefaseng. Mopsalme o ngwadile gore: “Baloki e ba beng ba naxa, ba dula mo xo yôna ka mehla le ka mehla.” (Psalme 37:29) Eupša se se tla phethwa bjang?

Se se ka se ke sa direga ka baka la go utolla ga batho sephiri sa DNA. Go e na le moo, bophelo bjo bo sa felego ke mpho yeo Jehofa a tlago go e nea bao ba bontšhago tumelo go yena. Ka go tseba gore bana ba Adama le Efa ba be ba nyaka go hlakodišwa, o ile a ba nea tsela ya go hwetša bophelo bjo bo sa felego—sehlabelo sa topollo sa Jesu Kriste. Jesu o ile a bolela ka tokišetšo ye ge a be a re: “Xobane Modimo ó ratile lefase xakaakaa, a bá a le nea Morwa wa xaxwe e a tswetšwexo à nnoši, xore mang le mang e a mo dumetšexo a se kê a lahlêxa, a bê le bophelô byo bo sa felexo.”—Johane 3:16.

Go swana le Adama, Jesu e be e le motho yo a phethagetšego. Ka mo go fapanego le Adama, Jesu o ile a kwa Modimo ka mo go feletšego. Ka gona, Jesu o ile a kgona go gafa bophelo bja gagwe bjo bo phethagetšego bja motho bakeng sa go lefa sebe sa Adama. Ka tiro ye e lerato yeo e leka-lekanyago dikala tša toka, bana ba Adama ba ka lokollwa kahlolong ya lehu. Mafelelong, bohle bao ba bontšhago tumelo go Jesu ba tla amogela mpho ya Modimo ya bophelo bjo bo sa felego.—Ba-Roma 5:18, 19; 1 Timotheo 2:5, 6.

Ge nkabe batho ba be ba kgona go fenya go se phethagale gomme ba itlišetša bophelo bjo bo sa felego, go be go ka se nyakege topollo. Beibele e nea keletšo ye e bohlale: “Se boteng maxoši e lexo bana ba batho, bao xo sexo phološô xo bôná. Môya wa motho o a tloxa, ’me yêna ó boêla mmung wa xaxwe; mohla woo ké mo xo fêlaxo maanô a motho. Wa lehlôxônôlô ké eo phološô ya xaxwe e lexo Modimo wa Jakobo, pôtô ya xaxwe a re ké Morêna Modimo wa xaxwe. E a dirilexo maxodimo le mafase le mawatlê, le tšohle tše di lexo mo xo ôna, Mmata-pôtêxô wa mehleng.”—Psalme 146:3-6.

Bophelo bjo bo sa felego bo tla ba gona e sego ka go tšwa nyakišišong ya tša thutamahlale, eupša bo e-tšwa go Jehofa. Selo le ge e le sefe seo Modimo a ikemišeditšego go se dira, a ka kgona go se dira gomme o tla se phetha. “Modimo, xa xo se se sa kxônexexo xo Yêna.”—Luka 1:37.

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 26]

© Charles Orrico/SuperStock, Inc.