Go Lwantšha Ditšhitišo ka go Ipeela Dipakane

FOLETE ya kgaufsi le Boema-fofane bja New York bja LaGuardia, ke legae la William (Bill) Meiners le mosadi wa gagwe Rose. Gona moo Rose yo e lego mong-gae yo botho yo a lego nywageng ya gagwe ya magareng ya bo-70 o amogela moeng wa gagwe ka lethabo. Ka mo foleteng, ga go na kamoo motho a ka se lemogego kamoo phapoši ya bodulo ya boiketlo e bonagatšago tshekamelo ya gagwe ya lethabo ka gona. Matšoba ao a beakantšwego ka mo go kgahlišago a lego kgaufsi le mojako le diswantšho tša mebala-bala mabotong, di fetišetša maikwelo a lethabo le kgotsofalo ya bophelo.

Kgaufsi le phapoši ya bodulo ke phapoši e phadimago moo Bill wa nywaga e 77 a robetšego malaong, mokokotlo wa gagwe o thekgilwe ka malao ao a kgonago go feto-fetolwa leemo la ona. Ge a bona moeng wa gagwe, mahlo a gagwe a botho a phadima gomme a thome go myemyela. O be a ka rata go tsoga, go mo dumediša ka letsogo le go mo gokarela, eupša ga a kgone. Bill o golofetše go tloga molaleng go ya fase, ka ntle le letsogo la gagwe la ntsogošo.

Ka ge Bill a ile a lebeletšana le mathata a tša maphelo ga e sa le go tloga ge a e-na le nywaga e 26, o botšišwa gore ke eng seo se mo thušitšego go lebeletšana le malwetši ka katlego lebaka la ka godimo ga seripa sa ngwaga-kgolo. Bill le Rose ba lebelelana ka go myemyela. Ge lesego la gagwe le le tšwago pelong le tlala phapoši, Rose o re: “Ga re tsebe motho yo a babjago!” Mahlo a Bill a phadima ka lethabo; o a sega-sega e bile o dumela ka hlogo. O bolela ka go dika-dika ka lentšu le lekoto gore: “Ga go motho yo a babjago mo.” Rose le Bill ba akgoletšana dipolelo tša metlae gomme go se go ye kae, phapoši e tletše ka lesego. Go molaleng gore lerato leo Bill le Rose ba ilego ba le bontšhana ge ba be ba gahlana morago kua ka September 1945, le sa dutše le tuka kudu. Bill o botšišwa gape gore: “Eupša, gabotse-botse, ke ditšhitišo dife tšeo o ilego wa lebeletšana le tšona? Gomme ke eng seo se go thušitšego gore o kgotlelele le go boloka pono e thabišago bophelong?” Ka morago ga go hlohleletšwa ka botho ka tsela e itšego, Bill o dumela go laodiša phihlelo ya gagwe. Se se latelago ke ditsopolo go tšwa dipoledišanong tše mmalwa tšeo Phafoga! e bilego le tšona le Bill le mosadi wa gagwe.

Ditšhitišo di a Thoma

Ka October 1949—nywaga e meraro ka morago ga go nyalana le Rose le dikgwedi tše tharo ka morago ga go belegwa ga morwedi wa bona, Vicki—Bill o ile a tsebišwa gore o na le serurugi seo se nago le kankere go le lengwe la marakodu a gagwe gomme serurugi se ile sa tlošwa. Dikgwedi tše sego kae ka morago, ngaka ya Bill e ile ya mo tsebiša ka tšhitišo e nngwe gape—kankere e be e  kgomile kodu ka moka. “Ke ile ka botšwa gore ge e ba nka se dirwe laryngectomy—ke gore go tlošwa ga kodu ka moka—ke tla phela nywaga e mebedi feela.”

Bill le Rose ba ile ba botšwa seo mafelelo a go bua mo e bego e tla ba ona. Kodu e thoma modung wa leleme gomme e fihla molongwaneng wa kgokgokgo. Ka gare ga kodu go na le marakodu a mabedi. Ge moya o tšwago maswafong o feta go phatša marakodu, a a thothomela gomme a tšweletša medumo ya polelo. Ge kodu e tlošitšwe, bokagodimo bja kgokgokgo bo kgokaganywa le lešoba leo le dulago le le gona leo le bopegilego karolong ya ka pele ya molala. Ka morago ga go buiwa, molwetši o hema ka lešoba le—eupša a lahlegetšwe ke lentšu la gagwe.

Bill o re: “Ge ke be ke e-kwa tlhaloso ye ke ile ka ikwa ke galefile. Re be re e-na le morwedi yo monyenyane, ke be ke e-na le mošomo o mobotse, re be re e-na le ditebelelo tše phagamego bophelong bja rena, gomme bjale dilo ka moka tšeo ke bego ke di holofetše di ile le muši wa dikwekwele.” Eupša ka ge laryngectomy e be e ka phološa bophelo bja gagwe, Bill o ile a dumela go buiwa. Bill o re: “Ka morago ga go buiwa, ke be ke sa kgone go metša. Ke be ke sa kgone go bolela le lentšu le le tee. Ke be ke le semuma.” Ge Rose a be a etetše Bill, o be a kgona feela go boledišana le yena ka go ngwala mantšu pampiring ya go ngwalela. E be e le nako e bohloko. Gore ba lwantšhe tšhitišo ye, ba ile ba swanelwa ke gore ba ipeele dipakane tše difsa.

Bomuma le go Hloka Mošomo

Laryngectomy ga se ya tlogela Bill e le semuma feela, eupša gape a hloka mošomo. O be a šoma lefelong la go diriša metšhene, eupša ga bjale ka ge a kgona feela go hema ka lešoba la molaleng, lerole le meuši di ka bea maswafo a gagwe kotsing. O be a swanetšwe ke go hwetša mošomo o mongwe. A sa dutše a sa kgone go bolela, o ile a ingwadiša sekolong sa go ithutela go dira dišupanako. Bill o re: “O be o swana le mošomo wa-ka wa kgale. Ke be ke tseba go kopanya dikarolo tša metšhene, gomme ge o dira dišupanako, le gona o kopanya dikarolo. Ke feela gore dikarolo di be di sa imele dikhilograma tše 23!” Gatee-tee ka morago ga go fetša sekolong sa go dira dišupanako, o ile a hwetša mošomo e le modiri wa dišupanako. Go be go fihleletšwe pakane e nngwe.

Go sa dutše go le bjalo, Bill gape o ile a thoma go tsena klase ya polelo ya go bolela ka mometšo. Polelong ya go bolela ka mometšo, modumo ga o tšweletšwe ka marakodu eupša o tšweletšwa ka go thothomela ga mometšo, e lego tšhupu yeo e rwalago dijo go tloga mogolong go ya ka mpeng. Sa pele, motho o ithuta go metša moya le go o gapeletša go theogela tlase ka gare ga mometšo. Ke moka, motho o potla moya ka mokgwa wa go o laola. Ge moya o dutše o e-tšwa, o dira gore mathoko a mometšo a thothomele. Se se tšweletša modumo o mokoto wo o ka bopšago ka molomo wa motho le dipounama bakeng sa go bopa polelo.

Bill ka go myemyela o re: “Mathomong ke be ke potla moya ge feela ke be ke jele kudu, eupša bjale ke ile ka swanelwa ke go ithuta go potla moya ka go se kgaotše. Mathomong ke be ke kgona go tšweletša lentšu le tee feela ka nako e tee, go swana le: ‘[goga moya, metša, potla] O [goga moya, metša, potla] phela [goga moya, metša, potla] bjang?’ Go be go se bonolo. Ke moka morutiši wa-ka o ile a mpotša gore ke nwe seno se sentši sa gemere ka gobane go bela go be go tla nthuša go potla. Ka gona, nako le nako ge Rose a e-ya ka ntle bakeng sa go yo sepela-sepela le Vicki, ke be ke e-nwa ke potla, ke e-nwa ke potla. Ke ile ka šomela go se ka thata!”

Gaešita le ge 60 lekgolong ya balwetši ka moka ba laryngectomy ba palelwa ke go kgona polelo ya go bolela ka mogolo, Bill o ile a gatela pele. Ka nako yona yeo ge a e-na le mo e ka bago nywaga e mebedi, Vicki ka go se tsebe o ile a mo hlohleletša go bolela. Bill o hlalosa gore: “Vicki o be a tla mpolediša ke moka a ntebelele a letetše karabo. Eupša ke be ke sa kgone go ntšha lentšu le tee la go mo  araba. O be a tla tšwela pele ka go bolela, eupša le gona go se be le karabo. Ka go selekega, Vicki o be a tla retologela go mosadi wa-ka gomme a re: ‘Botša tate a mpolediše!’ Mantšu a gagwe a be a nkgoma maikwelong gomme a ntira gore ke ikemišetše go bolela gape.” Sa go thabiša Vicki, Rose le ba bangwe, ke gore Bill o ile a atlega. Pakane e nngwe e be e fihleletšwe.

Go Welwa ke Kotsi e Nngwe

Mafelelong a 1951, Bill le Rose ba ile ba lebana le tlalelo e mpsha. Dingaka ka go boifa gore kankere e ka boa gape, di ile tša eletša gore Bill a hwetše kalafo ya radiation. Bill o ile a dumela. Ge kalafo e fedile, o be a le mafolofolo go thoma bophelo gape. Ga se a lemoga gore kotsi e nngwe boemong bja gagwe bja tša maphelo e be e šetše e mo lebantše!

Go ile gwa feta ngwaga o tee. Ke moka, ka letšatši le lengwe menwana ya Bill ile ya hwa bogatšu. Ka morago ga moo, o be a sa kgone go namela manamelo. Kapejana ka morago ga moo, o ile a wela fase a le gare a sepela gomme a se sa hlwa a kgonne go ema ka maoto a gagwe. Diteko di ile tša utolla gore kalafo ya radiation yeo Bill a e hweditšego (yeo ka nako yeo e bego e se ya nepagala go etša kamoo e lego ka gona lehono) e be e mo gobaditše mongetsane. O ile a tsebišwa gore boemo bja gagwe bo tla mpefala. Ngaka e nngwe e ile ya ba ya mmotša gore dibaka tša gagwe tša go phologa e be e le “tša tekanyo ya lefeela.” Bill le Rose ba ile ba nolega moko.

Lega go le bjalo, maitekong a go fenya tšhitišo ye, Bill o ile a tsena sepetlele bakeng sa kalafo ya mmele lebaka la dikgwedi tše tshela. Gaešita le ge kalafo e se ya fetoša tsela ya boemo bja gagwe bja mmele, go dula sepetlele go ile gwa fetoša tsela ya gagwe ya bophelo—phetogo yeo mafelelong e ilego ya mo lebiša go tsebeng Jehofa. Seo se diregile bjang?

Go Matlafatšwa ke go Kwešiša Sebaki sa Ditšhitišo

Dikgweding tšeo tše tshela, Bill o be a dula ka phapošing ya sepetlele sa ba-Juda le banna ba 19 bao ba golofetšego—ka moka e le ba-Juda ba Orthodox. Thapameng e nngwe le e nngwe banna ba ba be ba boledišana ka Beibele. Bill yo e lego mo-Baptist yo a tsenago kereke, o be a fo theetša. Eupša nakong ya ge a tloga sepetlele, o be a kwele ka mo go lekanego go ka phetha gore Modimo yo Matla-ohle ke motho o tee le gore thuto ya Boraro botee e thulana le Beibele. Ka baka leo, Bill ga se a ka a hlwa a sa boela kerekeng ya gagwe. Lega go le bjalo, o be a e-kwa gore o nyaka tlhahlo ya moya bakeng sa go lebeletšana ka katlego le ditšhitišo tša bophelo. Bill o re: “Ke ile ka tšwela pele ke kgopela Modimo thušo, gomme dithapelo tša-ka di ile tša arabja.”

Ka Mokibelo o mongwe ka 1953, Roy Douglas, monna yo a godilego yo e kilego ya ba moagišani e bile a be a kwele ka tlalelo ya Bill, o ile a mo etela. Roy yo e lego yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa o ile a kgopela Bill gore a ithute Beibele le yena, gomme Bill a dumela. Seo Bill a ilego a se bala ka Beibeleng le ka pukung ya “Let God Be True,” * se ile sa mmula mahlo. O ile a abelana seo a ithutilego sona le Rose, gomme Rose o ile a kopanela thutong. Rose o gopola gore: “Kerekeng re be re boditšwe gore malwetši ke kotlo e tšwago go Modimo eupša thuto ya rena ya Beibele e bontšhitše gore se ga se therešo. Re ile ra ikwa re imologile.” Bill o oketša ka gore: “Go ithuta go tšwa Beibeleng sebaki sa mathata ka moka go akaretša bolwetši bja-ka, le go hwetša gore bokamoso bjo bokaone bo tla tla go re thušitše go amogela boemo bja-ka.” Ka 1954, Bill le Rose ba ile ba fihlelela pakane e nngwe. Bobedi ba ile ba kolobetšwa e le Dihlatse tša Jehofa.

 Go Dira Dipeakanyo tše Oketšegilego

Ka nako e swanago, bogole bja Bill bo ile bja gola go fihla ntlheng yeo a bego a se sa kgona go dira mošomo wa gagwe. Bakeng sa go itlhokomela ka dinyakwa tša bophelo, Bill le Rose ba ile ba fetoša mediro: Bill o be a šala gae le Vicki, gomme Rose a thoma go šoma khamphaning ya go dira dišupanako—mošomo wo a ilego a o swarelela nywaga e 35!”

Bill o bolela gore: “Go hlokomela morwedi wa rena go be go nnea lethabo le legolo. Vicki yo monyenyane o be a thabela seo le yena. O be a fela a botša motho yo mongwe le yo mongwe yo a gahlanago le yena ka boikgantšho gore: ‘Ke hlokomela tate!’ Ka morago ge a be a e-ya sekolong, ke be ke mo thuša ka mošomo wa gagwe wa gae, gomme gantši re bapala dipapadi. Go feta moo, ke be ke e-na le sebaka se sebotse sa go mo nea tlhahlo ya Beibele.”

Go ba gona dibokeng tša Bokriste Holong ya Mmušo e be e le mothopo o mongwe wa lethabo go Bill le lapa la gagwe. Go be go mo tšea iri e tee go hlotša go tloga legaeng la gagwe go ya Holong ya Mmušo, eupša o be a sa foše diboka. Ka morago ga ge a hudugetše karolong e nngwe ya motse, Bill le Rose ba ile ba reka koloi e nyenyane gomme Rose o be a rwala lapa go ya holong. Gaešita le ge Bill a be a kgona go bolela lebaka le lekopana feela, o ile a ngwadiša e le morutwana Sekolong sa Bodiredi sa Pušo ya Modimo. Bill o hlalosa gore: “Ke be ke ngwala polelo ya-ka, gomme ngwanabo rena yo mongwe a e nea. Ka morago ga polelo, molebeledi wa sekolo o be a nnea keletšo go ya ka dikagare tša yona.”

Ba bantši ka phuthegong gape ba ile ba thuša Bill go tšea karolo ka mehla modirong wa boboledi. Ka gona e be e se mo go makatšago go bao ba hlokometšego boineelo bja gagwe, ge ka morago Bill a kgethwa go ba mohlanka wa bodiredi ka phuthegong. Ka morago ge maoto a gagwe a be a palelwa gomme bogole bo mo aparetše kudu, o ile a phela ka ngwakong wa gagwe gomme mafelelong a ba molwetši wa ntlo. Na o be a tla lwantšha tšhitišo ye?

Tšhitišo ye e Kgotsofatšago

Bill o re: “Ka ge ke be ke e-hlwa ka gae letšatši ka moka, ke ile ka nyaka seo nka dulago ke swaregile ka sona. Ke be ke thabela go tšea diswantšho pele ke golofala. Ka gona ke ile ka nagana ka go thala diswantšho gaešita le ge ke be ke sa ka ka thala diswantšho bophelong bja-ka. Gape, ke diriša letsogo le letona, eupša letsogo la-ka ka moka le letona le menwana e mebedi ya letsogo la-ka la ntsogošo e be e golofetše. Lega go le bjalo, Rose o ile a reka mokgobo wa dipuku tšeo di hlalosago mekgwa ya go thala diswantšho. Ke ile ka ithuta tšona ke moka ka thoma go thala ka letsogo la-ka la ntsogošo. Bontši bja diswantšho tšeo ke di thadilego bo ile bja feleletša bolekeng bja ditlakala, eupša mafelelong ke ile ka thoma go ithuta.”

Sehlopha se sebotse sa diswantšho tša go thalwa ka mebala ya diela tšeo ga bjale di kgabišitšego ngwako wa Bill le Rose, di bontšha gore Bill o atlegile kudu go feta kamoo a bego a lebeletše ka gona. Bill o oketša ka gore: “Mo e ka bago nywaga e mehlano e fetilego, seatla sa-ka sa ntsogošo se ile sa thoma go thothomela kudu moo ke ilego ka swanelwa ke gore ke kgaotše go thala diswantšho sa ruri, eupša ka nywaga e mentši setloša-bodutu se se ile sa nnea kgotsofalo e kgolo.”

Pakane Yeo e Šetšego

Bill o laodiša gore: “Go šetše go fetile nywaga e fetago e 50 ga bjale ga e sa le mathata a-ka a tša maphelo a thomile. Go bala Beibele go sa dutše go nkhomotša, kudu-kudu ge ke bala Dipsalme le puku ya Jobo. Gape ke thabela go bala dikgatišo tša Mokgatlo wa Watch Tower. Le gona ke hwetša kgothatšo e kgolo ge ditho tša phuthego ya gešo le balebeledi ba basepedi ba nketela gomme ba abelana le nna diphihlelo tše di matlafatšago. Go oketša moo, go kgokaganywa ka mogala le Holo ya Mmušo go dira gore ke kgone go theetša diboka gomme ke amogela gaešita le dibidio tša mananeo a kopano.

“Ke leboga kudu gore ke ile ka šegofatšwa ka mosadi yo a nago le lerato. Go theoša le nywaga, o bile mogwera wa-ka wa kgaufsi. Gape, morwedi wa rena yo ga bjale a hlankelago Jehofa gotee le lapa la gagwe, o sa dutše e le mothopo wa lethabo le legolo. Ke leboga Jehofa kudu-kudu bakeng sa go nthuša gore ke dule ke mmatametše. Lehono ka ge mmele wa-ka le lentšu di fokola go ya pele, ke gopola ka mehla mantšu a moapostola Paulo a rego: ‘Ké ka ’baka leo re sa lapexo. Le xe motho yó wa rena wa ntlê a ônala, motho wa teng ó fêla a mphsafatšwa ka mehla.’ (2 Ba-Korinthe 4:16) Ee, go dula ke phafogile moyeng ge feela ke phela—seo e sa dutše e le pakane ya-ka.”

[Mongwalo wa ka tlase]

[Ntlhakgolo go letlakala 12]

“Ka morago ga go buiwa, ke be ke sa kgone go metša. Ke be ke sa kgone go bolela le lentšu le le tee. Ke be ke le semuma”

[Seswantšho go letlakala 13]

Bill le Rose lehono