Kgwebo e Nago le Histori e Telele

Lebenkele la John la mešomo ya go betla le be le agilwe gabotse e bile le tlabaketšwe ka tshwanelo setšhabeng sa gabo. O be a ipetha sefega ka lona e bile le mo thabiša. Eupša bošegong bjo bongwe, go ile gwa tsoga mollo. Diiring tše sego kae, lebenkele la gagwe le le botse le ile la fetoga melora e kuelelago.

PEJANA, John o be a ile a nagana ka go reka inšuranse ya malebana le mollo ka tše dingwe tša ditšhelete tše a ilego a di diriša go ageng lebenkele la gagwe. Lega go le bjalo, o ile a iphahlelela ka gore: ‘Ke na le tlhokomelo kudu. Le gona, ge e ba ke sa hlaselwe ke mollo le ka mohla, inšuranse e tla ba tshenyo ya tšhelete.’ Eupša mollo o ile wa tsoga. Ge nkabe lebenkele la John le be le e-na le inšuranse, go na le kgonagalo e kgolo kudu ya gore a ka ba a ile a le aga gape. Ka ntle le inšuranse, o ile a se kgone.

Inšuranse ke Eng?

Inšuranse ga se gore ke peeletšo ya tšhelete moo motho a ka lebelelago go bušetšwa tšhelete ya gagwe. E bile ga se go petšha. Mopetšhi o iteka mahlatse, mola inšuranse e nea tšhireletšo malebana le dikotsi tšeo di šetšego di le gona. Inšuranse ke tsela ya go rwadišana dikotsi le ba bangwe.

Ga e sa le go tloga mehleng ya bogologolo, ditšhaba di be di neela tše dingwe tša dithoto tša tšona bakeng sa go thuša batho bao ba lahlegetšwego. Mo e ka bago nywaga e 3 500 e fetilego, Moše o ile a laela setšhaba sa Isiraele go neela karolo ya tše ba di bunnego nako le nako bakeng sa “modiiledi, le sešuana, le mosadi wa mohlôlôxadi.”—Doiteronomio 14:28, 29.

Mathomo a Inšuranse

Inšuranse e bile gona mo e ka bago ka nywaga e dikete. Sebopego sa inšuranse ya mokitlana se ile sa akaretšwa Molaong wa Hammurabi, kgoboketšo ya melao ya Babele yeo go naganwago gore e tlile pele ga Molao wa Moše. Bakeng sa go thekga maeto a bona a tša kgwebo mehleng ya bogologolo, beng ba dikepe ba be ba hwetša dikadimo go tšwa go babeeletši ba tšhelete. Ge e ba sekepe se be se senyegile, beng ba sona ba be ba sa ikarabele ka go lefa dikadimo. Ka ge dikepe tše dintši di be di boa di šireletšegile, tswalo yeo e bego e lefša ke beng ba dikepe ba bantši e be e kgona go akaretša ditshenyagalelo tša baadimi.

E bile nakong yeo ya dikepe moo ka morago o mongwe wa mekgatlo e tumilego kudu lefaseng ya inšuranse e lego Lloyd’s of London o ilego wa tšwelela. Ka 1688, Edward Lloyd o be a e-na le lebenkele la go rekiša kofi moo babapatši le bo-radipanka ba London ba bego ba kopana gona maemong a go iketla bakeng sa go rerišana ka kgwebo. Moo bo-raditšhelete, bao ba neago dikonteraka tša inšuranse go basesiši ba dikepe, ba be  ba ngwala maina a bona ka tlase ga tekanyo e itšego ya kotsi yeo ba tlago go amogela go lefa tekanyo e itšego ya tšhelete bakeng sa tšhelete e itšego yeo ba e amogetšego goba putseletšo. Mafelelong, ka 1769, Lloyd’s e ile ya ba sehlopha sa semmušo sa bo-rainšuranse seo ge nako e dutše e e-ya se ilego sa gola go ba mmaraka o mogolo wa inšuranse bakeng sa dikotsi tša basesiši ba dikepe.

Inšuranse Lehono

Ge batho ba reka inšuranse lehono, ba sa dutše ba rwadišana dikotsi tša bona. Dikhamphani tša inšuranse tša mehleng yeno di nyakišiša dipalo-palo tšeo di bontšhago makga a tahlegelo ya nakong e fetilego—ka mohlala, ditahlegelo ka baka la go fsa ga mabenkele—bakeng sa go leka go bonela pele gore ke tahlegelo efe yeo barekedi ba bona ba tlago go ba le yona nakong e tlago. Khamphani ya inšuranse e diriša ditšhelete tšeo di lefšago ke bareki ba bantši bakeng sa go bušetša barekedi bao ba lahlegetšwego.

Na o nyaka inšuranse? Ge e ba go le bjalo, ke mohuta ofe wa inšuranse wo o swanelago maemo a gago? Le gona, go sa šetšwe gore o na le inšuranse goba go se bjalo, ke ditemošo dife tšeo di ka go thušago go lebeletšana ka katlego le dikotsi tša bophelo?

[Seswantšho go letlakala 21]

O mongwe wa mekgatlo e tumilego kudu lefaseng ya inšuranse, o thomile ka lebenkeleng la go rekiša kofi

[Mothopo]

Courtesy of Lloyd’s of London