Go Dirišwa Gampe ga Dihlare-tagi—Go na le Tharollo!

“COCAINE e Ntši Yeo e Sego Molaong e Hweditšwe ka Mapotlelong a Beine.” Sehlogo sa kuranta se se latetšego sehlogo seo se hlalositše kamoo maphodisa a Johannesburg, Afrika Borwa a thopilego seswaro sa go romela merwalo seo se nyakilego se swana le lepokisi se e-na le mapotlelo a 11 600 a beine ya Amerika Borwa. Beine e be e tswakilwe ka cocaine ya dikhilograma tša magareng ga 150 go ya go 180. Go dumetšwe gore se ke cocaine e ntši kudu yeo e sego molaong yeo e kilego ya tsena ka nageng go fihla mo nakong ye.

Le ge dikutollo tše bjalo di kwagala e le tše beago pelwana-tšhwaana, therešo ke gore maphodisa a thopa feela tekanyo e akanyetšwago ya 10 go ya go 15 lekgolong ya dihlare-tagi tšeo di sego molaong lefaseng ka bophara. Ka manyami, se se swana le raserapa yo a kgaolago matlakala a sego kae a ngwang o kotsi o melago ka lebelo eupša a tlogela medu ya wona mobung.

Mašokotšo a magolo ao a dirwago ka dihlare-tagi a thibela maiteko a mmušo a go thibela tšweletšo ya tšona le go rekišwa ga tšona. Kua United States e nnoši, kgwebo e sego molaong ya dihlare-tagi ya ngwaga le ngwaga e akanyetšwa go dikete tše dimilione tša diranta. Ka tšhelete e bjalo e ntši yeo e akaretšwago, ga se mo go makatšago gore maphodisa le balaodi ba mmušo gaešita le ba bangwe bao ba lego maemong a godimo, ba wetše kgobogong.

Alex Bellos wa kuranta ya beke le beke ya The  Guardian Weekly o begile go tšwa Brazil gore go ya ka nyakišišo ya palamente, “ditho tše tharo tša lekgotla, bakgomana ba 12 ba mmušo le bo-rametse ba bararo ba ile ba lokeletšwa . . . lelokelelong la batho ba fetago 800 bao go begwago gore ba akaretšwa bosenying bjo bo rulagantšwego le tirong ya go šwahlišetša dihlare-tagi Brazil.” Lelokelelo gape le akareditše “maphodisa, bo-ramolao, bo-rakgwebo le balemi dinageng tše 17 go tše 27.” Mabapi le dikutollo tše, moprofesara wa tša dipolitiki Yunibesithing ya Brasília o itše: “Ke tatofatšo e kgolo dikarolong ka moka tša setšhaba sa Brazil.” Go ka bolelwa se se swanago ka makoko a mantši moo dihlare-tagi e lego molaba kudu. Melao ya kgwebo ya kabo le go nyakwa ga tšona ke tšona tšeo di hlohleletšago bothata.

Ge ba naganišiša ka katlego e lekanyeditšwego ya dithibelo tša molao, ba bangwe ba bolelela go dumelelwa ga dihlare-tagi tše dingwe ka molao. Kgopolo ya kakaretšo ke gore batho ba swanetše go dumelelwa go hwetša tekanyo e nyenyane bakeng sa go e diriša. Go naganwa gore se se tla dira gore mmušo o laole gabonolo gomme o tla fokotša mašokotšo a magolo ao a dirwago ke diketapele tša dihlare-tagi.

Ba Bangwe ba a Atlega

Go ntšha bjala mmeleng go ka thoma ka go lokolla balemaledi dihlare-taging gomme ka morago gwa kaonefatša maphelo a bona a mmele. Ka manyami, go na le dikgonagalo tša gore ka morago ga ge molemaledi a boetše tikologong ya gagwe e tlwaelegilego, o tla lekega go boela dihlare-taging. Mongwadi Luigi Zoja o nea lebaka la se: “Ga go kgonege go fo tloša mokgwa ka ntle le go fetošetša molwetši tseleng e fapanego ka mo go feletšego ya go nagana.”

Darren yo go boletšwego ka yena sehlogong sa pele o hweditše “pono e mpsha” yeo e fetošitšego bophelo bja gagwe. O hlalosa gore: “Ke be ke le moila-Modimo yo a tsebjago, eupša ge nako e dutše e e-ya, gaešita le ge ke be ke diriša dihlare-tagi go tloga mesong go fihla bošego, ke ile ka thoma go lemoga gore go swanetše go ba go e-na le Modimo. Lebakeng la dikgwedi tše pedi goba tše tharo, ke ile ka leka go kgaotša go diriša dihlare-tagi, eupša bagwera ba-ka ga ba ka ba ntumelela go di gana. Gaešita le ge ke be ke sa dutše ke diriša dihlare-tagi, ke ile ka thoma go bala Beibele ka mehla pele ke e-ya go robala. Ke be ke kopana le bagwera ba-ka ka sewelo. Mantšiboeng a mangwe nna le yo ke bego ke dula le yena ka phapošing e tee re be re tagilwe ke dihlare-tagi kudu. Ke ile ka mmotša ka Beibele. Mesong e latelago o ile a leletša ngwanabo yo e bego e le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa mogala. O ile a re romela go Hlatse yeo e bego e dula motseng wo re bego re dula go ona gomme ke ile ka ya go e bona.

“Re ile ra bolela go fihla ka 11:00 p.m., gomme ke ile ka tloga le mokgobo wa dikgatišo tša Beibele. Ke ile ka thoma go ithuta Beibele le yena gomme ka kgaotša go diriša dihlare-tagi gampe le go kgoga. Mo e ka bago lebaka la dikgwedi tše senyane ka morago, ke ile  ka kolobetšwa ke le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa.”

Go lahla mokgwa wa go diriša dihlare-tagi ga go bonolo. Michael yo go boletšwego ka yena sehlogong se se fetilego, o utolla mathata ao a bilego le ona ge a be a kgaotša go diriša dihlare-tagi ka morago ga nywaga e 11 ya go di diriša gampe ka gore: “Ke ile ka hwetša go le thata go ja gomme ka go rialo ka lahlegelwa ke boima bja mmele. Gape ke ile ka thoma go kwa eka ke hlabja ke diphini le dinalete, ke e-tšwa kudumela e bile ke bona meriti ya go dikologa ga batho. Ke ile ka kwa ke kgalegile kudu go ka boela dihlare-taging, eupša go batamela kgaufsi le Jehofa ka thapelo le go ithuta Beibele go ile gwa nthuša go dula ke hlwekile.” Batho ba bao ba kilego ba diriša dihlare-tagi gampe ba amogela gore go be go le bohlokwa go bona go tlogela ka mo go feletšego bagwera ba bona ba kgale.

Lebaka Leo ka Lona Maiteko a Batho a Palelwago

Go dirišwa gampe ga dihlare-tagi tšeo di sego molaong ke feela karolwana e tee ya bothata bja lefase ka bophara. Tutuetšo yeo e senyago ya bokgopo, bosenyi le bošoro e aparetše lefase ka bophara. Beibele e re: “Lefase ka moka le rapaletšego matleng a yo mobe.” (1 Johane 5:19, NW) “Yo mobe” yo o hlaotšwe ke moapostola Johane go Kutollo 12:9 ka gore: “Nôxa e kxolo yeo ya rakwa; yôna ye ba rexo ké Diabolo le Sathane, motimetši wa lefase ka moka la batho. Ya lahlêlwa lefaseng; le Barongwa ba yôna ba lahlwa le yôna.”

Go tlaleletša mafokoding a bona ka noši, batho ba ile ba swanelwa ke go lwantšhana le lenaba le le matla. Sathane ke yena a dirilego gore batho ba we go tloga mathomong. O ikemišeditše go tliša tshenyo e oketšegilego bathong le go ba aroganya le Modimo. Go diriša ga batho dihlare-tagi gampe go bonala e le karolo ya maano a gagwe. O dira ka kgalefo e kgolo ka gobane o tseba gore o “šaletšwe ke lebakanyana fêla.”—Kutollo 12:12.

Tharollo ya Modimo ke Efe?

Beibele e utolla tokišetšo ya Mmopi e lerato bakeng sa go lopolla batho boemong bja bona bja sebe. Go 1 Ba-Korinthe 15:22 re botšwa gore: “Byale ka xe bohle bà e-hwa ka Adama, ba tlo phedišwa bohle ka Kriste.” Jesu o tlile lefaseng ka go rata e le motho yo a phethagetšego gomme a neela bophelo bja gagwe bja lefaseng bakeng sa go lopolla batho mafelelong a sebe le lehu.

Go tseba lebaka leo re hwago gotee le tharollo mathateng a batho go neile ba bantši tutuetšo le sebete sa go itokolla go lemaleleng dihlare-tagi. Eupša Beibele e dira se se fetago go fo re thuša go lebeletšana le bothata bja dihlare-tagi gona bjale. E re botša ka nako ya ka morago ga go fela ga tutuetšo ya Sathane, ge mathata ka moka a lefase go akaretša le go dirišwa gampe ga dihlare-tagi a tla felela sa ruri.

Puku ya Kutollo e hlalosa ka “noka ye e sekilexo ya meetse a bophelô, e phadimaxo bo-ka lexakabyê le le bônatšaxo, e tšwaxo sedulong sa boxoši sa Modimo le sa Kwana.” (Kutollo 22:1) Noka ye ya seswantšhetšo e swantšhetša tokišetšo ya Modimo ka Jesu Kriste ya go bušetša batho bophelong bjo bo phethagetšego lefaseng la paradeise. Kutollo e hlalosa sehlare sa bophelo seo se metšego kgaufsi le noka gomme e re: “Matlakala a sehlare seo ké a xo fodiša dithšaba.” (Kutollo 22:2) Matlakala ao a seswantšhetšo a swantšhetša ditokišetšo tša Jehofa tša phodišo bakeng sa go bušetša batho phethegong ya moya le ya mmele.

Mafelelong, motho o tla lokologa e sego feela go dirišeng dihlare-tagi gampe eupša gape le malwetšing a mangwe ka moka le mathateng ao a mo kwešago bohloko tshepedišong ye yeo e gobogilego!

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 9]

Patše e Šireletšegile Gakaaka’ng?

Dinaga tše dintši di nagana ka go tsenya patše molaong kudu-kudu bakeng sa go dirišetšwa merero ya tša kalafo. Sehlare-tagi se se hweditšwe e le seo se fokotšago go feroga dibete mo go bakwago ke kalafo ya dikhemikhale, gomme go bonala se thuša bao ba tlaišwago ke AIDS go fenya go lahlegelwa ke kganyogo ya dijo. Gape se dirišwa e le sa go okobatša bohloko.

Le ge go e-na le go se kwane mabapi le dipoelo tša dikutollo tša nyakišišo, diteko tšeo di begilwego makasineng wa New Scientist di tšweleditše tše dingwe tša ditla-morago tše kotsi tša patše.

Teko e dirilwego Yunibesithing ya Harvard e bapišitše sehlopha sa bao ba kgogago patše ka mehla le sehlopha sa bao ba e dirišago ka sewelo. Ba hweditše phapano e nyenyane ditekong tša monagano tše di dirišwago ka mehla. Lega go le bjalo, tekong e nngwe yeo e bego e le mabapi le bokgoni bja go lebeletšana le maemo a mafsa, badiriši ba paale ba patše ga ba atlege kudu.

Yunibesithi e nngwe e ile ya dira diteko sehlopheng sa bakgogi ba ka mehla ba patše le sehlopha sa bakgogi ba motšoko ka lebaka la nywaga e fetago 15. Bakgogi ba patše gantši ba kgoga dinoko tše tharo goba tše nne tša patše, mola bakgogi ba motšoko ba kgoga dinoko tše 20 goba go feta moo ka letšatši. Dipalo tše di lekanago go tšwa dihlopheng ka bobedi di be di tlaišwa ke go gohlola le bronchitis. Tlhahlobo ya maswafo e utolotše tshenyego e swanago ya disele dihlopheng ka bobedi.

Gaešita le ge bakgogi ba patše ba sa kgalege patše gantši-ntši, go hweditšwe gore senoko setee sa patše se tšweletša seela se se dirwago ka malahla seo se dirišetšwago go dira dihlare-tagi ka makga a mararo go fo swana le motšokong. Go feta moo, New Scientist e begile gore: “Bakgogi ba patše ba gogela moya kudu ka gare gomme ba thibela go hema ga bona lebaka le letelele.”

Go oketša moo, disele tša go lwantšha malwetši maswafong a bakgogi ba patše, di hweditšwe di sa kgone go lwantšha ditwatši ka 35 lekgolong go feta kamoo go dirago disele tša bakgogi ba motšoko.

[Mothopo]

U.S. Navy photo

[Lepokisi go letlakala 11]

“Tatofatšo e Bohloko” go Batswadi

Morulaganyi wa kuranta ya Afrika Borwa ya Saturday Star o ile a bontšha go tshwenyega ka koketšego e boifišago kudu ya go dirišwa ga dihlare-tagi gampe gare ga bafsa Afrika Borwa gomme a hlalosa gore:

“Taba ya gore bana ba rena ba dira se [ba diriša dihlare-tagi] gantši ke tatofatšo e kwešago bohloko go rena bjalo ka batswadi le go setšhaba ka kakaretšo. Beke ka beke re šoma ka thata bakeng sa go hwetša tšhelete, re ineetše ka matla bakeng sa katlego ya dilo tše di bonagalago. Bana ba rena ba nyaka menagano ya rena le matla a rena. Na re ipha nako e holago re e-na le bona? Go bonolo go ba nea tšhelete gore ba se hlwe ba re šetše-šetše morago. Seo se bonolo go feta go theetša—dipoifo tša bona, dikholofelo tša bona le mathata a bona. Mantšiboeng a lehono ge re dutše tafoleng ya lebenkele la go jela goba re iketlile ka pele ga TV, na re tla tseba gore ba dira eng?”

Goba re ka oketša ka gore, na re tseba seo ba se naganago?

[Seswantšho go letlakala 10]

Ba bantši ba ile ba kgothaletšwa go kgaotša go diriša dihlare-tagi gampe