Pono ya Beibele

Maikwelo a Molato—Na ke ao a sa Nyakegego ka Dinako Tšohle?

BATHO ba bantši lehono ba lebelela maikwelo a molato e le ao a sa nyakegego. Ba ikwa go swana le kamoo radifilosofi wa mo-Jeremane Friedrich Nietzsche a ilego a ikwa ka gona, yo a itšego: “Go ikwa o le molato ke bolwetši bjo šoro ka go fetišiša bjo bo kilego bja aparetša bathong.”

Eupša banyakišiši ba bangwe ga bjale ba tla phethong e fapanego. Susan Forward, Ph.D., ngaka yeo e tsebjago ditšhabeng ka moka e bile e le mongwadi o re: “Go ikwa o le molato ke karolo e bohlokwa ya go ikwa ga motho e le yo a nago le boikarabelo. Go dira e le karolo ya letswalo.” Ka gona, ka lebaka leo, na maikwelo ka moka a molato ke a mabe? Na go na le maemo le ge e le afe ao go ona maikwelo a molato a ka thušago?

Go Ikwa o le Molato ke Eng?

Maikwelo a molato a tšwelela ge re lemoga gore re kwešitše motho yo re mo ratago bohloko goba ge ka tsela e nngwe re palelwa ke go fihlelela ditekanyetšo tšeo re naganago gore re swanetše go phela ka tšona. Bjalo ka ge puku e nngwe ya ditšhupetšo e bolela, maikwelo a molato a tswalana le “maikwelo a motho a go ba le molato ka baka la go palelwa, molato, bosenyi goba sebe.”

Mangwalong a Sehebere, maikwelo a molato a be a tswalanywa le go palelwa ga mo-Isiraele go phelela Molao wa Modimo—bontši bja ditšhupetšo mabapi le taba ye di ka dipukung tša Beibele tša Lefitiko le Numeri. Ka mo go kgahlišago, polelwana ye ke yeo e nyakilego e se gona ka Mangwalong a Bakriste a Segerika. Eupša e a tšwelela ka makga a sego kae, gomme ka mo go swanago e bolela ka melato e megolo malebana le Modimo.—Mareka 3:29; 1 Ba-Korinthe 11:27.

Ka maswabi, re ka ikwa re le molato le ge re se na lebaka la go dira bjalo. Ka mohlala, ge e ba motho e le yo a nyakago phethego goba a sekamela go ipeeleng ditekanyetšo tšeo di sa leka-lekanago, go nyama mo gongwe le mo gongwe go ka tliša maikwelo ao a sa swanelago a molato. (Mmoledi 7:16) Goba re ka dumelela manyami a tshwanelo a go nyamišwa ke phošo a gola go fihlela e e-ba maikwelo a go lewa ke dihlong gomme ra feleletša ka go ikweša bohloko ka mo go sa swanelago. Ka gona,  ke mohola ofe woo maikwelo a molato a ka o fihlelelago?

Maikwelo a Molato e ka ba a Swanetšego

Maikwelo a molato e ka ba a swanetšego mo e ka bago ka ditsela tše tharo. Ya pele, a lemoša gore re ela hloko ditekanyetšo tšeo di amogelegago. A bontšha gore re na le letswalo leo le šomago. (Ba-Roma 2:15) Ge e le gabotse, puku yeo e gatišitšwego ke American Psychiatric Association e lebelela go hlokega ga maikwelo a molato e le boitshwaro bjoo bo beago batho kotsing. Batho bao ba nago le letswalo leo le senyegilego goba leo le hwilego ba na le bothata bja go lemoga phapano magareng ga se sebe le seo se lokilego, gomme seo e ka ba se kotsi.—Tito 1:15, 16.

Ya bobedi, letswalo le molato le ka re thuša go efoga ditiro tšeo di sa rategego. Bjalo ka ge bohloko bja mmele bo re lemoša ka bothata bja tša maphelo bjoo bo ka bago bo le gona, bohloko bja maikwelo bjo bo tswalanago le maikwelo a molato bo re lemoša ka bothata bja boitshwaro goba bja moya bjoo bo nyakago tlhokomelo ya rena. Ge re šetše re lemogile bofokodi, re tla sekamela kudu tabeng ya go efoga go ikweša bohloko, go kweša bao re ba ratago bohloko goba go kweša ba bangwe bohloko gape nakong e tlago.—Mateo 7:12.

Ya boraro, boipobolo bja maikwelo a molato bo ka thuša bobedi yo a nago le molato le mohlaselwa. Ka mohlala, maikwelo a molato a Kgoši Dafida a be a sepedišana le bohloko bjo bogolo bja maikwelo. O ile a ngwala gore: “Xobane mola kè homotše, mašapô a-ka a bodile ka xo hlwa kè tsetsêla.” Eupša ge mafelelong a ipobotše sebe sa gagwe go Modimo, Dafida o ile a opelela godimo ka lethabo a re: “’Me ke dikoloxwa ke mekxolokwane ya pholoxô.” (Psalme 32:3, 7) Go ipobola go ka dira le mohlaselwa gore a ikwe a le kaone ka gobane go amogelwa ga molato go ka kgonthišetša mohlaselwa gore motho yo mongwe o mo rata ka mo go lekanego go ka itsholela bohloko bjo bokaakaa bjoo a bo bakilego.—2 Samuele 11:2-15.

Pono e Leka-lekanego ka Maikwelo a Molato

Bakeng sa go ba le pono e leka-lekanego ka maikwelo a molato, hlokomela phapano e kgolo yeo e lego gona mabapi le tsela yeo Jesu le Bafarisei ba bego ba lebelela badira-dibe le sebe. Go Luka 7:36-50, re bala ka mosadi yo a gobogilego boitshwarong yoo a ilego a tsena ngwakong wa Mofarisei, moo Jesu a bego a le dijong gona. O ile a batamela Jesu, a kolobiša maoto a gagwe ka megokgo ya gagwe gomme a a tlotša ka makhura a nkgago bose a theko ya godimo.

Mofarisei yo yo a nago le phišego ya bodumedi o ile a nyatša mosadi yo gomme a mo lebelela e le yo a theolago seriti le yo a sa swanelwego ke tlhokomelo ya gagwe. O ile a ipotša gore: “Motho é [Jesu] xe e ka be e le moporofeta, a ka be a tseba se mosadi eo a mo kxwathaxo a lexo sôna, xobane ké modira-dibe.” (Luka 7:39) Jesu kapejana o ile a lokiša kgopolo ya gagwe. Jesu o itše: “Xa wa ka wa ntlodiša hlôxô ka makhura; ’me yêna ó ntloditše maoto ka setlôlô. Lesa-xê ke Xo botšê: Ó lebaletšwe dibe tša xaxwe tše e lexo tše ntši; ké ka ’baka leo a ratilexo ka xoxolo.” Ga go na pelaelo gore mantšu a a botho a ile a kgothatša mosadi gomme a mo imolla pelong.—Luka 7:46, 47.

Jesu o be a sa kgothaletše boitshwaro bjo bo gobogilego. Ge e le gabotse, o be a ruta Mofarisei yoo wa go ikgodiša gore lerato le phagamego ke lona le tutueletšago go hlankela Modimo. (Mateo 22:36-40) Ke therešo gore e be e le mo go swanetšego gore mosadi a ikwe a le molato ka baka la boitshwaro bja gagwe bjo bo gobogilego bja nakong e fetilego. Ke mo go lego molaleng gore o be a itshola, ka gobane o ile a lla, a se ke a dira maiteko a go lokafatša boitshwaro bja gagwe bja pele, gomme a gata megato e nepagetšego ya go godiša Jesu phatlalatša. Ge Jesu a bona se, o ile a mmotša gore: “Tumêlô ya xaxo e Xo phološitše; rola pelo O ikêlê.”—Luka 7:50.

Ka lehlakoreng le lengwe, Mofarisei o ile a tšwela pele go mo nyatša bjalo ka modira-dibe. Mohlomongwe o be a holofetše go mo dira gore a ikwe a swaba pele ga Modimo gotee le go mo leša dihlong. Eupša go leka leboelela go dira gore batho ba bangwe ba ikwe ba le molato ge e ba ka dinako tšohle ba sa dire dilo ka tsela yeo re naganago gore ba swanetše go di dira ka yona ke mo go sa bontšhego lerato gomme mafelelong e ba mo go se nago mohola. (2 Ba-Korinthe 9:7) Mafelelo a kaone a tlišwa ke go ekiša Jesu—ka go bea mohlala o lokilego, ka go reta ba bangwe ka potego gotee le go bontšha gore re a ba bota le ge ka dinako tše dingwe go ka nyakega kgalemelo le keletšo.—Mateo 11:28-30; Ba-Roma 12:10; Ba-Efeso 4:29.

Ka gona, go ikwa o le molato e ka ba mo go swanetšego, goba mo go nyakegago, ge re dirile selo se se fošagetšego. Diema 14:9 (PK) e re: “Mašilo a dira molato metlae.” Letswalo le molato le ka kgona e bile le swanetše go re šušumeletša go ipobola le go gata megato e mengwe e swanetšego. Lega go le bjalo, lebaka la rena la motheo bakeng sa go hlankela Jehofa ka dinako tšohle e swanetše go ba lerato feela e sego maikwelo a molato. (Jobo 1:9-11; 2:4, 5) Beibele e re tiišetša gore ge batho ba lokilego ba kgothatšwa le go lapološwa ba dutše ba nagana ka se, ba tla dira sohle seo ba ka se kgonago. Sa bohlokwa ka go fetišiša, ba tla thabela go se dira.