Ke Lahlegetšwe ke Ngwana Wa-ka yo a sa Hlwago a Belegwa
Ke Lahlegetšwe ke Ngwana Wa-ka yo a sa Hlwago a Belegwa
MOŠUPOLOGO, April 10, 2000, e be e le letšatši le borutho le leo le hlabilego gabotse, ka gona ke ile ka tšwa bakeng sa go yo dira dilo tše dingwe. Ke be ke sa tšwa go tsena karolong ya bobedi ya dikarolo tše tharo tša boimana, gomme le ge ke be ke sa ikwe ke tletše mafolofolo kudu, ke be ke thabetše go tšwela ka ntle. Ka gona, ge ke eme mothalading wa go lefela lebenkeleng la korosari, ke ile ka ba le maikwelo a gore go na le seo se fošagetšego ka nna.
Dipoifo tša-ka di ile tša kgonthišetšwa ge ke fihla gae. Ke be ke e-tšwa madi—e lego selo seo se sa kago sa direga go imeng ga-ka gabedi ga pele—gomme se se ile sa ntšhoša kudu! Ke ile ka leletša ngaka ya-ka mogala, eupša e ile ya šišinya gore ke lete gomme ke tle letšatšing le le latelago, ka ge e bile ke be ke swanetše go ya go yona ka lona letšatši leo. Pele nna le monna wa-ka re iša bana malaong bošegong bjoo, re ile ra rapela gotee, re kgopela Jehofa gore a re nee matla ka tsela le ge e le efe yeo re ka a nyakago. Mafelelong, ke ile ka swarwa ke boroko.
Eupša mo e ka bago ka iri ya bobedi, ke ile ka tsošwa ke sehlabi se se tseneletšego. Ganyenyane-ganyenyane sehlabi se ile sa homola, eupša ge ke šetše ke swarwa ke boroko gape, se ile sa boa gape, eupša mo nakong ye se be se boa-boa se sa kgaotše. Go tšwa madi le gona go ile gwa golela godimo gomme ke ile ka lemoga gore ke be ke swerwe ke lešoko. Ke be ke nagana kudu, ke leka go hwetša ge e ba go na le seo ke se dirilego seo se bakilego gore se se direge, eupša ga se ka kgona go nagana ka selo sa phošo seo ke se dirilego.
Ka iri ya bohlano mesong, ke ile ka tseba gore ke swanetše go ya sepetlele. Ge nna le monna wa-ka re fihla, re ile ra imollwa ke go ikhwetša re le tlhokomelong ya diatla tše botho, tše di nago le thušo le tšeo di nago le kwelo-bohloko tša sehlopha sa bašomi ba ka phapošing ya balwetši ba tšhoganetšo. Ke moka, diiri tše pedi ka morago ga moo, ngaka e ile ya re botša ditaba tšeo di ilego tša re tšhoša: Tša gore ke lahlegetšwe ke ngwana wa-ka.
Ka baka la dišupo tšeo di tšweletšego e sa le pele, ke be ke itokišeditše mafelelo a gomme ke ile ka amogela ditaba gabotse kamoo go leka-lekanego. Go oketša moo, monna wa-ka o be a e-na le nna ka dinako tšohle gomme o ile a ipontšha e le yo a nthekgago kudu. Eupša bjale ka gore re tla be re e-ya gae re sa swara ngwana, re ile ra ipotšiša ka seo re tlago go se botša bana ba rena ba babedi, Kaitlyn yo a bego a e-na le nywaga e tshela gotee le David, yo a bego a e-na le nywaga e mene.
Re tla Botša Bana ba Rena Eng?
Bana ba ile malaong ba lemogile gore go be go na le selo se se sa sepelego gabotse, eupša re be re tla ba botša bjang gore yo e bego e tla ba ngwanabo bona goba kgaetšedi ya bona o hlokofetše? Re ile ra phetha ka gore re bolele taba ka go lebanya le ka go botega. Mma o ile a re thuša tabeng ye ka go botša bana gore ngwana o be a ka se tle gae le rena. Ge re fihla, ba ile ba kitimela go tlo re gahlanetša gomme ba re gokarela le go re atla. Potšišo ya bona ya pele e bile, “Na ngwana o phetše gabotse?” Ga se ka kgona go araba, eupša monna wa-ka, a re gokaretše ka moka, o itše: “Ngwana o hlokofetše.” Re ile ra gokarelana gomme ra lla, e lego seo se ilego sa thuša gore mogato wa go fola ga rena o thome.
Lega go le bjalo, re be re se ra itokišeletša e le ka kgonthe dikarabelo tšeo bana ba rena ba bilego le tšona ka morago. Ka mohlala,
mo e ka bago dibekeng tše pedi ka morago ga go senyegelwa ga-ka ke mpa, go ile gwa tsebišwa phuthegong ya rena ya Dihlatse tša Jehofa gore Hlatse yeo e gotšego e bile e le mogwera wa lapa la rena wa kgaufsi e hlokofetše. David wa nywaga e mene, o ile a lla ka mo go sa laolegego moo monna wa-ka a ilego a mo kukela ka ntle. Ka morago ga go homola, David o ile a botšiša lebaka leo ka lona mogwera wa gagwe a hlokofetšego. Ke moka o ile a botšiša lebaka leo ka lona ngwana a hlokofetšego. Ka morago, o ile a re go tatagwe: “Na le wena o tlo hwa?” O ile a nyaka gape go tseba lebaka leo ka lona Jehofa Modimo a sešogo a fediša Sathane gomme a thome go “lokiša dilo.” Ka kgonthe, re be re makaditšwe ke go bona bontši bja dilo tšeo di bego di naganwa ke monagano wa gagwe o monyenyane.Kaitlyn le yena o ile a botšiša dipotšišo tše dintši. Ge a bapala ka dipopi tša gagwe, gantši o be a ekišetša popi e nngwe e babja, ge dipopi tše dingwe e e-ba baoki goba ditho tša lapa. O ile a diriša lepokisi la pampiri bjalo ka sepetlele sa dipopi gomme ka dinako tše dingwe o be a ekišetša e nngwe ya dipopi tša gagwe e hwile. Dipotšišo tša bana ba rena le dipapadi tša bona di ile tša re nea dibaka tše dintši tša go ba ruta dithuto tše bohlokwa ka bophelo le kamoo Beibele e ka re thušago ka gona go kgotlelela diteko. Le gona re ile ra ba gopotša ka morero wa Modimo wa go dira lefase paradeise e botse, moo go ka se bego le dibopego ka moka tša tlaišego le bohloko—gaešita le lehu.—Kutollo 21:3, 4.
Kamoo ke Ilego ka Lebeletšana ka Katlego le Tahlegelo
Ge ke boela gae la mathomo go tšwa sepetlele, ke ile ka ikwa ke hwile maikwelong le go hlaka-hlakana. Ke be ke dikologilwe ke dilo tšeo di swanetšego go dirwa, eupša ke be ke sa tsebe gore ke thome kae. Ke ile ka leletša bagwera ba mmalwa bao ba ilego ba lebeletšana le bothata bjo bo swanago mogala gomme ba ile ba nkhomotša kudu. Mogwera yo mongwe yo a rategago o ile a re romela matšoba gomme a ithapela go intšha le bana thapama. Ke ile ka leboga go kgomega ga gagwe go borutho le thušo ya gagwe e šomago kudu!
Ke ile ka beakanya diswantšho tša lapa ka gare ga dialepamo. Ke ile ka lebelela le go swara diaparo tšeo di sego tša aparwa tša ngwana—e lego dikgopotšo di nnoši tše di bonagalago tša ngwana yoo ke mo lobilego. Ke tšere dibeke ke lebeletšane le diphetogo tšeo di feteletšego tša maikwelo. Matšatšing a mangwe ke be ke sa kgone go kgaotša go lla—le ge ke be ke e-na le thekgo ka moka go tšwa go ba lapa le bagwera. Ka dinako tše dingwe, ke be ke nagana gore ke lahlegelwa ke monagano. Go ba gare ga bagwera bao ba imilego go be go tloga go le thata. Nakong e fetilego, ke be ke nagana go senyegelwa ke mpa e le “bothata bja motšwa-o-swere le bjo bo sa rego selo” bophelong bja mosadi, selo seo re lebalago ka ntle ga mathata a mantši. Ke be ke fošitše gakaakang! *
Lerato—Sehlare se se Phalago Tšohle
Sehlare seo se ilego sa šoma gotee le go feta ga nako ke lerato leo le ilego la bontšhwa ke monna wa-ka le Bakriste-gotee le nna. Hlatse e nngwe e ile ya lokiša dijo tša mantšiboa gomme ya re tlišetša tšona. Mogolo wa phuthego le mosadi wa gagwe ba ile ba tliša matšoba le karata ya ditumedišo e bontšhago lerato gomme ba itiša le rena. Re be re tseba kamoo ba swaregilego ka gona, ka gona go re naganela ga bona go ile gwa kgoma dipelo tša rena. Bagwera ba bangwe ba bantši ba ile ba romela dikarata tša ditumedišo le matšoba. Mantšu a bonolo a bjalo ka “Re nagana ka lena” a be a bolela mo gogolo gakaakang! Setho se sengwe sa phuthego se ngwadile gore: “Re lebelela bophelo ka tsela yeo Jehofa a bo lebelelago ka yona—e le selo sa bohlokwa kudu. Ge a kgona go tseba ge nonyana e nyenyane e wela fase mobung, ka kgonthe o tseba ge ngwana yo a sego a hlwa a belegwa wa motho a e-hwa.” Motswala wa-ka o ngwadile gore: “Re makatšwa kudu gakaakang ke mohlolo wa pelego le bophelo, gomme re makala ka mo go swanago ge ngwana yo a sego a hlwa a belegwa a e-hwa.”
Dibekeng tše sego kae ka morago ge re be re le Holong ya Mmušo, ke be ke nyaka go lla gomme ke ile ka tloga pele ga ge diboka di ka thoma. Bagwera ba babedi ba rategago bao ba ilego ba lemoga go tšwa ga-ka ka megokgo ba ile ba dula le nna ka koloing, ba ntshwara letsogo gomme ba ntira gore ke sege. Go se go ye kae boraro bja rena ka moka re ile ra boela ka gare. Ke lethabo le legolo gakaakang go ba le bagwera bao ba go kgomarelago “go feta ngwanabo motho”!—Diema 18:24, NW.
Ge ditaba di phatlalala, ke ile ka makatšwa ke go bona bontši bja Dihlatse-gotee le nna tšeo di fetilego boemong bjo bo swanago. Le ba bangwe bao ke bego ke se kgaufsi le bona pele ba ile ba kgona go nnea khomotšo e kgethegilego le kgothatšo. Thekgo ya bona e lerato nakong yeo ka yona ke bego ke e nyaka e ile ya nkgopotša polelo ya Beibele e rego: “Moxwêra ké moratwa wa ka mehla; ké ngwan’ešo e a ntswáletšwexo wa mohla wa tlalêlô.”—Diema 17:17.
Khomotšo e Tšwago Lentšung la Modimo
Segopotšo sa lehu la Kriste se ile sa latela beke ka morago ga go senyegelwa ga-ka ke mpa. Mantšiboeng a mangwe ge re be re dutše re bala dipego tša Beibele ka ga matšatši a mafelelo a bophelo bja Jesu, kapejana ke ile ka tlelwa ke mogopolo wa gore: ‘Jehofa o tseba bohloko bja go lahlegelwa. O ile a lahlegelwa ke morwa wa gagwe ka noši!’ Ka ge Jehofa e le Tatago rena wa legodimong, ka dinako tše dingwe ke lebala kamoo a nago le kwešišo le kwelo-bohloko ka gona bakeng sa bahlanka ba gagwe—banna le basadi. Ka motsotso woo ke ile ka ikwa ke imologa ka tsela e makatšago. Ke ile ka ikwa ke le kgaufsi le Jehofa go feta le ge e le neng pele.
Gape ke ile ka hwetša kgothatšo e ntši go tšwa dikgatišong tše di theilwego Beibeleng, kudu-kudu ditokollo tše di fetilego tša dimakasine tša Morokami le Phafoga! tšeo di bego di bolela ka go lahlegelwa ke motho yo o mo ratago. Ka mohlala, dihlogo tšeo di bolelago ka “Go Lebeletšana le go Lahlegelwa ke Ngwana” tokollong ya August 8, 1987, ya Phafoga! (ya Seisemane) di ile tša thuša ka kudu, go swana le poroutšha ya Ge Motho yo o mo Ratago a E-hwa. *
Go Fela ga Manyami
Ge nako e dutše e e-ya, ke ile ka tseba gore ke be ke fola ka ge ke be ke kgona go sega ka ntle ga go ikwa ke le molato gotee le ge ke be ke kgona go ba le poledišano ka ntle le go bolela ka ngwana yo ke mo lobilego. Lega go le bjalo, ke be ke fela ke lebeletšana le khuduego ya maikwelo, go swana le ge ke be ke bona bagwera bao ba sego ba ka ba kwa ka ga go senyegelwa ga-ka ke mpa goba ge lapa leo le nago le leseanyana le be le etela Holong ya rena ya Mmušo.
Ka gona mesong e mengwe ke ile ka tsoga ke e-kwa gore leru le leso-leso mafelelong le apogile. Le pele ga ge ke bula mahlo, ke ile ka ikwa ke fodile—khutšo le go fola tšeo ke bego ke se na tšona lebakeng la dikgwedi. Lega go le bjalo, ge ke ikhwetša ke imile mo e ka bago ngwaga ka morago ga go lahlegelwa ke ngwana, dikgopolo tša kgonagalo ya go senyegelwa ke mpa gape di ile tša ntlela. Ka lethabo, ke ile ka belega ngwana wa mošemanyana yo a phetšego gabotse ka October 2001.
Ke sa dutše ke llela ngwana yo ke mo lobilego. Lega go le bjalo, tiragalo ye ka moka e okeditše tebogo ya-ka bakeng sa bophelo, bakeng sa lapa la-ka, Bakriste-gotee le nna le bakeng sa Modimo—yoo a re homotšago. Phihlelo ye gape e gateletše therešo yeo e kgomago kudu ya gore Modimo ga a tšee bana ba rena eupša gore “nako le ditiragalo tše di sa letelwago di ba wela bohle.”—Mmoledi 9:11.
Ke lebeletše pele gakaakang nakong yeo Modimo a tlago go tloša manyami, dillo le bohloko, go akaretša le bohloko bja mmele le bja maikwelo bja go senyegelwa ke mpa! (Jesaya 65:17-23) Ka nako yeo batho ka moka bao ba kwago ba tla kgona go bolela gore: “Hee Lehu! Lebôla la xaxo le kae? Hee Bo-dula-bahu! Xo fenya xa xaxo xo kae!”—1 Ba-Korinthe 15:55; Jesaya 25:8.—E neetšwe.
[Mengwalo ya ka tlase]
^ ser. 13 Nyakišišo e bontšha gore motho yo mongwe le yo mongwe o arabela ka tsela ya moswana-noši tabeng ya go senyegelwa ke mpa. Ba bangwe ba ikwa ba gakanegile, ba bangwe ba nyamile, ba bangwe gape ke bao ba meditšwego ke manyami. Banyakišiši ba bolela gore manyami ke karabelo ya tlhago tahlegelong e kgolo e swanago le go senyegelwa ke mpa, gomme ke karolo ya mogato wa go fola.
^ ser. 20 E gatišitšwe ke Dihlatse tša Jehofa
[Lepokisi go letlakala 29]
Go Direga Leboelela le Dilo Tšeo di Bakago go Senyegelwa ke Mpa
The World Book Encyclopedia e re: “Dinyakišišo di bontšha gore 15 go ya go 20 lekgolong ya bohle bao ba hlahlobilwego ba hwetšwa ba imile ba feleletša ba senyegetšwe ke dimpa. Eupša kotsi ya go senyegelwa ke mpa ke e kgolo kudu dibekeng tše pedi tša pele ka morago ga go ima (go nontšhwa ga lee), e lego nako yeo ka yona basadi ba bantši ba sa tsebego le gatee gore ba imile.” Puku e nngwe ya tšhupetšo e bolela gore ka godimo ga “80 lekgolong ya go senyegelwa ke dimpa go direga dibekeng tša pele tše 12 tša boimana,” gomme go naganwa gore bonyenyane tekanyo ya seripa-gare e ka ba e bakilwe ke diphošo tšeo di ka bago di le gona dikarolwaneng tša leabela tša lesea leo le sa hlwago le belegwa. Diphošo ga di bakwe ke diphošo tšeo di swanago tšeo di lego dikarolwaneng tša leabela tša mma goba tate.
Dilo tše dingwe tšeo di bakago go senyegelwa ke mpa di ka ba di bakwa ke boemo bja tša maphelo bja mma. Ditsebi tša tša kalafo di šupa tšharakano ya dihomoune le ya tshepedišo ya go lwantšha malwetši, malwetši le go se be boemong bjo bo tlwaelegilego ga molomo wa popelo (cervix) goba popelo ya mma. Malwetši ao a sa folego a swanago le bolwetši bja swikiri (ge e ba bo sa laolwe gabotse) gotee le kgatelelo e phagamego ya madi e ka ba tše dingwe tša dibaki.
Go ya ka ditsebi, go senyegelwa ke mpa ga se gore go bakwa ke go itšhidulla, go kuka dilo tše boima goba go ba le dikopano tša botona le botshadi. Ga go bonale go wa, go bethwa mo gonyenyane goba go tšhoga ga kapejana go ka baka go senyegelwa ke mpa. Puku e nngwe ya ditšhupetšo e re: “Ga go bonale ngwana yo a sa hlwago a belegwa a ka kwešwa bohloko ke kgobalo le ge e le efe ka ntle le ge kgobalo e le e kgolo kudu go ka bea bophelo bja gago ka noši kotsing.” Tsela e botse yeo popelo e hlamilwego ka gona e hlatsela kudu gakaakang Mmopi yo bohlale le yo lerato!—Psalme 139:13, 14.
[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 31]
Kamoo ba Lapa le Bagwera ba ka Thušago ka Gona
Ka dinako tše dingwe go thata go tseba gabotse seo o ka se bolelago goba seo o ka se dirago ge setho sa lapa goba mogwera a senyegelwa ke mpa. Batho ba arabela ka ditsela tše di sa swanego tahlegelong e bjalo, ka gona ga go na molao o beilwego bakeng sa go nea kgothatšo goba thušo. Lega go le bjalo, nagana ka ditšhišinyo tše di latelago. *
Dilo tše di šomago tšeo o ka di dirago bakeng sa go thuša:
◆ Ithapele go hlokomela bana ba bagolwanyane.
◆ Apea dijo gomme o di tlišetše ba lapa.
◆ Nea thekgo bakeng sa tate. Bjalo ka ge tate yo mongwe a boletše, “ga go dirwe dikarata tše dintši tša madume a kgethegilego bakeng sa bo-tate bao ba lego boemong bjo.”
Dilo tšeo di ka thušago tšeo o ka di bolelago:
◆ “Ke maswabi go kwa ka go senyegelwa ga gago ke mpa.”
Mantšu a a bonolo a bolela mo gontši gomme a ka bula mojako bakeng sa mantšu a oketšegilego a kgothatšo.
◆ “Ke mo go swanetšego go lla.”
Megokgo ke yeo e dulago e itshekile dibeke tša pele goba gaešita le dikgwedi ka morago ga go senyegelwa ke mpa. Kgonthišetša motho gore ga o mo lebelelele fase ge a bontšha maikwelo a gagwe.
◆ “Na nka go leletša mogala gape bekeng e tlago gore ke kwe gore o tšwela pele bjang?”
Mathomong, batlaišegi ba ka hwetša kwelo-bohloko e ntši, eupša ge nako e dutše e e-ya gomme ba sa dutše ba e-kwa bohloko, ba ka nagana gore ba bangwe ba ba lebetše. Ke mo gobotse bakeng sa bona go tseba gore thekgo ya gago ke yeo e sa tšwelago pele. Maikwelo a ka tšwelela lebaka la dibeke goba dikgwedi tše dintšinyana. A ka ba a gola gape ka morago ga boimana bjo bo atlegilego.
◆ “Ge e le gabotse ga ke tsebe gore ke tla re’ng.”
Go bolela mantšu ao gantši go phala go se bolele selo. Potego ya gago gotee le therešo ya gore o gona di bontšha go tshwenyega ga gago.
Seo o sa swanelago go se bolela:
◆ “O sa dutše o ka ba le ngwana yo mongwe.”
Le ge se e ka ba sa therešo, se ka lebelelwa e le go bontšha go hloka kwelo-bohloko. Batswadi ba be ba sa nyake ngwana le ge e ka ba ofe, ba be ba nyaka ngwana yena yoo. Pele ba ka nagana ka go ba le ngwana yo mongwe gape, ba tla swanelwa ke go llela ngwana yoo a ba lahlegetšego.
◆ “Mohlomongwe go be go na le selo sa phošo ka yena.”
Le ge go ka ba go le bjalo, se ga se seo se kgothatšago. Mma monaganong wa gagwe o ipotša gore o be a imile ngwana yo a phetšego gabotse.
◆ “Bonyenyane o be o sa tsebe ngwana e le ka kgonthe. Go ka ba go ile gwa ba bohloko le go feta ge se se ka be se ile sa direga ka morago.”
Basadi ba bantši ba ba le tlemo le bana ba bona bao ba sa hlwago ba belegwa e sa le mathomong kudu. Ka gona ge ngwana yoo a e-hwa, gantši go latela manyami. Manyami a a godišwa ke therešo ya gore ga go motho le o tee yo a bego a “tseba” ngwana go swana le kamoo mma a bego a mo tseba ka gona.
◆ “Bonyenyane o na le bana ba gago ba bangwe.”
Go batswadi bao ba kwelego bohloko, se se ka swana le go botša motho yo a lahlegetšwego ke leoto goba letsogo gore: “Bonyenyane o sa na le le lengwe.”
Ee, go swanetše go dumelwa gore le batho bao ba nago le taba kudu le bao ba botegago ka dinako tše dingwe ba bolela dilo tšeo di sa rategego. (Jakobo 3:2) Ka gona, basadi ba nago le temogo bao ba ilego ba senyegelwa ke mpa ba tla nyaka gore ba bontšhe lerato la Bokriste gomme ba se boloke sekgopi malebana le bao ba nago le maikemišetšo a mabotse eupša ba bolela mantšu ao a se nago tlhaologanyo.—Ba-Kolose 3:13.
[Mongwalo wa ka tlase]
^ ser. 36 E beakantšwe go tšwa go A Guide to Coping With Miscarriage, yeo e lokišeditšwego ke Wellington, New Zealand, Miscarriage Support Group.