Maphodisa—Bokamoso bja Ona e tla ba Bofe?

KA NTLE le maphodisa mohlomongwe go be go tla ba le mojano. Eupša le ge maphodisa a le gona, na lefase la rena le šireletšegile? Metseng e mentši lehono, ka go swana le ditikologo tša magaeng, go lemogilwe kotsi yeo e lego mabapi le tšhireletšego. Na re ka lebelela gore maphodisa a re phološe bosenying bjo bo rulagantšwego le go disenyi tša ka mehla? Na re ka letela gore maphodisa a dire ditarata tša rena gore e be tšeo di šireletšegilego? Na a tla fenya ntweng kgahlanong le bosenyi?

David Bayley o nea kgopolo ka pukung ya gagwe ya Police for the Future, o re: “Maphodisa ga a thibele bosenyi. Ka kgonthe, maphodisa a swana feela le pantetši nthong ya kankere. . . . Re ka se ithekge ka maphodisa, le ge a ineetše modirong wa go thibela bosenyi bakeng sa go phološa setšhaba bosenying.” Dinyakišišo di bontšhitše gore mediro e meraro e megolo ya maphodisa—go hlapetša ditarateng, go araba megala ya tšhoganetšo le go nyakišiša ka ditiro tša bosenyi—ga e thibele bosenyi. Ke ka baka la’ng go le bjalo?

 Go leka go thibela bosenyi ka palo e okeditšwego ya maphodisa e be e tla ba mo go bitšago tšhelete e ntši kudu. Disenyi ga di bonagale di nyemišwa moko goba go tshwenywa ke palo yeo e oketšegago ya bahlapetši le ge e ba ba ka kgona go lefša. Karabelo yeo e akgofilego ya maphodisa le yona ga e thibele bosenyi. Maphodisa a begile gore ka ntle le ge a ka fihla lefelong la tiragalo ya bosenyi ka nako ya ka tlase ga motsotso, ga go bonale a ka swara mosenyi. Disenyi di bonagala di tseba gore lebelo le bjalo ke la sewelo. Dinyakišišo tša bosenyi le tšona ga di thuše. Gaešita le ge matseka a atlega tabeng ya go latofatša le go swara disenyi, go bonagala se se sa thibele bosenyi. United States e golega disenyi tše dintši go feta naga le ge e le efe e nngwe, eupša e sa dutše e tlaišwa ke tekanyo e phagamego ya bosenyi, mola Japane yeo e nago le batho ba banyenyane kgolegong, e e-na le tekanyo e nyenyane ya bosenyi. Gaešita le mananeo a go swana le a go hlapetšwa ga tikologo ga se a bontšha e le ao a nago le mafelelo a mabotse ao a tšeago nako e telele, kudu-kudu mafelong ao a nago le tekanyo e phagamego ya bosenyi. Megato e tiilego yeo e tšerwego kgahlanong le ditiro tše itšego tša bosenyi, tše bjalo ka go gweba ka dihlare-tagi goba bohlakodi, e ba le mafelelo a mabotse a magolo ka nakonyana, eupša gape mafelelo ke ao go lego thata go a boloka ka nako e telele.

Police for the Future e re: “Taba ya gore maphodisa ga a kgone go thibela bosenyi ga se ya swanela go ba selo seo se tlabago kudu bathong bao ba naganago. Ka kakaretšo go kwešišwa gore maemo a tša leago ao maphodisa a sa kgonego go a laola gotee le tshepedišo ya tša toka ya bosenyi ka kakaretšo e sa kgonego go a laola, a bontšha ditekanyo tša bogolo bja bosenyi ditšhabeng.”

Go be go tla Direga’ng ka Ntle le Maphodisa?

O itshwara bjang ge e ba go se na maphodisa ao a hlapeditšego? Na o diriša sebaka sa go se be gona ga maphodisa bakeng sa go roba molao? Ke mo go makatšago go bona gore ke batho ba bantši gakaakang bao ba bitšwago bahlomphegi bao ba tšwago sehlopheng sa magareng le sa godimo bao ba ka beago botumo bja bona le bokamoso bja bona kotsing bakeng sa go hwetša mehola e belaetšago ya bosenyi bja bahlomphegi. The New York Times morago bjale e begile ka ‘batho ba 112 bao ba latofaditšwego ka mananeo a boradia, bao go bolelwago gore ba tšere karolo lenaneong la go hlalefetša dikhamphani tša phemelo ya dikoloi. Gare ga bao ba ilego ba latofatšwa go be go e-na le bo-ramolao, dingaka tša kalafo, bathobolli, setsebi sa mmele, setsebi sa kalafo ya acupuncture le mothuši wa Lefapha la bolaodi la Maphodisa.’

Tiragalo e nngwe ya boradia yeo e dirilwego ka tekanyo e kgolo yeo morago bjale e ilego ya tšhoša baemedi bao ba humilego ba lefase la bokgabo e bile ge bao e bego e le balaodi bao ba etelelago pele ba khamphani ya Sotheby kua New York le khamphani ya Christie kua London ba be ba latofatšwa ka go ipeela ditheko. Bona gotee le dintlo tša bona tšeo di lego fantising ba swanetše go lefa ditolara tše dimilione tše makgolo ka ditefišo le pušetšo! Ka gona megabaru e sa felego ya tšhelete e tsena maemong a mangwe le a mangwe a batho.

Seo se diregilego kua Recife, Brazil, ka 1997 ge maphodisa a be a gana go šoma se bontšha gore batho ba bantši ba retologela bosenying ka bolokologi ge go se na seo se ba thibelago. Ditumelo le ge e le dife tša bodumedi tšeo ba ka bago ba e-na le tšona ga  di kgome boitshwaro bja bona. Ba ka fokodiša goba go lahla thuto ya boitshwaro le melao ya motheo. Ga go makatše gore maphodisa dinageng tše dintši a lwa ntwa ye e ka se kego ya fenywa lefaseng le leo le sekametšego go hlokeng molao, e ka ba ganyenyane goba kudu.

Ka lehlakoreng le lengwe, batho ba bangwe ba ikokobeletša molao ka baka la gore ba hlompha matla a taolo. Moapostola Paulo o ile a botša Bakriste kua Roma gore ba swanetše go ikokobeletša mebušo yeo Modimo a e dumelelago go ba gona ka ge e boloka bonyenyane tekanyo ya taolo bathong. O ngwadile ka mebušo e bjalo gore: “Ké mohlanka wa Modimo, molefetši wa xo ôtla e a diraxo tše mpe. Xo swanetše-xê xe re sa xane xo bušwa, e sexo ka xo šia kôtlô, è le ka ’baka la letswalô.”—Ba-Roma 13:4, 5.

Maemo a Fetogago a tša Leago

Modiro wa maphodisa ka kgonthe o na le mafelelo a itšego go kaonefatšeng maemo a tša leago. Ge ditarata di bonagala di se sa na dihlare-tagi tšeo di sego molaong le bošoro, batho ba sekamela go pheleng ka go dumelelana le boemo bjo bo kaonefaditšwego bja setšhaba. Eupša ge e le gabotse, go fetola le go kaonefatša batho ga se moo go ka kgonwago ke sehlopha le ge e le sefe sa maphodisa.

Na o ka nagana ka lekoko leo go lona batho ba nago le tlhompho e bjalo bakeng sa molao moo e lego gore ga ba sa nyaka maphodisa? Na o ka akanya ka lefase leo go lona batho ba bontšhago go naganela kudu seng sa bona mo e lego gore baagišani ka dinako tšohle ba dula ba ikemišeditše go thuša gomme go se na motho le o tee yo go nyakegago gore a bitše maphodisa bakeng sa go kgopela thušo? Mohlomongwe seo se kwagala eka ke toro. Eupša mantšu a a Jesu, le ge a bolelwa ka kwešišo e nngwe, a tloga a šoma. O itše: “Mo xo batho seo xa se kxônexe; xo Modimo ké mo xo kxônêxaxo tšohle.”—Mateo 19:26.

Beibele e hlalosa nako e tlago ge batho ka moka e tla ba e le balata ba pušo yeo e tlago go ba e hlomilwe ke Jehofa Modimo. “Ké mo Modimo a tl’o xo tsoša mmušô . . . O tlo phšatla mebušô e mengwê ka moka wa e fediša.” (Daniele 2:44) Ka go ruta batho bohle bao ba botegago ka tsela ya Modimo ya lerato, pušo ye e mpsha e tla fetola maemo a tša leago ao a tšweletšago bosenyi. “Xo tseba Morêna xo tlo tlala ’fase lohle bo-ka meetse xe a nabile lewatleng.” (Jesaya 11:9) Kgoši ya Jehofa, e lego Jesu Kriste, e tla kgona go thibela bosenyi ka moka. “A ka se ahlole ka mo mahlô ’axwe a bônaxo; a ka se ripe taba ka mo ’tsêbê tš’axwe di kwilexo. Ó tlo ahlolêla babôtlana ka xo se hlaole motho, bahlaki ó tlo ba êmêla ka xo loka.”—Jesaya 11:3, 4.

Go ka se be le disenyi goba bosenyi. Maphodisa a ka se nyakege. Motho yo mongwe le yo mongwe “ó tlo dula meriting ya morara w’axwe, le mo moriting wa moxó wa xaxwe, xò se e a ba thšošaxo.” (Mika 4:4) Ge e ba o tla rata go ba karolo ya “lefase le lefsa” leo le hlalositšwego ka Beibeleng, ga bjale ke nako ya go nyakišiša seo Modimo a se holofeditšego ka Lentšung la gagwe.—2 Petro 3:13.

[Ntlhakgolo go letlakala 12]

Na o ka nagana ka lekoko leo go lona batho ba nago le tlhompho e bjalo bakeng sa molao moo e lego gore ga ba sa nyaka maphodisa?

[Ntlhakgolo go letlakala 12]

Go ka se be le disenyi goba bosenyi

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 11]

Maphodisa Kgahlanong le Batšhošetši

Bjalo ka ge ditiragalo tša September 11, 2001, kua New York City le Washington, D.C., di bontšhitše, bathopi ba difofane, bathopi ba banamedi le batšhošetši ba lebanya maphodisa le tše dingwe tša ditlhohlo tše thata kudu tša go šireletša batho. Dihlopha tše di kgethegilego dikarolong tše dintši tša lefase di rutilwe go tsena ka pela le go tšea taolo ya difofane tšeo di emišitšwego. Di ithutile le bokgoni bja go tsena ka tsela ya go makatša ka meagong—ka go theoga ka thapo go tšwa tlhakeng, go tšwa ka lebelo ka mafasetere le go lahlela dipomo tšeo di tšhošago batho le ditšhitswana tša kgase ya go ntšhiša megokgo. Balaodi ba bjalo bao ba rutilwego ke gantši ba atlega tabeng ya go makatša le go fenya batšhošetši ka go theola go ba ga mathopša kotsing ka tekanyo e nyenyane.

[Mothopo]

James R. Tourtellotte/U.S. Customs Service

[Seswantšho go letlakala 12]

Dilo tšeo di ka se sa hlwago di nyakega lefaseng le lefsa la Modimo