Na Kholofelo Bakeng sa Khutšo e a Hwelela?

“Lehono re ikwa eka re phela . . . ka gare ga sesasedi se segolo, e lego kotsi yeo e sa lekanywego le selo.”—Kuranta ya “La Repubblica” ya kua Roma, Italy.

KA MORAGO ga tlhaselo ya ngwagola ya botšhošetši kua New York City le Washington, D.C., batho ba bantši go feta le ge e le neng pele ba ipotšiša ka bokamoso bja batho. Diswantšho tša TV tšeo di bontšhago ka go wa le go swa ga Ditora tše Pedi—gotee le tšeo di bontšhago tlalelo ya baphologi—di ile tša gašwa ka makga a mantši. Diswantšho tše di tlišeditše batho manyami go dikologa lefase. Manyami a bakile maikwelo a gore lefase ka tsela e itšego le bile le phetogo ya histori. Na go bjalo?

Ntwa e ile ya phulega ka morago ga tiragalo ya September 11, 2001. Gatee-tee, ditšhaba tšeo pele e bego e le manaba di ile tša thoma go dirišana maitekong a mohlakanelwa a go leka go thibela botšhošetši. Ka kakaretšo, palo ya bao ba hwilego gotee le tshenyo e bile tše dikgolo. Eupša mohlomongwe phetogo e kgolo kudu bakeng sa batho ba bantši lefaseng ka bophara e bile go lahlegelwa ke maikwelo a polokego, go oketšega ga maikwelo a gore ga go na motho, le ge e le kae, yo a šireletšegilego e le ka kgonthe.

Baetapele ba lefase ba ikhwetša ba lebeletšane le mathata a magolo. Bangwadi ba ditaba le bahlalosi ba ipotšiša kamoo botšhošetši bo ka thibelwago ka gona gore bo se ke bja phatlalala go etša mollo wa tlhaga ka ge go bonagala bo gakatšwa ke bodiidi le go fišegela thoko—e lego maemo a hlobaetšago ao go bonagalago go se na yo a nago le tharollo bakeng sa ona. Go hloka toka ke mo go atilego lefaseng moo e lego gore selo se sengwe le se sengwe se gona bakeng sa go oketša bothata le go feta. Batho ba mehuta ka moka ba ipotšiša ge e ba mathata a batho a tla ka a fedišwa. Na ntwa—le manyami ka moka, lehu le tshenyego tšeo e di bakago—e tla ka ya fela?

Batho ba dimilione ba retologela bodumeding bjo bo rulagantšwego ba e-na le dipotšišo tše. Lega go le bjalo, ba bangwe ke bao ba nago le pelaelo kudu. Go thwe’ng ka wena? Na o nagana gore baetapele ba bodumedi ba ka araba dipotšišo tše bjalo? Na ba ka thuša e le ka kgonthe go tliša khutšo ka dithapelo tša bona?