Lefase la Rena Leo le Sentšwego

KA 1805, banyakišiši ba go tuma e lego Meriwether Lewis le William Clark ba ile ba fihla Nokeng ya Columbia yeo lehono e lego Washington State, U.S.A. * Seo se ilego sa gapa kgahlego ya bona kudu go feta noka ka bo yona e be e le dihlapi tše dintši kudu tša salmon tšeo di bego di le ka nokeng. Ba ile ba ngwala ka pegong ya bona ya letšatši le letšatši gore: “Dihlapi tše ke tše dintši ka tsela e nyakilego e makatša. Di phaphamala ka bontši molatswaneng gomme di gogolegela lebopong moo ma-India a fogo di topa, a di bula ka bogare le go di omiša sethaleng.” Ka kgonthe, di-salmon di be di tletše kudu moo e lego gore ma-India a be a di omišetša go gotša mollo ka tšona!

Lehono boemo ke bjo bo fapanego kudu. Pego ya Newsweek e bolela gore: “Ka nywaga e fetago e lesome, bo—rathutamahlale ba be ba dutše ba tseba gore dihlapi di tšewa mawatleng ka tekanyo e kgolo kudu go feta kamoo di ikatišago ka gona.” Ka mohlala, go akanyetšwa gore kua Leboa la Atlantic, 90 lekgolong ya dihlapi tša salmon e hweletše.

Eupša ga se dihlapi feela tšeo di hlaelago. Ditšweletšwa tša tlhago tše swanago le dibešeletši, diminerale le ditšweletšwa tša sethokgweng, di šomišwa ka tekanyo e makatšago. World Wildlife Fund e bega gore 30 lekgolong ya ditšweletšwa tša tlhago tša lefase e ile ya nyamela magareng ga 1970 le 1995. Go buna ditšweletšwa tša lefase gantši go a hola e bile go a senya, ka gobane mekgwa yeo e dirišwago e ka senya lefelo la diphedi.

Batho ba bangwe ba phetha ka gore, ka ge batho ba bakile mathata a, ba ka a rarolla. Go tsopola mohlala o tee, nywageng ya morago bjale tšhilafalo ya moya e fokotšegile ditoropong tše dintši tšeo di nago le diintaseteri. Na ditlhasenyana tšeo tša kholofelo ke sešupo sa gore batho ba thoma go laola boemo?

[Mongwalo wa ka tlase]

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 3]

© Kevin Schafer/CORBIS