Mafelelong Batho Bohle ba tla ba le Dintlo tše di Lego Boemong bjo Bobotse

KANTLENYANA ga Nairobi, kua Kenya, go na le lefelo le lebotse la United Nations Gigiri la bogolo bja dihektara tše 56 le le kampetšwego leo go lona go nago le ntlo-kgolo ya UN-HABITAT. Lefelo le le swantšhetša maikemišetšo a ditšhaba a go nyaka go rarolla bothata bjo bo aparetšego lefase bja tlhaelelo ya dintlo. Go sepela kgaufsi le Gigiri Nature Trail yeo e lego lefelong leo, go bontšha bohlatse bjo bo kgahlišago bja seo se ka dirwago ge go šongwa gotee  e bile go e-na le tšhelete e lekanego. Lefelo le leo pele go bego go lahlelwa ditlakala go lona, le fetotšwe tikologo e botse yeo bašomi le baeti ba itapološago go yona.

Lega go le bjalo, dikhilomithara tše sego kae go tloga lefelong leo, go na le mekutwana yeo e atago ganyenyane-ganyenyane. Ye ke kgopotšo e nyamišago ya kamoo bothata bjo bja tlhaelelo ya dintlo e lego bjo bogolo ka gona. Mekutwana ye e agilwe ka mmu, dikota le masenke gomme e botelele bja dimithara tše ka bago 16 le bophara bja dimithara tše ka bago 16. Ditsejana tše di lego magareng ga mekutwana ye di nkga phuu! ka baka la meetse a ditšhila. Tšhelete yeo badudi ba moo ba e lefago bakeng sa meetse e feta ka makga a mahlano yeo modudi yo a tlwaelegilego wa United States a e lefago. Bontši bja batho ba ka bago 40 000 bao ba dulago moo ba nywageng ya bo-20 le ya bo-30. Ga go bolele gore ba a tšwafa goba ga ba na morero. Ba tlile mo bakeng sa go tlo tsoma mošomo motseng woo o lego kgaufsi wa Nairobi.

Ka mo go fapanego kudu, baetapele ba lefase ba bokana lefelong le le le hlwekilego la maemo a mabotse le tikologo e botse, e le gore ba tlo boledišana ka bokamoso bja banna, basadi le bana ba diilago bao ba dulago kgaufsi le lefelo le leo ba lego go lona. Go ya ka mongwaledi-pharephare wa Ditšhaba tše Kopanego, therešo e kwešago bohloko ke ya gore “lefase le na le dilo ka moka tše di nyakegago, tsebo le matla” bakeng sa go kaonefatša ka mo go feletšego maphelo a batho ba dulago mekhukhung. Ka gona, ke’ng seo se swanetšego go dirwa? Morena Annan o phetha ka gore, “ke holofela gore . . . batho bohle bao ba akaretšwago ba [ka] fenya go iphapanyetša boemo bjo le go hloka boikemišetšo, e lego dilo tšeo di thibetšego tšwelopele.”

Lega go le bjalo, kholofelo yeo e tiile gakaakang? Ke eng seo se swanetšego go dirwa gore bo-radipolitiki ba ditšhaba-tšhaba, ba ditikologong le ba selegae ba se ele hloko dikgahlego tša bona ka noši eupša ba nyake tsela ya go hola batho bohle? Go na le Motho yo mongwe yo a nago le bokgoni, tsebo le matla a go fediša bothata bjo bjo bo aparetšego batho. Sa bohlokwa le go feta ke gore e bile o na le kwelobohloko le maikemišetšo a go tšea kgato kgaufsinyana. Ge e le gabotse, mmušo wa gagwe o šetše o hlomile lenaneo le le feletšego leo le tlago go rarollela sa ruri bothata bja go hlaela ga dintlo bjo bo aparetšego lefase ka moka.

Lenaneo le Lefsa la go Agwa ga Dintlo

Ka Beibeleng, Mmopi wa rena Jehofa Modimo o hlalosa seo a rerilego go se dira. O holofetša gore: “Ke tlo hlôla maxodimo a mafsa le lefase le lefsa.” (Jesaya 65:17) Seo se tla dira gore go be le diphetogo tše dikgolo kudu. Mmušo o mofsa wa “maxodimo” o tla dira dilo tšeo mebušo ya batho e palelwago ke go di dira. Mmušo wa Modimo o tla dira gore moloko o mofsa wa batho bao ba tla bego ba le lefaseng o be le bophelo bjo bobotse bja mmele, o šireletšege e bile o be le boitlhompho. Jesaya o ile a botšwa e sa le pele gore bao e tlago go ba ditho tša moloko woo ba tla kgoboketšwa “bofelong bya mabaka.” (Jesaya 2:1-4) Se se bolela gore diphetogo tše di kgaufsi le go direga.—Mateo 24:3-14; 2 Timotheo 3:1-5.

Sa bohlokwa ke gore mantšung ao a ngwadilwego ditemaneng tše dingwe tša Jesaya kgaolo 65, Modimo o bolela ka go lebanya gore o tla dira gore motho yo mongwe le yo mongwe a be le legae la sa ruri nakong yeo. O re: “Nywakô ye ba e axaxo ba tlo dula mo xo yôna . . . ba ka se kê ba axa, xwa dula o šele.” (Jesaya 65:21, 22) Anke o nagane feela o šetše o e-na le ntlo e bile o dula tikologong e hlwekilego ka fase ga maemo a šireletšegilego paradeiseng e botse! Ke mang yo a sa hlologelego go phela maemong a bjalo? Eupša o ka kgodišega bjang gore seo Modimo a se holofeditšego ke therešo?

Kholofetšo Yeo o ka e Botago

Mathomong ge Modimo a be a bopa Adama le Efa, ga se a ka a fo ba lahlela thotobolong. Go e na le moo, o ile a ba bea tšhemong ya Edene e lego phaka e botse ya moya o hlwekilego yeo e nago le meetse le dijo tše dintši. (Genesi 2:8-15) Adama o ile a botšwa gore a ‘tlatše lefase’ e sego gore a le tlatše wa go falala. (Genesi 1:28) Go tloga mathomong Modimo o be a rerile gore batho bohle bao ba bego ba tla phela moo ba dule ka khutšo le ka kwano gomme ba be le dilo tše dintši tše dibotse.

Ka morago, mehleng ya Noage, moloko wa batho o ile wa tlala bošoro le boitshwaro bjo bo gobogilego, ka gona ‘Modimo a bona lefase le  senyegela pele.’ (Genesi 6:11, 12) Na Modimo o ile a fo hlokomologa boemo bjoo? Aowa. O ile a gata mogato le semeetseng. O ile a hlwekiša lefase ka moka ka Meetse-fula, ka baka la leina la gagwe ka noši le ka baka la Noage wa go loka le lapa la gagwe. Ka gona, ge Noage le lapa la gagwe ba e-tšwa ka arekeng gomme ba tsena legaeng la bona le lefsa, ba ile ba botšwa gore ba ate, ‘ba ntšifale, ba tlale lefase.’—Genesi 9:1.

Le ka morago ga moo, Modimo o ile a nea ba-Isiraele lefa leo a bego a le holofeditše rakgolokhukhu wa bona Aborahama. Naga yeo ya Kholofetšo e ile ya hlaloswa e le ‘naga e botse e ahlamego ye e elago mafsi le dinose.’ (Ekisodo 3:8) Ka baka la go se kwe ga bona, ba-Isiraele ba ile ba ralala le leganata ka nywaga e 40 ba se na moo ba dulago gona. Lega go le bjalo, mafelelong Modimo o ile a phethagatša kholofetšo ya gagwe ka go ba nea naga yeo ba bego ba tla dula go yona. Pego e buduletšwego e re: “Morêna a ba khutšiša ka thokô tše xo fêla . . . Xa xo a’ hlaêla le setee sa tše botse ka moka tše Morêna a di boditšexo ba sethšaba sa Isiraele; ka moka di be di tšweletše.”—Jošua 21:43-45.

Mafelelong Batho ba tla ba le Dintlo

Ka gona, go molaleng gore mantšu a Jehofa go Jesaya kgaolo 65 ga se dikholofetšo tša lefeela. Bjalo ka Mmopi wa dilo tšohle, ruri o na le matla a go dira selo le ge e le sefe seo se nyakegago bakeng sa go hlwekiša lefase gomme a phethagatše morero wa gagwe wa mathomong. (Jesaya 40:26, 28; 55:10, 11) Ka godimo ga moo, Beibele e re tiišetša gore o nyaka go dira bjalo. (Psalme 72:12, 13) Nakong e fetilego o ile a nea batho ba lokilego magae a kgotsofatšago, gomme kgaufsinyana o tla dira bjalo gape.

Ge e le gabotse, ge Morwa wa gagwe e lego Jesu Kriste a be a e-tla lefaseng, o ile a ruta balatedi ba gagwe ka go lebanya gore ba rapelele gore ‘thato ya Modimo e direge mono lefaseng bjalo ka ge e dirwa legodimong.’ (Mateo 6:10) O ile a bontšha gore lefase e tla ba paradeise. (Luka 23:43) Anke o nagane gore se se tla bolela eng. Go ka se sa hlwa go e-ba le mekutwana, mekhukhu, batho bao ba robalago mebileng goba bao ba rakwago dintlong tša bona. Ruri yeo e tla ba nako e thabišago gakaakang! Nakong ya go buša ga Mmušo wa Modimo, motho yo mongwe le yo mongwe o tla ba le legae la sa ruri.

 [Lepokisi/Seswantšho go letlakala 28]

DINTLO MEHLENG YA ISIRAELE

Bohlatse bo bontšha gore ba-Isiraele ba be ba rata dintlo tšeo di agilwego ka mafsika go etša ba-Kanana ba bilego moo pele ga bona ka ge dintlo tše di be di tiile kudu go feta tše dingwe gomme di be di šireletša kudu go mahodu. (Jesaya 9:10; Amosi 5:11) Lega go le bjalo, dinageng tša lebala le le nabilego, go be go dirišwa ditena tša mmu goba ditena tšeo di tsentšhitšwego ka ontong bakeng sa go aga maboto a dintlo. Dintlo tše dintši di be di e-na le marulelo a phaphathi, ka dinako tše dingwe di e-na phapoši ya ka godimo. Gantši go be go e ba le onto ka jarateng gomme ka dinako tše dingwe go e ba le sediba goba letangwana.—2 Samuele 17:18.

Molao wa Moše o be o e-na le melao e itšego tabeng ya go agwa ga dintlo. Go ba gona, tšhireletšego e be e le bohlokwa kudu. Motho o be a swanetše go direla tlhaka ya ntlo ya gagwe lefao bakeng sa go thibela dikotsi. Molao wa lesome o ile wa lemoša ba-Isiraele gore ba se ke ba duma ntlo ya wa gabo bona. Le gona, motho le ge e le ofe yo a bego a swanetše go rekiša ntlo ya gagwe o be a e-na le tshwanelo ya go e reka gape, bonyenyane ka morago ga nako e itšego.—Ekisodo 20:17; Lefitiko 25:29-33; Doiteronomio 22:8.

Ntlo kua Isiraeleng e be e šoma bjalo ka lefelo le bohlokwa la go ruta dithuto tša moya. Bo-tate ba be ba laetšwe ka go lebanya gore ba rute bana ba bona dilo tšeo Modimo a di nyakago nakong ya ge ba dutše ka ntlong ya bona, e bile legae le be le sa swanela go ba le selo le ge e le sefe sa medimo ya maaka.—Doiteronomio 6:6, 7; 7:26.

[Seswantšho]

Isiraeleng ya bogologolo, dintlo di be di dirišetšwa mediro ya moya e bjalo ka go keteka Monyanya wa Mešaša

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 29]

DINTLO TŠA BOGOLOGOLO

Beibele ga e re botše ge e ba monna wa pele e lego Adama a be a e-na le ntlo. Lega go le bjalo, Genesi 4:17 e re Kaine o ile “a axa motse, a o reêla leina la morwa wa xaxwe Hanoxe.” Motse wo mohlomongwe e be e fo ba motsana wo o ageleditšwego ka lerako go ya ka maemo a lehono. Pego ga e re botše gore ba be ba aga dintlo tša mohuta mang. Mohlomongwe motsaneng woo ka moka go be go dula ditho tša lapa la Kaine.

Mehleng ya bogologolo batho ba be ba tlwaetše kudu go dula ka ditenteng. Yo mongwe wa ditlogolo tša Kaine e lego Jabale o bitšwa gore ke “tata xó bao ba xo dula meshasheng le diruiwa.” (Genesi 4:20) Go molaleng gore go be go le bonolo go hloma ditente le go di tloša.

Ge nako e dutše e tšwela pele, ditšhaba tše dintši di ile tša aga metse e nago le dintlo tša manobonobo. Ka mohlala, motseng wa Uri moo mopatriareka Aborama (Aborahama) a kilego a dula gona, mašaledi a kgale a bontšha gore badudi ba bangwe ba be ba dula dintlong tša manobonobo tšeo di poleiseterilwego tša go pentwa ka pente e tšhweu tšeo di bego di e-na le diphapoši tše 13 goba tše 14. Dintlo tše bjalo di ka no ba di be di kganyogwa ke batho ba mehleng yeo.

[Seswantšho go letlakala 26]

Modimo o holofetša gore o tla nea batho ba lokilego magae a šireletšegilego