Bafsa ba s Botšiša . . .

Nka Gana Bjang Kopano ya Botona le Botshadi Sekolong?

“Bana ba bolela ka kopano ya botona le botshadi ka mehla. E bile banenyana ba fereya bašemane gomme ba ba le kopano ya botona le botshadi gona moo sekolong.”—Eileen, 16.

“Sekolong sa rena, basodoma ba dira tša phaku ba bonwa ke yo mongwe le yo mongwe e bile ba sa re selo ka seo.”—Michael, 15. *

NA BAO o tsenago le bona ka klaseng ba dula ba bolela ka kopano ya botona le botshadi? Na ba bangwe ba dira seo se fetago go fo bolela? Ge e ba go le bjalo, o ka ikwa bjalo ka ngwanenyana yo mongwe yo a lego mahlalagading yoo a ilego a bapetša go ba sekolong le “go šoma moo go bapalelwago le go gatišwa difilimi tša dikopano tše di gobogilego tša botona le botshadi.” Therešo ke gore, bafsa ba bantši ba bulegelwa ke dibaka tše dintši sekolong tša go bolela ka—goba gaešita le go ba le—dikopano tša botona le botshadi.

O ka kwa bao o tsenago le bona ka klaseng ba bolela ka “go ikutswa bošego bjo tee”—e lego polelwana yeo e bolelago go ba le kopano ya botona le botshadi ntle le go ikemišetša go rwala boikarabelo bjo itšego. Ka dinako tše dingwe bana ba ikutswa bošego bjo tee le batho bao ba sego ba ba tlwaela o-kaalo. Ka dinako tše dingwe ba ba le dikopano tša botona le botshadi le batho bao ba tlogago ba sa ba tsebe bao ba ikgokagantšego le bona ba diriša Internet. Boemong le ge e ka ba bofe, pakane ya go ikutswa bošego bjo tee e tloga e no ba go beela lerato ka thoko. Danielle wa nywaga e 19 o re: “Ga go seo e se bolelago ge e se go no re batho ba babedi ba ineela dikganyogong tša bona tša nama.”

Ga go makatše gore go ikutswa bošego bjo tee ke selo se segolo kudu seo go bolelwago ka sona dikolong tše dintši. Ngwanenyana wa nywaga e 17 o ngwadile kuranteng ya sekolo seo a tsenago go sona gore: “Ka morago ga mafelo-beke a mangwe le a mangwe, diholo di bonala di tlala ka barutwana bao ba bolelago ka bao ba sa tšwago go ikutswa bošego bjo tee gomme ba bolela ditaba ka moka ba sa ute selo.”

Ge e ba o leka go sepela ka ditekanyetšo tša Beibele, go dikologwa ke batho bao go bonagalago ba bolela feela ka dikopano tša botona le botshadi go ka go dira gore o ikwe o le lehlaodi. Gape, ge o sa ye le mogobo o ka tla wa ba sekwero. Se se swanetše go dula se letetšwe go fihla bokgoleng bjo itšego, gobane Beibele e re ge batho ba bangwe ba sa kwešiše tsela ya gago ya bophelo, ba ka ‘bolela ka go go  goboša.’ (1 Petro 4:3, 4) Lega go le bjalo, ga go motho yo a ratago go kwerwa. Ka gona o ka gana bjang kopano ya botona le botshadi sekolong gomme wa boloka boikgantšho bjo bo swanetšego ka boemo bja gago? Sa pele, o swanetše go kwešiša gore ke ka baka la’ng dikgoketšo tša botona le botshadi e le tše matla ka mokgwa wo.

Itsebe

Nakong ya mahlalagading, o ba le diphetogo tše dintšinyana, mmeleng le maikwelong. Ge o le mo nakong ye, o ba le tšhušumetšo e matla kudu ya tša botona le botshadi. Kgonthišega gore se e tloga e le selo sa tlhago. Ka gona ge o ikwa o kgahlegela kudu ba bong bjo bo sa swanego le bja gago sekolong, o se ke wa fetša ka gore o yo mobe ka leabela goba o tloga o se wa betlelwa go dula o hlwekile. O ka ba yo a hlwekilego ge o nyaka!

Ka ntle le ntwa ya ka gare yeo e lego karolo ya go ba mahlalagading, go na le selo se sengwe gape seo o swanetšego go se tseba. Ka baka la go se phethagale, batho ka moka ba sekametše bobeng. Gaešita le moapostola Paulo o ile a dumela ka gore: “Dithong tša-ka ke bona molao o mongwe woo o lwantšhanago le molao wa monagano wa-ka gomme o ntira lethopša la molao wa sebe wo o lego dithong tša-ka.” Paulo o boletše gore go se phethagale ga gagwe go ile gwa mo dira gore a ikwe e le yo a “hlomolago pelo.” (Baroma 7:23, 24) Eupša o ile a thopa sefoka gomme le wena o ka kgona!

Kwešiša Bao o Tsenago le Bona ka Klaseng

Bjale ka ge go bontšhitšwe pejana, bao o tsenago le bona ka klaseng ba ka dula ba bolela ka dikopano tša botona le botshadi goba ba ikgantšha ka tšona. O swanetše go itiša malebana le tutuetšo ya bona e mpe. (1 Bakorinthe 15:33) Eupša ga se wa swanela go lebelela bao o tsenago le bona ka klaseng e le manaba a gago. Ke ka baka la’ng o se wa swanela go dira bjalo?

Bao o tsenago le bona ka klaseng ba na le dikganyogo tšeo le wena o nago le tšona. Le bona ba na le tshekamelo ya go dira bobe. Eupša ka go se swane le wena, ba bangwe ba bona e ka ba e le ba “ba ratago maipshino go e-na le go rata Modimo.” Goba ba ka be ba e-tšwa ka malapeng ao go se nago le “maikwelo a borutho a tlhago” go ditho tša lapa. (2 Timotheo 3:1-4) Ba bangwe ba bao o tsenago le bona ka klaseng ba ka be ba sa hwetše tayo e lerato gotee le tlwaetšo ya boitshwaro yeo batswadi bao ba nago le lerato ba e neago.—Baefeso 6:4.

Ka ge ba se na le mothopo wo o phagamego wa bohlale woo o o hwetšago gabonolo—Lentšu la Modimo, Beibele—bao o tsenago le bona ka klaseng ba ka no se lemoge ditla-morago tše sa kgahlišego tšeo di tlišwago ke go ya le dikganyogo. (Baroma 1:26, 27) Go bjalo ka ge eka batswadi ba bona ba ba neile koloi e nago le matla gomme ba ba romela tseleng ya lephefo e nago le semphete-ke-go-fete—eupša ba se ba ba ruta go otlela. Leeto leo le ka tliša lethabo la lebakanyana, eupša ka mo kgonthišeditšwego kotsi e tla tla. Ka gona, ke eng seo o ka se dirago ge bao o tsenago le bona ka klaseng ba thoma go bolela ka dikopano tša botona le botshadi o le gona goba ge ba ka leka go go gapeletša go kopanela le bona boitshwarong bjo bo gobogilego?

Gana Dipolelo tše di Gobogilego

Ge bao o tsenago le bona ka klaseng ba thoma go bolela ka dikopano tša botona le botshadi tšeo di gobogilego, o ka lekega go theetša gaešita le go ba tlatša—e le feela gore o se ke wa bonagala o le lehlaodi. Eupša nagana gore seo se tla be se ba botša’ng ka wena. Na go kgahlegela ga gago dipolelo tša bona go tla bontšha gore ge e le gabotse o motho wa mohuta mang goba gore o nyaka go ba motho wa mohuta mang?

Ka gona, ke eng seo o swanetšego go se dira ge o lemoga gore o tsena-tsene poledišano yeo e šetšego e fetoga ya dikopano tše di gobogilego tša botona le botshadi? Na o swanetše go fo ema wa tloga? Thwii! (Baefeso 5:3, 4) Beibele e re: “Mohlale ó bôna dikotsi di s’e-tla, a khuta.” (Diema 22:3) Ka gona ge o tlogela poledišano, ga o be yo a hlokago botho—o ba yo bohlale.

Ka kgonthe, ga go nyakege gore o ikwe gampe ka go tšhabela dipoledišano tše di gobogilego. Ka ntle le pelaelo go na le  dipoledišano tše itšego tšeo le tšona o ka di tšhabelago ntle le go ja ke hlong, kudu-kudu ge e ba o sa kgahlegele seo se bolelwago goba ge o sa nyake go ba le karolo go sona. Ka mohlala, a re re bao o tsenago le bona sekolo ba thoma go bolela ka maano a go utswa ba diriša dibetša. Na o be o tla no dula gomme wa theetša leano leo? Ge o be o ka le theetša, o be o ka lebelelwa o le motšea-karolo. Ka gona, o be o tla kgetha go nanoga ka bohlale. Dira se se swanago ge poledišano e fetoga ya dikopano tše di gobogilego tša botona le botshadi. Gantši, o ka hwetša tsela ya go nanoga ntle le go bonala o itira moloki le go ikgokela dikwero.

Ke therešo gore ga se ka mehla o ka kgonago go nanoga. Ka mohlala, bafsa bao ba abetšwego go dula kgaufsi le wena ka klaseng ba ka leka go go dira gore o boledišane le bona ka dikopano tša botona le botshadi. Maemong a bjalo o ka ba botša ka go tia eupša ka botho gore ba tlogele go go šitiša. Ge e ba seo se sa šome, o ka dira seo Brenda a ilego a se dira. O re: “Ke kgopela morutiši ka bohlale gore a ntšhuthiše mo ke dulago.”

E-ba le Temogo

Mafelelong, bao o tsenago le bona ka klaseng ba tla nyaka go tseba gore ke ka baka la’ng o sa tšee karolo dipoledišanong tša bona tše di gobogilego. Ge ba ka go botšiša ka boitshwaro bja gago, ela hloko tsela yeo o fetolago ka yona. Ke therešo gore ba bangwe ba ka no go botšišetša feela go go kwera go e-na le gore ba kwešiše pono ya gago. Eupša ge e ba go bonala eka maikemišetšo a yo a go botšišago ke a mabotse, bolela ka ditumelo tša gago ka bolokologi. Bafsa ba bantši ba šomišitše puku ya Dipotšišo tša Bafsa le Dikarabo tše di Šomago go thuša bao ba tsenago le bona ka klaseng gore ba tšeele godimo mehola e tlišwago ke go phela ka ditekanyetšo tša Beibele. *

Ikemišetše

O ka dira’ng ge e ba morutwana-gotee le wena a na le sebete sa go leka go go kgwatha-kgwatha goba go go atla? Ge o ka dumelela motho go dira se, o ka mo fa sebete sa go tšwetša pele boitshwaro bjo bjo bo fošagetšego. Beibele e bolela ka lesogana leo le ilego la dumelela mosadi wa seotswa a le swara le go le atla. Le ile la mo dumelela a le bolediša ka tsela ya go le gokeletša dikopanong tša botona le botshadi. Ka mafelelo afe? “Lesoxana la mo šala nthaxo, boka pholo è išwa thlabong.”—Diema 7:13-23.

Ka mo go fapanego, ela hloko kamoo Josefa a ile a swaragana ka gona le boemo bjo bo swanago. Mosadi wa mong wa gagwe o ile a phegelela go leka go mo goka-gokeletša dikopanong tša botona le botshadi, eupša o ile a gana dikgoketšo tša gagwe ka go tia. Ge mafelelong a leka go mo swara, o ile a gata mogato gomme a tšhaba.—Genesi 39:7-12.

Ka go swana le Josefa, o ka swanelwa ke go gata mogato ka go tia ge yo mongwe wa bao o tsenago le bona ka klaseng goba yo mongwe yo o tlwaelanego le yena a leka go go kgwatha ka tsela e sa swanelago. Eileen o re: “Ge mošemane a leka go nkgwatha-kgwatha, ke mmotša gore a kgaotše go dira seo. Ge a sa kgaotše, ke goeletša ka gore a ntlogele.” Ge Eileen a bolela ka masogana a sekolong seo a tsenago go sona, o tlaleletša ka gore: “Ba ka se go hlomphe ge e ba o sa ba dire gore ba go hlomphe.”

Le wena o ka hlompšha ke bao o tsenago le bona ka klaseng ge e ba o gana go theetša dipolelo tšeo di gobogilego, o ba hlalosetša ka tlhompho boitshwaro bja gago le go gana ka go tia dikgoketšo tša boitshwaro bjo bo gobogilego. Se sengwe gape ke gore o tla ikwa o ithabela. Se bohlokwa le go feta, Jehofa o tla go amogela!—Diema 27:11.

SEO GO KA NAGANWAGO KA SONA

▪ Ke eng seo o ka se bolelago e le gore o nanoge poledišanong e gobogilego?

▪ Ke eng seo o tlago go se bolela le go se dira ge yo o tsenago le yena ka klaseng a go gokeletša boitshwarong bjo bo gobogilego?

[Mengwalo ya ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 11]

Ge e ba poledišano e fetoga ya dikopano tše di sa kgahlišego tša botona le botshadi, tšhaba

[Seswantšho go letlakala 12]

Gana dikgoketšo tša boitshwaro bjo bo gobogilego ka go tia