Tlhahlo e Fetago Bohlale bja Tlhago

“Ge e ba boitshwaro bja motho e fo ba feela go dirišwa ga tokologo ya boikgethelo ntle le melao ya motheo yeo e laolago ge e ba dikgetho tšeo di lokile, gona go tla dirišwa molao go gapeletša batho go itshwara gabotse.”—DR. DANIEL CALLAHAN.

KA MASWABI, seo Callahan a bego a tshwenyegile ka sona se fetogile selo sa kgonthe, ka gobane go se be le boitshwaro mo go oketšegago dikarolong tše dintši tša lefase go gapeleditše mebušo go dira melao e mentši ka maiteko a go leka go thibela bosenyi. Sebokeng sa mathomo-thomo sa Bo-mma ba Nigeria, mopresidente wa Nigeria o boletše kamoo a tshwenyegilego kudu ka gona ka bokamoso bja naga ya gabo. O be a sa nagane ka dipolitiki goba bodiidi, eupša o be a naganne ka “bothata bjo bogolo kudu le go feta”—“go hwelela mo go aparetšego ga . . . ditekanyetšo tša motheo tša boitshwaro ka lapeng, mošomong, setšhabeng le nageng ka bophara.”

Kua Brithania, nyakišišo yeo e dirilwego go bo-mma ba 1 736 e utolotše gore “lapa le le tlwaelegilego le a senyega, kudu-kudu ka baka la ditekanyetšo tšeo di phuhlamago tša boitshwaro le go oketšega ga palo ya batswadi ba se nago balekane.” Boitshwaro bo a phuhlama le kua China. Makasine wa Time o bega gore batho moo ba ba le dikopano tša botona le botshadi e sa le ba banyenyane kudu gomme ba ba le tšona le batho ba bantši go feta le ge e le neng pele. Mosadi yo mongwe yo mofsa wa mo-China yo a ikgantšhago ka go ba le dikopano tša botona le botshadi le banna ba fetago 100 o itše: “Ke bophelo bja-ka, gomme ke dira se ke se ratago ka bjona.”

Go phuhlama ga boitshwaro go kgomile le bao ba lego maemong a taolo. Javed Akbar o boletše ka kuranteng ya Canada ya Toronto Star gore: “Batho ga ba sa lebelela baetapele ba bona e le mehlala e mebotse ya boitshwaro.” O itše bo-radipolitiki, balaodi ba dikhamphani gaešita le baetapele ba bodumedi “ba bonala ba se na boitshwaro.”

Ke ka Baka La’ng Boitshwaro bo Phuhlama?

Go na le dibaki tše dintši tša go phuhlama mo. Se sengwe sa tšona ke moya o apareditšego wa go rabela kgahlanong le melao e tlwaelegilego ya boitshwaro. Ka mohlala, nyakišišo yeo e dirilwego ka Borwa bja United States e utolotše gore bontši bja barutwana ba kholetšheng ba ikwa gore “taba ya mabapi le se se lokilego le se se fošagetšego ke pono ya motho ka noši.”

Mongwadi wa tša dipolitiki e lego Zbigniew Brzezinski yena o boletše ka selo se sengwe. O ngwadile gore batho ba lehono “ba lebiša tlhokomelo kudu go kgotsofatšweng ga ka pela ga dikganyogo tša bona ka tlase ga maemo ao go ona go tsoma maipshino ga motho o tee le ga sehlopha sa batho go fetogago tutuetšo e kgolo ya boitshwaro.” Boikgethelo ditabeng tša boitshwaro, megabaru le go ikgotsofatša di ka bonala di ipiletša, eupša na di tliša lethabo la kgonthe, kgotsofalo le ditswalano tše kaone le ba bangwe?

Jesu o itše: “Bohlale bo hlatselwa gore bo lokile ke mediro ya bjona.” (Mateo 11:19) Na batho ke ba thabilego kutšwanyana le ba  šireletšegilego kudu ka baka la ditekanyetšo tša boitshwaro tšeo di phuhlamago? Ela hloko tše dingwe tša ditla-morago: go oketšega ga go se botane, go se lotege, go senyega ga ditswalano, bana bao ba golago ba se na bo-tatago bona goba bo-mmago bona, mauba a malwetši ao a fetišwago ka dikopano tša botona le botshadi, boimana bjo bo sa nyakegego, go lemalela dihlare-tagi le bošoro. Ruri maemo a ga a bolele kgotsofalo le katlego, go e na le moo, a bolela manyami le go palelwa.—Bagalatia 6:7, 8.

Ka ge a ile a bona mathata a swanago mehleng ya gagwe, moporofeta wa Modimo Jeremia o boletše mantšu a latelago ao a buduletšwego: “Morêna, ke a tseba; motho tsela y’axwe xa’ e buše; le monna mo a yaxo xa’ ikiše, le xe a xata a tiiša.” (Jeremia 10:23) Ka kgonthe, Modimo ga se a re bopela gore re ipuše, re ikgethele se se nepagetšego le se se fošagetšego. Ge e le gabotse, seo se bonalago se lokile go rena se ka ba kotsi kudu. Go Diema 14:12, Beibele e re: “Xo na le ditsela tše O rexo di lokile; ’me kwa pele ya tlo ba tša lehu.”

Lenaba Leo le Lego ka Gare ga Rena!

Ke lebaka lefe le lengwe leo ka lona re nyakago tlhahlo mabapi le se se nepagetšego le se se fošagetšego? Ka gobane dipelo tša rena di ka re fora. Beibele go Jeremia 17:9 (PK) e re: “Pelo e na le mano a mabe go fetiša tšohle, ke e senyegilego, ke mang e a ka e tsebago?” Ge e ba o be o tseba motho yo a nago le maano-mabe e bile a senyegile, na o be o tla mmota? Le gatee! Lega go le bjalo, yo mongwe le yo mongwe wa rena o na le pelo yeo e ka bonagatšago tšona dika tšeo. Ke ka baka leo Modimo a re neago temošo ye e lebanyago eupša e le e lerato: “Moipoti ké setlatla; xo phônyôkxa e a yaxo ka bohlale.”—Diema 28:26.

Senotlelo ke sona seo: Go e na le go bota bokgoni bja rena bjo bo sa phethagalago, re swanetše go sepela ka bohlale bjo bo tšwago go Modimo gomme ka go rialo re iphološe dikotsing tše dintši. Ka godimo ga moo, bohlale bjo bja bohlokwa bo ka hwetšwa gabonolo ke bohle bao ba bo nyakago e le ka kgonthe. “Ge e ba mang le mang wa lena a hloka bohlale, a a tšwele pele a kgopela Modimo, gobane o fa bohle kudu ka ntle le go goboša.”—Jakobo 1:5.

Bota Modimo “ka Pelo ka Moka”

Ge e hlalosa Mmopi wa rena, Beibele e re: “Ké Yêna Lentswê, yo tirô-phethexi, ka xe ’tsela tša’xwe tšohle di lokile, Yêna Modimo wa therešô, Mo-ila-bokxôpô, Moloki, Yêna Mosiami.” (Doiteronomio 32:4) Ee, Jehofa o bjalo ka lefsika le legolo. Re ka ithekga ka yena ka mo go feletšego gore a re nee tlhahlo e kwagalago ya mabapi le se se nepagetšego le se se fošagetšego  le gore a re nee tlhahlo ya moya go sa šetšwe diphetogo le ge e le dife tšeo di diregago go re dikologa. Diema 3:5, 6 e re: “Bôʹta Modimo ka pelo ka moka; O se ké wa ithêkxa ka xo fo re: Ke n’e thlaloxanyô. Ditseleng tša xaxo tšohle tseba Yêna; ké mo Yêna a tl’o xo Xo thulêla tsela.”

Ruri ke mang yo a ka re neago tlhahlo e kaone go feta Mmopi wa rena yo a kgonago go bala ‘meriri ya dihlogo tša rena’? (Mateo 10:30) Go feta moo, o itlhatsetše e le mogwera wa kgonthe, yo a re ratago ka mo go lekanego gore a ka re botša therešo ka mehla—gaešita le ge therešo yeo go ka ba thata go e amogela.—Psalme 141:5; Diema 27:6.

Le gona, ela hloko gore Jehofa ga a re gapeletše go amogela tlhahlo ya gagwe. Go e na le moo, o ipiletša go rena motheong wa lerato. “Nna Morêna . . . ke Xo ruta tše di Xo holaxo; ke Xo sepediša mo tseleng ye O swanetšexo xo e swara. Mola O ka be O theeditše xe ke Xo laêla, moláô wa xaxo o ka be o swana le noka, xo loka xa xaxo xo ka be xo etša maphoto a lewatlê.” (Jesaya 48:17, 18) Na ga o ikwe o rata Modimo yo bjalo? Le gona, o dirile gore re kgone go hwetša bohlale bja gagwe gabonolo ka Lentšu la gagwe le le buduletšwego, Beibele e Kgethwa yeo e lego puku yeo e hwetšagalago ka bontši go di feta ka moka lefaseng!—2 Timotheo 3:16.

 Dumelela Lentšu la Modimo go Bonega Tsela ya Gago

Mopsalme o ngwadile mabapi le Mangwalo a Makgethwa gore: “’Ntšu la xaxo ké lebônê la dinaô tša-ka, ké seetša tseleng ya-ka.” (Psalme 119:105) Lebone la dinao tša rena le utolla dikotsi tšeo di ka re welago gona bjale, mola seetša tseleng ya rena se re bonegela tsela yeo e letšego ka pele. Ge re hlalosa taba ka tsela e bonolo, Lentšu la Modimo le ka re hlahla ka mo go šireletšegilego bophelong ka go re thuša go dira diphetho tše bohlale le tše di nepagetšego ditabeng ka moka—ditabeng tšeo di kgomago nako ya gona bjale le tšeo di ka re kgomago nakong e tlago.

Tšea ka mohlala Thuto ya Thabeng. Polelong yeo e kopana yeo e ngwadilwego go Mateo dikgaolo 5 go ya go 7, Jesu Kriste o boletše ka lethabo, lerato, lehloyo, kgaugelo, boitshwaro, thapelo, go phegelela mahumo le ditaba tše dingwe tše dintši tšeo di šomago lehono go etša ge di be di le bjalo morago kua mehleng yeo. Dipolelo tša gagwe di be di bontšha temogo e kgolo mo e lego gore “mašaba a ile a tlabja kudu ke tsela ya gagwe ya go ruta.” (Mateo 7:28) Ke ka baka la’ng o sa tšee metsotswana e sego kae gomme wa ipalela thuto yeo? Ga go pelaelo gore le wena e tla go kgahla.

‘Tšwela Pele o Kgopela’ Thušo ya Modimo

Ke therešo gore ga se ka mehla go lego bonolo go dira se se lokilego mahlong a Modimo. Ge e le gabotse, Beibele e bapiša go katana le sebe ga rena ga ka gare le ntwa. (Baroma 7:21-24) Lega go le bjalo, re ka fenya ntwa yeo ka thušo ya Modimo. Jesu o itše: “Tšwelang pele le kgopela, gomme le tla newa; tšwelang pele le tsoma, gomme le tla hwetša . . . Gobane yo mongwe le yo mongwe yo a kgopelago o a amogela, gomme yo mongwe le yo mongwe yo a tsomago o a hwetša.” (Luka 11:9, 10) Ee, Jehofa a ka se ke a furalela motho le ge e le ofe yo a lekago e le ka kgonthe go sepela tseleng e sesane e lebišago bophelong bjo bo sa felego.—Mateo 7:13, 14.

Ela hloko mohlala wa Frank, yo a bego a lemaletše motšoko ge a be a thoma go ithuta Beibele le Dihlatse tša Jehofa. Ka morago ga go bala 2 Bakorinthe 7:1 gomme a phetha ka mo go nepagetšego gore mokgwa wa gagwe o be o ‘šilafatša nama’ mahlong a Modimo, Frank o ile a dira phetho ya go kgaotša go kgoga. Lega go le bjalo, go be go se bonolo go dira seo a dirilego phetho ya gore o tla se dira. Ka nako e nngwe o ile a ba a ikhwetša a abula a nyaka dikutwana tša disekerete tšeo a ka di kgogago!

Boitshwaro bjo bjo bo se nago seriti bo ile bja dira gore Frank a lemoge kamoo e bego e le lekgoba la motšoko ka gona. (Baroma 6:16) Ka gona, o ile a rapelela thušo ka go tšwa pelong, a ikhola ka mo go feletšego ka bogwera bjo bo agago bjo bo hwetšagalago ka phuthegong ya Bokriste ya lefelong leo ya Dihlatse tša Jehofa gomme a fenya mokgwa wa gagwe o mobe.—Baheberu 10:24, 25.

Kgotsofatša Dinyakwa tša Gago tša Moya

Phihlelo ya Frank ke e tee feela go tše dintši tšeo di bontšhago gore Beibele e nea tlhahlo e phagamego ya mabapi le se se nepagetšego le se se fošagetšego, tlhahlo ya moya gaešita le go re nea lebaka la go diriša tlhahlo yeo. Ga go makatše ge Jesu a ile a re: “Motho a ka se phele ka senkgwa feela, eupša o tla phela ka polelo e nngwe le e nngwe e tšwago molomong wa Jehofa.”—Mateo 4:4.

Ge re tšeela godimo ditherešo tše bohlokwa tša Modimo, re holega ka ditsela tšohle—monaganong, maikwelong, moyeng le mmeleng. Psalme 19:7, 8 e re: “Molaô wa Morêna xa o na bosodi, o lapološa [goba o tsošološa] môya. . . . ’Taêlô tša Morêna di lokile, di thabiša pelo. Ditayô tša Morêna di sekile, di boniša mahlô [ka kholofelo le pono e botse ya morero wa Modimo].”

Ka Lentšu la gagwe, Jehofa ga a re thuše feela go beakanya dilo tše di re hlahlago mabapi le se se nepagetšego le se se fošagetšego gotee le go re thuša go phela bophelo bjo bo kaone-kaone gona bjale. O re tsebiša gape le ka bokamoso. (Jesaya 42:9) Go etša ge sehlogo se se latelago se bontšha, bokamoso bjoo ke bjo bo phadimago go bohle bao ba amogelago tlhahlo ya Modimo.

 

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 14]

Tlhahlo ya Gago ka Noši ya Boitshwaro

Batho ba na le mpho ya bohlokwa—letswalo. Ka baka leo, batho ba morafo o mongwe le o mongwe, setšhaba se sengwe le se sengwe le ba go phela mehleng le ge e le efe ba bile le melao ya boitshwaro yeo e bego swana ka ditsela tše dintši. (Baroma 2:14, 15) Lega go le bjalo, letswalo ga se mohlahli yo a sa dirego phošo; le ka tutuetšwa ke ditumelo tša maaka tša bodumedi, difilosofi tša batho, kgethollo le dikganyogo tše fošagetšego. (Jeremia 17:9; Bakolose 2:8) Ka gona, go etša ge mofofiši wa sefofane a ka swanelwa ke go beakanya khamphase ya gagwe, re swanetše go lekola tlhahlo ya rena ya mabapi le se se nepagetšego le se se fošagetšego gotee le ya go re hlahla ditabeng tša moya gomme ge go nyakega re e beakanye go ya ka ditekanyetšo tše di phagamego tša “Mohlahli wa rena,” Jehofa Modimo. (Jesaya 33:22, NW) Go fapana le ditekanyetšo tša batho tša boitshwaro tšeo di fetogago go tloga molokong o mongwe go ya go o mongwe, ditekanyetšo tša Modimo tše di phethagetšego di dula di le bjalo ka mo go sa felego. O re: “Nna Jehofa ga k’ešo ka fetoga.”—Maleaki 3:6, PK.

[Lepokisi go letlakala 15]

Tlhahlo ya go Hwetša Katlego le Lethabo

GO HWETŠA LETHABO

“Go thaba bao ba lemogago go nyaka ga bona dilo tša moya.”—MATEO 5:3.

“Go na le lethabo le legolo go neeng go feta go amogeleng.”—DITIRO 20:35.

“Go thaba bao ba kwago lentšu la Modimo gomme ba le boloka!”—LUKA 11:28.

GO DIRA GORE BA BANGWE BA RE BOTE

“Bolelang therešo yo mongwe le yo mongwe wa lena le moagišani wa gagwe.”—BAEFESO 4:25.

“Yo a utswago a se ke a hlwa a utswa.”—BAEFESO 4:28.

“Lenyalo a le hlomphege go bohle, gomme malao a lenyalo a se be le ditšhila.”—BAHEBERU 13:4.

GO HLAGOLELA DITSWALANO TŠE DIBOTSE

“Dilo tšohle, tše le nyakago batho ba le dira tšona, le lena ka mo go swanago le ba dire tšona.”—MATEO 7:12.

“[Monna a] rate mosadi wa gagwe bjalo ka ge a ithata; . . . mosadi o swanetše go ba le tlhompho e tseneletšego go monna wa gagwe.”—BAEFESO 5:33.

“Tšwelang pele le . . . lebalelana ka bolokologi.”—BAKOLOSE 3:13.

GO PHEMA LE GO RAROLLA DIKGOHLANO

“Le se ke la bušetša bobe ka bobe go motho.”—BAROMA 12:17.

“Lerato le na le bopelotelele e bile le botho. . . . Ga le boloke pego ya bobe.”—1 BAKORINTHE 13:4, 5.

“Letšatši le se ke la sobela le galefile.”—BAEFESO 4:26.