Bošoro Kgahlanong le Basadi​—Bothata bja Lefase ka Bophara

NOVEMBER 25 ke Letšatši la Ditšhaba-tšhaba la go Fedišwa ga Bošoro Kgahlanong le Basadi. Letšatši le le ile la amogelwa ke Seboka-kakaretšo sa Ditšhaba tše Kopanego ka 1999 ka morero wa go lemoša batho ka go gatakelwa ga ditshwanelo tša basadi. Ke ka baka la’ng go ile gwa bonagala go nyakega gore go dirwe bjalo?

Ditšong tše dintši basadi ba lebelelwa le go swarwa bjalo ka badudi ba tlasana. Go kgethollwa ga basadi go metše ka medu. Bošoro bjo bo dirwago go basadi, ka mehuta ya bjona ka moka, ke bothata bjo bo sa kgaotšego gaešita le dinageng tšeo go thwego di hlabologile. Go ya ka yo e bego e le mongwaledi phare-phare wa UN e lego Kofi Annan, “bošoro kgahlanong le basadi bo apareditše lefase ka moka gomme bo dirwa ditšhabeng le ditšong ka moka. Bo kgoma basadi ka moka go sa šetšwe gore ke ba mmala ofe, morafo ofe, ba tšwa setšhabeng sefe, ba belegetšwe kae goba gore maemo a mangwe a bona ke afe.”

Radhika Coomaraswamy, yo e bego e le Mmegi wa Ditaba yo a Kgethegilego wa Khomišene ya UN ya Ditshwanelo tša Batho yo a begago ditaba tša mabapi le bošoro kgahlanong le basadi o bolela gore go basadi ba bantši, bošoro kgahlanong le basadi ke “taba yeo go ileditšwego gore go bolelwe ka yona yeo e utilwego setšhabeng le taba e lešago dihlong yeo e diregago.” Dipalo-palo tšeo di lokolotšwego ke mokgatlo woo o ithutago ka bahlaselwa kua Holland di bontšha gore 23 lekgolong ya basadi nageng e nngwe ya Amerika Borwa, goba mo e ka bago mosadi o tee go ba bane o tlaišwa ka tsela e itšego ya bošoro ka gae. Ka mo go swanago, Lekgotla la Yuropa le akanyetša gore mosadi o tee go ba bane ba Yuropa o lebeletšana le bošoro ka gae nakong ya bophelo bja gagwe ka moka. Go ya ka Kgoro ya Merero ya Selegae ya Brithania, ngwageng o mongwe morago bjale kua Engelane le Wales, beke e nngwe le e nngwe palo-gare ya basadi ba babedi ba ile ba bolawa ke motho yo ba ratanago le yena ga bjale goba yo ba kilego ba ratana le yena. Makasine wa India Today International o begile gore “basadi kua India ba dula ba tšhogile, gomme ba ka swanelwa ke go lebeletšana le go katwa ditarateng ka moka, mmileng le ge e le ofe, lefelong le ge e le lefe la setšhaba, ka nako le ge e le efe.” Amnesty International e hlalosa bošoro kgahlanong le basadi le banenyana e le “tlhohlo e kgolo ditshwanelong tša batho” lehono.

Na dipalo-palo tše di boletšwego ka mo godimo di bonagatša pono ya Modimo ka basadi? Potšišo ye e tla ahla-ahlwa sehlogong se se latelago.