Tsela ya go Aga Lenyalo Leo le Atlegilego

LENYALO le ka bapišwa le leeto le letelele leo le nago le dilo tše dintši tše makatšago—tše dingwe e le tše thabišago mola tše dingwe e le tšeo di kwešago bohloko. Maemo a sa letelwago a ka tšweletša mapheko a sa letelwago, ao a mangwe a ona go ka bonalago go le thata go a phema. Lega go le bjalo, batho ba bantši ba fetša leeto le ka katlego le lethabo ba e-na le mathata a sego kae feela. Ka kgonthe, gore lenyalo le atlege ga se gwa ithekga ka mathata ao banyalani ba bago le ona, eupša go ithekgile kamoo ba a rarollago ka gona.

O nagana gore ke’ng seo se ka dirago gore leeto la lenyalo e be le atlegago le leo le thabišago? Banyalani ba bantši ba bona go le bohlokwa gore ba be le ‘mmapa wa leeto la lenyalo’ e le gore o ba hlahle leetong leo. “Mmapa” o ka botwago le o nago le tsebišo e holago ya lenyalo o newa ke Mothomi wa lenyalo—Jehofa Modimo. Lega go le bjalo, go fo ba le Lentšu la gagwe leo le buduletšwego, Beibele e Kgethwa, ga go thibele goba go rarolla mathata. Go e na le moo, le na le tlhahlo e šomago yeo banyalani ba ka e latelago e le gore ba be le lenyalo leo le atlegilego.—Psalme 119:105; Baefeso 5:21-33; 2 Timotheo 3:16.

Anke re hlahlobe maswao a mangwe a tsela ao a tšwago ka Mangwalong—melao ya motheo e bohlokwa ya Beibele—yeo e ka thušago go go hlahla leetong le atlegilego le le thabišago la lenyalo.

▸ Tšea lenyalo e le le lekgethwa. “Se Modimo a se tlemagantšego jokong go se be le motho yo a se aroganyago.” (Mateo 19:6) Mmopi o thomile lenyalo ge a be a tsebiša monna wa pele e lego Adama go mosadi wa gagwe Efa. (Genesi 2:21-24) Kriste Jesu yo e bilego hlatse e bonego ka mahlo ya tiragalo ye pele a phela lefaseng bjalo ka motho, o ile a kgonthišetša gore tlemo ya lenyalo ya Adama le Efa e be e reretšwe go ba mathomo a tswalano ya ka mo go sa felego. O itše: “Na ga se la bala gore yo a ba bopilego go tloga mathomong o ba dirile e le yo motona le yo motshadi gomme a re, ‘Ka lebaka le monna o tla tlogela tatagwe le mmagwe a kgomarele mosadi wa gagwe, gomme ba babedi ba e tla ba nama e tee’? Ka gona, ga e sa le ba babedi, eupša ke nama e tee. Ka baka leo, se Modimo a se tlemagantšego jokong go se be le motho yo a se aroganyago.”—Mateo 19:4-6.

Ka go bolela gore “se Modimo a se tlemagantšego,” Jesu o be a sa bolele gore Modimo o rulaganya manyalo legodimong. Go e na le moo, o be a gatelela gore tswalano ya lenyalo e thomilwe ke Modimo ka boyena ka gona e swanetše go tšewa e le e kgethwa. *

Ke therešo gore banna le basadi ba ka se nyake go ‘tlemaganywa’ tswalanong e se nago lerato. Go e na le moo, ba nyaka go ba le lenyalo leo le kgotsofatšago leo go lona ba ka thabago. Ba ka ‘tlemaganywa’ ka lethabo ge e ba ba diriša keletšo ya Mmopi e šomago yeo e hwetšwago ka Beibeleng.

Ka ge ka moka re sa phethagala, go se kwešišane le diphapano di tla dula di le gona. Lega go le bjalo, gantši katlego ya lenyalo ga se ya ithekga kudu ka dilo tše swanago tšeo banyalani ba di ratago, eupša e ithekgile kamoo ba swaraganago le dilo tše sa swanego tšeo ba di ratago. Ka gona, bokgoni bjo bongwe bjo bohlokwa lenyalong ke bja go rarolla dikgohlano ka tsela e lerato ka gobane lerato “le tlemaganya dilo ka moka gotee ka khutšo e phethagetšego.”—Bakolose 3:14, English Standard Version.

▸ Bolela ka tlhompho. “Xo na le babolabodi ba ma-hlaba-wa-lerumô; xe e le leleme la mohlale ké moreku.” (Diema 12:18) Banyakišiši ba hweditše gore dipoledišano tše dintši di fela ka tsela yeo di  thomilego ka yona. Ka baka leo, ge e ba poledišano e thoma ka tlhompho go na le kgonagalo e kgolo ya gore e tla fela ka tlhompho. Ka mo go fapanego, o tseba kamoo go lego bohloko ka gona ge moratiwa wa gago a bolela le wena a sa nagane. Ka gona, rapela ka taba ye gomme o dire maiteko a go bolela ka tlhompho, kgodišo le lerato. (Baefeso 4:31) Mosadi wa Mojapane yo a nago le nywaga e 44 a le lenyalong yo a bitšwago Haruko * o hlalosa gore: “Gaešita le ge re tsebelana mofokodi, re leka go hlomphana ka mantšu le ka tsela yeo re swaranago ka yona. Seo se re thušitše go ba le lenyalo leo le atlegilego.”

▸ Hlagolela botho le lešoko. “E-bang ba botho yo mongwe go yo mongwe, le šokelane ka bonolo.” (Baefeso 4:32) Ge banyalani ba e-ba le diphapano tše šoro, go bonolo gore kgalefo e tuke. Kua Jeremane, Annette yo a nago le nywaga e 34 a le lenyalong leo le thabilego o dumela ka gore: “Ga go bonolo gore o se galefe ge o gateletšegile—gantši o bolela dilo tšeo di galefišago molekane wa gago, e lego seo se gakatšago boemo.” Lega go le bjalo, ka go katanela go ba botho le go ba le lešoko o ka dira mo gontši go thuša gore lenyalo la lena le be le khutšo.

▸ Bontšha boikokobetšo. ‘O se dire selo ka tshele goba ka go ikgopola, eupša e be ka monagano o ikokobeditšego o tšea gore ba bangwe ba go feta ka bogolo.’ (Bafilipi 2:3) Dikgohlano tše dintši di bakwa ke gore balekane ba lenyalo ka boikgogomošo ba leka go phara balekane ba bona molato ge go e-na le mathata go e na le gore ka boikokobetšo ba tsome ditsela tša go kaonafatša boemo. Boikokobetšo bo ka go thuša gore o se ke wa phegelela gore ga o na molato ge go e-na le phapano.

▸ O se ke wa akgofela go kgopišega. “Se phakê xo selekêxa ka pelong.” (Mmoledi 7:9) Leka go phema mokgwa wa go ganetša pono ya molekane wa gago goba go akgofela go ikemela ge molekane wa gago a belaela selo seo o se boletšego goba seo o se dirilego. Go e na le moo, theetša gomme o amogele seo molekane wa gago a se bolelago. Naganišiša ka kelohloko pele o araba. Banyalani ba bantši ba ithuta go šetše go senyegile gore go ba le tswalano e lerato ke gabohlokwa go feta go fenya ngangišano.

▸ Tseba nako e loketšego ya go homola. ‘E-ba yo a akgofago mabapi le go kwa, yo a diegago mabapi le go bolela, yo a diegago mabapi le go galefa.’ (Jakobo 1:19) Ga go pelaelo gore poledišano e botse ke le lengwe la maswao a tsela a bohlokwa tseleng yeo e lebišago lenyalong leo le thabilego. Ka gona, ke ka baka la’ng Beibele e re “xo homola xo na le mohla wa xôna”? (Mmoledi 3:7) Ye e ka ba nako ya go theetša ka morero wa go kwešiša seo molekane wa gago a se bolelago—karolo e bohlokwa kudu ya poledišano yeo e akaretšago go kwešiša kamoo molekane wa gago a ikwago ka gona e le ka kgonthe le go kwešiša lebaka leo ka lona a ikwago ka tsela yeo.

▸ Theetša ka kwelobohloko. “Thabang le batho bao ba thabago; llang le ba llago.” (Baroma  12:15) Kwelobohloko ke ya bohlokwa poledišanong yeo e dirwago ka morero ka gobane e go thuša go kwešiša maikwelo a molekane wa gago a ka gare-gare. E ka thuša go dira gore go be le boemo bjoo go bjona dipono le maikwelo a molekane di swarwago ka tlhompho le seriti. Nella wa kua Brazil yo a nago le nywaga e 32 a le lenyalong o dumela ka gore: “Ge re bolela ka mathata a rena, ka mehla ke theetša ka kelohloko e le gore ke kgone go kwešiša dikgopolo le maikwelo a Manuel.” Ge molekane wa gago a bolela, ke ‘nako ya gago ya go homola’ gomme o theetše ka kwelobohloko.

▸ Hlagolela mokgwa wa go bontšha tebogo. “Ipontšheng le le ba lebogago.” (Bakolose 3:15) Manyalo a tiilego a bonala ka banna le basadi bao ba kgonthišetšago gore balekane ba bona ba ikwa e le ba bohlokwa. Lega go le bjalo, medirong ya letšatši le letšatši ya bophelo bja lenyalo balekane ba bangwe ba hlokomologa karolo ye e bohlokwa ya poledišano gomme ba fo nagana gore balekane ba bona ba ikwa ba tšeelwa godimo. Ngaka Ellen Wachtel o re: “Banyalani ba bantši ba ka dira gore balekane ba bona ba ikwe ba tšeelwa godimo, eupša gantši ga ba nagane go dira bjalo.”

Basadi ka mo go kgethegilego ba nyaka kgonthišetšo e lerato ya banna ba bona le go bontšhwa tebogo. Lena banna le ka dira mo gontši go kaonafatša bophelo bja lenyalo la lena, go phela gabotse ga basadi ba lena gotee le bophelo bja lena ka go kgonthišetša gore le reta basadi ba lena ka tebogo bakeng sa mediro le dika tša bona tše dibotse.

Bobedi kgonthišetšo e bontšhwago ka mantšu le e bontšhwago ka ditiro ke tša bohlokwa. Ge lena banna le atla le go kgwatha basadi ba lena ka tsela e botho gomme le ba myemyelela ka borutho, seo se bolela mo gontši go feta go fo re “Ke a go rata.” Se ba kgonthišetša gore ke ba bohlokwa go lena le gore ba a nyakega. Mo leletše mogala goba o mo romele molaetša mogaleng wa gagwe wa cellular gomme o mmotše gore, “Ke go gopotše” goba “Letšatši la gago le sepela bjang?” Ge e ba o ile wa hlokomologa go mmotša mantšu a bjalo pele le nyalana, gona e tla ba mo go holago go thomološa go dira bjalo. Tšwela pele go ithuta seo se kgomago pelo ya molekane wa gago.

Mantšu a mmago Kgoši Lemuele wa Isiraeleng ya bogologolo ke a bohlokwa ka ge a re: “Monna wa gagwe o a mo reta, ‘Basadi ba bantši ba šomile gabotse, eupša wena o ba phala ka moka.’” (Diema 31:1, 28, 29, Tanakh—The Holy Scriptures) Ke neng la mafelelo moo o ilego wa reta mosadi wa gago? Goba wena mosadi, ke neng la mafelelo moo o ilego wa reta monna wa gago?

▸ Akgofela go lebalela. “Letšatši le se ke la sobela le galefile.” (Baefeso 4:26) O ka se kgone go tšhabela mafokodi a gago goba a molekane wa gago lenyalong. Ka baka leo, go ikemišetša go lebalela ke gabohlokwa. Clive le Monica ba Afrika Borwa bao ba nago le nywaga e 43 ba nyalane, ba hweditše keletšo ye ya Beibele e le e thušago  kudu. Clive o hlalosa gore: “Re leka go diriša molao wa motheo wo o lego go Baefeso 4:26 gomme re leka go akgofela go lebalelana re tseba gore seo se thabiša Modimo. Ke moka boemo bjo bo a re thabiša gomme re robala gabotse ka matswalo a hlwekilego.”

Seema sa bogologolo ka bohlale se re: ‘Go botse go se latišiše molato.’ (Diema 19:11, NW) Annette yo go boletšwego ka yena pejana o a dumela gomme o oketša ka gore: “Ga go kgonege go ba le lenyalo le lebotse ka ntle le go lebalelana.” O hlalosa lebaka la seo ka gore: “Go se go bjalo, kgalefo le go se botane di a gola gomme seo ke mpholo lenyalong. Ge le lebalelana, tswalano ya lena ya lenyalo e a matlafala gomme le batamelana kgaufsi kudu.”

Ge e ba o kgopišitše molekane wa gago, o se ke wa phetha ka go fo nagana gore o tla go lebalela gomme a lebala ka taba yeo. Gantši go dira khutšo go nyaka gore o dire se sengwe sa dilo tše thata kudu tšeo balekane ba lenyalo ba swanetšego go di dira: Go dumela gore o dirile phošo. Lega go le bjalo, ka boikokobetšo hwetša tsela ya go bolela selo se swanago le se: “Ntshwarele Moratiwa. Ke dirile phošo.” Go kgopela tshwarelo ka boikokobetšo go tla dira gore molekane wa gago a go hlomphe gomme gwa thuša go dira gore le botane le go oketša khutšo ya gago ya monagano.

▸ Dula o botegela molekane wa gago le lenyalo la lena. “Ga e sa le [monna le mosadi] ba babedi, eupša ke nama e tee. Ka baka leo, se Modimo a se tlemagantšego jokong go se be le motho yo a se aroganyago.” (Mateo 19:6) Le ile la ikana pele ga Modimo le batho gomme la holofetšana e le ka kgonthe gore le tla dula gotee go sa šetšwe mathata ao a ka tšwelelago. * Lega go le bjalo, go ikana ga e fo ba boitlamo bjo bo nyakwago ke molao. Go e na le moo, go tutuetšwa ke lerato la kgonthe leo le tšwago pelong gomme go bontšha gore le a hlomphana le go godišana gaešita le go hlompha le go godiša Modimo. Ka gona, le ka mohla o se ke wa fokodiša tswalano ya lena e kgethwa ya lenyalo ka go kgahlegela motho yo mongwe, kgahlegela molekane wa gago feela.—Mateo 5:28.

▸ Boikgafo bo matlafatša keno. ‘Bea leihlo, e sego ka kgahlego ya motho ka noši ditabeng tša gago feela, eupša le ka kgahlego ya motho ka noši go tša ba bangwe.’ (Bafilipi 2:4) Go bea dinyakwa le dikgahlego tša molekane wa gago pele ga tša gago ke tsela e nngwe ya go matlafatša keno ya gago. Premji yo a nago le nywaga e 20 a le lenyalong, o kgonthišetša gore o thuša mosadi wa gagwe ka mošomo wa ka gae ka ge mosadi wa gagwe a e-na le mošomo wa nako e tletšego wa boiphedišo. O re: “Ke thuša Rita go apea, go hlwekiša le go dira mediro e mengwe e le gore a ka ba le nako le matla a go dira dilo tšeo a di thabelago.”

Maiteko a a Putsa

Ka dinako tše dingwe modiro o thata wo o akaretšwago go ageng lenyalo le thabilego o ka dira gore ba bangwe ba tlogele go leka. Lega go le bjalo, o se ke wa dumelela mathata a dira gore o tlogele keno ya gago goba o lahlegelwe ke dilo ka moka tšeo o šetšego o di šometše lenyalong la gago le bokgole bjoo le šetšego le fihlile go bjona leetong la lena gotee.

Sid, yoo lenyalo la gagwe le atlegilego ka nywaga e 33, o šišinya gore: “Ge e ba o iteka e le ka kgonthe gomme o bontšha gore o nyaka gore lenyalo la gago le atlege, Jehofa o tla go šegofatša.” Go thekgana ga lena ka potego dinakong tše thata le go thabela ga lena dinako tše di thabišago go tla le matlafatša leetong leo le kgotsofatšago la lenyalo leo le atlegilego.

[Mengwalo ya tlase]

[Ntlhakgolo go letlakala 6]

Beibele e bjalo ka mmapa wa leeto lenyalong

[Box/​Picture on page 7]

Ge e ba le Nyaka go Boledišana ka Bothata

▪ Beang nako yeo ka yona bobedi bja lena le tla bago le sa lapa.

▪ Phemang go swayana diphošo; lebišang tlhokomelo dilong tše dibotse tšeo le di dirago.

▪ Phemang go tsenana ganong; šiedišanang ka go theetšana le go bolela.

▪ Amogela maikwelo a molekane wa gago.

▪ Bontšhanang kwelobohloko, gaešita le ge le sa dumelelane.

▪ E-bang le teka-tekano gomme le bape le maemo.

▪ Kgopela tshwarelo ka boikokobetšo ge o fošitše.

▪ Bontšha tebogo le lerato.

[Box/​Picture on page 8]

Bakeng sa Lenyalo Leo le Atlegilego

▪ Kgomarelang ditherešo tša Beibele tšeo di matlafatšago lenyalo.

▪ Beela nako ka thoko bakeng sa lenyalo la gago le molekane wa gago.

▪ Dira gore go be le maikwelo a borutho le lerato.

▪ Botega gomme o katanele go atlegiša lenyalo la gago.

▪ E-ba botho gomme o bontšhe tlhompho.

▪ Thušanang ka modiro wa ka gae.

▪ E-bang le karolo dipoledišanong tšeo di le thabišago.

▪ Dirang metlae gomme le thabele boitapološo gotee.

▪ Dulang le katanela go matlafatša lenyalo la lena.

[Box/​Picture on page 9]

Seo o ka Naganišišago ka Sona

▪ Ke eng seo ke swanetšego go šomela kudu go sona lenyalong la-ka?

▪ Ke megato efe yeo ke tla e tšeago go dira seo?