‘Go na le Dilo tše Dintši Kudu tše ke Swanetšego go di Dira!’

BAKUKI ba ditšhipi ba dipapadi tša Olympic ga ba leke go roba rekhoto letšatši le letšatši. Ba ithobolla ka mehla ka go kuka ditšhipi tše dinyenyane gomme ka tsela ye ba hwetša matla a go ka kuka ditšhipi tše dikgolo. Ge ba ka dula ba gapeletša go kuka ditšhipi tše dikgolo kudu, ba ka gobatša digoba tša bona le malokololo gomme ba ka swanelwa ke go kgaotša go kuka ditšhipi.

Ka tsela e swanago, bjalo ka morutwana, mohlomongwe o šoma ka thata sekolong. Le gona ge o filwe mošomo o thata wa sekolo goba o itokišeletša ditlhahlobo, o ikemišeditše e bile o kgona go dira maiteko a magolo kudu. * Eupša go thwe’ng ge e ba matšatši a gago a tletše feela ka mošomo wa sekolo le mešomo e mengwe yeo o swanetšego go e dira o le gae? O ka thatafalelwa ke go ja gabotse goba go robala ka mo go lekanego. Kgateletšego ya ka mehla e kgolo e ka feleletša ka go go lwatša. Mohlomongwe o ikwa ka mokgwa wo gona bjale. *

Mošomo wa Sekolo wa Gae wo o Dulago o le Gona

Hiroko, * morutwana wa nywaga e 15 wa kua Japane, o re: “Ge ke dutše ke e-ya go mephato ya godimo, mošomo wa-ka wa sekolo wa gae o a oketšega e bile o thatafa le go feta. Go o fetša go tšea nako e telele. Go na le dilo tše dintši tšeo ke nyakago go di dira, eupša mošomo wa sekolo wa gae o nyakega gosasa. Ka dinako tše dingwe ke ikwa ke tšhoga.” Svetlana wa nywaga e 14 wa Russia o ngwala mabapi le mošomo wa sekolo wa gae woo a o hwetšago gore: “Go fetša mošomo wa-ka wa sekolo wa gae go thata kudu. Ngwaga le ngwaga ke ba le dithuto tše di oketšegilego gomme barutiši ba re fa mošomo o montši. Le gona, morutiši yo mongwe le yo mongwe o lebelela thuto yeo a e rutago e le e bohlokwa go feta tše dingwe ka moka. Go thata go nea thuto e nngwe le e nngwe tlhokomelo e lekanego le go phetha mošomo ka moka.”

Ke ka baka la’ng barutiši ba nea barutwana mošomo o montši gakaakaa wa sekolo wa gae? Gilberto wa nywaga e 18 wa Brazil o ngwala gore: “Barutiši ba bolela gore ba re lokišeletša gore re kgone go hwetša mošomo gaešita le ge go e-na le batho ba bantši bao ba nyakago mošomo o swanago.” Gaešita le ge e le gore go bjalo, o ka ikwa o imelwa ke bogolo bja mošomo wa sekolo wa gae woo o o hwetšago. Mohlomongwe o ka fokotša kgateletšego ya gago ka go fetoša tsela yeo o o lebelelago ka yona le ka go gata megato e šomago ya go ba yo a nago le thulaganyo.

Lebelela mošomo o oketšegilego wa sekolo wa gae e le tlwaetšo yeo o e nyakago e le gore o ka ba motho yo mogolo yo a atlegilego. Gaešita le ge nako yeo o e fetšago o dira mošomo wa sekolo wa gae e bonagala e le e sa felego, nywaga ya gago ya sekolo e tla fela ka pela o sa nagane. Ge o thoma go šoma bakeng sa go iphediša, o tla thabišwa ke gore o ile wa fetša mešomo yeo ya gago e thata ya sekolo. O tla ‘bona botse ka baka la boitapišo’ bja gago mešomong ya gago ya sekolo.—Mmoledi 2:24, bapiša le NW.

O ka fokotša kgateletšego ya gago ka go ba le boitayo le thulaganyo. (Bona lepokisi “Ditsela tše Šomago tša go Fokotša Kgateletšego.”) Ge o itlwaetša go dira mošomo wa gago wa sekolo ka nako le ka kelohloko, barutiši ba gago ba ka thoma go go bota le go nyaka go go thuša. Akanya o e-na le tswalano e bjalo le yo mongwe wa barutiši  ba gago. Ge e ba go tšwelela boemo bjo bo sa letelwago gomme o mmotša gore o ka se kgone go fetša mošomo wa gago wa sekolo ka nako, na ga o nagane gore morutiši wa gago o be a tla go kwešiša? Daniele e lego yo mongwe wa bahlanka ba Modimo “ó be a bôtêxa, xò sa hwetšwe bošaedi le xe e le thsenyô mo xo yêna.” Mafolofolo a Daniele ge a be a phetha modiro wa gagwe a ile a dira gore kgoši e mo rete e bile e mmote. (Daniel 6:5) Ge o ka ekiša Daniele tseleng yeo o phethago mešomo ya gago ya sekolo, o ka naganelwa kutšwanyana ge go nyakega.

Na go theetša ka kelohloko ka klaseng, go dira mešomo ya sekolo ya gae le go fetša mešomo ya gago ya sekolo ka nako go ka go imolla kgateletšegong ka moka yeo e sepedišanago le go tsena sekolo? Aowa, eupša e nngwe ya kgateletšego ya gago e ka fo bakwa ke kganyogo ya gago ya go atlega. Go e na le go nyaka tsejana ya kgaufsi ya go tšwa mošomong wa gago wa sekolo, o ka feleletša o nyaka go ithuta kudu le go holwa ke diklase tša gago.

Kgateletšego ya mohuta woo ke e kgahlišago le e nyakegago. Lega go le bjalo, o ka ba le kgateletšego e gobatšago le e sa nyakegego.

Mediro ya ka Morago ga Sekolo e Dira Gore ba Dule ba Swaregile

Akanya ka motho yo a dulago a otlela koloi ya gagwe makgwakgwa. O fihla go maswao a gore a eme a kitimiša koloi ka lebelo le legolo gomme o porika wa gore le maotwana a koloi a lle. Ke moka o gata makhura gomme o tloga ka lebelo le legolo. Ke’ng seo mootledi yoo yo a otlelago makgwakgwa a ka feleletšago a se dirile koloi ya gagwe? A ka senya entšene goba dikarolo tše dingwe. Eupša pele ga moo, a ka e senya kotsing e kgolo.

Ka tsela e swanago, barutwana ba bantši ba otlela mebele le menagano ya bona makgwakgwa, pele le ka morago ga sekolo. Ka pukung ya gagwe ya Doing School, Denise Clark Pope o ngwadile se se latelago mabapi le barutwana ba mmalwa bao a ilego a kopana le bona: “Matšatši a bona a sekolo a be a thoma ka pela, iri goba tše pedi pele batho ba bantši ba bagolo ba ka thoma mediro ya bona ya letšatši, gomme gantši a fela bošego kudu, ka morago ga go itlwaetša kgwele ya maoto, go itokišeletša go bina, diboka tša go eletša barutwana, go šoma mešomo ya nakwana, le go dira mošomo wa sekolo wa gae.”

Ge barutwana ba swanetše go dira mešomo e mentši kudu letšatši le letšatši, ba tla ba le mathata. Ka baka la kgateletšego e kgolo, ba ka longwa ke teng goba ba opša ke hlogo. Ge go dula ga bona ba lapile go fokodiša matla a mebele ya bona a go lwantšha malwetši, ba ka babja. Ke moka, gatee-tee ba palelwa ke go dira seo ba bego ba kgona go se dira gomme ba ka thatafalelwa ke  go hwetša matla a bona gape. Na selo sa mohuta woo se ile sa go diragalela?

Go šoma ka thata go fihlelela dipakane tše di holago ke mo gobotse, eupša go sa šetšwe gore o na le matla gakaakang, go na le tekanyo ya seo o ka kgonago go se dira ka letšatši. Beibele e nea keletšo ye yeo e kwagalago: “Anke go leka-lekana ga lena go tsebje bathong bohle.” (Bafilipi 4:5) Ditlhaloso tše pedi tša lentšu ‘teka-tekano’ ke “go se fetelele” le “go ba le kahlolo e kwagalago.” Motho yo a nago le teka-tekano ga a dire diphetho tšeo di ka mo gobatšago goba tša gobatša ba bangwe. O bontšha gore o gotše tsebong, e lego seo se nyakegago kudu lefaseng la lehono le le sa tsepamago. Ka gona, gore o phološe boemo bja gago bja tša maphelo, o swanetše go ba le teka-tekano—fokotša mediro e mengwe e se nago mohola gakaalo yeo o itlamilego ka yona.

Go Phegelela Mahumo

Lega go le bjalo, go bafsa ba bangwe, go leka-lekana go bonagala e le mo go ba šitišago go fihlelela dipakane tša bona. Bafsa ba bjalo ba nagana gore senotlelo sa katlego ke go hwetša mešomo e godišago kudu gotee le mahumo ao a tlišwago ke mošomo o bjalo. Pope o ile a bona gore bafsa ba bantši bao a ilego a kopana le bona ba be ba nagana bjalo. O boletše gore: “Barutwana ba ba be ba duma go ka hwetša diiri tše oketšegilego tša go robala le go ka kaonefatša boemo bja bona bja tša maphelo, eupša mešomo ya bona e mentši, e akaretšago ya sekolo, ya lapa le mešomo e mengwe, e be e sa ba dumelele go dira bjalo. Ka mo go swanago, ba be ba duma go ka fetša nako e oketšegilego le bagwera, go tšea karolo medirong e mengwe, goba go khutša matšatši a mmalwa, eupša ba bantši ba be ba dumela gore ba be ba ka se kgone go dira dilo tše gomme ba tšwela pele ba atlega kudu sekolong. Ba ile ba lemoga gore ba be ba swanetše go dira kgetho, gomme go bona, bokamoso bjo bo atlegilego bo be bo le bohlokwa go feta lethabo la gona bjale.”

Barutwana ba bjalo ba otlelago mebele le menagano ya bona makgwakgwa ba swanetše go ela  hloko seo monna yo bohlale a kilego a se bolela ge a re: “Na motho o tla holega ge a ka rua lefase gomme a lahlegelwa ke bophelo bja gagwe? Ga go bjalo le gatee! Ga go seo a ka se dirago bakeng sa go hwetša bophelo bja gagwe gape.” (Mateo 16:26, Today’s English Version) Ka mantšu ao Jesu Kriste o lemošitše gore dipakane tšeo re ka bago re katanela go di fihlelela lefaseng le ga di phale boemo bja tša maphelo, bja maikwelo le bja moya bjo re ka swanelwago ke go ananya ka bjona bakeng sa go fihlelela dipakane tšeo.

Ka pukung ya gagwe ya The Price of Privilege, setsebi sa tša monagano e lego Madeline Levine se ngwadile mabapi le “taba ya gore tšhelete, thuto, matla, botumo le dilo tše di bonagalago ga di nee tšhireletšo le ge e le efe malebana le go hloka lethabo goba go babja maikwelong.” Pope, yo a tsopotšwego pejana, o boletše gore: “Ke bone bafsa bantši le batswadi ba leka ka thata go ba ba phethagetšego—go ya ka tlhaloso e fošagetšego ya katlego.” Le gona o okeditše ka gore: “Re swanetše go ba re katanela go ba ba phetšego gabotse—monaganong le mmeleng gotee le moyeng.”

Dilo tše dingwe di bohlokwa kudu go feta tšhelete. Tšona di akaretša go phela gabotse maikwelong le mmeleng, letswalo le lebotse gotee le bogwera le Mmopi wa rena. Tše ke dimpho tše bohlokwa kudu tše tšwago go Modimo. Ge di ka go lahlegela ge o dutše o phegelela botumo goba mahumo, o ka no se sa kgona go di hwetša gape. O naganne ka seo, ela hloko seo Jesu a se rutilego ge a be a re: “Ruri go thaba bao ba tsebago gore ba nyaka Modimo, gobane mmušo wa Magodimo ke wa bona!”—Mateo 5:3, The New Testament in Modern English.

Bafsa ba bantši ba ile ba lemoga therešo yeo. Gaešita le ge ba dira seo ba ka se kgonago sekolong, ba tseba gore go atlega kudu sekolong le mahumo a dilo tše di bonagalago ga go tliše lethabo le le swarelelago. Ba lemoga gore go phegelela dilo tše bjalo go ba tlišetša kgateletšego e sa nyakegego. Barutwana ba bjalo ba ithutile gore go kgotsofatša ‘go nyaka go bona Modimo’ ke motheo wa bokamoso bjo bo tletšego lethabo la kgonthe. Bagatiši ba makasine wo goba Dihlatse tša Jehofa tša lefelong la geno di ka thabela go go thuša go bona kamoo o ka thabago ka gona ge o dutše o kgotsofatša go nyaka ga gago Modimo.

[Mengwalo ya tlase]

[Ntlhakgolo go letlakala 14]

Go sa šetšwe gore o na le matla gakaakang, go na le tekanyo ya seo o ka kgonago go se dira ka letšatši

[Ntlhakgolo go letlakala 16]

Go hwetša tsebo ka Mmopi wa gago ke thuto e kaone-kaone yeo o ka e hwetšago

[Box/​Picture on page 13]

DITSELA TŠE ŠOMAGO TŠA GO FOKOTŠA KGATELETŠEGO

❑ Na o fetša nako o fetleka matlakala le dipuku tša go ngwalela, e le ge o leka go hwetša seo o se nyakago? Batho ba bangwe ba nyaka thušo ya go ba bao ba nago le thulaganyo kutšwanyana. O se ke wa lewa ke dihlong tša go kgopela batho ba bangwe thušo.

❑ Na o diegiša mošomo? E le go itlhahloba, dira maiteko a go fetša mošomo wa sekolo pele ga nako. Go imologa le kgotsofalo tšeo o tlago go ba le tšona di tla go makatša e bile di ka go tutueletša gore o se ke wa diegiša mošomo wa gago wa sekolo.

❑ Na gantši monagano wa gago o a lelera ge o le ka klaseng? Leka go dira se se latelago kgwedi ka moka: Theetša ka kelohloko nakong ya dithuto, gomme o tšee dintlha tšeo o tlago go di diriša ka morago. O ka makatšwa ka tsela e kgahlišago ke kamoo go lego bonolo ka gona go dira mošomo wa gago wa gae. Dipoelo tšeo tše botse di tla fokotša kgateletšego ya gago sekolong.

❑ Na o kgethile dithuto tšeo di oketšago mošomo wa gago wa sekolo le tšeo di nyakago nako e ntši kudu le maiteko? Na go bohlokwa gore o kgethe dithuto tšeo? Boledišana le batswadi ba gago. E-kwa kgopolo ya motho yo mongwe yoo a nago le pono e leka-lekanego ka thuto. O ka lemoga gore dithuto tšeo tša boikgethelo ga di nape di nyakega gore o aloge.

[Lepokisi go letlakala 14]

MORAKO O MOGOLO WA BOIKGOPOLELO

“Mohumi ó re sebô ké lehumo, ó re ké morakô o moxolo.” (Diema 18:11) Mehleng ya bogologolo, batho ba be ba ithekgile ka merako e megolo bakeng sa tšhireletšo ditlhaselong. Eupša nagana o dula motseng wo o se nago morako, eupša ka kgopolong ya gago o bonago eka o dikologilwe ke morako. Go sa šetšwe gore o leka go ikgothatša gakaakang gore ke wa kgonthe, morako woo o ka se go šireletše manabeng a gago.

Go swana le batho bao ba dulago motseng o se nago morako, bafsa bao ba phegelelago mahumo ba tlo nyama. Na o motswadi? O tla ba o dira gabotse ge o ka thuša ngwana wa gago go phema molaba wa go phegelela dilo tše di bonagalago le gore a se ke a dula motseng o nago le morako wa boikgopolelo.

Ditherešo tše di latelago tše di theilwego Beibeleng di ka go thuša go beela morwa goba morwedi wa gago mabaka:

▪ Mahumo a mantši gantši a tliša mathata mantši kudu go feta ao a a rarollago. “Mohumi ó hlobaetšwa ke xo hora.”​—Mmoledi 5:11; 1 Timotheo 6:9, 10.

▪ Ge go e-na le thulaganyo e botse, ga go nyakege gore motho a be le mahumo e le gore a thabe. “’Kêlêllô tša serôtô di iša mokhoreng.”​—Diema 21:5; Luka 14:28.

▪ Mogolo o lekanego woo o kgonago go kgotsofatša dinyakwa tša motho o tliša kgotsofalo. “Se nneê bodiidi, se nneê lehumô.”​—Diema 30:8. *

[Mengwalo ya tlase]

 [Diswantšho go letlakala 15]

Go leka go dira dilo tše dintši go ka se go fihliše felo

[Diswantšho go letlakala 15]

Lebelela mošomo wa sekolo wa gae e le karolo ya go go tlwaeletša mošomo E SEGO bothata