DISWANTŠHO TŠA KGALE
Constantine
Constantine e bile mmušiši wa pele wa Roma wa go ipitša Mokriste. Ka go dira bjalo, o ile a tutuetša histori ya lefase kudu. O ile a amogela bodumedi bjo bjoo pele bo bego bo gateletšwe gomme a thuša gore bo fetoge Bojakane. Ka gona, go ya ka The Encyclopædia Britannica, seo go thwego ke Bokriste se ile sa ba “motseta yo mogolo setšhabeng le go tša dipolitiki” yo a ilego a tutuetša histori.
KE KA baka la’ng o swanetše go tseba ka mmušiši wa kgale wa Roma? Ge e ba o kgahlegela Bokriste, o swanetše go tseba gore mahlale a Constantine go tša dipolitiki le go tša bodumedi a kgomile ditumelo le ditirelo tša dikereke tše dintši go fihla le lehono. A re boneng gore o dirile seo bjang.
DIKEREKE DI BEWA MOLAONG GOMME TŠA DIRIŠWA GAMPE
Ka 313 C.E., Constantine o be a buša Mmušo wa ka Bodikela wa Roma, mola Licinius le Maximinus ba be ba buša ka Bohlabela. Constantine le Licinius ba ile ba nea barapedi ka moka tokologo, go akaretša le Bakriste. Constantine o ile a šireletša Bokriste, a nagana gore bodumedi bo be bo tla tliša botee mmušong wa gagwe. *
Constantine o ile a tenwa ke gore dikereke di be di arogantšwe ke dingangišano. Ka ge a be a nyaka gore di kwane, o ile a tsoma thuto yeo go thwego ke ya therešo gomme a gapeletša madumedi ka moka gore a e dumele. E le gore a amogele bapišopo, ba ile ba swanelwa ke go kwanantšha ditumelo tša bona gomme bao ba dirilego bjalo ba ile ba se sa lefa lekgetho ke moka ba thekgwa ka tša ditšhelete. Radihistori Charles Freeman o itše: “Go amogela thuto yeo go thwego ke ya therešo ya Bokriste go be go sa dire gore baetapele ba bodumedi ba tsene legodimong feela eupša go be go ba nea le matlotlo a mantši a lefaseng.” Ka gona baetapele ba bodumedi ba ile ba ba batho ba matla ditabeng tša lefase. Radihistori A. H. M. Jones o re: “Kereke e be e sa hwetša mošireletši feela, eupša gape e be e hweditše mong wa yona.”
“Kereke e be e sa hwetša mošireletši feela, gape e be e hweditše mong wa yona.”—A.H.M. Jones, radihistori
E BE E LE BOKRISTE BJA MOHUTA MANG?
Go dirišana ga Constantine le bapišopo go ile gwa feleletša ka bodumedi bjoo bo nago le melao ya Bokriste le ya boheitene. Seo se be se sa makatše, ka ge morero wa mmušiši e be e le go amogela mehuta ka moka ya bodumedi, e sego go hwetša therešo ya bodumedi. Go ba gona, o be a laola mmušo wa boheitene. Radihistori yo mongwe o ngwadile gore e le gore a kgahliše dikarolo ka bobedi tša bodumedi, o be a ithutile mokgwa wa go “bolela ka tsela e sa kwešišegego dilong tšeo a bego a di dira le ditabeng tša mmušo ka kakaretšo.”
Le ge a be a ipolela gore o thekga Bokriste, Constantine o be a sa tlogele boheitene. Ka mohlala, o be a diriša bolepi bja dinaledi le bonoge, e lego maleatlana ao Beibele e a ganetšago. (Doiteronomio 18:10-12) Lebotong la Sekabora sa Constantine kua Roma, o swantšhitšwe a direla medingwana ya boheitene sehlabelo. O ile a tšwela pele a khunamela modimo wa letšatši ka go thala modimo yoo ditšheleteng tša gagwe tša tšhipi le go thekga borapedi bja modimo wa letšatši. Go ya bofelong bja bophelo bja gagwe, Constantine o ile a dumelela motsana wa Umbria, kua Italy, go agela yena le lapa la gagwe tempele le go kgetha baperisita bao ba tlago go hlankela go yona.
Constantine o ile a diega go kolobetšwa e le seo go thwego ke Mokriste go ba go fihla matšatši a sego kae pele ga lehu la gagwe ka 337 C.E. Diithuti tše dintši di dumela gore o ile a dikadika go kolobetšwa ka ge a be a nyaka go thekgwa ke Bakriste le baheitene mmušong wa gagwe. Gore re tsebe seo, pego ya gagwe le go kolobetšwa ga gagwe go yela bofelong bja bophelo bja gagwe di dira gore go ipotšišwe ge e ba a be a bolela therešo ge a re o dumela go Kriste. Lega go le bjalo, therešo ke gore: Kereke yeo Constantine a e dumeletšego ka molao e bile mokgatlo o matla wa tša dipolitiki le wa bodumedi, woo o hlanogetšego Kriste gomme wa kgomarela lefase. Jesu o boletše ka balatedi ba gagwe gore: “Bona ga se karolo ya lefase go etša ge nna ke se karolo ya lefase.” (Johane 17:14) Go tšwa kerekeng ye—yeo ga bjale e bego e le ya lefase—go tšwile dihlopha tše dintši tša bodumedi.
Na taba ye ka moka e bolela’ng go rena? E bolela gore ga se ra swanela go fo dumela dithuto tša kereke le ge e le efe eupša re swanetše go di hlahloba re diriša Beibele.—1 Johane 4:1.
^ ser. 6 Go ya ka tšhupetšo e nngwe go ile gwa ngangišanwa kudu ka taba ya ge e ba Constantine e be e le Mokriste wa kgonthe, ka ge “a be a dumelela borapedi bja boheitene gaešita le mafelelong a pušo ya gagwe.”