1-2. Hlalosa gore go be go le bjang ge Jesu a be a bolela mantšu a gagwe a mafelelo pele ga ge a ka hwa.

E BE e le mosegare wa Nisani 14, 33 C.E. Ka morago ga gore Jesu a bewe molato le go ahlolwa ka selo seo a sego a se dira, o ile a kwerwa, a tlaišwa ke moka mafelelong a kokotelwa koteng ya tlhokofatšo. Diatla tša gagwe le maoto a gagwe di be di kokotetšwe ka dipikiri. Nako e nngwe le e nngwe ge a buša moya le ge a bolela o be a ekwa bohloko kudu. Eupša o be a swanetše go no bolela ka gobane go be go na le dilo tše bohlokwa tšeo a bego a swanetše go di bolela.

² Ga bjale a re boledišaneng ka mantšu ao Jesu a ilego a a bolela ge a be a ehwa koteng ya tlhokofatšo le dilo tšeo re ka ithutago tšona go ona. Ka mantšu a mangwe, a re “mo theetšeng.”—Mat. 17:5.

3. Jesu a ka ba a be a bolela ka bomang ge a be a re: “Tate, ba lebalele”?

³ Jesu o ile a re’ng? Ge Jesu a be a le koteng ya tlhokofatšo o ile a rapela ka gore: “Tate, ba lebalele.” Jesu o be a nyaka gore Tatagwe a lebalele bomang? Re hwetša karabo mantšung ao a ilego a a bolela ka morago ga moo ao a rego: “Ga ba tsebe seo ba se dirago.” (Luka 23:33, 34) Go ka direga gore Jesu o be a bolela ka mašole a Baroma ao a ilego a kokotela diatla tša gagwe le maoto a gagwe koteng ya tlhokofatšo. Mašole ao a be a sa tsebe gore ge e le gabotse e be e le Morwa wa Modimo. Le gona go ka direga gore o be a bolela ka ba bangwe ba batho bao ba ilego ba re a bolawe eupša ka morago ba fetoga gomme ba dumela go yena. (Dit. 2:36-38) Le ge Jesu a ile a bolawa a be a se na molato, ga se a ka a galefa gomme a gana go lebalela batho  bao ba ilego ba mo tlaiša. (1 Pet. 2:23) Go e na le moo, o ile a kgopela Jehofa gore a ba lebalele.

4. Re ka ithuta’ng tabeng ya gore Jesu o be a ikemišeditše go lebalela batho bao ba bego ba mo tlaiša?

⁴ Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Go swana le Jesu, le rena re swanetše go ikemišetša go lebalela ba bangwe. (Bakol. 3:13) Batho ba bangwe, go akaretša le ba gabo rena, ba ka no re ganetša go hlankela Jehofa ka ge ba sa kwešiše ditumelo tša rena le tsela yeo re phelago ka yona. Ba ka bolela maaka ka rena, ba re goboša pele ga batho ba bangwe, ba senya dikgatišo tša rena goba ba re tšhošetša ka gore ba tla re gobatša. Go e na le gore re gane go ba lebalele, re swanetše go kgopela Jehofa gore a ba thuše gore le bona ka letšatši le lengwe ba amogele therešo. (Mat. 5:44, 45) Ka dinako tše dingwe re ka thatafalelwa ke go lebalela batho ba bangwe, kudukudu ge e ba ba ile ba re swara gampe. Eupša ge e ba re dula re galefile gomme re sa nyake go lebalela ba bangwe, re tla ikgobatša. Kgaetšedi yo mongwe o hlalositše gore: “Ke lemogile gore ge ke lebalela batho ba bangwe seo ga se re gore ke dumelelana le seo ba se dirilego goba ke ba dumelela gore ba ntshware gampe. Ge ke ba lebalela, ke no ba ke kgetha go se dule ke galefile.” (Ps. 37:8) Ge re kgetha go lebalela ba bangwe, seo se re thuša gore re se ke ra dula re kwešitšwe bohloko ke dilo tše mpe tšeo di re diragaletšego.—Baef. 4:31, 32.

5. Jesu o ile a tshepiša’ng se sengwe sa disenyi tšeo di bego di kokotetšwe kgauswi le yena koteng, gona ke ka baka la’ng a ile a dira tshepišo yeo?

⁵ Jesu o ile a re’ng? Go be go na le disenyi tše pedi tšeo di bego di kokotetšwe kgauswi le Jesu. Mathomong disenyi tšeo tše pedi di ile tša thušana le batho ba bangwe ge ba be ba mo kwera. (Mat. 27:44) Eupša ka morago yo mongwe wa disenyi tšeo o ile a fetoga. O ile a lemoga gore Jesu o be a se a dira “selo se se tšwilego tseleng.” (Luka 23:40, 41) Le gona o ile a bontšha gore o be a dumela gore Jesu o be a tla tsošwa bahung gomme ka letšatši le lengwe a buša e le kgoši. O ile a re go Jesu: “O nkgopole ge o tsena Mmušong wa gago.” (Luka 23:42) Ruri monna yoo o ile a bontšha gore o na le tumelo! Jesu o ile a re go monna yoo: “Ruri ke go botša lehono, o tla ba le nna Paradeiseng [e sego Mmušong wa ka].” (Luka 23:43) Bona gore Jesu o ile a dira tshepišo ye go monna yo ka go lebanya ka go diriša mašupi goba mantšu “ke,” “o” le “nna.” Jesu o ile a kgona go nea sesenyi seo se bego se kokotetšwe kgauswi le yena tshepišo yeo ka ge a tseba gore Tatagwe o na le kgaugelo.—Ps. 103:8.

6. Re ithuta’ng mantšung ao Jesu a ilego a a botša sesenyi se sengwe?

⁶ Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Jesu o swana le Tatagwe. (Baheb. 1:3) Jehofa o dula a ikemišeditše go re lebalela le go re bontšha kgaugelo ge e ba re tloga re itshola ka diphošo tšeo re di dirilego nakong e fetilego, e bile re na le tumelo sehlabelong sa Jesu Kriste. (1 Joh. 1:7) Batho ba bangwe ba ka thatafalelwa ke go dumela gore Jehofa a ka tsoga a ba lebaletše diphošo tša bona tša nakong e fetilego. Ge e ba le wena o fela o ikwa ka tsela yeo, nagana ka se: Pejana ga ge Jesu a ka hwa o ile a gaugela sesenyi seo se bego se sa tšwa go thoma go ba le tumelo. Ka baka leo ga re belaele gore Jehofa o tla gaugela bahlanka ba gagwe ba botegago bao ba dirago sohle seo ba ka se kgonago gore ba phele ka melao ya gagwe!—Ps. 51:1; 1 Joh. 2:1, 2.

7. Go ya ka Johane 19:26, 27, Jesu o ile a re’ng go Maria le Johane, gona ke ka baka la’ng a ile a bolela seo?

⁷ Jesu o ile a re’ng? (Bala Johane 19:26, 27.) Jesu o be a tshwenyegile ka mmagwe yoo ka nako yeo e bego e le mohlologadi. Mohlomongwe bana ba gabo Jesu ba be ba ka kgona go  hlokomela mmago bona ka go mo nea dilo tšeo a bego a di hloka. Eupša ke mang a bego a tla mo thuša gore a dule a botegela Jehofa? Ga go na selo seo se bontšhago gore ka nako yeo bana ba gabo Jesu e be e le barutiwa ba gagwe. Eupša Johane e be e le moapostola yo a botegago e bile e le yo mongwe wa bagwera ba bagolo ba Jesu. Jesu o be a lebelela batho bao ba bego ba hlankela Modimo gotee le yena e le bona ba lapa la gabo. (Mat. 12:46-50) Ka ge Jesu a be a rata mmagwe, o be a nyaka gore go be le motho yo a tla šalago a mo hlokometše. Ka baka leo, o ile a kgopela Johane gore a šale a mo hlokometše ka ge a be a tseba gore o tla mo thuša go tšwela pele a hlankela Jehofa. O ile a re go mmagwe: “Bona morwa wa gago!” Ke moka a re go Johane: “Bona mmago!” Go tloga letšatšing leo, Johane o ile a fetoga morwa  wa Maria, a mo hlokomela go swana le kamoo a bego a tla hlokomela mmagwe. Jesu o ile a bontšha gore o rata mmagwe yoo a ilego a mo hlokomela ka lerato go tloga ge a be a belegwa, yoo e bile a bego a eme kgauswi le yena ge a be a ehwa!

8. Re ka ithuta’ng mantšung ao Jesu a ilego a a botša Maria le Johane?

⁸ Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Segwera sa rena le bana babo rena le dikgaetšedi ka phuthegong se ka ba matla go feta segwera sa rena le batho ba gabo rena. Batho ba gabo rena ba ka re ganetša go hlankela Jehofa goba e bile ba re lahla. Eupša Jesu o tshepišitše gore ge e ba re dula re hlankela Jehofa e bile re sa tlogele mokgatlo wa Modimo, re tla hwetša “ga lekgolo” dilo tšeo re di tlogetšego. Ba bantši ba tla swana le barwa, barwedi, bomma goba botate bao ba re ratago. (Mar. 10:29, 30) O ikwa bjang ka go ba le bana babo rena le dikgaetšedi ka phuthegong bao ba nago le botee ka ge ba na le tumelo, ba rata Jehofa e bile ba ratana?—Bakol. 3:14; 1 Pet. 2:17.

9. Re ka ithuta’ng mantšung a Jesu ao a lego go Mateo 27:46?

⁹ Jesu o ile a re’ng? Pejana ga ge Jesu a ka hwa o ile a goeletša ka gore: “Modimo wa ka, Modimo wa ka, o ntlogeletše’ng?” (Mat. 27:46) Beibele ga e re hlalosetše gore ke ka baka la eng Jesu a ile a bolela mantšu ao. Eupša re ka ithuta’ng mantšung ao? Se sengwe sa dilo tšeo re ithutago tšona ke gore ge Jesu a be a bolela mantšu a o be a phethagatša boporofeta bjoo bo lego go Psalme 22:1. * Le gona mantšu ao a bontšha gabotse gore Jehofa o be a se a ‘ageletša Morwa wa gagwe ka legora.’ (Jobo 1:10) Jesu o be a kwešiša gore Tatagwe o be a dumeletše manaba a gagwe gore a mo leke go fihlela a ehwa. Ga go na motho yo a kilego a lekwa go swana le Jesu. Le gona mantšu ao a bontšha gore go be go se na selo seo a se dirilego moo a bego a swanelwa ke go ahlolelwa lehu.

10. Re ka ithuta’ng mantšung ao Jesu a ilego a a botša Tatagwe?

¹⁰ Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Re ka ithuta gore ga se ra swanela go letela gore Jehofa o swanetše go re šireletša ge tumelo ya rena e lekwa. Go no swana le ge Jesu a ile a lekwa go fihlela a ehwa, le rena re swanetše go ikemišetša go dula re botega go fihlela re ehwa ge e ba go hlokagala. (Mat. 16:24, 25) Eupša re ka kgodišega gore Modimo a ka se dumele gore re lekwe go feta kamoo re ka kgonago go kgotlelela. (1 Bakor. 10:13) Selo se sengwe seo re ithutago sona ke gore le rena re ka no swarwa ka go hloka toka go swana le Jesu. (1 Pet. 2:19, 20) Batho ga ba re ganetše go hlankela Jehofa ka ge re dirile selo se itšego se sebe, eupša ba re ganetša ka ge re se karolo ya lefase e bile re nea bohlatse ka therešo. (Joh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Jesu o be a kwešiša gore ke ka baka la eng Jehofa a ile a dumelela gore a tlaišege. Eupša bahlanka ba bangwe ba botegago ba Jehofa bao le bona ba ilego ba tlaišega, ka dinako tše dingwe ba ile ba ipotšiša gore ke ka baka la eng Jehofa a dumelela dilo tše itšego gore di direge. (Habak. 1:3) Modimo wa rena yo a sa felego pelo le yo a nago le kgaugelo o a kwešiša gore batho ba mohuta woo ga se gore ga ba na tumelo, ba no ba ba hloka gore yena a ba kgothatše.—2 Bakor. 1:3, 4.

11. Ke ka baka la’ng Jesu a ile a bolela mantšu ao a lego go Johane 19:28?

¹¹ Jesu o ile a re’ng? (Bala Johane 19:28.) Ke ka baka la’ng Jesu a ile a re: “Ke nyorilwe”? O ile a bolela mantšu ao “e le gore go phethege  lengwalo” la Psalme 22:15 leo le rego: “Ga ke sa na matla, ke etša lengeta, leleme la ka le kgomareditšwe marinining.” Le gona, ka morago ga gore Jesu a tlaišege le go kwa bohloko o šoro ge a be a le koteng ya tlhokofatšo, o swanetše go ba a be a nyorilwe kudu. O be a hloka thušo gore a hwetše seo a ka se nwago.

12. Re ka ithuta’ng mantšung a Jesu ao a rego “ke nyorilwe”?

¹² Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Jesu o be a sa nagane gore ke phošo go bolela kamoo a ikwago ka gona. Le rena ga se ra swanela go tšhaba go bolela kamoo re ikwago ka gona. Ka tlhago re ka no ba re le batho bao ba sa ratego go botša ba bangwe dilo tšeo re di hlokago. Eupša ge re hloka thušo ga se ra swanela go tšhaba go kgopela batho ba bangwe gore ba re thuše. Ka mohlala, ge e ba re tšofetše goba re babja, re ka swanelwa ke go kgopela motho yo mongwe gore a re iše go yo reka dilo tšeo re di hlokago goba gore a re iše ngakeng. Ge e ba re kwele bohloko goba re nyamile, re ka swanelwa ke go kgopela mogolo goba Mokriste yo mongwe yo a godilego gore a re theetše goba a re kgothatše. (Die. 12:25) A re duleng re gopola gore bana babo rena le dikgaetšedi ba a re rata gomme ba nyaka go re thuša ge re le ‘tlalelong’ goba re wetšwe ke mathata. (Die. 17:17) Eupša ga ba kgone go bala menagano ya rena. Ba ka no se tsebe gore re hloka thušo ge e ba re sa ba botše.

13. Go botega ga Jesu go fihla lehung go ile gwa phetha morero ofe?

¹³ Jesu o ile a re’ng? Mo e ka bago ka iri ya boraro mantšiboeng a Nisani 14, Jesu o ile a goeletša ka gore: “Go phethegile!” (Joh. 19:30) Mantšu a a Jesu a re ruta gore pejana ga ge a ka hwa, Jesu o be a tseba gore o dirile sohle seo Jehofa a bego a nyaka gore a se dire. Jesu o ile a phetha dilo tše dintši ka gore a dule a botega go fihlela a ehwa. Sa pele, o ile a bontšha gore Sathane o na le maaka. Jesu o bontšhitše gore motho yo a se nago sebe a ka kgona go dula a botega, go sa šetšwe seo Sathane a mo dirago sona. Sa bobedi, Jesu o ile a neela bophelo bja gagwe gore e be sehlabelo sa topollo. Lehu la gagwe la sehlabelo le dirile gore batho bao ba belegwego ba na le sebe ba be le tswalano e botse le Modimo e bile ba be le kholofelo ya go tlo phela ka mo go sa felego. Sa boraro, Jesu o ile a bontšha gore Jehofa ke Mmuši yo a nago le toka e bile a thuša go kgethagatša leina la Tatagwe.

14. Re swanetše go ikemišetša go phela bjang? Hlalosa.

¹⁴ Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Re swanetše go ikemišetša gore re dule re botegela Modimo letšatši le lengwe le le lengwe. Nagana ka seo Ngwanabo rena Maxwell Friend, yoo e kilego ya ba mohlahli Sekolong sa Gilead a kilego a se bolela. Ge a be a nea polelo kopanong ya ditšhabatšhaba o ile a bolela mabapi le go botega gore: “Ge e ba lehono go na le seo o ka se dirago goba o ka se bolelago, se dire goba o se bolele, ka gobane ditlalemeso ga di tsebje. Phela letšatši le lengwe le le lengwe bjalo ka ge eka ke letšatši la gago la mafelelo la go bontšha gore o swanelega go phela ka mo go sa felego.” Eka re ka phela letšatši le lengwe le le lengwe bjalo ka ge eka ke letšatši la mafelelo la gore re bontšhe gore re botegela Modimo! Ge re ka dira bjalo, le ge re ka lebana le lehu re tla kgona gore: “Jehofa ke dirile sohle seo nka se kgonago go dula ke go botegela, go hlatsela gore Sathane o na le maaka, go godiša leina la gago le go thekga bogoši bja gago!”

15. Go ya ka Luka 23:46, Jesu o be a kgodišegile ka eng?

¹⁵ Jesu o ile a re’ng? (Bala Luka 23:46.) Jesu o ile a bolela a kgodišegile gore: “Tate, ke gafela  moya wa ka diatleng tša gago.” Jesu o be a tseba gore bophelo bja gagwe bo ka diatleng tša Jehofa e bile a kgodišegile gore Tatagwe o tla mo gopola.

16. O ithuta’ng go seo se ilego sa diragalela ngwanabo rena yo a bego a na le mengwaga e 15?

¹⁶ Re ka ithuta’ng mantšung a a Jesu? Ikemišetše go dula o botegela Jehofa le ge bophelo bja gago bo le kotsing. E le gore o kgone go dira seo, o swanetše go “bota Jehofa ka pelo ya gago ka moka.” (Die. 3:5) Nagana ka Joshua wa mengwaga e 15 yoo a bego a na le bolwetši bjo bo sa folego. O ile a gana kalafo yeo e bego e sa dumelelane le melao ya Modimo. Pejana ga ge a ka hlokofala o ile a re go mmagwe: “Mma, bophelo bja ka bo ka diatleng tša Jehofa. . . . Nka bolela ke kgodišegile gore ke a tseba gore Jehofa o tlo ntsoša ge a tsoša bahu. O tseba seo se lego ka pelong ya ka e bile ke mo rata kudu.” * Yo mongwe le yo mongwe wa rena o swanetše go ipotšiša gore: ‘Ge e ba nka lebana le teko yeo e beago bophelo bja ka kotsing, na ke tla dula ke botegela Jehofa gomme ka tshepa gore o tla nkgopola ge a tsoša bahu?’

17-18. Re ithutile’ng sehlogong se? (Bona le lepokisi leo le rego “ Seo re Ithutago Sona Mantšung a Jesu a Mafelelo.”)

¹⁷ Ruri re ithutile dilo tša bohlokwa kudu mantšung a Jesu a mafelelo! Mantšu ao a re gopoditše gore re swanetše go lebalela ba bangwe le go tshepa gore Jehofa o tla re lebalela ge re dirile diphošo. Re na le bana babo rena ba bantši le dikgaetšedi ka phuthegong bao ba ikemišeditšego go re thuša. Eupša ge re hloka thušo re swanetše go ba kgopela. Re a tseba gore Jehofa a ka re thuša go kgotlelela bothata le ge e le bofe bjoo bo ka re welago. Le gona re bona bohlokwa bja go phela letšatši le lengwe le le lengwe bjalo ka ge eka ke letšatši la rena la mafelelo la go bontšha gore re botegela Modimo, re kgodišegile gore le ge re ka hwa o tla re tsoša.

¹⁸ Re ithutile dilo tše dintši kudu mantšung ao Jesu a ilego a a bolela ge a be a ehwa koteng ya tlhokofatšo! Ge re ka diriša dilo tšeo re ithutilego tšona, re tla be re bontšha gore re kwa mantšu ao Jehofa a ilego a a bolela ka Morwa wa gagwe gore: “Le mo theetšeng.”—Mat. 17:5.