1. Bokgoni bja rena bja go bolela bo tšwa kae?

 Jehofa o re file bokgoni bja go bolela. Ka morago ga gore Jehofa a bope motho wa mathomo e lego Adama, o ile a mo nea mpho ya go bolela a diriša mantšu. Adama o be a ka itlhamela mantšu a mangwe a mafsa. O dirile seo ka go reela diphoofolo ka moka maina. (Gen. 2:19) Le gona, o ile a thaba kudu ge a be a bolela le mosadi wa gagwe yo mobotse la mathomo e lego Efa!—Gen. 2:22, 23.

2. Nakong e fetilego batho ba ile ba se sa diriša polelo gabotse bjang, gona lehono ba e diriša bjang?

² Mpho ya go bolela e ile ya se sa dirišwa gabotse. Sathane Diabolo o ile a botša Efa maaka gomme seo sa dira gore batho ba dire sebe le go se sa phethagala. (Gen. 3:1-4) Adama o ile a diriša bokgoni bja gagwe bja go bolela gampe ge a be a latofatša Efa le Jehofa ka diphošo tšeo a di dirilego. (Gen. 3:12) Kaine o ile a botša Jehofa maaka ka morago ga go bolaya ngwanabo e lego Abele. (Gen. 4:9) Ka morago, setlogolo sa Kaine e lego Lamege, o ile a ngwala mantšu ao a bontšhago gore batho e be e le ba babe ka nako yeo. (Gen. 4:23, 24) Batho ba bjang lehono? Re bona baetapele ba dipolotiki bao ba dirišago polelo gampe. Dimubi tše dintši lehono di diriša polelo e mpe. Bafsa ge ba le sekolong, le batho bao ba šomago ge ba le mošomong ba dula ba ekwa polelo e mpe. Ge re bona batho ba bantši ba diriša polelo e mpe lehono, se se re bontšha kamoo lefase le senyegilego ka gona.

3. Re swanetše go hlokomela gore re se ke ra dira’ng, gona re tlo ithuta’ng sehlogong se?

³ Ge re ka se hlokomele, re ka tlwaela polelo ye gomme ra  thoma go e diriša. Ka ge re le Bakriste re nyaka go thabiša Jehofa ka gona ga se ra swanela go diriša polelo e mpe. Re nyaka go diriša mpho ya go bolela gabotse gore re tumiše Modimo. Sehlogong se re tlo bona gore re ka dira seo bjang (1) ge re botša batho ditaba tše dibotse, (2) ge re le dibokeng, le (3) ge re no bolela le batho. Eupša a re thomeng pele ka go bona gore ke ka baka la’ng Jehofa a tšeela godimo mpho ya rena ya go bolela.

4. Go ya ka Maleaki 3:16, ke ka baka la’ng mpho ya rena ya go bolela e le bohlokwa go Jehofa?

⁴ Bala Maleaki 3:16. Na o a tseba gore ke ka baka la eng Jehofa a ngwala maina a batho bao ba mmoifago le bao ba naganišišago ka leina la gagwe ka ‘pukung ya kgopotšo?’ Ge re bolela re bontšha seo se lego pelong ya rena. Jesu o itše: “Gobane molomo o bolela go tšwa go se se tletšego pelong.” (Mat. 12:34) Seo re kgethago go bolela ka sona se bontšha kamoo re ratago Jehofa ka gona. E bile Jehofa o nyaka gore bao ba mo ratago ba tle ba thabele bophelo go ya go ile lefaseng le lefsa.

5. (a) Tsela yeo re bolelago ka yona e ama bjang borapedi bja rena? (b) Ka ge seswantšho sa rena se bontšha, re swanetše go hlokomela eng ge re bolela?

⁵ Tsela yeo re bolelago ka yona e bontšha ge e ba Jehofa a tla amogela borapedi bja rena goba a ka se bo amogele. (Jak. 1:26) Batho ba bangwe bao ba sa ratego Modimo ga ba bolele le batho ba bangwe gabotse, ba bolela mantšu a hlabago e bile ba a ikgogomoša. (2 Tim. 3:1-5) Ruri ga re nyake go swana le batho bao. Re nyaka go dula re thabiša Jehofa ka tsela yeo re bolelago ka yona. Eupša na Jehofa a ka thabišwa ke ge re bolela le batho ba bangwe ka botho ge re le dibokeng le tšhemong, eupša re bolela mantšu a go hlaba ge re na le ba gabo rena?—1 Pet. 3:7.

6. Go ile gwa direga’ng ka morago ga gore Kimberly a diriše polelo ya gagwe gabotse?

⁶ Ge re diriša mpho ya rena ya go bolela gabotse re bontšha gore re bahlanka ba Jehofa. Re thuša batho ba bantši go bona  phapano “magareng ga yo a hlankelago Modimo le yo a sa mo hlankelego.” (Mal. 3:18) Se ke seo se ilego sa diragalela kgaetšedi Kimberly. * O ile a abelwa gore a yo dira mošomo wa sekolo le ngwana yo mongwe yo a tsenago le yena ka klaseng. Ka morago ga gore ba šome mmogo morutwana yoo o ile a bona gore Kimberly o fapane le bana ba bangwe sekolong. O be a sa bolele gampe ka bana ba bangwe, eupša o be a bolela dilo tše dibotse ka bona. Morutwana yoo o ile a kgahlwa ke seo a ilego a se bona gomme a thabela go ithuta Beibele le Kimberly. Jehofa o a thaba ge a bona re bolela le batho ka tsela yeo e dirago gore ba nyake go ithuta ka yena!

7. O ikemišeditše go dira’ng ka mpho yeo Modimo a go filego yona ya go bolela?

⁷ Re nyaka go bolela ka tsela yeo e tlago go tumiša Jehofa le yeo e tlago go dira gore re gwerane le bana babo rena le dikgaetšedi. Ga bjale a re boledišaneng ka ditsela tšeo di tlago go re thuša gore re be “mohlala go boleleng.”

8. Jesu o re beetše mohlala ofe o mobotse ge e be a botša batho ditaba tše dibotse?

⁸ Bolela le batho ka botho le ka tlhompho le ge ba nyaka go go galefiša. Nakong ya ge Jesu a be a le mo lefaseng, batho ba bangwe ba ile ba mo latofatša ka gore o ja le go nwa kudu, o šomela Sathane, ga a boloke Sabatha e bile o rogile Modimo. (Mat. 11:19; 26:65; Luka 11:15; Joh. 9:16) Eupša Jesu ga se a ba fetola a galefile. Go swana le Jesu, ga se ra swanela go fetola motho re galefile le ge a re hlaba ka mantšu. (1 Pet. 2:21-23) Ke nnete gore ga go bonolo go dira bjalo, eupša re ka thušwa ke eng?

9. Re ka thušwa ke eng go laola polelo ya rena ge re bolela ditaba tše dibotse?

⁹ Leka gore o se ke wa kgopišega ge mong wa ntlo a sa go fetole gabotse ge o bolela ditaba tše dibotse. Ngwanabo rena yo a bitšwago Sam o re, “Ge ke le tšhemong ke leka go nagana kamoo motho yo ke mmotšago ditaba tše dibotse a hlokago go kwa ditaba tše e bile a ka fetogago ka gona.” Ka dinako tše dingwe, mong wa ntlo o a galefa ka gobane re se ra tla ka nako e botse. Ge re ka hwetša motho yo a galefilego, re ka dira seo kgaetšedi yo a bitšwago Lucia a se dirago. Re ka rapela thapelo e kopana ra kgopela Jehofa gore a re thuše gore re dule re išitše maswafo fase re se ke ra bolela ka tsela yeo e sa bontšhego tlhompho.

10. Go ya ka 1 Timotheo 4:13, re swanetše go ipeela dilo dife tšeo re nyakago go di fihlelela?

¹⁰ Eba morutiši yo botse. Timotheo e be e  le kgale a botša batho ditaba tše dibotse, eupša o be a sa hloka go kaonefatša tsela yeo a rutago ka yona. (Bala 1 Timotheo 4:13.) Re ka dira’ng gore re be le bokgoni bja go ruta tšhemong? Re swanetše go lokišetša gabotse. Sa go thabiša ke gore re na le dilo tše dintši tšeo re ka di dirišago tšeo di ka re thušago gore re be le bokgoni bja go ruta. O ka holwa ke poroutšha ya Ikgafele go Baleng le go Ruteng le pukwana ya Seboka sa bophelo le Bodiredi karolong yeo e rego “Dira Sohle Bodireding.” Na o diriša dikgatišo tše? Ge re lokišetša gabotse re ka se sa tšhoga kudu e bile re tlo bolela ka mafolofolo.

11. Bakriste ba bangwe ba bile barutiši ba bakaone bjang?

¹¹ Re ka ba barutiši ba bakaone ka go ithuta go ba bangwe ka phuthegong. Sam, yo re boletšego ka yena pejana o ipotšiša gore ke eng seo se dirago gore Bakriste ba bangwe e be barutiši ba babotse. O lebelela tsela yeo ba rutago ka yona gomme o leka go ba ekiša. Kgaetšedi Talia o ithutile go araba dipotšišo tšeo di botšišwago gantši tšhemong ka go theetša bana babo rena bao ba nago le bokgoni ge ba nea dipolelo tša phatlalatša.

12. Batho ba bangwe ba thatafalelwa ke’ng?

¹² Ka moka ga rena re ka tšea karolo ge re le dibokeng ka go opela le go araba. (Ps. 22:22) Ba bangwe ba thatafalelwa ke go araba ge ba le dibokeng. Na le wena o ikwa ka tsela yeo? Ge e ba go le bjalo, o tlo thabela go kwa gore batho ba bangwe bao ba bego ba ikwa ka tsela yeo ba thušitšwe ke eng.

13. Ke’ng seo se ka go thušago gore o opele ka pelo ya gago ka moka ge o le dibokeng?

¹³ Opela ka pelo ya gago ka moka. Lebaka le legolo la gore re opele ke ka gobane re nyaka go tumiša Jehofa. Kgaetšedi yo a bitšwago Sara o nagana gore ga a kgone go opela gabotse. Eupša o nyaka go tumiša Jehofa ka go opela. O bona go le bohlokwa gore a lokišetše kopelo ge a le ka gae, go no swana le ge a lokišetša dikarolo tše dingwe tša diboka. O itlwaetša mantšu a kopelo le go bona gore mantšu a kopelo yeo a sepedišana bjang le seo se bolelwago ka nako yeo. O re: “Ge ke nagana ka mantšu a kopelo yeo ga ke belaele kudu ka gore ga ke kgone go opela.”

14. Ge e ba o tšhaba batho o ka thušwa ke eng gore o arabe ge o le dibokeng?

¹⁴ Araba gantši. Se se ka no se be bonolo go batho ba bangwe. Talia yo re boletšego ka yena pejana o re: “Ke tšhoga kudu ge ke swanetše go bolela pele ga batho ba bantši, eupša batho ba bangwe ga ba lemoge seo ka gobane ke bolelela fase.” Seo ga se thibele  Talia gore a arabe ge a le dibokeng. Ge a lokišetša o dula a gopola gore karabo ya mathomo e swanetše go ba e kopana le e kwagalago. O re: “Se se ra gore ga go na molato ge ke araba ka karabo e kopana le e bonolo ka gobane se ke seo motho yo a re botšišago potšišo a se letetšego.”

15. Ge re araba re swanetše go gopola’ng?

¹⁵ Bakriste bao ba se nago dihlong le bona ka dinako tše dingwe ba ka tšhaba go araba ge ba le dibokeng. Ka baka la’ng? Kgaetšedi yo a bitšwago Juliet o re: “Ka dinako tše dingwe ke tšhaba go araba ka gobane ke bona okare karabo ya ka ke e bonolo kudu.” Eupša gopola gore Jehofa o nyaka re araba ka tsela yeo re kgonago ka yona. * O nyaka re dira seo re ka se kgonago gore re arabe ge re le dibokeng le ge re ka ba re tšhogile.

16. Re swanetše go phema go bolela eng?

¹⁶ Le se ke la diriša “polelo e gobošago.” (Baef. 4:31) Ka ge re boletše, Bakriste ga se ba swanela go bolela gampe ka ba bangwe. Eupša go na le dilo tše dingwe tše dinyenyane tšeo re swanetšego go di hlokomela ge re bolela. Ka mohlala re swanetše go hlokomela gore re se ke ra bolela dilo tše mpe ka ditšo tša batho goba dinaga. Le gona ga re nyake go kweša batho ba bangwe bohloko ka go bolela mantšu a hlabago. Ngwanabo rena yo mongwe o re: “Ka dinako tše dingwe ke be ke bolela mantšu a hlabago batho ba bangwe, ke nagana gore a a segiša gomme ka morago ka lemoga gore ke ba kwešitše bohloko. Ka morago mosadi wa ka o ile a nthuša ka tsela yeo ke bolelago ka yona ka gobane ke be ke bolela mantšu ao a mo kwešago bohloko le ao a kwešago batho ba bangwe bohloko.”

17. Go ya ka Baefeso 4:29, re ka matlafatša ba bangwe bjang?

¹⁷ Dula o bolela polelo e botse le e agago. Go e na le go swayaswaya batho diphošo le go belaela, dula o ba reta. (Bala Baefeso 4:29.) Baisiraele ba be ba na le dilo tše dintši tšeo ba ka di lebogago, eupša ba be ba dula ba belaela. Ge re dula re belaela seo se ka dira gore ba bangwe ba belaele. Gopola gore pego e mpe yeo dihlodi tše lesome di ilego tša e tliša e ile ya dira gore “Baisiraele ba ngongoregele Moshe.” (Num. 13:31–14:4) Eupša ge re ka reta batho ba bangwe, seo se ka thuša gore batho ka moka ba dule ba thabile. Ka morago ga gore bagwera ba morwedi wa Jafete ba mo rete, re ka kgodišega gore seo se ile sa mo kgothatša le go  dira gore a se ke a tlogela kabelo ya gagwe. (Baa. 11:40) Sara, yo re boletšego ka yena pejana o re: “Ge re reta batho ba bangwe re dira gore ba bone gore Jehofa o a ba rata le gore ba bangwe ka phuthegong ba a ba rata.” Ka gona nyaka ditsela tšeo o ka retago bana babo rena le dikgaetšedi ka phuthegong.

18. Go ya ka Psalme 15:1, 2, ke ka baka la’ng re swanetše go bolela nnete, gona se se akaretša eng?

¹⁸ Bolela nnete. Re ka se thabiše Jehofa ge re bolela maaka. O hloile mehuta ka moka ya go bolela maaka. (Die. 6:16, 17) Lehono batho ba bantši ba bolela maaka eupša rena ga re nyake go a bolela ka gobane re a lebelela ka tsela yeo Jehofa a a lebelelago ka yona. (Bala Psalme 15:1, 2.) Ka ge re sa nyake go bolela maaka, ga re nyake le go bolela ditaba tšeo di tlago go dira gore batho ba phethe ka tsela yeo e sego yona.

19. Ke eng se sengwe seo re swanetšego go se phema?

¹⁹ Phema go bolela gampe ka batho ba bangwe. (Die. 25:23; 2 Bathes. 3:11) Juliet, yo re boletšego ka yena, o bolela kamoo a ikwago ka gona ka lesebo. O re: “Go kwa motho a bolela ka motho yo mongwe gampe go a nyamiša e bile go dira gore le nna ke se sa tshepa motho yo a sebago yo mongwe. Se se dira gore ke ipotšiše ge e ba motho yoo a ka se bolele ka nna go batho ba bangwe.” Ge o bona okare poledišano e fetoga lesebo, bolela ka selo se se kgothatšago.—Bakol. 4:6.

20. O ikemišeditše go dira’ng?

²⁰ Ka ge re phela lefaseng leo batho ba bantši ba tlwaetšego go bolela gampe, re swanetše go kgonthišetša gore dilo tšeo re di bolelago di kgahliša Jehofa. Gopola gore go bolela ke mpho yeo e tšwago go Jehofa le gona o na le taba le gore re e diriša bjang. O tlo re šegofatša ge re bolela le batho ka tsela yeo e mo tumišago ge re le dibokeng, re le tšhemong le ge re no bolela le batho letšatši le lengwe le le lengwe. Ge Jehofa a fediša lefase le le lebe, go tlo ba bonolo gore re mo tumiše ka dilo tšeo re di bolelago. (Juda 15) Eupša ge re sa dutše re letile, dula o ikemišeditše go thabiša Jehofa ka “dipolelo tša molomo wa [gago].”—Ps. 19:14.