1. Batho ba be ba rata senkgwa gakaaka’ng mehleng ya Beibele?

 BATHO ba bantšhi ba be ba tlwaetše go ja senkgwa mehleng ya Beibele. (Gen. 14:18; Luka 4:4) Ge e le gabotse “senkgwa” se be se le bohlokwa kudu moo Beibele ka dinako tše dingwe e dirišago lentšu leo go hlalosa dijo ka kakaretšo. (Mat. 6:11) Le gona, Jesu o ile a diriša senkgwa mehlolong ya gagwe e mebedi yeo e tsebegago kudu. (Mat. 16:9, 10) O mongwe wa mehlolo yeo go bolelwa ka ona go Johane kgaolo 6.Ge re dutše re boledišana ka kgaolo yeo, re tlo bona dilo tšeo re ka ithutago tšona lehono.

2. Go tlile bjang gore batho ba bantšhi bao ba bego ba na le Jesu ba thome go nyaka dijo?

² Ka morago ga gore baapostola ba bolele ditaba tše dibotse, Jesu o ile a ba tšea gomme a tshela le bona Lewatle la Galilea ka sekepe gore ba ye go khutša. (Mar. 6:7, 30-32; Luka 9:10) Ba ile ba fihla lefelong la ka thokwana motseng o bitšwago Betsaida. Ka morago ga gore batho ba bantšhi ba kwe gore Jesu o be a le moo, ba ile ba tla gore ba mmone. Jesu ga se a ka a ba raka. O ile a ba ruta ka Mmušo wa Modimo le go fodiša bao ba bego ba babja. Ge letšatši le be le sobela, barutiwa ba gagwe ba ile ba thoma go ipotšiša gore batho bao ba be ba tlo ja eng. Ka ge ba bangwe ba be ba sa swara dijo, ba be ba ka swanelwa ke gore ba ye go di nyaka. (Mat. 14:15; Joh. 6:4, 5) Bjale Jesu o ile a ba thuša bjang?

 JESU O DIRA SENKGWA SE SE LEKANEGO KA MOHLOLO

3. Jesu o ile a botša baapostola ba gagwe gore ba dire’ng ge batho ba be ba swere ke tlala? (Bona le seswantšho sa la ka ntle.)

³ Jesu o ile a botša baapostola ba gagwe gore: “Ga go nyakege gore [mašaba ao] a tloge; lena a neeng sa go ja.” (Mat. 14:16) Seo se be se bonagala se ka se kgonege ka ge go be go na le banna ba e ka bago ba 5 000. E bile ge go balwa basadi le bana go ka direga gore batho bao ka moka e be e le ba 15 000. (Mat. 14:21) Andrea o ile a bolela gore: “Go na le mošemanyana yo a nago le dinkgwa tše hlano tša garase le dihlatswana tše pedi. Eupša tšeo ke’ng ge batho e le ba bantši gakaakaa?” (Joh. 6:9) Go be go tlwaelegile gore dinkgwa tša garase di jewa ke batho bao ba diilago ebile hlapi e nyenyane e ka no ba e be e tšhetšwe letswai le go omišwa. Dijo tšeo mošemane yo a bego a di swere e be e le tše di nyenyane kudu.

4. Ke’ng seo re ithutago sona lengwalong la Johane 6:11-13? (Bona le diswantšho.)

⁴ Ka ge Jesu a be a nyaka go bontšha gore o rata batho, o ile a laela mašaba gore a dule ka dihlopha. (Mar. 6:39, 40; bala Johane 6:11-13.) Re bala gore Jesu o ile a rapelela dinkgwa tšeo le hlapi pele a di nea lešaba. Go be go swanelwa gore a leboge Modimo ka gobane ke yena a re neago dijo. Seo Jesu a se dirilego se re ruta gore re swanetše go leboga pele re eja go sa šetšwe gore re noši goba re na le batho ba bangwe. Jesu o ile a kgopela barutiwa ba gagwe gore ba nee batho dijo tšeo gomme ba ile ba ja, ba khora. Dijo tšeo e be e le tše dintšhi moo di ilego tša šala.  Jesu o be a sa nyake gore di lahlwe ka gona o ile a kgopela barutiwa ba gagwe gore ba topelele marathana ao, mohlomongwe gore a tle a jewe ka morago. Jesu o re rutile gore re se ke ra senya dijo. Ge e ba o le motswadi o ka bala pego ye le bana ba gago gomme la boledišana ka seo le ithutilego sona ka go rapela, go amogela baeng le go ba le botho.

5. Batho ba ile ba dira’ng ge ba bona seo Jesu a bego a se dira, gona yena o ile a arabela bjang?

⁵ Batho ba ile ba makatšwa ke tsela yeo Jesu a bego a ruta ka yona le mehlolo yeo a bego a e dira. Ka ge ba be ba tseba gore Moshe o ile a tshepiša gore Modimo o tlo ba tsošetša moporofeta, ba ka ba ba ile ba nagana gore Jesu ke moporofeta yoo go bego go bolelwa ka yena. (Doit. 18:15-18) Ge e ba go le bjalo ba ka ba ba ile ba nagana gore Jesu e tla ba mmuši yo mokaone, mohlomongwe yo a bego a tla kgona go ba nea dijo. Lešaba leo le ile la nyaka go “swara [Jesu] gore [le] mo dire kgoši.” (Joh. 6:14, 15) Ge nkabe Jesu a dumele ba mo dira kgoši, o be a tlo tšea karolo ditabeng tša dipolotiki tša Bajuda bao ba bego ba le ka tlase ga mmušo wa Roma. Beibele e re botša gore Jesu o ile a tloga gomme a ya thabeng a nnoši. Jesu ga se a ka a dumelela batho ba mo tutuetša gore a tsenele dipolotiki. O re rutile thuto e bohlokwa kudu.

6. Re ka bontšha bjang gore re nyaka go ekiša mohlala wa Jesu? (Bona le seswantšho.)

⁶ Batho ba ka se tsoge ba re kgopetše gore re  ba nee dijo ka mohlolo, re fodiše balwetši goba re be dikgoši. Ba ka dira gore re tšee karolo dipolotiking ka go kgetha baetapele goba ka go bolela ka batho bao ba naganago gore ba ka ba buša gabotse. Eupša re ithuta selo sa bohlokwa kudu go Jesu. O ile a se tšee karolo ditabeng tša dipolotiki, ebile o ile a bolela le gore: “Mmušo wa ka ga se karolo ya lefase le.” (Joh. 17:14; 18:36) Lehono Bakriste ba ekiša tsela yeo Jesu a bego a nagana le go dira dilo ka yona. Re mo ekiša ka go thekga Mmušo wa Modimo, go botša batho ka ona le go rapelela gore o tle. (Mat. 6:10) A re boneng se sengwe seo re ka ithutago sona pegong ya ge Jesu a be a nea batho senkgwa ka mohlolo.

“MOHLOLO WOLA WA DINKGWA”

7. Jesu le baapostola ba ile ba dira’ng? (Johane 6:16-20)

⁷ Ka morago ga gore Jesu a fepe lešaba, yena le barutiwa gagwe ba ile ba tsena sekepeng gore ba boele Kaperenaume, eupša a ba tlogela a ya thabeng ka ge a be a sa nyake gore lešaba le mo dire kgoši. (Bala Johane 6:16-20.) Ge barutiwa ba dutše ba le ka sekepeng go ile gwa tsoga ledimo le matla gomme la baka maphoto a magolo. Ke moka Jesu o ile a tla go bona a sepela godimo ga meetse. O ile a bitša moapostola Petro gore le yena a sepele godimo ga meetse. (Mat. 14:22-31) Ka morago ga gore Jesu a tsene ka sekepeng, ledimo le ile la homola. Barutiwa ba gagwe ba ile ba makala gomme ba bolela gore: “Ruri o Morwa wa Modimo.” a (Mat. 14:33) Le ga go le bjalo ga se ba ka ba ithuta selo go mohlolo woo o diragetšego pejana le seo se diregago gona bjale. Mareka o re botša gore: “[Baapostola] ba ile ba boifa, ba be ba se ba kwešiša seo ba bego ba swanetše go ithuta sona ka mohlolo wola wa dinkgwa, eupša dipelo tša bona tša tšwela pele di retetše di sa kwešiše.” (Mar. 6:50-52) Ba be ba sa kwešiše matla ao Jehofa a a neilego Jesu a go dira mehlolo. Jesu o ile a bolela gape ka mohlolo wola wa senkgwa gomme a re ruta thuto e nngwe e bohlokwa.

8-9. Ke ka baka la’ng lešaba le ile la šala Jesu morago? (Johane 6:26, 27)

⁸ Lešaba leo Jesu a le fepilego le be le tshwenyegile ka dijo le go ikgotsofatša feela. Le bontšhitše bjang seo? Letšatši le le latelago, lešaba leo le ile la bona gore Jesu le baapostola ba gagwe ba sepetše. Lešaba le ile la namela dikepe tšeo di bego di etšwa Tiberiase, gomme la leba Kaperenaume gore le yo hwetše Jesu. (Joh. 6:22-24) Na ba ile ba mo šala morago gore ba ithute ka Mmušo wa Modimo? Aowa. Ba be ba no inyakela senkgwa. Ke ka baka la’ng re realo?

⁹ Nagana ka seo se diregilego ge lešaba leo le kopana le Jesu kgauswi le Kaperenaume. Jesu o ba boditše gore ba tlile go yena ka gobane ba nyaka dijo. O ba boditše gore ba tlile go yena ka ge ba be ba jele ‘dinkgwa ebile ba khoše’ e le go “dijo tše di senyegago.” O ile a ba botša gore ba šomele “dijo tše di dulago go iša bophelong bjo bo sa felego.” (Bala Johane 6:26, 27.) Jesu o ile a ba botša gore Jehofa ke yena a tla ba neago dijo tša mohuta woo. Taba ya gore ba be ba ka hwetša dijo tšeo di išago bophelong bjo bo sa felego e ka ba e ile ya ba makatša. Ke dijo tša mohuta mang tšeo di ka dirago gore motho a hwetše bophelo bjo bo sa felego, gona batheetši ba Jesu ba ile ba tšea bjang taba yeo a ba botšago yona?

10. Batho ba be ba swanetše go dira’ng gore ba hwetše “bophelo bjo bo sa felego”?

¹⁰ Go ka direga gore Bajuda bao ba ile ba ipotšiša gore ba swanetše go dira’ng gore ba hwetše dijo tšeo. Ba ka be ba be ba nagana ka dilo tšeo ba bego ba swanetše go di dira go  ya ka molao. Eupša Jesu o ile a ba botša gore: “Modiro wa Modimo ke wo, gore le bontšhe tumelo go yena yo a romilwego ke Yoo.” (Joh. 6:28, 29) Jesu o ile a bolela gore batho ba swanetše go bontšha tumelo go motho yoo Modimo a mo romilego gore ba tle ba hwetše “bophelo bjo bo sa felego.” (Joh. 3:16-18, 36) Jesu o ile a bolela le ka dilo tše dingwe tšeo batho ba swanetšego go di dira gore ba hwetše bophelo bjo bo sa felego.​—Joh. 17:3.

11. Bajuda ba ile ba bontšha bjang gore ba be ba sa tshwenyegile ka dijo tša kgonthe? (Psalme 78:24, 25)

¹¹ Bajuda bao ba be ba sa dumele gore ba swanetše go bontšha tumelo go Jesu. Ba ile ba mmotšiša gore: “Bjale ke pontšho efe yeo o ka e dirago, e le gore re e bone gomme re go dumele?” (Joh. 6:30) Ba ile ba bolela gore borakgolokhukhu ba bona mehleng ya Moshe ba ile ba hwetša manna ao a bego a swantšhwa le senkgwa. (Neh. 9:15; bala Psalme 78:24, 25.) Go molaleng gore ba be ba sa tshwenyegile ka go hwetša dijo. Le ge Jesu a be a be a bolela ka “senkgwa sa kgonthe se se tšwago legodimong,” ba ile ba palelwa ke go mmotšiša gore o bolela ka’ng, ka gobane ba be ba sa nyake go kwešiša gore Jesu o bolela ka’ng. (Joh. 6:32) Ba be ba tshwenyegile ka dijo tša kgonthe gomme ba palelwa ke go kwa seo Jesu a bego a ba ruta sona. Re ithuta’ng pegong ye?

RE SWANETŠE GO TSHWENYEGA KA’NG?

12. Jesu o ile a ruta gore selo sa bohlokwa e swanetše go ba eng?

¹² Go na le selo sa bohlokwa seo re ithutago sona go Johane kgaolo 6. Re swanetše go tshwenyega ka go ithuta ka Mmušo wa Modimo. Nakong ya ge Sathane a be a leka Jesu, Jesu o ile a mo araba ka gore “motho a ka se phele ka senkgwa feela.” (Mat. 4:3, 4) Le nakong ya ge a be a ruta thabeng o ile a gatelela gore go bohlokwa gore re tshwenyege ka Mmušo wa Modimo. (Mat. 5:3) Re ka ipotšiša gore, ‘Na tsela yeo ke phelago ka yona e bontšha gore ke tshwenyega ka segwera sa ka le Jehofa goba ke tshwenyega kudu ka go huma?’

13. (a) Ke ka baka la’ng e se phošo go thabela dilo tšeo re nago le tšona? (b) Ke keletšo efe yeo re swanetšego go naganišiša ka yona? (1 Bakorinthe 10:6, 7, 11)

¹³ Ga se phošo go rapelela dilo tšeo re di hlokago le go di thabela ge re di hwetša. (Luka 11:3) Ge re šoma ka thata re tlo kgona “go ja le go nwa” ra ba ra thabela dilo tšeo di tšwago“ seatleng sa Modimo wa nnete.” (Mmo. 2:24; 8:15; Jak. 1:17) Eupša re swanetše go hlokomela gore dilo tšeo e se ke ya ba tšona di tlago pelo maphelong a rena. Moapostola Paulo le yena o ile a nea Bakriste ba lekgolong la pele la mengwaga keletšo e swanago. O ile a bolela ka dilo tšeo di ilego tša diragalela Baisiraele go akaretša le seo se diragetšego kgauswi le Thaba ya Sinai. O ile a tšwela pele a ba eletša ka gore le se “kganyoge dilo tše di gobatšago, go etša ge [Baisiraele] ba ile ba di kganyoga.” (Bala 1 Bakorinthe 10:6, 7, 11.) Jehofa o ile a nea Baisiraele dijo ka mohlolo eupša ka ge ba be ba na le megabaru ba ile ba feleletša ba bile le ditlamorago tšeo di sego bose. (Num. 11:4-6, 31-34) Ge ba be ba dirile namane ya gauta, ba ile ba ja, ba nwa ba ba ba ipshina. (Ek. 32:4-6) Paulo o ile a bolela ka dilo tšeo di diragaletšego Baisiraele gore a lemoše Bakriste nakong ya ge tshepedišo ya Bajuda e le kgauswi le go fedišwa ka 70 C.E. Gona bjale ka ge re phela mehleng ya bofelo, re swanetše go tšeela keletšo ya Paulo godimo.

14. Beibele e re botša gore re tlo thabela’ng lefaseng le leswa?

¹⁴ Ge Jesu a be a re ruta gore re rapelele “dijo tša rena tša letšatši le,” o ile a re botša le gore re rapelele thato ya Modimo gore e “direge  le mo lefaseng bjalo ka ge e direga legodimong.” (Mat. 6:9-11) O nagana gore mo lefaseng go tlaba go le bjang ge thato ya Modimo e direga? Beibele e re botša gore re tlo ba le dijo tše dintšhi ge thato ya Modimo e tla be e direga mo lefaseng. Lengwalo la Jesaya 25:6-8 le re botša gore go tla ba go na le dijo tše dintšhi tšeo di thabišago mo lefaseng ka tlase ga Mmušo wa Modimo. Psalme 72:16 e re botša gore: “Go tla ba le dijo tše dintšhi mo lefaseng. Di tlo tlala go fihla le dintlheng tša dithaba.” Ga go pelaelo gore le wena o fela pelo ya go tlo apea mohuta o itšego wa dijo tšeo o di ratago. Ebile o tlo thabela le go buna dienywa tšeo o tla bego o di bjetše. (Jes. 65:21, 22) Le batho ba bangwe lefaseng ka moka ba tlo thabela dilo tšeo di kgahlišago.

15. Batho bao ba tlago go tsošwa ba tlo ithuta’ng? (Johane 6:35)

¹⁵ Bala Johane 6:35. Go tlo direga’ng ka batho bao Jesu a ilego a ba fepa ka senkgwa le hlapi? O ka tla wa kopana le ba bangwe ba bona ka morago ga gore ba tsošwe bahung. Le ge ba sa ka ba bontšha tumelo go Jesu, ba ka tla ba tsošwa. (Joh. 5:28, 29) Batho bao ba tlo ithuta gore Jesu o be a e ra gore’ng ge a be a re: “Ke nna senkgwa sa bophelo. Yo a tlago go nna a ka se ke a swarwa ke tlala le gatee.” Ba tlo swanela ke go bontšha tumelo sehlabelong sa Jesu le go dumela gore o ile a ba hwela. Ka nako yeo, batho bao ba tsošitšwego bahung le bana bao ba tlo belegwago ba tlo swanelwa ke go ithuta ka Jehofa le dilo tšeo a di nyakago. Go tlo thabiša kudu go tšea karolo go seo se tla bego se direga ka nako yeo. Go ruta batho ka Jehofa go tlo re thabiša kudu go feta go ja dijo tšeo re tla bego re na le tšona lefaseng le leswa.

16. Re tlo ithuta ka’ng sehlogong se se latelago?

¹⁶ Re ithutile karolwana ya lengwalo la Johane kgaolo 6, eupša Jesu o ile a bolela dilo tše dintšhi ka “bophelo bjo bo sa felego” kgaolong yeo. Go be go nyakega gore Bajuda ba mo theetše ka kelohloko. Le rena re swanetše go dira se se swanago. Re tlo tšwela pele re ithuta ka lengwalo la Johane kgaolo 6 sehlogong se se latelago.