1. Ke’ng seo se tlago go re kgothatša ge re ikwa re le noši goba re ikwa eka re ka se kgone go lebeletšana le mathata a rena? (Psalme 118:5-7)

NA O kile wa ikwa eka ga go na motho yo a ka go thušago ge o na le mathata? Batho ba bantši ba kile ba ikwa ka tsela yeo, go akaretša le bahlanka ba botegago ba Jehofa. (1 Dikg. 19:14) Ge e ba o fela o ikwa ka tsela yeo, gopola tshepišo ya Jehofa yeo e rego: “Le ka mohla nka se ke ka go tlogela le ge e le go go lahla.” Ka gona yo mongwe le yo mongwe wa rena a ka bolela a kgodišegile gore: “Jehofa ke mothuši wa ka; nka se boife.” (Baheb. 13:5, 6) Moapostola Paulo o ile a ngwalela Bakriste bao ba bego ba dula kua Judea mantšu ao mo e ka bago ka 61 C.E. Mantšu ao a re gopotša seo mopsalme yo mongwe a se boletšego go Psalme 118:5-7.—Bala.

2. Re tlo ithuta’ng sehlogong se, gona ka baka la’ng?

² Go swana le mopsalme yoo, Paulo le yena o be a tseba gore Jehofa ke Mothuši wa gagwe ka ge a be a ile a mo thuša gantši. Ka mohlala, mo e ka bago mengwaga ya ka godimo ga e mebedi pele ga ge a ka ngwalela Baheberu lengwalo, Paulo o ile a tšea leeto le kotsi ka gare ga madimo lewatleng. (Dit. 27:4, 15, 20) Leetong leo la gagwe ka moka le pele ga moo, Jehofa o ile a bontšha Paulo gore ke Mothuši wa gagwe ka ditsela tše di fapafapanego. Re tlo ithuta ka tše tharo tša tšona. Jehofa o ile a mo thuša a diriša Jesu le barongwa, balaodi le Bakriste ba bangwe. Go ithuta ka dilo tšeo di ilego tša direga bophelong bja Paulo go tlo re thuša gore le rena re tshepe gore Jehofa o tla araba dithapelo tša rena ge re mo kgopela thušo.

3. Ke’ng seo Paulo a ka bago a ile a ipotšiša sona, gona ka baka la’ng?

³ Paulo o be a hloka thušo. Mo e ka bago ka 56 C.E., lešaba le ile la mo gogela ka ntle ga tempele kua Jerusalema gomme la leka go mmolaya. Letšatšing le le latelago ge a be a eme pele ga Sanhedrine, manaba a gagwe a ile a nyaka go mo rathaganya. (Dit. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Ka nako yeo Paulo a ka ba a ile a ipotšiša gore: ‘Ke tla kgotlelela go tlaišwa go fihlela neng?’

4. Jehofa o ile a diriša bjang Jesu go thuša Paulo?

⁴ Jesu o ile a thuša Paulo bjang? Bošegong bja ka morago ga gore Paulo a golegwe, “Morena” Jesu o ile a ema kgauswi le yena a re: “Eba le sebete kudu! Ka ge o be o dutše o nea bohlatse bjo bo feletšego ka nna Jerusalema, ka mo go swanago o swanetše go nea bohlatse le kua Roma.” (Dit. 23:11) Mantšu ao a ile a kgothatša Paulo kudu! Jesu o ile a reta Paulo ka ge a ile a nea bohlatse kua Jerusalema. Le gona o ile a tshepiša Paulo gore o tla fihla Roma a bolokegile, gore a kgone go nea bohlatse le gona moo. Ka morago ga go kwa tshepišo yeo Paulo o ile a ikwa a bolokegile, go no swana le ge ngwana a ikwa a bolokegile ge a le ka matsogong a tatagwe.

5. Jehofa o ile a diriša bjang morongwa go thuša Paulo? (Bona tlhaloso ya seswantšho sa letlakala la ka ntle.)

⁵ Ke mathata afe a mangwe ao a ilego a wela Paulo? Ka morago ga mengwaga e ka bago e mebedi ditiragalo tša kua Jerusalema di diragetše, Paulo o be a le ka sekepeng seo se yago Italy ge ledimo le legolo le thoma. E be e le le legolo kudu moo basesiši le bao ba bego ba nametše sekepe ba ilego ba nagana gore ba tlo hwa. Eupša Paulo yena o be a se a tšhoga. Ka baka la’ng? O ile a botša batho ka moka bao ba bego ba le ka sekepeng gore: “Bošegong bjo morongwa wa Modimo o ile a ema kgauswi le nna, e lego Modimo yo ke lego wa gagwe le yo ke mo direlago tirelo e kgethwa, a re: ‘Se boife, Paulo. O swanetše go ema pele ga Kesara, gomme tseba gore Modimo ka botho o go neile bohle bao ba sesago le wena.’” Jehofa o ile a diriša morongwa go mo gopotša tshepišo yeo a ilego a mmotša yona pele ga moo a diriša Jesu. Paulo o ile a fihla Roma bjalo ka ge Jehofa a be a mo tshepišitše.—Dit. 27:20-25; 28:16.

6. Ke tshepišo efe ya Jesu yeo e ka re matlafatšago, gona ka baka la’ng?

⁶ Jesu o re thuša bjang? Jesu o tla re thekga go swana le ge a ile a thekga Paulo. Ka mohlala, o tshepiša balatedi ba gagwe ka moka gore: “Ke na le lena matšatši ka moka go fihla bofelong bja tshepedišo ya dilo.” (Mat. 28:20) Mantšu a a Jesu a ka re matlafatša. Ka baka la’ng? Ka gobane ka matšatši a mangwe go thata go kgotlelela mathata a  rena. Ka mohlala, ge motho wa gabo rena goba mogwera a ka hlokofala, ga re fetše matšatšinyana feela re ekwa bohloko eupša re fetša mengwaga e mentši re ekwa bohloko. Ba bangwe ba swanelwa ke go kgotlelela mathata ao a tlišwago ke botšofadi. Le gona ka matšatši a mangwe, ba bangwe ba rena ba ikwa ba gateletšegile kudu monaganong. Eupša re kgona go kgotlelela dilo tšeo ka moka ka gobane re tseba gore Jesu o na le rena “matšatši ka moka,” go akaretša le matšatši a ge go le thata.—Mat. 11:28-30.

7. Go ya ka Kutollo 14:6, Jehofa o re thuša bjang lehono?

⁷ Lentšu la Modimo le re kgonthišetša gore Jehofa o re thuša a diriša barongwa. (Baheb. 1:7, 14) Ka mohlala, barongwa ba a re thuša ge re bolela ‘ditaba tše dibotse tša Mmušo’ bathong ba “ditšhaba tšohle, meloko yohle [le] maleme ohle.”—Mat. 24:13, 14; bala Kutollo 14:6.

8. Jehofa o ile a thuša bjang Paulo a diriša molaodi wa madira?

⁸ Paulo o ile a hwetša thušo efe? Ka ngwaga wa 56 C.E., Jesu o ile a kgonthišetša Paulo gore o be a tla fihla Roma a šireletšegile. Eupša Bajuda ba bangwe kua Roma ba ile ba tla ka leano la go hlasela Paulo le go mmolaya. Ge molaodi wa madira a Roma e lego Kelaudio Lisia a ekwa ka leano leo, o ile a hlakodiša Paulo. Gateetee Kelaudio o ile a laela sehlopha sa mašole gore se šireletše Paulo ke moka se mo iše Kesarea yeo e bego e le bokgole bja dikhilomithara tše e ka bago tše 105 go tloga Jerusalema. Ge ba fihla Kesarea, Mmuši Felikisi o ile a laela gore Paulo “a hlapetšwe ntlong ya mošate ya babušiši ya Heroda.” Bajuda bao ba bego ba nyaka go bolaya Paulo ba be ba ka se kgone go mo dira selo ge a be a le moo.—Dit. 23:12-35.

9. Mmuši Fesito o ile a thuša Paulo bjang?

⁹ Ka morago ga mengwaga e mebedi, Paulo o be a sa le kgolegong kua Kesarea. Fesito o ile a bewa gore e be mmuši ka morago ga Felikisi. Bajuda ba ile ba kgopela Fesito gore Paulo a tle Jerusalema a tle a ahlolwe moo, eupša Fesito o ile a gana. Mohlomongwe mmuši yoo o ile a lemoga gore Bajuda ba be ba logile leano ‘la go lalela Paulo gore ba mmolaele tseleng.’—Dit. 24:27–25:5.

10. Mmuši Fesito o ile a dira’ng ge Paulo a be a kgopela go yo ahlolwa ke Kesara?

¹⁰ Ka moragonyana, Paulo o ile a seka molato wa gagwe Kesarea. Ka ge Fesito a be a nyaka “go amogelwa ke Bajuda” o ile a botšiša Paulo gore: “Na o rata go rotogela Jerusalema gomme o ahlolwe moo pele ga ka?” Paulo o be a tseba gore kua Jerusalema, Bajuda ba be ba ka mmolaya, gape o be a tseba gore a ka dira eng gore a phološe bophelo bja gagwe, a feleletše a fihlile Roma ke moka a tšwetše pele modiro wa go bolela ditaba tše dibotse. O ile a re: “Ke ipiletša go Kesara!” Ka morago ga gore Fesito a boledišane le baeletši ba gagwe, o ile a araba Paulo ka gore: “O ipileditše go Kesara; o tla ya go Kesara.” Phetho yeo Fesito a ilego a e dira ya go romela Paulo Roma e ile ya mo phološa manabeng a gagwe. Kgauswinyane Paulo o be a tla be a le Roma, kgole le Bajuda bao ba bego ba nyaka go mmolaya.—Dit. 25:6-12.

11. Paulo a ka ba a ile a naganišiša ka mantšu afe a kgothatšago ao a ilego a ngwalwa ke moporofeta Jesaya?

¹¹ Ge Paulo a be a letile go tšea leeto la gagwe le letelele la go ya Italy, a ka ba a ile a naganišiša ka temošo yeo moporofeta Jesaya a ilego a e nea manaba a Jehofa. Jesaya o ile a ngwala gore: “Logang maano, fela a tla palelwa! Bolelang selo le ge e le sefe, fela se ka se phethege, ka gobane Modimo o na le rena!” (Jes. 8:10) Paulo o be a tseba gore Modimo o  be a tla mo thuša, ka gona seo se ile sa mo matlafatša gore a lebeletšane le mathata ao a ilego a mo wela.

12. Juliase o ile a swara Paulo bjang, gona Paulo o ile a ithuta’ng go seo?

¹² Ka 58 C.E., Paulo o ile a thoma leeto la gagwe la go ya Italy. Juliase yoo e bego e le tona ya madira, ke yena a bego a hlokometše Paulo ka ge e be e le mogolegwa. Go tloga ka nako yeo go ya pele, Juliase o be a na le matla a go kgetha go tlaiša Paulo goba go kgetha go mo swara gabotse. O be a tla diriša bjang matla a gagwe? Letšatšing le le latelago ge ba ema boemakepeng, “Juliase [o ile] a swara Paulo ka botho, a mo dumelela go ya go bagwera ba gagwe.” Ka morago ga moo Juliase o ile a ba a phološa bophelo bja Paulo. Bjang? Ge sekepe sa bona se be se robegile, bahlabani ba be ba nyaka go bolaya bagolegwa ka moka ka sekepeng e le gore ba se ke ba tšhaba, eupša Juliase o ile a ba thibela. Ka baka la’ng? Ka gobane o be a ikemišeditše “go fihliša Paulo a bolokegile.” Ga go pelaelo gore Paulo o ile a lemoga gore Jehofa o be a diriša molaodi yo wa pelo e botse go mo thuša le go mo šireletša.—Dit. 27:1-3, 42-44.

13. Jehofa a ka diriša bjang babuši?

¹³ Re hwetša thušo efe? Jehofa a ka diriša moya wa gagwe o mokgethwa go dira gore babuši ba dire seo a se nyakago ge e ba se dumelelana le thato ya gagwe. Kgoši Solomone o ngwadile gore: “Pelo ya kgoši e etša molapo wa meetse seatleng sa Jehofa. O e iša gohle moo a go ratago.” (Die. 21:1) Seema se sa ka Beibeleng se ra go re’ng? Batho ba kgona go epa mokero wa meetse gore a kgone go elela moo ba a nyakago. Ka mo go swanago, Jehofa a ka diriša moya wa gagwe o mokgethwa go dira gore babuši ba phethagatše morero wa gagwe. Ge Jehofa a diriša moya woo wa gagwe o mokgethwa, babuši ba ka dira diphetho tšeo di holago batho ba gagwe.—Bapiša le Esera 7:21, 25, 26.

14. Go ya ka Ditiro 12:5, re ka rapelela bomang?

¹⁴ Re ka dira eng? Re ka rapelela “dikgoši le bohle bao ba lego maemong a godimo” ge e ba batho ba bjalo ba swanelwa ke go dira diphetho mabapi le modiro wa rena wa go bolela ditaba tše dibotse le go ya dibokeng. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Go swana le Bakriste ba pele, le rena re rapelela bana babo rena le dikgaetšedi bao ba lego dikgolegong. (Bala Ditiro 12:5; Baheb. 13:3) E bile re ka rapelela le batho bao ba šomago go hlokomela bana babo rena le dikgaetšedi dikgolegong. Re ka kgopela Jehofa gore a dire gore ba swane le Juliase ba kgone go swara bana babo rena le dikgaetšedi bao ba lego dikgolegong “ka botho.”—Dit. 27:3.

15-16. Jehofa o ile a diriša bjang Aristareko le Luka go thuša Paulo?

¹⁵ Paulo o ile a hwetša thušo efe? Leetong la gagwe la go ya Roma, Jehofa o ile a diriša bana babo le dikgaetšedi gantšinyana go mo thuša. A re boneng mehlala ya seo.

¹⁶ Bagwera ba Paulo ba babedi e lego Aristareko le Luka ba ile ba kgetha go sepela le yena ge a be a eya Roma. * Beibele ga e re botše gore Jesu o ile a tshepiša Aristareko le Luka gore ba be ba tla fihla Roma ba šireletšegile. Se se ra gore ba ile ba bea maphelong a bona kotsing ge ba be ba tšea leeto le. Eupša ba be ba ikemišeditše go dira seo gore ba kgone go thuša Paulo. Ge ba dutše ba le leetong la bona le letelele le le kotsi, ba ile ba tseba gore ba tlo fihla ba šireletšegile. Ka morago ga gore Aristareko le Luka ba tsene ka sekepeng kua Kesarea, Paulo o swanetše go ba a ile a rapela Jehofa go tšwa pelong a mo leboga gore o mo thušitše ka go mo nea Bakristegotee le yena ba babedi bao ba nago le sebete.—Dit. 27:1, 2, 20-25.

17. Jehofa o ile a diriša bjang Bakriste ba bangwe go thuša Paulo?

¹⁷ Ge Paulo a be a le leetong la gagwe, gantši o be a thušwa ke Bakristegotee le yena. Ka mohlala, ge ba be fihla motseng wa Sidone, Juliase o ile a dumelela Paulo “go ya go bagwera ba gagwe gore ba mo hlokomele.” Ke moka ge ba fihla motseng wa Puteoli, Paulo le bagwera ba gagwe ba ile ba ‘hwetša bana babo bona gomme ba ba lopa go dula le bona matšatši a šupago.’ Bakriste bao ba ilego ba dula le Paulo le bagwera ba gagwe, ba swanetše go ba ba ile ba thaba ge Paulo a be a ba botša diphihlelo tša gagwe tšeo di kgothatšago. (Bapiša le Ditiro 15:2, 3.) Ka morago ga go khutšanyana, Paulo le bagwera ba gagwe ba ile ba tšwela pele ka leeto.—Dit. 27:3; 28:13, 14.

18. Ke’ng seo se ilego sa dira gore Paulo a leboge Modimo le go tia matla?

¹⁸ Ge Paulo a be a lebile Roma o swanetše go ba a ile a nagana ka mantšu ao a ilego a a ngwalela phuthego ya moo mengwageng e meraro e fetilego, ao a rego: “Ka nywaga e  itšego ke ile ka hlologela go tla go lena.” (Baroma 15:23) Eupša o be a se a nagana gore a ka fihla moo e le mogolegwa. Paulo o ile a kgothatšega kudu ge a be a bona bana babo ba Roma ba mo letile tseleng gore ba tle ba mo dumediše! “Ge Paulo a ba bona o ile a leboga Modimo a tia matla.” (Dit. 28:15) Paulo o ile a leboga Jehofa gore bana babo ba be ba le moo. Ka baka la’ng? Ka gobane Paulo o ile a bona gore Jehofa o be a mo thuša a diriša Bakristegotee le yena.

19. Go ya ka Petro wa Pele 4:10, Jehofa a ka re diriša bjang go thuša bao ba hlokago thušo?

¹⁹ Re ka dira eng? Na o tseba bana babo rena le dikgaetšedi ka phuthegong bao ba tlaišegago ka baka la bolwetši goba bao ba lebeletšanego le mathata a mangwe, goba mohlomongwe bao ba hlokofaletšwego ke ba gabo bona? Ge re ekwa gore go na le motho yo a hlokago thušo, re swanetše go kgopela Jehofa gore a re thuše go dira goba go bolela selo seo se ka thušago motho yoo. Mantšu goba ditiro tša rena e ka ba kgothatšo yeo ngwanabo rena goba kgaetšedi a e hlokago. (Bala 1 Petro 4:10.) * Ge re ka ba thuša ba ka boa ba dumela gore tshepišo ya Jehofa yeo e rego, “le ka mohla nka se ke ka go tlogela le ge e le go go lahla” e šoma le go bona. Seo se tla go thabiša kudu!

20. Ke ka baka la’ng yo mongwe le yo mongwe wa rena a ka bolela a kgodišegile gore: “Jehofa ke mothuši wa ka”?

²⁰ Go swana le Paulo le bagwera ba gagwe, le rena re na le mathata. E bile re a tseba gore re ka ba le sebete ka ge Jehofa a na le rena. O re thuša a diriša Jesu le barongwa. Gape o re thuša a diriša babuši ge e ba seo se dumelelana le morero wa gagwe. Ka ge bontši bja rena re šetše re bone, Jehofa o diriša moya wa gagwe o mokgethwa go dira gore bana babo rena le dikgaetšedi ba kgone go re thuša. Go swana le Paulo yo mongwe le yo mongwe wa rena o na le lebaka le lebotse la go bolela a kgodišegile gore: “Jehofa ke mothuši wa ka; nka se boife. Motho a ka ntira’ng?”—Baheb. 13:6.