Na o be o Tseba?

BAPALA

Na o be o Tseba?

Na ke therešo gore mehleng ya bogologolo motho o be a ka bjala mefoka tšhemong ya motho yo mongwe?

Kopi ye ya 1468 ya Digest, yeo e gatišitšwego ke Mmušiši Justinian, ke e nngwe ya dipukwana tše dintši tšeo di bolelago ka ditaba tša semolao tša mehleng ya bogologolo

GO MATEO 13:24-26, Jesu o tsopotšwe a re: “Mmušo wa magodimo o swantšhitšwe le motho yo a bjetšego peu e botse tšhemong ya gagwe. Eitše ge batho ba robetše, lenaba la gagwe la tla la bjala mefoka gare ga korong la tloga. Ge lekgaba le gola le tšweletša dienywa, mefoka le yona ya tšwelela.” Bangwadi ba fapafapanego ba ile ba ipotšiša ge e ba papišo ye e le therešo, eupša dingwalwa tša semolao tša Roma ya bogologolo di bolela gore papišo ye ke therešo.

Pukuntšu e nngwe ya Beibele e re: “Go ya ka molao wa Baroma, ge motho a be a ka bjala ngwang ka tšhemong ya motho yo mongwe ka morero wa go itefeletša . . . , seo e be e le bosenyi. Taba ya gore go be go na le molao wo o thibelago se, e bontšha gore batho ba bantši ba be ba dira se.” Alastair, e lego seithuti sa molao o hlalosa gore ka 533 C.E., Mmušiši wa Roma e lego Justinian o ile a gatiša pukwana yeo e bitšwago Digest, yeo e bego e bolela ka molao wa Baroma le mantšu a itšego a ditsebi tša kgale tša molao (mo e ka bago 100-250 C.E.). Go ya ka pukwana ye (Digest, 9.2.27.14), setsebi sa molao e lego Ulpian, se ile sa bolela ka molato wo o ilego wa sekasekwa ke mohlankedi wa Roma e lego Celsus lekgolong la bobedi la mengwaga. Motho yo mongwe o ile a senya mašemo a motho yo a itšego ka go bjala mefoka tšhemong ya gagwe. Pukwana ya Digest e bolela ka megato ya semolao yeo mong wa mašemo ao goba bahiri ba mašemo ao ba bego ba ka e tšea gore motho yo a sentšego mašemo a bona a ba lefe.

Taba ya gore mokgwa wo o mobe o be o direga Mmušong wa Roma mehleng ya bogologolo, e bontšha gore seo Jesu a se boletšego papišong ya gagwe ke therešo.

Roma e ile ya nea babuši ba Bajuda tokologo e kaaka’ng kua Judea lekgolong la pele la mengwaga?

MEHLENG yeo, Judea e be e bušwa ke Baroma, bao ba bego ba kgetha motho gore a buše tikologo e itšego gomme ba mo nea le mašole. Modiro wa gagwe o mogolo e be e le go kgobokeletša Baroma lekgetho le go dira gore go be le khutšo tikologong yeo a e bušago. Baroma ba be ba sa kwane le batho ba go tshela molao e bile ba be ba ba otla o šoro. Ka ntle le moo, Baroma gantši ba be ba tlogelela babuši bao ba ba kgethilego gore ba swaragane le mešomo ya letšatši le letšatši ya diprofense tšeo ba di laolago.

Kgorokgolo ya Bajuda ya Sanhedrine e sekiša motho

Sanhedrine e be e le kgorokgolo ya Bajuda gomme e laola Bajuda ditabeng tšeo di kgomago bona feela. Go be go na le dikgoro tša tsheko tše dinyenyane Judea ka moka. Go bonagala melato e mentši ya bosenyi le ya setšhabeng e be e rarollwa ke dikgoro tšeo tša tsheko ntle le gore babuši ba Baroma ba tsene ditaba gare. Lega go le bjalo, selo feela seo dikgoro tšeo di bego di thibetšwe go se dira e be e le go bolaya disenyi—e lego selo seo gantši Baroma ba bego ba nyaka go se dira ka bobona. Nako feela yeo Baroma ba sa kago ba tsena ditaba gare e bile ge ditho tša Sanhedrine di be di sekiša Stefano e bile di mmolaya ka maswika.—Dit. 6:8-15; 7:54-60.

Kgorokgolo ya Bajuda ya Sanhedrine e be e na le matla a magolo nageng ya Judea. Lega go le bjalo, Emil Schürer, yo e lego seithuti sa Beibele o re: “Kgorokgolo ye e be e se na matla go balaodi ba Roma ka gobane ba be ba ka tla nageng [ya Judea] ka nako le ge e le efe gomme ba dira se ba se ratago, go etša ge ba be ba dira bjalo ge batho ba thoma go rabela Mmušong wa bona.” Mohlala wa se ke ge go be go buša molaodi wa madira e lego Kelaudio Lisia, yoo a ilego a hlakodiša moapostola Paulo, yoo e bego e le modudi wa Roma.—Dit. 23:26-30.