1, 2. (a) Batswadi ba lebeletšane le tlhohlo efe, gomme ba ka e fenya bjang? (b) Re tlo ahlaahla dintlha dife tše nne?

BATSWADI ba bangwe ba kua Fora ba itše: “Re dumela go Jehofa, eupša seo ga se bolele gore bana ba rena ba tla dumela go yena.” Ba itše: “Tumelo ga se selo seo motho a belegwago le sona. Bana ba rena ba ba le yona ganyenyane-ganyenyane.” Ngwanabo rena wa kua Australia o ngwadile gore: “Go thuša ngwana wa gago gore a be le tumelo e ka no ba tlhohlo e di fetago tšohle yeo o ka lebeletšanago le yona. O tla swanelwa ke go hwetša thušo ka moka yeo e lego gona. O ka nagana gore o arabile ngwana wa gago ka tsela e kgotsofatšago, ke moka ka morago wa kwa a botšiša potšišo yona yeo gape. Karabo yeo e kgotsofatšago ngwana wa gago lehono e ka no se mo kgotsofatše gosasa. O tla swanelwa ke go fela o hlalosa selo setee ka mehla.”

² Ge e ba o le motswadi, na ka dinako tše dingwe o ikwa o palelwa ke go phetha boikarabelo bja go ruta le go bopa bana ba gago gore e tle e be banna le basadi ba tumelo? Ruri, ga go na le o tee wa rena yo a ka kgonago modiro woo ka bohlale bja gagwe! (Jer. 10:23) Eupša re ka atlega ge e ba re kgopela tlhahlo go Modimo. Ela hloko dilo tše nne tšeo di ka go thušago gore o kgone go thuša bana ba gago gore ba be le tumelo: (1) Tseba bana ba gago gabotse. (2) Rata seo o ba rutago  sona. (3) Diriša dipapišo gabotse. (4) O se fele pelo gomme o dule o rapela.

3. Batswadi ba ka ekiša bjang mohlala wa Jesu ge ba ruta bana ba bona?

³ Jesu o be a sa tšhabe go botšiša balatedi ba gagwe seo ba se dumelago. (Mat. 16:13-15) Ekiša mohlala wa gagwe. Go kaone gore o kgopele bana ba gago gore ba bolele maikwelo a bona nakong ya ge le iketlile. Seo se akaretša go bolela ka dilo le ge e le dife tšeo ba sa kgodišegego ka tšona, goba tšeo ba di belaelago. Ngwanabo rena wa mengwaga e 15 wa kua Australia o itše: “Gantši tate o bolela le nna ka tumelo ya ka gomme o nthuša gore ke naganišiše ka seo ke se dumelago. O mpotšiša gore: ‘Beibele e re’ng?’ ‘Na o dumela seo e se bolelago?’ ‘Ke ka baka la’ng o dumela seo?’ O nyaka gore ke arabe ka mantšu a ka e sego ka mantšu a gagwe goba a mma. Ge ke dutše ke gola, ke ile ka swanelwa ke go hlalosa dikarabo tša ka ka mo go oketšegilego.”

4. Ke ka baka la’ng go le bohlokwa go tšeela potšišo ya ngwana godimo? Nea mohlala.

⁴ Ge e ba ngwana a sa kwešiše thuto e itšego, leka gore o se ke wa mo galefela goba wa araba ka tsela ya ge e ka o a itwela. Leka go mo thuša go naganišiša ka taba yeo o sa fele pelo. Tate yo mongwe o itše: “Tšeela dipotšišo tša ngwana wa gago godimo. O se ke wa di tšea e le tšeo di sa rego selo, gomme o se ke wa tšhabela taba e le feela ka baka la gore o ikwa o sa phuthologa go ka bolela ka yona.” Ge e le gabotse, go a thuša go lebelela dipotšišo tša ngwana wa gago tšeo di tšwago pelong e le tšeo di bontšhago gore ngwana yoo o na le šedi e bile o nyaka go kwešiša. Jesu o ile a botšiša dipotšišo tše boima le ge a be a na le mengwaga e 12. (Bala Luka 2:46.) Mofsa wa mengwaga e 15 wa kua Denmark o re: “Ge ke be ke botšiša batswadi ba ka ge e ba re le bodumeding bja therešo, ba ile ba amogela taba yeo gabotse le ge mohlomongwe ba ka ba ba be ba tshwenyegile ka nna. Ba ile ba diriša Beibele go araba dipotšišo tša ka ka moka.”

5. Batswadi ba ka bontšha bjang gore ba tšeela tumelo ya ngwana wa bona godimo?

⁵ Tseba bana ba gago gabotse, o tsebe tsela ya bona ya go nagana, maikwelo a bona le dilo tšeo ba tshwenyegilego ka tšona. O se ke wa nagana gore ge ba eya dibokeng e bile ba eya tšhemong le wena go ra gore ba na le tumelo. Boledišanang ka dilo tša moya medirong ya lena ya letšatši le letšatši. Rapela le bana ba gago le go ba rapelela. Leka go tseba diteko tšeo ba nago le tšona gomme o ba thuše go bona kamoo ba ka di fenyago ka gona.

6. Ge batswadi ba ithuta Beibele ka mo go tseneletšego, seo se ka ba thuša bjang go ba barutiši ba babotse?

⁶ Ka ge Jesu e be e le morutiši, o be a fihlelela dipelo ka gobane o be a rata Jehofa, Lentšu la Modimo gotee le batho. (Luka 24:32; Joh. 7:46) Lerato le bjalo le tla thuša batswadi gore ba fihlelele dipelo tša bana ba bona. (Bala Doiteronomio 6:5-8; Luka 6:45.) Ka gona, lena batswadi, ebang barutwana ba babotse ba Beibele le be le dirišeng didirišwa tša rena tša go ithuta. Rata tlholo le go bala dihlogo tšeo di lego ka dikgatišong tša rena tšeo di bolelago ka tlholo. (Mat. 6:26, 28) Ka go dira bjalo o tla oketša tsebo ya gago, wa leboga Jehofa kudu gomme seo sa go hlamela gore o kgone go ruta bana ba gago gabotse.​—Luka 6:40.

7, 8. Ge therešo ya Beibele e nweletše pelong ya motswadi, mafelelo e tla ba afe? Bontšha.

⁷ Ge therešo ya Beibele e nweletše pelong ya gago, o tla rata go e ahlaahla le ba lapa la gago. O se ke wa dira se feela ge o lokišetša diboka goba nakong ya borapedi bja lapa eupša o dire bjalo le ka nako le ge e le efe. Go feta moo, dipoledišano tše bjalo ga se tša swanela go gapeletšwa eupša di swanetše go itlela feela ka tsela ya tlhago​—e be karolo ya dipoledišano tša gago tša letšatši le letšatši. Batswadi ba bangwe ba kua United States ba nagana ka Jehofa ge lapa le bogetše karolo e itšego ya tlhago goba ge le thabela dijo tše itšego. Batswadi bao ba re: “Re gopotša bana ba rena  gore dilo ka moka tšeo Jehofa a re neago tšona o re nea ka lerato le go di nagana e sa le pele.” Ge batswadi ba Afrika Borwa ba lema ka serapaneng le barwedi ba bona ba babedi, ba ba botša ka dilo tša go swana le tsela yeo e makatšago yeo dipeu di melago ka yona. Ba re: “Re leka go dira gore barwedi ba rena ba hlomphe bophelo kudu le go ba thuša go bona kamoo bo kgahlišago ka gona.”

⁸ Ge morwa wa gagwe a be a na le mengwaga e lesome, tate wa kua Australia o ile a diriša sebaka sa ge ba be ba etetše musiamong gore a thuše morwa wa gagwe go matlafatša tumelo ya gagwe go Modimo le tlholong. Tate yo o re: “Re ile ra bona moo go beilwego diphedi tša bogologolo tša ka meetseng tšeo di bitšwago di-ammonoids le di-trilobite.” Re ile ra tlabja ke gore diphoofolo tše tšeo di hweletšego e be e le tše dibotse, tše di raraganego e bile ba di beile di sa feletše gomme di kgahliša go swana le tšeo re kgonago go di bona lehono.Ge e ba bophelo bo bile gona ka go itiragalela, ke ka baka la’ng diphedi tše tša kgale di be di šetše di raragane ka tsela yeo? Thuto yeo e ile ya nkgahla kudu gomme ka e botša morwa wa ka.”

9. Ke ka baka la’ng dipapišo di šoma, gona mma yo mongwe o ile a bontšha seo bjang?

⁹ Jesu o be a fela a diriša dipapišo tšeo di dirago gore motho a nagane, tšeo di ipiletšago le tšeo di thušago motho go gopola dilo tšeo a ithutilego tšona. (Mat. 13:34, 35) Bana ba kgona go bona dilo ka leihlo la kgopolo gabotse. Ka gona, lena batswadi, lekang go diriša diswantšho kudu ge le ba ruta. Mma wa kua Japane o ile a dira sona seo. Ge morwa wa gagwe a be a na le mengwaga e seswai gomme yo mongwe a na le e lesome, mma yoo o ile a ba ruta ka sebakabaka le bohlale bjoo Jehofa a bo dirišitšego ge a be a se dira. Gore a ba rute seo, o ile a nea bašemanyana ba gagwe maswi, swikiri le kofi. Ke moka o ile a kgopela yo mongwe le yo mongwe wa bašemanyana ba gagwe gore ba mo direle kofi. O hlalositše gore: “Ba ile ba e dira ka šedi. Ge ke be ke ba botšiša lebaka leo ka lona ba bego ba le šedi gakaakaa, ba ile ba bolela gore ba be ba nyaka gore kofi e tšwe ka tsela yeo ke e ratago ka gona. Ke ile ka ba hlalosetša gore Modimo o bile šedi ka tsela e swanago ge a be a tswaka dikgase tšeo di lego sebakabakeng gore e be tšeo di re loketšego.” Papišo yeo e be e swanela mengwaga ya bona gomme e ile ya ba dira gore ba naganišiše ka tsela yeo ba bego ba ka se naganišiše ka yona ge nkabe ke ile ka ba hlalosetša feela. Ga go pelaelo gore ba ile ba gopola thuto yeo ka nako e telele!

10, 11. (a) O ka diriša papišo efe go thuša ngwana wa gago gore a be le tumelo go Modimo? (Bona seswantšho seo se lego mathomong a sehlogo.) (b) Ke dipapišo dife tšeo o hweditšego di šoma?

¹⁰ O ka ba wa diriša mokgwa wa go apea go thuša ngwana wa gago gore a be le tumelo go Modimo. Bjang? Ka morago ga ge o pakile khekhe goba dikuku, hlalosa mohola wa dilo tšeo o di tswakilego ge o di paka. Ka morago nea ngwana wa gago seenywa, mohlomongwe apola, gomme o mmotšiše gore: “Na o be o tseba gore apola ye le yona e bile le mokgwa wa go e dira?” Ke moka arola apola yeo ka bogare gomme o mo nee thoro ya yona. O ka mo hlalosetša gore go ka thwe mokgwa wa go e dira o ngwadilwe thorong yeo,  eupša ka leleme leo le raraganego kudu go feta mantšu ao a lego ka pukung ya mekgwa ya go apea. Mo gongwe o ka botšiša gore: “Ge e ba motswako wa go apea khekhe o ngwadilwe ke motho yo a itšego, gona ke mang yo a ngwadilwego mokgwa o raraganego kudu wa go dira apola?” Ge o hlalosetša ngwana yo a gotšego, o ka hlalosa gore mokgwa wa go dira apola​—ge e le gabotse, wa go dira mohlare ka moka woo o e entšego—e be e le karolo ya molao wo o ngwadilwego go DNA. Le ka ba la lebelela mmogo diswantšho tše dingwe tšeo di lego go matlakala  10 go ya go 20 a poroutšha ya rena ya The Origin of Life—Five Questions Worth Asking.

¹¹ Batswadi ba bantši ba thabela go ahlaahla le bana ba bona dihlogo tšeo di lego ka go Phafoga! tšeo di rego “Na di Hlamilwe?” Goba ba diriša dihlogo tše e le motheo wa go ruta ngwana yo monyenyane dikgopolo tše bonolo. Ka mohlala, batswadi ba kua Denmark ba ile ba swantšha difofane le dinonyana. Ba itše: “Difofane di swana le dinonyana. Eupša na difofane di kgona go beela mae le go phaphaša difofane tše dinyenyane? Na dinonyana di nyaka mafelo a kgethegilego ao di kotamago go ona? Le gona o ka bapiša bjang modumo wa sefofane le molodi wa nonyana? Ka gona yo bohlale go feta yo mongwe ke mang, na ke mohlami wa difofane goba ke Mmopi wa dinonyana?” Dipolelo tše bjalo gotee le dipotšišo tše dibotse di ka thuša ngwana gore a be le “tlhaologanyo” le gore a be le tumelo go Modimo.​—Die. 2:10-12.

12. Diswantšho di ka thuša bana bjang go aga tumelo Beibeleng?

¹² Dipapišo tšeo di šomago di ka ba tša matlafatša tumelo ya ngwana tabeng ya go nepagala ga Beibele. Ka mohlala, ela hloko Jobo 26:7. (Bala.) O ka bontšha bjang gore lengwalo le le buduletšwe? Mohlomongwe o ka nagana go fo bolela taba ka go lebanya. Eupša ke ka baka la’ng o sa thuše ngwana wa gago go naganišiša? Gatelela taba ya gore Jobo o phetše kgale pele go ka ba le dithelesekoupu le di-spaceship. Ngwana wa gago a ka bontšha kamoo go ka bago thata ka gona go dumela gore selo se segolo kudu, se bjalo ka lefase, se fegilwe lefeeleng. Ngwana a ka diriša kgwele goba leswika le lenyenyane go bontšha ntlha ya gore dilo tšeo di nago le boima di swanetše go dula godimo ga selo se itšego. Thuto e bjalo e ka bontšha ngwana wa gago gore ke kgale Jehofa a ngwadile ditaba tšeo ka Beibeleng pele batho ba ka lemoga gore di a kgonega.​—Neh. 9:6.

13, 14. Batswadi ba ka thuša bjang bana ba bona go bona bohlokwa bja melao ya motheo ya Beibele?

¹³ Go tloga go le bohlokwa gore o thuše bana ba gago go bona bohlokwa bja go diriša melao ya motheo ya Beibele. (Bala Psalme 1:1-3.) Se se ka dirwa ka ditsela tše dintši. Ka mohlala, o ka kgopela bana ba gago gore ba ipone ka leihlo la kgopolo ba eya sehlakahlakeng sa kgole gomme ba swanelwa ke gore ba kgethe batho ba mmalwa bao ba tlago go dula le bona moo. Ke moka botšiša gore: “E le gore batho ba ka moka ba tle ba phele ka khutšo le gore ba phedišane gabotse, yo mongwe le yo mongwe o swanetše go ba le dika dife?” O ka ba wa boledišana le bona ka tlhahlo e bohlale yeo e hwetšwago go Bagalatia 5:19-23.

¹⁴ Go dira bjalo go ka ba ruta dithuto tše pedi tše bohlokwa. Ya pele, ke ya gore ditekanyetšo tša Modimo di kgothaletša khutšo ya kgonthe le kwano. Ya bobedi, e re Jehofa o re ruta gona bjale bakeng sa go re lokišeletša go tlo phela lefaseng le lefsa. (Jes. 54:13; Joh. 17:3) O ka gatelela dintlha tše ka go kgetha phihlelo e itšego dikgatišong tša rena. E ka ba yeo e tšwago lelokelelong la dihlogo tša Morokami tšeo di rego “Beibele e Fetoša Maphelo.” Goba ge e ba motho yo mongwe phuthegong ya geno a dirile diphetogo tše dikgolo gore a thabiše Jehofa, o ka mo laletša gore a le etele ka gae gomme a le anegele phihlelo ya gagwe. Mehlala e bjalo e dira gore melao ya motheo ya Beibele e phele.​—Baheb. 4:12.

15. Morero wa gago o mogolo e swanetše go ba ofe ge o ruta bana ba gago?

 ¹⁵ Ntlha še: Ge o ruta bana ba gago, fetofetoša mekgwa yeo o rutago ka yona. Leka go bona dilo ka leihlo la kgopolo. Ba thuše gore ba nagane, o dutše o naganela mengwaga ya bona. Dira gore ba thabele thuto le go matlafatša tumelo ya bona. Tate yo mongwe o itše: “O ka ba ruta thuto yeo o šetšego o ba rutile yona eupša o diriša mekgwa e mefsa.”

16. Ke ka baka la’ng o se wa swanela go fela pelo ge o ruta bana? Nea mohlala.

¹⁶ Gore motho a be le tumelo e matla, o hloka moya o mokgethwa. (Bagal. 5:22, 23) Go tšea nako gore tumelo e gole go no swana le ge seenywa se sa gole ka letšatši le tee. Ka gona o tla swanelwa ke go se fele pelo le go kgotlelela ge o ruta bana ba gago. Tatago bana ba babedi wa kua Japane o itše: “Nna le mosadi wa ka re be re ipha nako ya go ruta bana ba rena. Go tloga ge e be e sa le ba banyenyane, ke be ke fetša metsotso e 15 letšatši le letšatši ke ithuta le bona ntle le matšatšing ao re bego re na le diboka. Metsotso e 15 e be e se e mentši go rena le go bona.” Molebeledi wa tikologo o ngwadile gore: “Ge ke be ke sa le mofsa, ke be ke na le dipotšišo tše dintši kudu goba dipelaelo tšeo ke be go ke sa kgone go di hlalosa. Ge nako e dutše e eya, tše dintši tša tšona di ile tša arabja dibokeng goba nakong ya thuto ya lapa goba ya motho ka noši. Ke ka baka leo go lego bohlokwa gore batswadi ba dule ba ruta bana ba bona.”

17. Ke ka baka la’ng go beela bana mohlala o mobotse go le bohlokwa, gomme batswadi ba bangwe ba dirile seo bjang?

¹⁷ Selo se sengwe seo se lego bohlokwa kudu ke mohlala wa gago wa tumelo. Bana ba gago ba tla bona seo o se dirago gomme se tla ba tutuetša gabotse. Ka gona, bjalo ka batswadi tšwelang pele le aga tumelo ya lena. Bontšha bana ba gago gore Jehofa e tloga e le wa kgonthe go wena. Ge batswadi ba bangwe ba kua Bermuda ba tshwenyegile, ba rapela le bana ba bona gore Jehofa a ba hlahle e bile ba ba kgothaletša gore le bona ge ba le noši ba rapele. Ba re: “Re bile re botša morwedi wa rena gore, ‘Bota Jehofa ka pelo ya gago ka moka,o etiše tirelo ya Gagwe pele gomme o se ke wa tshwenyega kudu.’ Ge a bona mafelelo a go dira bjalo, o lemoga gore Jehofa o a re thuša. Se se mo thušitše go godiša tumelo ya gagwe go Modimo le go Beibele.”

18. Ke’ng seo batswadi ba swanetšego go se ela hloko?

¹⁸ Ke therešo gore o ka se gapeletše bana go ba le tumelo. Bjalo ka batswadi, re ka bjala, ra ba ra nošetša. Eupša Modimo ke yena feela yo a dirago gore tumelo ya bona e gole. (1 Bakor. 3:6) Ka gona, rapelela moya wa gagwe o mokgethwa gomme o šome ka thata go ruta bana ba gago bao ba rategago, gobane ka go dira bjalo, Jehofa o tla šegofatša maiteko a gago kudu.​—Baef. 6:4.