Na o be o tseba?
Na ka Nnete Morodekai o Ile a Phela?
MOJUDA yo a bitšwago Morodekai o bapetše karolo e bohlokwa ditiragalong tša Puku ya Beibele ya Esitere. E be e le lekgoba la Mojuda leo le bego le šoma ka mošate wa Peresia. E be e le mathomong a bo 500 B.C.E., “mehleng ya [Kgoši] Ahasiwerosi.” (Batho ba bantši ba dumela gore kgoši yeo e be e le Xerxes wa Pele.) Morodekai o ile a thibela leano la go bolaya kgoši yeo. Kgoši e ile ya leboga Morodekai ka go lokišeletša gore a retwe pele ga batho. Ka morago ga lehu la Hamani e lego lenaba la Morodekai le la Bajuda, kgoši e ile ya bea Morodekai gore e be tonakgolo. Boemo bjoo bo ile bja dumelela Morodekai gore a ntšhe taelo yeo e ilego ya phološa Bajuda go Baperesia.—Esitere 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.
Boradihistori ba lekgolong la bo-20 la mengwaga ba ile ba bolela gore puku ya Esitere ke puku ya dinonwane le gore Morodekai ga se a ka a ba gona. Lega go le bjalo, ka 1941 baepi ba marope ba ile ba hwetša bohlatse bjo bo ka bago bo thekga seo Beibele e se bolelago ka Morodekai. Ba ile ba hwetša eng?
Banyakišiši ba ile ba hwetša mongwalokgwaro wa Baperesia wo o bolelago ka monna yo a bitšwago Marduka goba Morodekai. O be a šoma bjalo ka molaodi, mohlomongwe e le ramatlotlo kua Shushani. Setsebi sa Oriental history e lego Arthur Ungnad, se begile gore mongwalokgwaro woo “e be e le ona fela woo o bolelago ka Morodekai ka ntle le Beibele” ka nako yeo.
Ga e sa le go tloga ka pego ya Ungnad, diithuti di ile tša fetolela mengwalokgwaro e mengwe e diketekete. Gare ga yona go na le matlapa a Persepolis, ao a hweditšwego maropeng a mogo wa Matlotlo, kgauswi le merako ya motse. Matlapa a laetša nako ya mehleng ya pušo ya Xerxes wa mathomo. A ngwadilwe ka leleme la se-Elama gomme a na le maina a mmalwa a hwetšagalago ka pukung ya Esitere. a
Matlapa a mmalwa a Persepolis a bolela leina ya Marduka, yo a bego a hlankela e le mongwaledi wa kgoši kgorong ya ka mošate la Shushani nakong ya pušo ya Xerxes wa mathomo. Letlapa le lengwe le hlalosa Marduka e le mofetoledi. Seo se swana le se se bolelwago ke Beibele ka Morodekai. E be e le mohlankedi yo a bego a šoma kgorong ya Kgoši Ahasiwerosi (Xerxes I) yo a bego a bolela bonyenyane maleme a mabedi. Morodekai o be a dula a le kgorong ya kgoši ya Shushani. (Esitere 2:19, 21; 3:3) Kgoro ye ya mošate e be e le moago o mogolo moo go bego go šoma bahlankedi ba ka mošate.
Marduka yo a bolelwago matlapeng le Morodekai yo a bolelwago ka Beibeleng ba swana ka mo go makatšago. Ba phetše nakong e swanago, lefelong le le swanago gomme ba swara maemo a bohlankedi lefelong le le swanago. Go swana mo ka moka go šupetša gore seo baepi ba marope ba se hweditšego go bonala se hlatsela gore Marduka ke Morodekai.
a Ka 1992 Moprofesara Edwin M. Yamauchi o ile a ngwala maina a lesome a tšwago go Persepolis ao gape a hwetšwago le ka pukung ya Esitere.