Leboto la Titus le na le diswantšho tše pedi tše dikgolo tšeo di bontšhago tiragalo e tsebjago kudu ya histori. Lega go le bjalo, selo seo se sa tsebjego kudu ke gore leboto le go bolelwa ka lona ka Beibeleng: Le ge leboto la Titus le sa bolele, le nea bohlatse bja gore boporofeta bja Beibele bo nepagetše ka tsela e makatšago.

Mathomong a lekgolo la pele la mengwaga C.E., Mmušo wa Roma o be o buša go tloga Brithania le Gaul (yeo ga bjale e bitšwago Fora) go fihla Egipita. Le gona mmušo wa tikologong yeo o ile wa ba le matla le go atlega ka tsela ya moswananoši. Eupša profense ya Judea yeo e bego e le ka thokwana, e be e ferekanya Roma.

Encyclopedia of Ancient Rome e re: “Ditikologo tše dingwe tše sego kae tšeo di bego di le ka tlase ga taolo ya Roma, go swana le tikologo ya Judea, di be di tloga di sa rate Roma. Bajuda ba be ba hloile babuši bao ba tšwago dinageng dišele bao ba bego ba sa iše felo ka metlwae ya bona, gomme Baroma bona ba be ba tloga ba sa kgotlelele mereba ya Bajuda.” Bajuda ba bantši ba ile ba duma eka go ka ba le moetapele wa dipolotiki yo a ka ba lokollago le go raka Baroma bao Bajuda ba bego ba ba hloile gomme a bušetše Isiraele boemong bja yona bja letago. Eupša ka 33 C.E., Jesu Kriste o ile a bolela gore Jerusalema e be e tlo fedišwa.

Jesu o itše: “Matšatši a tla go tlela ge manaba a gago a tla aga legora la dikota tše di nago le dintlha go go dikologa, a go dikanetša le go go tlaiša go tšwa mathokong ohle, ke moka ba tla lahlela wena le bana ba gago fase, gomme ba ka se tlogele leswika le le godimo ga leswika go wena.”​—Luka 19:43, 44.

Ga go pelaelo gore mantšu a Jesu a ile a makatša barutiwa ba gagwe. Ka morago ga matšatši a mabedi ge ba be ba lebeletše tempele ya Jerusalema, yo mongwe wa bona o ile a re: “Morutiši, anke o bone gore maswika a le meago ye di bjang!” Ge e le gabotse, go begwa gore maswika a mangwe a tempele e be e le a botelele bja ka godimo ga dimithara tše 11, bophara bja dimithara tše 5 le bophagamo bja dimithara tše 3! Lega go le bjalo, Jesu o itše: “Ge e le ka dilo tše tšeo le di bonago, matšatši a tla tla ao ka ona go sego leswika le le tlago go tlogelwa mo le le godimo ga leswika le lengwe la se ke la wišwa.”​—Mareka 13:1; Luka 21:6.

Gape Jesu o ile a re go bona: “Ge le bona Jerusalema e dikologilwe ke madira a hlomilego ditente, gona le tsebe gore e kgauswi le go dirwa lešope. Ke moka bao ba lego Judea ba thome go tšhabela dithabeng, bao ba lego gare ga yona ba tšwe go yona gomme bao ba lego dinagamagaeng ba se ke ba tsena go yona.” (Luka 21:20, 21) Na mantšu a Jesu a ile a phethagala?

Go be go šetše go fetile mengwaga e 33 gomme Judea e be e sa hloile go bušwa ke Roma. Eupša Bajuda ba ile ba se sa kgona go kgotlelela ge mmuši wa Moroma wa Judea e lego Gessius Florus a be a tšea tšhelete bobolokelong bja tempele e kgethwa ka 66 C.E. Go se go ye kae, mašole a Bajuda a ile a tsena Jerusalema a bolaya mašole a Roma gomme a bolela gore a lokologile pušong ya Baroma.

Mo e ka bago dikgwedi tše tharo ka morago ga moo, madira a Roma a fetago a 30 000 a ile a gwantela Jerusalema go yo fediša borabele a etilwe  pele ke Cestius Gallus. Baroma ba ile ba tsena motseng ka ponyo ya leihlo gomme ba thoma go senya leboto la ka ntle la tempele, ke moka ba boela morago ntle le lebaka. Ka ntle le go senya nako, marabele a Bajuda a ile a thaba gomme a thoma go ba kitimiša. Ka morago ga gore mašole a Baroma le marabele a Bajuda a tšwe motseng, Bakriste bao ba bego ba kwele temošo ya Jesu ba ile ba tšhaba Jerusalema ba tšhabela dithabeng ka mošola wa Noka ya Jorodane.​—Mateo 24:15, 16.

Ngwageng o latelago, Roma e ile ya thomološa go lwa le Judea, e etilwe pele ke Molaodi Vespasian le morwa wa gagwe, Titus. Lega go le bjalo, nakwana ka morago ga gore Mmuši Nero a hwe ka 68 C.E., Vespasian o ile a boela Roma go yo ba Mmuši gomme a tlogela morwa wa gagwe Titus kampeng ya Judea le mašole a e ka bago a 60 000.

Ka June 70 C.E., Titus o ile a laela mašole a gagwe gore a reme mehlare ya dinagamagaeng tša Judea yeo e ilego ya dirišetšwa go aga legora la dikota tšeo di nago le dintlhana la monabo wa dikhilomithara tše šupago go dikologa Jerusalema. Ge September e fihla, ke ge Baroma ba šetše ba utswitše motseng woo gomme ba o tšhumile gotee le tempele ya wona e bile ba phušotše maswika go etša ge Jesu a be a boletše pejana. (Luka 19:43, 44) Kakanyetšo yeo e dirilwego e bontšha gore “Jerusalema le nageng ka moka go ile gwa hwa batho ba palo ya magareng ga kotara le seripagare sa milione.”

Titus o ile a boela Italy ka 71 C.E. gomme badudi ba Roma ba mo amogela ka lethabo le legolo. Motse ka moka o ile wa keteka o mongwe wa menyanya e megolo kudu ya phenyo yeo e kilego ya ba gona motsengmošate woo.

Mašaba a ile a makala ge a be a bona mahumo a mantši ao a bego a pepentšhwa ditarateng tša Roma. A ile a thabela go bona dikepe tše di thopilwego, didirišwa tše dikgolo tša go thuša go phaphamala godimo ga meetse tšeo di nago le diswantšho tša dilo tšeo di dirwago ntweng gotee le dilo tše dingwe tšeo di bego di tšerwe tempeleng ya Jerusalema.

Titus o ile a ba mmuši ka morago ga tatagwe e lego Vespasian ka 79 C.E. Eupša ka morago ga mengwaga e mebedi feela, Titus o ile a hwa go sa letelwa. Ngwanabo e lego Domitian, o ile a dula sedulong sa bogoši gomme kapejana a agela Titus leboto la phenyo la go mo godiša.

Lehono leboto la Titus le kgahla batho ba diketekete bao ba etelago Karolo yeo ya Roma ngwaga le ngwaga. Ba bangwe ba lebelela leboto leo e le mošomo wa bokgabo o kgahlišago, ba bangwe ba le lebelela e le go hlompha mmuši wa mmušo wa Roma gomme ba bangwe bona ba le lebelela e le segopotšo sa go wa ga Jerusalema le tempele ya yona.

Lega go le bjalo, batho bao ba balago Beibele ka kelohloko ba lebelela leboto la Titus le na le se segolo seo le se bolelago. Ke bohlatse bja go bontšha go botega le go nepagala ga diporofeto tša Beibele. Le gona le tiišetša gore diporofeto tšeo di buduletšwe ke Modimo.​—2 Petro 1:19-21.