LE GE Beibele e se puku ya thutamahlale, eupša e nepagetše ge e bolela ka dilo tša tlhago. Ela hloko mehlala ya thuto ya tša boemo bja leratadima le ya thuto ya tša leabela.

THUTO YA TŠA BOEMO BJA LERATADIMA—GO HLAMEGA GA PULA

Beibele e re: “[Modimo] o goga marotholodi a meetse gore a rothiše mouwane wa gagwe pula, yeo maru a e tšhollago.”—Jobo 36:27, 28, Phetolelo ya Kgale.

Lengwalong le Beibele e hlalosa megato e meraro ya modikologo wa meetse. Ka ge Modimo e le yena Mohlami wa phišo ya letšatši, “o goga marotholodi a meetse” ka (1) go a dira gore a moyafale. Ke moka ka go dira gore meetse ao a (2) kgahle, meetse ao a moyafetšego a bopa maru ao a nešago pula goba ao a (3) nago ka sebopego sa kapoko, sefako goba phoka. Le gona bjale ditsebi tša boemo bja leratadima ga di kwišiše ka botlalo tsela e makatšago ya kamoo pula e hlamegago ka gona. Se se kgahlišago ke gore Beibele e botšiša gore: “Ke mang a ka kwešišago boalo bja maru?” (Jobo 36:29) Lega go le bjalo, Mmopi o kwešiša modikologo wa pula gomme o ile a dira gore mongwadi o mongwe a ngwale ditaba tša seo ka botlalo ka Beibeleng. Le gona o dirile seo kgale pele batho ba ka hlalosa megato yeo ka tsela ya thutamahlale.

LEABELA—NGWANA YO A SA THOMAGO GO BOPEGA

Mongwadi wa Beibele e lego Kgoši Dafida o ile a re go Modimo: “Mahlo a gago a mpone ke sa thoma go bopega, gomme ka pukung ya gago go be go ngwadilwe ka . . . ditho tša ka ka moka.” (Psalme 139:16) Ge Dafida a re di be di ngwadilwe ka “pukung,” ge e le gabotse o bolela ka thulaganyo ya kamoo ngwana a thomago go bopega ka gona gomme o diriša polelo ya theto go hlalosa seo. Sa go makatša ke gore taba ye e ngwadilwe mo e ka bago mengwageng e 3 000 e fetilego!

Ke feela bogareng bja mengwaga ya bo-1800 moo setsebi sa dimela Gregor Mendel wa kua Austria a ilego a lemoga goba go utolla gore ge motho a bopega ka tsela e itšego, o no ba a latetše leabela la gabo. Le gona ke feela ka April 2003 moo banyakišiši ba ilego ba fetša go dira nyakišišo ya kamoo dikarolwana tša leabela di latelanago ka gona, e lego tšeo di nago le tsebišo ka moka ya leabela yeo e nyakegago bakeng sa go bopa mmele o phelago wa motho. Boramahlale ba hlalositše gore thulaganyo ya leabela e rulagantšwe go swana le ka tsela yeo pukuntšu e bopšago ke mantšu ao a rulagantšwego go ya tatelano ya ditlhaka. Mantšu ao a bopa thulaganyo ya dikarolwana tša leabela. Thulaganyo yeo e dira gore ditho tša ngwana yo a sa thomago go bopega tše bjalo ka bjoko, pelo, maswafo, maoto le matsogo di kgone go gola ka go latelelana gabotse le ka nako ya gona. Ke mo go swanetšego ge boramahlale ba hlalosa thulaganyo ya leabela e le “puku ya bophelo.” Go tlile bjang gore mongwadi wa Beibele e lego Dafida a ngwale ditaba tše nepagetšego ka tsela ye? Ka boikokobetšo o ile a re: “Moya wa Jehofa o boletše ka nna, lentšu la gagwe le be le le lelemeng la ka.” *—2 Samuele 23:2.

GO THATA go tseba gore mebušo le metse e tla tšwelela neng le gona e tla wa neng le gore seo se tla direga ka tsela efe le go fihla bokgoleng bofe. Lega go le bjalo, Beibele e boletše e sa le pele ka ditaba ka botlalo tša mabapi le go senywa ga mebušo le metse e megolo. Ela hloko mehlala e mebedi feela ya seo.

GO WA LE GO SENYWA GA BABILONA

Babilona ya bogologolo e be e le mošate wa mmušo o matla wo o ilego wa buša Asia ya ka bodikela ka mengwaga e makgolo. E kile ya ba motse o fetago metse ka moka lefaseng. Lega go le bjalo, Modimo o ile a budulela mongwadi wa Beibele e lego Jesaya mengwageng e ka bago e 200 e sa le pele, gore a porofete gore mofenyi yo a bitšwago Korese o be a tla phekgola Babilona le gore e be e tla feleletša e se sa dulwa sa ruri. (Jesaya 13:17-20; 44:27, 28; 45:1, 2) Na ruri se ke seo se ilego sa direga?

Korese yo Mogolo o ile a fenya Babilona ka bošego bjo botee ka October 539 B.C.E. Ge nako e dutše e eya, mekero ya meetse yeo e bego e nošetša tikologo e nonnego e ile ya gopa ka baka la go se hlokomelwe. Ka 200 C.E., go be go thwe lefelo leo ga le sa dulwa. Le lehono Babilona e sa le mašope. Go etša ge Beibele e be e boletše e sa le pele ka go lebanya, Babilona e ‘fetogile lešope ka moka ga yona.’—Jeremia 50:13.

Go tlile bjang gore mongwadi yo wa Beibele a be le ponelopele e bjalo e nepagetšego ya histori? Beibele e utolla gore seo e be e le “molaetša o matla malebana le Babilona o tletšego Jesaya morwa wa Amotse ponong.”—Jesaya 13:1.

MOTSE WA NINIFE—“O OMILEGO BJALO KA LEGANATA”

Ninife e lego motsemošate wa Mmušo wa Asiria, e be e tšewa e le motse wa meago e makatšago ya bokgabo. Motse wo o be o na le ditarata tše di bulegilego, dirapa tša boiketlo goba diphaka, ditempele le mešate e megolo. Lega go le bjalo, moporofeta Tsefanya o ile a bolela e sa le pele gore motse wo o mobotse kudu e be e tla ba “o omilego bjalo ka leganata.”—Tsefanya 2:13-15, Phetolelo ya Kgale.

Lekgolong la bošupa la mengwaga B.C.E, madira a kopanego a Bababilona le a Bamede a ile a fediša motse wa Ninife ka mo go feletšego. Go ya ka puku e nngwe ya ditšhupetšo, motse wo o šwalalantšwego o ile wa “lebalwa ka mengwaga e 2500.” Go tšere nako e telele batho ba belaela gore motse wa Ninife o kile wa ba gona. Ke feela bogareng bja lekgolo la bo-19 la mengwaga moo baepi ba marope ba ilego ba epolla mašope a Ninife. Lehono lefelo leo le a senyega, e lego seo se dirago gore mokgatlo wa Global Heritage Fund o lemoše ka gore: “Mašalela a bogologolo a Ninife a ka hwelela gape sa ruri.”

Tsefanya o tsebile bjang ka seo e sa le pele? O boletše gore e bile “lentšu la Jehofa leo le [mo] tletšego.”—Tsefanya 1:1.

BEIBELE e nea dikarabo tše di kgotsofatša tša dipotšišo tše bohlokwa bophelong. Ela hloko mehlala e latelago.

KE KA BAKA LA ENG MO LEFASENG GO DIREGA DILO TŠE MPE E BILE BATHO BA TLAIŠEGA GAKAAKAA?

Mangwalo a hlalosa ka mo go nabilego lebaka la go direga ga dilo tše mpe le go tlaišega ga batho. Beibele e hlalosa gore:

1. ‘Motho o buša yo mongwe gore a mo gobatše.’—Mmoledi 8:9.

   Pušo ya batho ya go hloka bokgoni le ya go se botege e bakile tlaišego e kgolo kudu.

2. “Nako le ditiragalo tšeo di sa letelwago di ba wela ka moka.”—Mmoledi 9:11.

   Ditiragalo tšeo di sa letelwago tša go swana le malwetši, dikotsi goba dikotsi tša tlhago, di ka wela mang le mang, lefelong le ge e le lefe ka nako le ge e le efe.

3. “Ka motho o tee sebe se tsene lefaseng gomme lehu la tsena ka sebe.”—Baroma 5:12.

   Ge Modimo a be a bopa batho ba babedi ba mathomo, go be go se na go se phethagale le lehu. Sebe se “tsene lefaseng” ge batho bao ba be ba kgetha go se kwe Mmopi wa bona ka boomo.

Beibele ga e hlalose feela lebaka leo ka lona batho ba tlaišegago. Eupša e tshepiša gore Modimo o tlo fediša dilo tše mpe le gore “o tla phumola megokgo ka moka mahlong a bona gomme lehu le ka se hlwe le sa ba gona, le ge e le manyami goba sello goba bohloko di ka se hlwe di sa ba gona.”—Kutollo 21:3, 4.

GO DIREGA ENG KA RENA GE RE EHWA?

Beibele e re ge re hwile ga re kgone go nagana, go kwa goba go dira dilo. Mmoledi 9:5 e re: “Bao ba phelago ba a tseba gore ba tlo hwa, eupša ge e le bahu ga ba tsebe selo le gatee.” Ge re ehwa, ‘menagano ya rena e a fela.’ (Psalme 146:4) Ka gona ge re ehwa bjoko le dikwi tša rena ka moka ga di sa šoma.

Lega go le bjalo, Beibele ga e re hlalosetše feela gore go direga eng ka rena ge re ehwa, eupša e re botša ka taba e thabišago kudu ya gore bahu ba tlo tsošwa.—Hosea 13:14; Johane 11:11-14.

MORERO WA BOPHELO KE OFE?

Beibele e re Jehofa Modimo o bopile monna le mosadi. (Genesi 1:27) Ka baka leo, Adama e lego motho wa mathomo o bitšwa “morwa wa Modimo.” (Luka 3:38) Motho o bopilwe  ka morero—gore a dire segwera le Tatagwe wa legodimong le gore a thabele go phela ka mo go sa felego mo lefaseng. Ka gona batho ka moka ba bopilwe ba e na le kganyogo ya go nyaka dilo tša moya, e lego kganyogo ya tlhago ya go nyaka go ithuta ka Modimo. Ke ka baka leo Beibele e rego: “Go thaba bao ba lemogago gore ba nyaka dilo tša moya.”—Mateo 5:3.

Go oketša go seo, Beibele e re: “Go thaba bao ba kwago lentšu la Modimo gomme ba le boloka!” (Luka 11:28) Beibele ga e re rute feela ka Modimo eupša e re thuša gore re phele bophelo bjo bo thabišago le go re nea kholofelo ka bokamoso.

KA MORAGO ga go hlahloba bohlatse, batho ba dimilione lefaseng ka bophara ba phethile ka gore Beibele ga e fo ba puku ya bogologolo. Ba kgodišegile gore Beibele ke Lentšu la Modimo leo le buduletšwego, e lego tsela yeo Modimo a boledišanago le batho ka yona, go akaretša le wena. E na le taletšo yeo Modimo a go laletšago ka yona gore o mo tsebe le gore o be mogwera wa gagwe. Beibele e tshepiša gore: “Batamelang Modimo gomme o tla le batamela.”—Jakobo 4:8.

Go bala Beibele go dira gore motho a letele dilo tšeo di thabišago. Dilo tšeo ke dife? Go swana le ge go bala puku e itšego go dira gore motho a bone seo mongwadi a se naganago, le go bala Beibele go utolla dikgopolo le maikwelo a Mongwadi wa yona e lego Modimo. Nagana gore seo se ka bolela eng go wena. O ka kgona go tseba dikgopolo le maikwelo a Mmopi wa gago. Go oketša moo, Beibele e utolla:

• Leina la Modimo, semelo sa gagwe le dika tša gagwe tše dibotse.

• Morero wa Modimo ka batho.

• Kamoo o ka bago le segwera le Modimo.

Na o ka thabela go ithuta ka mo go oketšegilego? Dihlatse tša Jehofa di tla thabela go go thuša. Di ka rulaganya gore o ithute Beibele mahala. Se se ka go thuša gore o dule o batamela kgauswi le Mongwadi wa Beibele, e lego Jehofa Modimo.