Bakriste le Lekoko la Batho Lehono

“Le tlo ba ba xo hloiwa ke dithšaba tšohle ka ’baka la Leina la-ka.”—MATEO 24:9.

1. Ke’ng seo e bego e tla ba leswao le le hlaolago la Bokriste?

GO AROGA lefaseng e be e le leswao leo le hlaolago Bakriste ba pele. Thapelong ya gagwe go Tatagwe wa legodimong Jehofa, Kriste o itše ka barutiwa ba gagwe: “Nna ke ba neile ’ntšu la xaxo; ’me lefase le ba hlôya ka xe e se ba xalô, byalo ka Nna kè se wa xalô.” (Johane 17:14) Ge a be a bileditšwe pele ga Pontio Pilato, Jesu o itše: “Mmušô wa-ka xa se o tšwaxo ’faseng leno.” (Johane 18:36) Go aroga ga Bokriste bja bogologolo lefaseng go hlatselwa ke Mangwalo a Bakriste a Segerika le bo-ra-dihistori.

2. (a) Na go be go tla ba le phetogo lege e le efe tswalanong magareng ga balatedi ba Jesu le lefase ge nako e be e dutše e e-ya? (b) Na Mmušo wa Jesu o be o swanetše go tla ka go sokollwa ga ditšhaba?

² Na Jesu ka morago o ile a utolla gore go be go tla ba le phetogo tswalanong magareng ga balatedi ba gagwe le lefase le gore Mmušo wa gagwe o be o tla tla ka go sokologela ga lefase Bokristeng? Aowa. Ga go na selo seo balatedi ba gagwe ba ilego ba budulelwa go se ngwala ka morago ga lehu la Jesu seo se ilego sa ba sa šišinya selo se se bjalo. (Jakobo 4:4 [e ngwadilwe pejana ga 62 C.E.]; 1 Johane 2:15-17; 5:19 [e ngwadilwe mo e ka bago ka 98 C.E.]) Ka mo go fapanego, Beibele e kgokaganya “go ba gona” ga Jesu le ‘go tla’ ga ka morago a le matleng a Mmušo le “bofelo bja tshepedišo ya dilo,” mo go fihlago seremong ka “bofêlo” bja yona goba phedišo. (Mateo 24:3, 14, 29, 30, NW; Daniele 2:44;  7:13, 14) Pontšhong yeo Jesu a e neilego ya pa·rou·siʹa ya gagwe goba go ba gona ga gagwe, o itše ka balatedi ba gagwe ba therešo: “Mehleng yeo [batho] ba tlo Le xafêla tlaišong; ba tlo Le bolaya; Le tlo ba ba xo hloiwa ke dithšaba tšohle ka ’baka la Leina la-ka.”—Mateo 24:9.

Bakriste ba Therešo Lehono

3, 4. (a) Saeklopedia ya Katholika e hlalosa bjang Bakriste ba pele? (b) Ke ka mantšu afe a swanago ao Dihlatse tša Jehofa le Bakriste ba pele ba hlaloswago ka ona?

³ Ke sehlopha sefe sa bodumedi lehono seo se ikhweleditšego botumo bja go botegela melao ya motheo ya Bokriste le go aroga lefaseng le, seo ditho tša sona di hloilwego le go tlaišwa? Ke mokgatlo ofe wa Bokriste wa lefase ka bophara woo o dumelelanago ka ditsela ka moka le ditlhaloso tša histori tša Bakriste ba pele? Mabapi le se, New Catholic Encyclopedia e re: “Lekoko la Bakriste ba bogologolo, gaešita lege mathomong le be le lebelelwa e le feela sehlotswana se sengwe ka gare ga thulaganyo ya Sejuda, le ipontšhitše le arogile thutong ya lona ya thuta-tumelo, kudu-kudu phišegong ya ditho tša lona, tšeo di hlanketšego e le dihlatse tša Kriste ‘naxeng ka moka ya Judea le ya Samaria, xo fihla maxomong a lefase’ (Ditiro 1.8).”—Volume 3, letlakala 694.

⁴ Ela hloko mantšu “le be le lebelelwa . . . e le feela sehlotswana se sengwe,” “le arogile thutong ya lona,” “phišegong . . . e le dihlatse.” Bjale ela hloko kamoo saeklopedia yona yeo e hlalosago Dihlatse tša Jehofa ka gona: “Sehlotswana . . . [e lego] Dihlatse di kgodišegile kudu gore bofelo bja lefase bo tla tla nywageng e sego kae kudu. Tumelo ye e tiilego e bonala e le matla a magolo kudu ao a tutuetšago phišego ya tšona e sa felego. . . . Tlemo ya motheo ya setho se sengwe le se sengwe sa sehlotswana se ke go nea bohlatse ka Jehofa ka go tsebatša Mmušo wa Gagwe wo o tlago. . . . Ba tšea Beibele e le mothopo wa bona o nnoši wa tumelo le tlhahlo ya motheo ya boitshwaro . . . Go ba Hlatse ya kgonthe motho o swanetše go bolela ditaba tše di lokilego ka mo go atlegago ka tsela e itšego.”—Volume 7, matlakala 864-5.

5. (a) Ke ka ditsela dife dithuto tša Dihlatse tša Jehofa di swanago di nnoši? (b) E-fa mehlala yeo e bontšhago gore ditumelo tša Dihlatse tša Jehofa di dumelelana le Mangwalo.

⁵ Ke ka ditsela dife dithuto tša Dihlatse tša Jehofa e lego tše di swanago di nnoši? New Catholic Encyclopedia e bolela tše sego kae: “Di [Dihlatse tša Jehofa] nyatša Boraro botee e le go rapela medimo ya diswantšho ga boheitene . . . Di lebelela Jesu e le hlatse e kgolo kudu go Dihlatse tša Jehofa, e le ‘modimo [a god]’ (ke kamoo di fetolelago Johane 1.1 ka gona), e le yo tlasana go Jehofa feela. . . . O hwile e le motho gomme a tsošwa e le Morwa wa moya yo a sa hwego. Tlaišego le lehu tša gagwe ke tefo yeo a e lefilego gore a hweletše batho gape tshwanelo ya go phela ka mo go sa felego lefaseng. Ka kgonthe, ‘lešaba le lexolo’ (Kut 7.9) la Dihlatse tša kgonthe le holofetše Paradeise ya lefaseng; ke feela babotegi ba 144 000 (Kut 7.4; 14.1, 4) bao ba ka thabelago letago la legodimong gotee le Kriste. Ba kgopo ba tla fedišetšwa sa ruri. . . . Kolobetšo—yeo Dihlatse di e dirišago ka go ina meetseng . . . [ke] seka sa ka ntle sa boineelo bja bona tirelong ya Jehofa Modimo. . . . Dihlatse tša Jehofa di tantše tlhokomelo ya batho ka kakaretšo ka go gana ditšhelo tša madi . . . Tlemo ya tšona ya lenyalo le boitshwaro go tša kopano ya botona le botshadi di tloga e le tše tiilego kudu.” Dihlatse tša Jehofa mo gongwe e ka ba tše arogilego di nnoši ditabeng tše, eupja boemo bja tšona dintlheng tše ka moka bo theilwe ka go tia Beibeleng.—Psalme 37:29; Mateo 3:16; 6:10; Ditiro 15:28, 29; Ba-Roma 6:23; 1 Ba-Korinthe 6:9, 10; 8:6; Kutollo 1:5.

6. Dihlatse tša Jehofa di kgomaretše boemo bofe? Ka baka la’ng?

⁶ Puku ye ya Roma Katholika e oketša ka gore ka 1965 (mohlomongwe e le ngwageng woo sehlogo se ngwadilwego ka wona), “Dihlatse di be di se tša hlwa di itšea e le tša lekoko la batho bao di phelago ka gare ga lona.” Mongwadi go bonala a ile a nagana gore ge nako e be e dutše e e-ya gomme Dihlatse tša Jehofa di oketšega ka bontši e bile “di tšwela pele di e-ba le dibopego tša kereke kudu go e na le tša  sehlotswana,” di be di tla fetoga karolo ya lefase le. Eupja seo ga se sa ka sa ipontšha e le therešo. Lehono, e le tše di fetago Dihlatse tša 1965 ka makga a mane, Dihlatse tša Jehofa ka go tsepama di kgomaretše boemo bja tšona mabapi le lefase le. “Xa se ba lefase,” bjalo ka ge Jesu e be ‘e se wa lefase.’—Johane 17:16.

Ba Arogile Eupja ga ba Bontšhe Bonaba

7, 8. Go etša ge go be go le bjalo ka Bakriste ba pele, ke’ng seo boemo bo lego sona ka Dihlatse tša Jehofa lehono?

⁷ Ge a tsopola polelo ya go lwela Bakriste ba pele ya molwela-tumelo wa lekgolong la bobedi la nywaga Justin Martyr, Robert M. Grant o ngwadile ka pukung ya gagwe ya Early Christianity and Society gore: “Ge Bakriste e ka be e le bafetogedi ba ka be ba ile ba dula ba khutile gore ba fihlelele pakane ya bona. . . . Ke bagwera ba bagolo ba mmušiši tseleng ya go phegelela khutšo le thulaganyo e botse.” Ka mo go swanago, Dihlatse tša Jehofa lehono di tsebja lefaseng ka moka e le badudi bao ba ratago khutšo le bao ba nago le thulaganyo. Mebušo, go sa šetšwe gore ke ya mohuta ofe, e tseba gore ga go na seo e ka se boifago go Dihlatse tša Jehofa.

⁸ Mongwadi wa Amerika Leboa wa ditaba tša borulaganyi tša kuranta o ngwadile gore: “Go nyakega kgopolo e sa bulegago le go belaela mo go se nago motheo go dumela gore Dihlatse tša Jehofa di baka tšhošetšo ya mohuta lege e le ofe mmušong lege e le ofe wa bopolitiki; ke bao ba se nago mokgwa wa go tsogela matla le bao ba ratago khutšo go etša kamoo sehlopha sa bodumedi se ka bago ka gona.” Ka pukung ya gagwe ya L’objection de conscience (Go Gana ka Baka la Letswalo), Jean-Pierre Cattelain o a ngwala: “Dihlatse di tloga di ikokobeletša babuši gomme ka kakaretšo di kwa molao; di lefa metšhelo ya tšona gomme ga di tsome go belaela, go fetola goba go fediša mebušo, ka gobane ga di itatetše ka ditaba tša lefase le.” Cattelain o tšwela pele ka go oketša gore ke feela ge Mmušo o nyaka maphelo a tšona ao di a neetšego ka mo go feletšego go Modimo, moo Dihlatse tša Jehofa di ganago go kwa. Tabeng ye di swana kudu le Bakriste ba pele.—Mareka 12:17; Ditiro 5:29.

Ga ba Kwešišwe ke Babuši

9. Mabapi le go aroga lefaseng, ke phapano efe e kgolo magareng ga Bakriste ba pele le Makatholika a mehleng yeno?

⁹ Bontši bja babušiši ba Roma ba be ba sa kwešiše Bakriste ba pele gomme ba ile ba ba tlaiša. Ge e bontšha lebaka, The Epistle to Diognetus, yeo ba bangwe ba naganago gore ke ya go tloga lekgolong la bobedi la nywaga C.E., e re: “Bakriste ba dula lefaseng, eupja ga se karolo ya lefase.” Ka lehlakoreng le lengwe, Lekgotla la Bobedi la Vatican, Thulaganyong ya lona ya Thuto ya Kereke, le boletše gore Makatholika a swanetše “go tsoma mmušo wa Modimo ka go tsena ka lebakanyana ditabeng tša lefase” gomme “a šomele go kgethagatša lefase go thoma ka gare ga lona.”

10. (a) Bakriste ba pele ba be ba lebelelwa bjang ke babuši? (b) Dihlatse tša Jehofa gantši di lebelelwa bjang, gomme di itshwara bjang?

¹⁰ Ra-dihistori E. G. Hardy o bolela gore babušiši ba Roma ba be ba lebelela Bakriste ba pele e le “batho bao ba fišegelago thoko ba nyatšegago ka tsela e itšego.” Ra-dihistori wa Mofora Étienne Trocmé o bolela ka “lenyatšo leo ba-Gerika ba hlabologilego le matona a ba-Roma ba bego ba swara ka lona seo ba bego ba se lebelela e le sehlotswana [Bakriste] se makatšago kudu sa ka Bohlabela.” Kwano ya magareng ga Pliny yo Monyenyane, e lego mmušiši wa mo-Roma wa Bithinia le Mmušiši Trajan, e bontšha gore babuši ka kakaretšo ba be ba sa tsebe selo ka sebopego sa kgonthe sa Bokriste. Ka mo go swanago le lehono, Dihlatse tša Jehofa gantši ke tšeo di sa kwešišwego gaešita le go nyatšwa ke babuši ba lefase. Lega go le bjalo, se ga se makatše le ge e le go nola Dihlatse moko.—Ditiro 4:13; 1 Petro 4:12, 13.

“Kae le Kae se Bolelwa ka go Ganetšwa”

11. (a) Ke dilo dife tšeo di ilego tša bolelwa ka Bakriste ba pele, gomme ke’ng seo se boletšwego ka Dihlatse tša Jehofa? (b) Ke ka baka la’ng Dihlatse tša Jehofa di sa be le karolo dipolitiking?

¹¹ Go boletšwe ka Bakriste ba pele gore: “Ge  e le ka sehlotshwana se go a tsebja gore kae le kae se bolelwa ka go ganetšwa.” (Ditiro 28:22, NW) Lekgolong la bobedi la nywaga C.E., moheitene Celsus o boletše gore Bokriste bo be bo ipiletša feela go bahlobogwa ba lekoko la batho. Ka mo go swanago, go boletšwe ka Dihlatse tša Jehofa gore “karolo e kgolo ya tšona, e hwetšwa go bao e lego badiidi lekokong la rena la batho.” Ra-dihistori wa dikereke Augustus Neander o begile gore “Bakriste ba be ba hlaloswa e le batho ba ba hwilego lefaseng, gomme e le bao ba se nago mohola ditabeng ka moka tša bophelo; . . . gomme go ile gwa botšišwa gore mediro ya bophelo e be e tla ba bjang ge nkabe bohle ba swana le bona?” Ka gobane Dihlatse tša Jehofa di gana go tšea karolo dipolitiking, le tšona gantši di bewa molato wa go ba bahlobogwa lekokong la batho. Eupja ba be ba ka ba bjang batšea-karolo ba bopolitiki mola ka nako e swanago e be e le baboleledi ba Mmušo wa Modimo bjalo ka kholofelo e nnoši ya batho? Dihlatse tša Jehofa di tšeela godimo mantšu a moapostola Paulo a rego: “E-ba le karolo tlaišegong bjalo ka mohlabani yo botse wa Kriste Jesu. Ga go na mohlabani yo a lego tirelong yo a itatetšago ka dilo tšeo di phegelelwago ke batho feela, ka ge pakane ya gagwe e le go kgotsofatša yo a mo ngwadišitšego bjalo ka mohlabani.”—2 Timotheo 2:3, 4, Revised Standard Version, Kgatišo ya Lekgotla la Dikereke.

12. Ke sebopegong sefe sa bohlokwa sa go aroga seo go sona Dihlatse tša Jehofa di swanago le Bakriste ba pele?

¹² Ka pukung ya gagwe ya A History of Christianity, Moporofesara K. S. Latourette o a ngwala: “E nngwe ya dikgang tšeo ka tšona Bakriste ba pele ba bego ba arogile lefaseng la Roma le Gerika e be e le go ba le karolo ntweng. Nywaga-kgolong e meraro ya pele ga se gwa ba le mangwalo a Bokriste ao a phologetšego mehleng ya rena ao a bego a amogela go ba ga Bakriste le karolo ntweng.” Puku ya Edward Gibbon ya The History of the Decline and Fall of the Roman Empire e re: “Go be go sa kgonege gore Bakriste ba amogele modiro wa go ba bahlabani, bo-masetarata goba wa go ba dikgoši, ka ntle le go rola modiro wo e lego o mokgethwa kudu.” Dihlatse tša Jehofa le tšona ka mo go swanago di tšea boemo bja boemo-gare ka go tia gomme di latela melao ya motheo ya Beibele yeo e ngwadilwego go Jesaya 2:2-4 le Mateo 26:52.

13. Ke tatofatšo efe yeo Dihlatse tša Jehofa di pharwago ka yona, eupja ditherešo di bontšha’ng?

¹³ Dihlatse tša Jehofa di bewa molato wa go phuma malapa ke manaba a tšona. Ke therešo gore go ba le malapa ao a aroganago ge setho se tee goba tše fetago moo di fetoga Dihlatse tša Jehofa. Jesu o boletše e sa le pele gore seo se be se tla direga. (Luka 12:51-53) Lega go le bjalo, dipalo-palo di bontšha gore manyalo ao a phumegago ka baka la se a a welwa. Ka mohlala, gare ga Dihlatse tša Jehofa kua Fora, sehlopha se tee sa banyalani go tše dingwe le tše dingwe tše tharo se akaretša molekane yo e sego Hlatse. Lega go le bjalo, palo ya ditlhalo gare ga manyalo a ao a tswakanego ga e fete palo-gare ya setšhaba ka kakaretšo. Ka baka la’ng? Moapostola Paulo le moapostola Petro ba neile keletšo e bohlale, e buduletšwego go Bakriste bao ba nyalanego le bao ba sa dumelego, gomme Dihlatse tša Jehofa di katanela go latela mantšu a bona. (1 Ba-Korinthe 7:12-16; 1 Petro 3:1-4) Ge e ba manyalo a bao ba sego bodumeding bjo botee a phumega, gantši mo e nyakilego e le ka mehla mogato wa pele o gatwa ke molekane yo e sego Hlatse. Ka lehlakoreng le lengwe, manyalo a dikete tše dintši a ile a šireletšwa ka gobane balekane ba ile ba fetoga Dihlatse tša Jehofa gomme ba thoma go diriša melao ya motheo ya Beibele maphelong a bona.

Ke Bakriste, e Sego Badumedi ba Boraro Botee

14. Ke tatofatšo efe yeo Bakriste ba pele ba ilego ba pharwa ka yona, gomme ke ka baka la’ng se e le se se makatšago?

¹⁴ Ke mo go tlabago gore Mmušong wa Roma, e nngwe ya ditatofatšo tšeo di bego di pharwa Bakriste ba pele e be e le ya gore ke baila-Modimo. Dr. Augustus Neander o a ngwala: “Balatodi ba medimo, bona baila-Modimo, . . . e be e le leina leo le tlwaetšwego leo Bakriste ba  bego ba bitšwa ka lona gare ga batho.” Ke mo go makatšago gakaakang gore Bakriste, bao ba bego ba rapela Mmopi yo a phelago, e sego medimo e mentši, ba be ba swanetše go bitšwa baila-Modimo ke baheitene bao ba bego ba rapela ‘e sego medimo, eupja mediro ya diatla tša batho, dikota le mafsika.’—Jesaya 37:19.

15, 16. (a) Batho ba bangwe ba bodumedi ba boletše eng ka Dihlatse tša Jehofa, eupja se se rotoša potšišo efe? (b) Ke’ng seo se bontšhago gore Dihlatse tša Jehofa ke Bakriste e le ka kgonthe?

¹⁵ Ke mo go tlabago ka mo go swanago gore ba bangwe ba balaodi Bojakaneng ba gana taba ya gore Dihlatse tša Jehofa ke Bakriste. Ka baka la’ng? Ka gobane Dihlatse di gana Boraro botee. Go ya ka tlhaloso e fokolago ya Bojakane, “Bakriste ke bao ba amogelago Kriste e le Modimo.” Ka mo go fapanego le se, pukuntšu ya mehleng yeno e hlalosa leina “Mokriste” e le “motho yo a dumelago go Jesu Kriste le yo a latelago dithuto tša gagwe,” gomme “Bokriste” e le “bodumedi bjo bo theilwego dithutong tša Jesu Kriste le tumelong ya gore e be e le morwa wa Modimo.” Ke sehlopha sefe seo se swanelago tlhaloso ye kudu?

¹⁶ Dihlatse tša Jehofa di amogela bohlatse bja Jesu ka noši ge e le ka yoo yena a lego yena. O itše: “Ke Morwa wa Modimo,” e sego “Modimo Morwa.” (Johane 10:36; bapiša le Johane 20:31.) Ba amogela polelo e buduletšwego ya moapostola Paulo mabapi le Kriste: “Yoo, a le ka lebopo la Modimo, a sego a lebelela go lekana le Modimo e le selo seo se swanetšego go ubulwa.” * (Ba-Filipi 2:6, The New Jerusalem Bible) Puku ya The Paganism in Our Christianity e re: “Jesu Kriste ga se a ka a bolela kgopolo e bjalo [go lekana ka mo go feletšego ga batho ba Boraro botee], gomme ga go na moo lentšu ‘Boraro botee’ le tšwelelago gona ka Testamenteng e Mpsha. Kgopolo ye e ile ya amogelwa ke Kereke nywaga e makgolo a mararo ka morago ga lehu la Morena wa rena; setlogo sa kgopolo ye ke sa boheitene ka mo go feletšego.” Dihlatse tša Jehofa di amogela thuto ya Beibele mabapi le Kriste. Ke Bakriste, e sego badumedi ba Boraro botee.

Go se Nyake Botee bja Dikereke

17. Ke ka baka la’ng Dihlatse tša Jehofa di se na tirišano le mokgatlo wa go nyaka botee bja dikereke goba wa go tswaka madumedi?

¹⁷ Dingongorego tše dingwe tše pedi tšeo di dirwago malebana le Dihlatse tša Jehofa ke gore di gana go ba le karolo mogatong wa go nyaka botee bja dikereke le gore ba swaregile ka seo se bitšwago “go sokolla ka go hlasela.” Dikgobošo tše ka bobedi le tšona di ile tša pharwa Bakriste ba pele. Bojakane ka dikarolo tša bjona tša Katholika, Orthodox le Boprotestanta, ga go belaetše gore ke karolo ya lefase le. Go swana le Jesu, Dihlatse tša Jehofa “ga se karolo ya lefase.” (Johane 17:14, NW) Ba ka ikopanya bjang ka mekgatlo ya go tswaka madumedi le mekgatlo ya bodumedi yeo e phagamišago mekgwa le ditumelo tšeo e sego tša Bokriste?

18. (a) Ke ka baka la’ng Dihlatse tša Jehofa di ka se ke tša solwa ge di bolela gore ke tšona feela tšeo di dirišago bodumedi bja therešo? (b) Gaešita lege ba dumela gore ba na le bodumedi bja therešo, ke’ng seo ma-Roma Katholika a se nago le sona?

¹⁸ Ke mang yo a ka solago Dihlatse tša Jehofa  ka tshwanelo bakeng sa go dumela gore ke tšona di nnoši di dirišago bodumedi bja therešo, go etša ge Bakriste ba pele ba be ba dumela bjalo? Gaešita le Kereke ya Katholika, mola ka boikaketši e bolela gore e dirišana le mokgatlo wa go godiša botee bja dikereke, e re: “Re dumela gore bodumedi bo nnoši bja therešo bo tšwela pele bo le gona ka Kerekeng ya Katholika le ya Baapostola, yeo Morena Jesu a e gafetšego modiro wa go bo phatlalatša bathong ge a be a re go baapostola: ‘Yang Le dirê dithšaba ka moka barutiwa.’” (Lekgotla la II la Vatican, “Boipolelo Mabapi le Khunologo ya Bodumedi”) Lega go le bjalo, go bonala tumelo e bjalo e se e lekanego go ka hlohleletša Makatholika ka phišego e sa felego gore a tšwele a yo dira barutiwa.

19. (a) Dihlatse tša Jehofa di ikemišeditše go dira’ng, gona di hlohleletšwa ke’ng? (b) Ke’ng seo se tlago go hlahlobja sehlogong se se latelago?

¹⁹ Dihlatse tša Jehofa di na le phišego e bjalo. Di ikemišeditše go tšwela pele di nea bohlatse ge feela Modimo a sa dutše a nyaka di dira bjalo. (Mateo 24:14) Go nea ga bona bohlatse ke ga phišego, eupja e sego ka go hlasela. Go tutuetšwa ke lerato la go rata moagišani, e sego lehloyo la go hloya batho. Di holofela gore batho ba bantši ka mo go ka kgonegago ba tla phološwa. (1 Timotheo 4:16) Ka go swana le Bakriste ba pele di katanela go ‘phedišana gabotse le batho ka moka.’ (Ba-Roma 12:18) Gore ba dira bjang se, go tla ahla-ahlwa sehlogong se se latelago.

[Mongwalo wa tlase]

E le go Dira Tlhahlobo

◻ Ke’ng seo se bego se hlaola Bakriste ba pele, gomme Dihlatse tša Jehofa di swana bjang le bona?

◻ Ke ka ditsela dife Dihlatse tša Jehofa di bontšhago gore ke badudi ba ba botse ba naga?

◻ Babuši ba ile ba lebelela bjang Bakriste ba pele, gomme na go na le phapano lege e le efe lehono?

◻ Kgodišego ya Dihlatse ya gore di na le therešo e di hlohleletša go dira’ng?

[Dipotšišo tša Thuto]

[Pictures on page 12]

Dihlatse tša Jehofa di ikemišeditše go tšwela pele di nea bohlatse ge feela Modimo a sa dutše a nyaka di dira bjalo

[Seswantšho go letlakala 17]

Pilato o itše: “Bônang, ké motho mang!”—yena Yoo e bego e se karolo ya lefase.—Johane 19:5

[Credit Line]

“Ecce Homo” by A. Ciseri: Florence, Galleria d’Arte Moderna / Alinari/Art Resource, N.Y.